Kamil iman sahibinin xüsusiyyətləri

Kamil iman sahibinin Allah inancı necədir?

- Allahdan başqa İlah olmadığını,

- hər hadisəni yaradanın ancaq Allah olduğunu,

- hər işi idarə edənin Allah olduğunu,

- bütün qəlblərin ancaq Allahın idarəsində olduğunu,

- Allahın hər şeyi ehtiva etdiyini,

- qədəri (taleyi) müəyyən etdiyini,

- hər şeyə gücünün yetdiyini və dilədiyini etdiyini,

- hər hadisədən xəbərdar olduğunu və hər şeyi eşidib gördüyünü,

- hər şeyi qoruduğunu,

- qeybi bildiyini,

- heç nəyə ehtiyacı olmadığını və bütün nöqsan sifətlərdən uzaq olduğunu,

- doğmadığını və doğulmadığını,

- yanılmadığını və unutmadığını,

- mülkün yeganə sahibi olduğunu,

- hər şeyin yeganə varisi olduğunu,

- daim diri olduğunu,

- izzət və şərəfin yeganə sahibi olduğunu,

- daim üstün və qalib olduğunu,

- ən gözəl isimlərin sahibi olduğunu,

- hökm və hikmət sahibi olduğunu,

- qullarına şah damarlarından daha yaxın olduğunu,

- ürəklərindən keçirdikləri ən kiçik şeyi də bildiyini,

- gizlinin gizlisini bildiyini,

- sonsuz ədalətli olduğunu,

- mərhəmətlilərin ən mərhəmətlisi olduğunu,

- qullarına qarşı çox əfvedici olduğunu,

- qullarını çox sevdiyini,

- tövbələri qəbul etdiyini,

- səmimi duaya cavab verdiyini,

- yaxşılığın və şükrün əvəzini artıqlaması ilə verdiyini,

- insana hər şeyi öyrətdiyini,

- xəbərdarlıq edib qorxutduğunu,

- ölüləri diriltdiyini və hesab gününü yaradan olduğunu,

- dininə kömək edənlərə dünyada və axirətdə kömək etdiyini,

- vədinin haqq olduğunu,

- inkarçılar üçün cəhənnəmi, möminlər üçün isə cənnəti yaratdığını bilən Allah inancına malikdir.

 Kamil iman sahibinin Allah qorxusu

- Yalnız Allahdan qorxar və yalnız Ondan çəkinər,

- Allahdan başqa heç nədən qorxmaz,                          

- Allahdan gücü çatdığı qədər çox qorxar,

- imanı və Allah qorxusunu qəlbə yerləşdirənin Allah olduğunu bilər,

- bu qorxunu yalnız çətinlik və çarəsizlik anlarında deyil, hər an yaşayar,

- Allahın qəlblərdə olanı və gizlinin gizlisini bildiyini unutmaz,

- heç kimin onu görmədiyi yerdə də Allahın gördüyünü hər an xatırlayar,

- hesab verəcəyini bilərək hərəkət edər,

- haram və halallara diqqət edər,

- gördüyü hər işi bu qorxu üzərində qurar,

- hər işində Allaha yönələr,

- yeganə cəzalandıranın Allah olduğunu bilər,

- Allahın təhdidindən və cəhənnəm əzabından qorxar,

- daha əvvəl gəlib-keçənlərə Allahın verdiyi əzabları unutmaz,

- hörmət dolu, içi titrəyən və böyük Allah qorxusuna malikdir.

