Ötən həftə İstanbulda keçirilən İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı zirvəsi ilə bağlı çox şey yazıldı, çox açıqlamalar verildi. Buradakı açıqlamalar bu sammitin İslam dünyasına və Türkiyəyə nələri xatırlatdığı ilə bağlı yeni dəyərləndirmə edəcəyik.
İslam başlı başına böyük bir gücdür. İslamı təmsil edən ölkələr, liderlər, qurumlar və şəxslər bu nəhəng gücün əhəmiyyətli hissələridir. Amma bu gücü çox vaxt kifayət qədər hiss etdirə bilmirlər. Çünki dağınıqdırlar, parçalanıblar. Belə ki, İslam əleyhdarlarının ən çox istifadə etdiyi faktor İslam aləmi içindəki bu dağınıqlıqdır. Onlar bir bütün halındakı müsəlman cəmiyyətinə təsir edə bilməyəcəklərini, İslam əleyhinə təbliğatların yetərsiz qalacağını çox yaxşı bilirlər. Bu səbəbdəndir ki, İslam ölkələrinin bir araya gələrək gördükləri işlər, əməkdaşlıqlarını vurğuladıqları işlər həmişə həmin təbəqələri narahat edib. İslam ordusu, sonra liderlər səviyyəsində keçirilən İslam Birliyi konfransı da bu təsirə malik hadisələrdəndir.
Sammit bir çox mövzuda "birlik" vurğusunun dilə gətirilməsi baxımından əhəmiyyətlidir. Bu barədə sammitin sədrliyini təhvil alan Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın bu sözləri diqqətçəkicidir:
"Bölücü deyil, birləşdirici olmalıyıq. İxtilafları deyil, ittifaqları, kini yox, məhəbbəti gücləndirməliyik. Baş verən münaqişələrdən, çəkişmələrdən, düşmənçiliklərdən zərər görən yalnız müsəlmanlardır, İslam ölkələridir. Dostları çoxaltmaq, düşmənləri azaltmaq məcburiyyətindəyik".
Bu doğrudur. İslam ölkələrinin fikir ayrılıqlarını bir kənara qoyaraq məhəbbəti möhkəmləndirməyə və öz problemlərini öz güc və birlikləri ilə həll etməyə ehtiyacları var. Məhz bu məqamda həmin ölkələri o görüşdə bir arada toplayan yeganə amilin nə olduğunu xatırlamaq lazımdır: İslam. İslam ölkələri ortaq dəyərləri olan "İslam" əsasında bir vəhdət meydana gətirmədikləri müddətcə bəhs etdiyimiz böyük gücə çevrilə bilməzlər. Ticarət ortaqlıqları, hərbi müqavilələr bir səviyyəyə qədər yaxşıdır, amma istənilən köklü ittifaqın zəmanəti deyil.
Ancaq İslam köklü ittifaqın zəmanətidir. O ölkələri güclü və məğlubedilməz hala gətirər. Münaqişələri həll edər, ölkələri birlikdə zənginləşdirər, müsəlman cəmiyyətini sülhün təmsilçisi halına gətirər. İslam əsasında birləşmiş və bir-birini qardaş görən millətlər əsası çox güclü olan bir bina halına gələrlər. Heç kimin belə təsirli çəkindirici gücü sarsıtmağa və ya dağıtmağa gücü çatmaz.
İslam aləminin bu sammitlə dövlətlərin və milli sərhədlərin əhəmiyyəti məsələsinə vurğu etmələri önəmlidir. Parçalanmanı üstünlük kimi görən bəzi Qərb mədəniyyətləri və öz içimizdə bizi hissələrə ayıran məzhəbçiliyə qarşı güclü müqaviməti əks etdirən bu vurğu İslam ölkələrinin xatırlamaları və dilə gətirmələri lazım olan ən vacib məsələlərdən biri idi. Artıq bundan sonra İslam cəmiyyətləri "tək çarənin bölünmək olmadığını" dünyaya göstərməklə məsuldurlar.
