Peyğəmbərimizi (səv) görən, ona iman gətirib onunla birlikdə fəaliyyət göstərən insanlara “səhabi” deyilir. Səhabə və əshab “səhabi” sözünün cəm şəklidir. Səhabələr İslamı qəbul etdikdən sonra Peyğəmbərimizə dərin imanla bağlanıblar. Həyatlarının böyük hissəsini Peyğəmbərimizin (səv) yanında keçiriblər, İslam dininin yayılması üçün onunla birlikdə mübarizə aparıblar. Onların Peyğəmbərə olan bu sədaqəti dövrün müşrikləri və kafirlərinin xoşuna gəlmədiyi üçün işgəncələrə və hücumlara məruz qalıb, hətta şəhid ediliblər. Ancaq bu çətinliklərə baxmayaraq, Allaha və hz.Muhammədə (səv) olan sevgiləri azalmayıb və daim sadiq qalıblar. Bu səbəbdən əshabi-kiram çox dəyərli insanlardır. Onlar böyük fədakarlıq göstərərək ailələrindən, həyat yoldaşlarından, uşaqlarından, qısaca, hər şeydən əl çəkib Peyğəmbərimizin (səv) köməkçisi olublar.
Quranda Allah səhabə əxlaqının gözəlliyini belə tərifləyir:
“Neçə-neçə peyğəmbər (olmuşdur ki,) bir çox dindarlarla birlikdə vuruşmuşlar. Onlar Allah yolunda başlarına gələnlərə görə nə ruhdan düşmüş, nə zəifləmiş, nə də (düşmənə) boyun əymişlər. Allah səbir edənləri sevir. Onların dedikləri ancaq: “Ey Rəbbimiz! Günahlarımızı və əməllərimizdə həddi aşmağımızı bizə bağışla; qədəmlərimizi sabit et və kafir qövmə qələbə çalmaqda bizə yardım et!”– olmuşdur. Beləliklə, Allah onlara həm dünya mükafatını, həm də gözəl axirət mükafatını verdi. Allah yaxşı iş görənləri sevir.” (Ali-imran surəsi, 146-148)
Quranda Allahın razılığını qazanmaq üçün hər cür çətinliyin öhdəsindən gələn əshabi-kiram kimi səmimi müsəlmanların cənnətlə müjdələndikləri belə bildirilir:
Rəbbi onlara belə cavab verdi: “Mən sizlərdən (yaxşı) işlər görən – istər kişi, istərsə də qadın olsun, – heç bir kəsin əməyini puç etmərəm. Siz bir-birinizdənsiniz. Hicrət edənlərin, öz yurdlarından çıxarılanların, Mənim yolumda əziyyətə düçar olanların, vuruşanların və öldürülənlərin, əlbəttə, təqsirlərindən keçəcək və onları (ağacları) altından çaylar axan Cənnət bağlarına daxil edəcəyəm. (Bu), Allah tərəfindən bir mükafatdır. Gözəl mükafat məhz Allahın dərgahındadır”. (Ali-imran surəsi, 195)
Bütün həyatlarını Allaha və Peyğəmbərimizə həsr edən səhabeyi-kiram
ƏBU BƏKİR ƏS-SİDDİQ: | Bütün var-dövlətini, mülkünü İslam üçün xərcləyən, Camiül-Quran, əs-Siddiq, əl-Atik ləqəbləri ilə tanınan böyük səhabə |
HZ.ÖMƏR: | Ədalətin timsalı, ikinci böyük xəlifə |
HZ.OSMAN: | İlk müsəlmanlardan üçüncü xəlifə |
HZ.ƏLİ ibn ƏBU TALİB: | Allahın aslanı, dördüncü xəlifə |
