Cahil cəmiyyətdə bəzi peşələr digərlərinə görə daha göstərişli, bəziləri isə daha sadə sayılar. Katiblik bir çox peşəyə görə daha sadə qəbul edilir. Bunun ən əhəmiyyətli səbəblərindən biri isə, bu kəslərin bir adamın köməkçisi olaraq işləmələridir. Bu səbəblə də cahil cəmiyyət içində katiblərdən özlərindən peşələrini nə olduğu soruşulduqda çox vaxt "assistentlik edirəm" kimi cavablar verərək özlərini daha keyfiyyətli göstərmək istəyirlər. Bu peşənin cəmiyyətin bəzi dairələrində çox etibar qazandıracaq bir xüsusiyyət daşımamasından ötrü, kariyera sahibi müdirləriylə və onların köməkçisi olmaqla öyünərlər. Halbuki bir insan təmiz bir işdə, halal yollarla pul qazanırsa bununla kifayətlənməlidir. Heç kimin cahil meyarlara görə üstün bir mövqeyə sahib olması, ətrafındakı insanlardan etibar görməsi lazım deyil. Bir insanı qiymətli edən və ona həm dünyada, həm də axirətdə gözəl bir həyat təmin edəcək olan, Allahın rizasını güdərək gördüyü işlərdir.
Cahillik əxlaqı isə əvvəldə də ifadə etdiyimiz kimi tam fərqli və çox səhv meyarlara malikdir. Bu səhv dəyər mühakimələrini mənimsəmiş olan katiblər də daxilən müdirlərinə qarşı böyük bir heyranlıq bəsləyirlər. Onları himayədarları kimi görərlər. Bu səbəblə də öz üzərlərində hər cür haqqa sahib olduqlarını düşünürlər. Tərs rəftarlarından, əmrlər yağdırmalarından, ya da hər cür işlərini gördürmələrindən heç bir şəkildə inciməz və narahatlıq duymazlar. Əksinə onlar özlərindən gözləniləndən xeyli çoxunu edər və müdirlərini məmnun etmək üçün böyük bir səy göstərərlər. Çünki müdirləri bir mənada onların gələcəyi deməkdir. Onları iş həyatında daha yaxşı bir mövqeyə gətirə biləcək, dost-tanış dairəsinə sahib olmalarını təmin edə biləcək və hətta əgər çətin vəziyyətdə qalsalar kömək edə biləcək tək adamın yenə müdirləri olduğunu düşünürlər.
Əslində gördükləri işlərin əksəriyyəti bir katibin işinə aid olan şeylər deyil. Amma cahil cəmiyyətdə katiblər verilən hər vəzifəni etməklə məsuldurlar. Bunu fürsət bilən müdirlər də onları mümkün qədər işlədərlər. Gün ərzində əsəbiləşərək daima katibin üstünə qışqırıb-bağırarlar. Katibləri bütün bunlar qarşısında səssiz qalar, müdirlərinin üzünə qarşı gülər, amma fürsət tapdıqca da arxalarından qeybətini qırarlar.
Bu vaxt katibləri də müdirlərindən gördükləri iş əxlaqını başqalarına tətbiq edərlər. Onlar da öz işlədikləri mühitdə əmrlər yağdırıb işlərini etdirə biləcək bəzilərini mütləq taparlar. Bu kəslər adətən çayçılar ya da təmizlik işçiləri olar.
Xüsusilə də yuxarı vəzifədə işləyən birinin katibliyini edənlər, şirkətin digər işçilərinə qarşı olduqca qürurlu rəftarlar göstərərlər. Çünki özlərini böyük bir şirkətin müdirinə ən yaxın adam mövqeyində görərlər. Cahil sistemdə holdinq şirkəti müdirinin katibinin şirkət daxilində, cahil məntiqinə görə bir üstünlüyü vardır. Bütün müdirləri patronun daxil olmadan əvvəl onunla əlaqə saxlamaq məcburiyyətindədir. Çox vaxt müdirin ruh halını katibindən soruşarlar. Katibləri də bu vəziyyəti fürsət bilib, digər işçilərə davamlı əmrlər yağdırar, xüsusilə aşağı vəzifədə işləyən işçiləri danlayarlar.
Cahiliyyə əxlaqının yaşandığı bir cəmiyyətdə bu xarakterdə yalan danışmaq, bütün rəftar pozuqluqlarına göz yummaq, arxasından danışmaq və ikiüzlü davranmaq kimi daha bir çox cahiliyyə rəftarını görmək mümkündür. Bütün bunlar tək bir adamın məmnuniyyətini qazanaraq ondan mənfəət əldə etmə məqsədini daşıyır.
Halbuki insana dünyada və axirətdə mənfəət təmin edə biləcək tək güc Allahdır. İnsanların gözünə girməyə və onların məmnuniyyətini qazanmağa çalışan kəslər, əsl məmnuniyyətinin qazanılması lazım olanın yalnız Allah olduğunu unudarlar. Möminlər isə, yalnız Allahın məmnuniyyətini qazanmağa çalışanlardır. Heç vaxt insanları gözlərində böyüdüb, onları güc sahibi zənn edib, onlardan mənfəət umma kimi səhv bir fikirlərə düşməzlər. Talelərinin və gələcəklərinin ancaq Allahın nəzarətində olduğunu bilirlər.