"Qadınların" xatırlanması belə bir zirvə üçün bir ilk idi və olduqca zəruri idi. Zirvə görüşünün müsbət nəticələrindən biri olaraq hər il İstanbulda qadın konfransı təşkil ediləcək. Qadının yerinin düzgün başa düşülməsi üçün isə yenə tək ortaq dəyərimiz olan "İslam"a ehtiyacımız var. Xurafatlardan təmizlənmiş, yanlış ənənələrdən uzaqlaşmış doğru İslama.
Gələk Türkiyəyə.
Zirvə Türkiyəyə bir müddətdir ki, uzaq qaldığı mühüm dəyəri xatırlatdı: kompromis ruhunu. Prezident Ərdoğanın "İxtilafları deyil, ittifaqları, kini deyil, məhəbbəti möhkəmləndirməliyik" sözləri bunun təminatı ikən, sammitdə təqdim olunan mənzərə da bunun bir göstəricisi idi. Səudiyyə Ərəbistanı kralının qonaq qəbul edilməsi ilə birlikdə gücləndirilən Türkiyə-Səudiyyə Ərəbistanı münasibətləri, yenə Səudiyyə kralı Salmanın vasitəçiliyi ilə əldə olunan Türkiyə-Misir yaxınlaşması, Misir Xarici İşlər nazirinin İstanbulda qonaq qəbul edilməsi, İraqla ikitərəfli əlaqələrin möhkəmləndirilməsi və şiə-sünni ayrı-seçkiliyi etmədən hər bir İslam ölkəsinin mütləq müttəfiq olduğu vurğusu Türkiyənin uzun zamandır ehtiyacı olan bir addım idi.
Türkiyə Yaxın Şərqdə gərginliyə çarə olacaq ittifaq və dostluq siyasətinin öndərliyini güclü şəkildə etməlidir. Bunun üçün ilk növbədə öz sərhədlərindən kənardakı mənfilikləri siyasi yollar və uzlaşma ilə həll edəcək bir üslub içində olmalıdır. O üslub Türkiyəyə güclü sağlam düşüncə gətirəcək, İslam ölkələri arasında inamın güclənməsinə səbəb olacaq və qardaşlıq vurğusu xatırlanacaq. 21-ci əsrdən öyrəndiyimiz vacib dərs varsa, o da problemləri qəzəb, hirs və ya zorakılıqla həll etməyin mümkün olmadığı, ittifaq və qucaqlaşmanın daim daha konstruktiv və düzgün nəticələr verməsidir.
Türkiyənin İslam ölkələrini qəbul etdiyi sammitdə dilə gətirdiyi bu vacib məsələ artıq öz daxili məsələlərində də tətbiq edilməlidir. Eyni millətin övladları olaraq ilk öncə içimizdə vəhdət ruhunu formalaşdırmaq, sonra bu nümunəni dünyaya nümunə göstərməliyik.
Bu sadəcə Türkiyə üçün deyil, Yaxın Şərqin bütün gözəl İslam ölkələri üçün vacib bir ehtiyacdır. Qütbləşmələrin, ixtilafların və sonu gəlməyən o qorxunc nifrətin bütün ölkələrdə bəhanə olaraq istifadə edilməsi bugünkü Suriyanı meydana gətirdiyi artıq məlumdur. Deməli biz əsl problemi öz içimizdə həll etsək, pis niyyətli insanların planları da uğursuz qalacaq. İslam ölkələri olaraq daxildə uzlaşma, aramızda razılaşma və sonra dünyada razılaşma düsturunu əsas almaq məcburiyyətindəyik. Öz içimizdə və aramızdakı problemləri sevgi ilə həll etməli, sonra bunu dünyaya öyrədəcək bir müdrikliyə və gücə nail olmalıyıq. Bu hər şeydən əvvəl bizim dinimizin əmr etdiyi şeydir. Buna nail olmağın əsas yolu isə bizi ortaq və möhkəm təməlin birləşdirdiyini unutmamaqdır. Bu möhkəm təməl uca dinimiz İslamdır.
Adnan Oktarın «Arab News»də dərc edilən məqaləsi:
http://www.arabnews.com/columns/news/914306