ƏBDÜRRƏHMAN ibn ƏVF: | Bütün mal dövlətini İslam üçün xərcləyən səhabə |
ƏBU ÜBEYDƏ ibn CƏRRAH: | Əminül-Ümmə (ümmətin əmini). Məkkənin fəthində, Taif döyüşündə, Vida həccində hər zaman Peyğəmbərimizin (səv) yanında olub, Bədr döyüşündə atasına qarşı vuruşub. |
SƏD ibn ƏBU VƏQQAS: | Peyğəmbərimizin (səv) oxuyucusu. Ühüd döyüşündə Peyğəmbərimizin (səv) yanından ayrılmadan özünü sipər edərək döyüşən əsgərlərdən biri |
TALHA ibn ÜBEYDULLAH | Cömərdliyi və qəhrəmanlığı ilə məşhur səhabə |
ZÜBEYR ibn əl-ƏVVAM: | Müsəlman olduqdan sonra başda əmisi olmaqla müşriklər tərəfindən müxtəlif işgəncə və əziyyətlərə məruz qalan, Məkkənin fəthi zamanı İslam ordusunun bayraqdarı olan səhabə |
ADİ ibn XƏTİM TAİ: | Ailəlikcə cömərd olan səhabə |
ƏMİR ibn FÜHEYRƏ: | Bilal Həbəşi ilə birlikdə ağır işgəncələrə məruz qalan səhabə |
ƏMMAR ibn YASƏR: | Şəhid oğlu şəhid |
ABBAS ibn ƏBDÜLMÜTTƏLLİB: | Peyğəmbərimizin (s.ə.v) əmisi |
ABDULLAH ibn ABBAS: | Təfsir alimlərinin şahı |
ABDULLAH ibn ƏMR ibn AS: | Hədis yazması ilə məşhur olan səhabə |
ABDULLAH ibn CƏHŞ: | Ühüd şəhidlərindən |
ABDULLAH ƏBU BƏKİRİ-SİDDİQ: | Hz.Əbu Bəkirin oğlu |
ABDULLAH ibn HÜZAFƏ: | Rəsullullahın elçilərindən |
ABDULLAH ibn MƏSUD: | Qurani-kərimi açıq şəkildə oxuya bilən ilk səhabə |
ABDULLAH ibn ÖMƏR: | Ən çox hədis bilən səhabələrdən |
ABDULLAH ibn RƏVAHA: | Peyğəmbərimizin (səv) şairi |
ABDULLAH ibn SALAM: | Bədrdə atasına qarşı döyüşən səhabə |
ABDULLAH ibn SÜHEYL: | Tövratda Peyğəmbərimizin (s.ə.v) əlamətlərini görüb müsəlman olan səhabə |
ABDULLAH ibn ZEYD: | Sahib-ül əzan |
ABDULLAH ibn ZÜBEYİR: | Mədinədə mühacirlər arasından çıxan ilk səhabə |
ADİY ibn HATƏM TAİ: | Ailəlikcə cömərd olan səhabə |
ƏMİR ibn FÜHEYRƏ: | Bilal Həbəşi ilə birlikdə ağır işgəncələrə məruz qalan səhabə |
ƏMR ibn əl-AS: | Məşhur ərəb dahilərindən |
ASİM ibn SABİT: | Arıların qoruduğu səhabə |
BƏRA ibn AZİB: | Qiblənin dəyişildiyini xəbər verən səhabə |
BƏŞİR ibn SAD: | Hz.Əbu Bəkirə ilk beyət edən səhabə |
BİLAL HƏBƏŞİ: | Peyğəmbərimizin (səv) müəzzini |
BÜREYDƏ ibn HASİB: | Peyğəmbərimizin (səv) bayraqdarı |
CABİR BİN ABDULLAH: | Ən çox hədis bildirən səhabələrdən |
CƏFƏR-İ TƏYYAR: | Görünüş və xasiyyətcə Peyğəmbərimizə (səv) bənzəyən, Mütə döyüşündə yetmişdən çox yara alaraq şəhid olan səhabə |
DİHYƏ əl-KƏLBİ: | Cəbrayıl əleyhissalamın şəklinə girdiyi səhabə |
ƏBU DÜCANƏ: | Peyğəmbərimizin (səv) fədaisi |
ƏBU ƏYYUB ƏL-ƏNSARİ: | Peyğəmbərimizin mehmandarı |
ƏBU HÜREYRƏ: | Ən çox hədis nəql edən səhabə |
ƏBU KATADƏ: | Peyğəmbərimizin süvarilərindən |