 Kamil iman sahibinin imanı

- Allah qorxusuna və Allah sevgisinə əsaslanan,

- yalnız Allaha ibadət edən,

- Allahı hər şeydən üstün tutan,

- Allahdan başqa İlah axtarmayan,

- Allaha heç nəyi ortaq qoşmayan,

- hər şeyin Allahdan olduğunu bilən,

- Allahın həmişə onun yanında olub etdiklərini gördüyünü bilən,

- həyatının hər anında “Allahın razılığını qazanmağı” hədəfləyən,

- bütün həyatı Allah üçün yaşamağı tələb edən,

- Allahın sərhədlərini qorumağı təmin edən,

- Allah qarşısında acizliyini çox yaxşı bilən,

- Allahın ayələrinə qəlbən itaət edən,

- yalnız Allaha güvənən,

- köməyin ancaq Allahdan olduğunu qavrayan,

- daim Allahı xatırlayan,

- Qurana bağlı olan,

- Allaha əsla nankorluq etməyən,

- qiyamət gününə tam yəqinliklə iman edən,

- axirətin varlığına qəti olaraq inanan,

- dünya həyatına aldanmağa mane olan,

- gələcək narahatlığını ortadan qaldıran,

- hər işdə bir xeyir olduğunu hər an hiss etdirən,

- hər işdə Allaha yönəlməyi təmin edən,

- sahib olduğu bütün xüsusiyyətlərin Allahdan olduğunu unutmayan,

- Allaha, hökmlərinə və elçilərinə könüldən itaəti təmin edən,

- şeytanın təsirinə düşməyən,

- hər an vicdanın səsilə hərəkət etməyi təmin edən,

- yalnız Allaha yönəlmiş bir əhvalı olan,

- yalnız Allahı və inananları dost etməyi təmin edən,

- Allaha yaxınlaşmaq üçün ciddi səy göstərən,

- Allaha hər an şükür edici olmağı təmin edən,

- gizli və açıq zəkat verməyi unutdurmayan,

- hər çətinliyə səbir edə bilən və qətiyyən qorxmayan,

- üstün əxlaq qazandıran,

- göstərilən mömin əlamətlərində qətiyyət təmin edən,

- təqvada yarışıb önə keçən imana malikdir.

 Kamil iman sahibinin qədər (tale) anlayışı 

- Hər şeyin bir qədərlə  yaradıldığını,

- doğumdan ölümə qədər hər hadisəni Allahın xüsusi olaraq planlaşdırdığını,

- hər hadisənin ancaq Allahın təqdir etdiyi zamanda reallaşacağını,

- Allaha qəlbən tam güvənərək bağlanmalı olduğunu,

- qəlbən itaət etmənin məqbul olduğunu,

- Allahın bütün zamanları bir an içində gördüyünü,

- yalnız Allaha təslim olmanın vacibliyini,

- nə edirsə-etsin, nəticəni Allahın təyin edəcəyini,

- Allaha tam təslim olduğu təqdirdə əsla qəmgin olmayacağını,

- Allahın yaratdığı hər görüntüdən razı olmalı olduğunu bilər,

- Başına gələn hər şeyin Allahdan olduğunu bildiyi üçün:

  -həyəcanlanmaz,

  -kədərlənib çətinliyə düşməz,

  -təlaşlanmaz,

  -ümidsizliyə qapılmaz,

  -gərginlik və stress keçirməz,

  -narahat olmaz,

  -qəzəblənməz,

  -”Kaş ki”, -deməz,

  -ani və kəskin reaksiyalar verməz,

  -ölüm qarşısında kədərlənməz,

  -itirdiklərinə görə və başına gələn hadisələrə görə kədərlənməz.

 Kamil iman sahibinin düşüncəsi və ağlı

- Quran ayələri haqqında lazımi qədər dərindən düşünən,

- hər şeyi Quran məntiqilə qiymətləndirən,

- hər hadisədə müsbət düşünən,

- vicdanın istiqamətləndirdiyi şəkildə hərəkət edən,

- hər hadisənin qədərdə  Allahın təqdir etdiyi şəkildə meydana gəldiyini bilərək düşünən,

- hər hadisənin ardında gizlənən xeyir və hikməti görməyə çalışan,

- ayaq üstə, oturarkən, yatarkən, hər an daim Allahı düşünən,

- Allahın varlığını və yaratma sənətini dərindən düşünən,

- Allahın diqqət çəkdiyi mövzuları və iman həqiqətlərini araşdırıb düşünən,

- suallarının cavablarını yalnız Qurandan tapan,

- çətinliklərdə həll yolunu həmişə Quranda axtaran,

- daim dinin lehinə düşünən,

- vəsvəsə gəldiyində şeytandan olduğunu düşünüb Allaha sığınan,

- möminlər haqqında hüsnü-zənn edən,

- başqalarının ehtiyaclarını düşünə bilən,

- daha təcili işləri müəyyən edib onlara üstünlük verə bilən,

- haqla batil arasında Qurana uyğun müqayisə edə bilən,

- təmiz ağılla düşünə bilən,

- öz yaradılışını düşünən,

- qiyaməti düşünən,

- hesab gününü düşünən,

- cənnəti və xüsusilə də cəhənnəmi düşünüb öyüd alan,

- özünə verilən öyüdləri ətraflı düşünən,

- öz nəfs mühakiməsini edə bilən ağıl və düşüncəyə malikdir.

 Kamil iman sahibinin sevgi anlayışı 

- Allahı hər kəsdən və hər şeydən çox sevər,

- Peyğəmbərimizə (s.ə.v.) duyduğu sevgi bütün inananlara duyduğu sevgidən üstündür,

- möminlərə olan sevgisi Allahın rizasına əsaslanan sevgidir,

- ən çox sevdiyi insanlar Allahın rizasını qazanmağa ən çox səy göstərən, ən təqvalı olduğuna ümid etdiyi şəxslərdir,

- dünya həyatının bəzəklərinə qarşı həvəsli sevgi duymaz,

- gördüyü xeyirli işlərin əvəzində Allahın sevgisindən başqa heç bir mükafat istəməz,

- Allaha və elçisinə qarşı baş qaldıranlara qarşı əsla sevgi duymaz,

 - bir şeyə qarşı duyduğu sevgi və ehtiyac o mövzuda fədakarlıq göstərməsinə mane olmaz,

 Kamil iman sahibi necə və nə haqda danışar?

- Allahı ən gözəl adları ilə təsbih edər,

- sözün ən gözəlini söyləyər,

- gələcəkdə olacaq bir hadisə üçün hər zaman “Allah diləsə” mənasını verən “inşaAllah” sözündən istifadə edər,

- Allahın sənətini əks etdirən hər gözəlliyi gördüyündə: “MaşaAllah”, -deyərək Allahın şanını ucaldar,

- Allahın razı olacağına ümid etdiyi sözü söyləyər,

- danışıqlarında ayələri xatırladaraq danışar,

- hikmətli danışar,

- qısa, mənalı və aydın danışar,

- boş və faydasız söhbətlər etməz,

- ehtiyaca uyğun danışar,

- yalan söz söyləməz,

- ata və anasına qarşı “uf” belə deməyəcək qədər hörmətlə danışar,

- yumşaq söz söyləyər,

- danışığı ilə qarşı tərəfə etibarlı olduğunu hiss etdirər,

- bacardığı qədər səmimi, sadə, içindən gəldiyi kimi danışar,

- gizli söhbətlərdən çəkinər,

- söylədiyi sözün nə məna verəcəyini bilərək və yaxşı düşünərək danışar,

- öyüd verərək danışar,

- bir evə girdiyində əvvəl Quranda ifadə edildiyi kimi, “salam” sözünü söyləyər,

- cahillərlə qarşılaşdığında onlarla cahil kimi söhbətə dalmaz, “Salam”, -deyib keçər,

- böhtan atacaq bir söz söyləməz,

- bu cür söhbətlərə qatılmayıb şərəflə oradan uzaqlaşar,

- yaxşı və gözəl rəftarları təşviq edən və pis davranışlardan çəkindirən söhbətlər edər,

- orta səslə danışar, qışqıraraq danışmaz,

- ağzından çıxan hər sözdən məsul olduğunu bilər,

- boş və gərəksiz məqsədlər üçün and içməz,

- danışığında heç kimi pisləməz,

- dedi-qodu etməz,

- vicdanı hərəkətə gətirən təsirli sözlər söyləyər,

Kamil iman sahibinin duası

- hər şeydə Allaha yönələrək,

- yalnız Allaha dua edərək və yalnız Ondan kömək diləyərək,

- Allahın hər duaya cavab verdiyini bilərək,

- Allahın ona şah damarından daha yaxın olduğunu və hər düşündüyünü həmin an eşitdiyini bilərək,

- Allahı ən gözəl adları ilə təsbih edərək və bu adlarının mənalarını dərin-dərin düşünərək,

- dua edərkən Allahdan istəyinə sərhəd qoymayaraq,

- duanın qəlibləşmiş forması olmadığını, Allahın rizasını qazanmaq üçün edilən hər hərəkətin bir dua olduğunu bilərək,

- dua etmək üçün xüsusi bir məkan və yerə gərək olmadığını, hər zaman, hər yerdə dua edə biləcəyini bilərək,

- Allaha ən hörmətli şəkildə dua edər,

- yalnız çətinlik və ehtiyac içində olarkən deyil, bolluq və nemət içində olarkən də dua edər,

- dualarından sonra verilən nemətlərə nankorluq etməz,

- duası qəlbən və səmimidir,

- Allaha yalvara-yalvara, için-için dua edər,

- nümayiş üçün dua etməz,

- qorxu və ümidlə dua edər,

- özünə olduğu qədər, hətta özündən daha çox peyğəmbərlər və digər möminlər üçün dua edər,

- möminlərin sağlamlığı, təhlükəsizliyi, rahatlığı, zənginliyi və gücü üçün dua edər,

- Allaha yaxınlaşmaq, müvəffəqiyyətli olmaq, din əxlaqını ən yaxşı şəkildə yaşamaq və gözəl əxlaqda səbir göstərmək üçün dua edər,

- dünya və axirətdə Allahın ən gözəlini verməsi, nemətlərini artırması üçün dua edər,

- heç kimin möminlərə zərər verməməsi üçün dua edər,

- düşmənlərinin xor, alçaq olmaları və etdiklərinin əvəzini görmələri üçün dua edər,

- Quranda yer verilən peyğəmbər dualarını özünə nümunə götürər,

- dualarının sonunda: “Həmd olsun aləmlərin Rəbbi olan Allaha! (Yunus surəsi, 10)”, -deyərək Allahı təsbih edər,