ƏBU LÜBABƏ: | Tövbələri ilə məşhur olan səhabə |
ƏBU MUSA ƏL-ƏŞARİ: | Qurani-kərimi ən yaxşı oxuyan səhabələrdən |
ƏBU SƏİD əl-HUDRİ: | Çox hədis rəvayət edən 7 səhabələrdən biri |
ƏBU SƏLƏMƏ: | Tək başına hicrət edən səhabə |
ƏBU TALHA: | Peyğəmbərimizin fədaisi |
ƏBU ZƏR əl-ĞİFARİ: | Bəni-ğifar qəbiləsinin rəisi |
ƏBÜDDƏRDA: | O dövrdə hakimlik vəzifəsini yerinə yetirən səhabələrdən |
ƏNƏS ibn MALİK: | Peyğəmbərimizin (səv) xidmətçisi |
ƏRKAM ibn ƏBİL ƏRKAM: | Evi ilk dəfə vəqf olan səhabə |
ƏSAD ibn ZÜRARƏ: | Cahiliyyə dövründə də tək bir Allaha inanan səhabə |
FEYRUZ ibn DEYLƏMİ: | Yəmənli səhabələrdən |
ABDULLAH ibn ÖMƏR: | Ən çox hədis bilən səhabələrdən |
ABDULLAH ibn RƏVAHA: | Peyğəmbərimizin (səv) şairi |
XƏBBAB ibn ƏRƏT: | İlk müsəlman səhabələrdən |
XALİD ibn SƏİD ibn əl-AS: | İlk müsəlman olan səhabələrdən |
HƏNZƏLƏ ibn ƏBU AMİR: | Ühüd döyüşündə şəhid olan səhabə |
HÜBEYB ibn ADİY: | Dar ağacında ilk namaz qılan səhabə |
HÜZEYFƏ ibn YƏMƏN: | Peyğəmbərimizin (səv) sirdaşı |
HZ.HƏMZƏ: | Şəhidlərin ən ucası |
KAB ibn MALİK: | Peyğəmbərimizin (səv) şairlərindən |
MİQDAD ibn ƏSVƏD: | Peyğəmbərimizin (səv) süvarilərindən |
MUHAMMƏD ibn MƏSLƏMƏ: | Peyğəmbərimizin (səv) fədailərindən |
MUSAB ibn ÜMEYİR: | İslamda ilk müəllim |
NOVFƏL ibn HARİS: | Həşimoğullarının ən yaşlısı |
OSMAN ibn MAZUN: | Mədinədə ilk vəfat edən mühacir səhabə |
OSMAN ibn TALHA: | Kəbəyə xidmət edən səhabə |
SABİT ibn QEYS: | Peyğəmbərimizin (səv) xətiblərindən |
SAD ibn MUAZ: | Ənsarın ən xeyirlilərindən |
SAD ibn RƏBİ: | Şəhid olanda nəsihət edən səhabə |
SƏİD ibn ƏMİR: | Hz.Ömərə bənzəyən idarəçi |
SƏLİM MÖVLA ƏBU HÜZEYFƏ: | Quranı ən yaxşı oxuyanlardan |
SƏHL ibn HƏNİF: | Əshabi-kiramın oxucularından |
SƏHL ibn SAD: | Mədinədə sonuncu vəfat edən səhabə |
SƏLƏMƏ ibn ƏKVA: | Piyadalardan ən xeyirlisi |
SƏLƏMƏ ibn HİŞAM: | Qardaşları tərəfindən işgəncə görən səhabə |
SƏLMAN FARSİ: | Əhli beytdən olan iranlı səhabə |
SƏVBAN: | Rəsullulahın xidmətçisi |
SÜMAMƏ ibn ÜSAL: | Yəmamə qəbiləsinin başçısı |
TUFEYL ibn AMR: | Devs qəbiləsinin bütlərini qırıb müsəlman olmalarına vəsilə olan şair səhabə |
ÜBADƏ ibn SAMİT: | Akabe beyəti zamanı qövmünün təmsilçisi olan səhabə |
ÜKBƏ ibn AMİR: | Əshabı-suffa nümayəndəsi, Peyğəmbərimizin (səv) tələbəsi |
ÜBEYY ibn KAB: | Qiraəti ilə məşhur olan səhabə |
ÜSAMƏ ibn ZEYD: | Rəsulullahın ən çox sevdiyi səhabələrindən |
ÜSEYD ibn HUDEYİR: | Əshabi-kiramın bayraqdarlarından |
VƏLİD ibn VƏLİD: | Qardaşları tərəfindən işgəncəyə məruz qalan səhabə |
ABDULLAH ibn ƏTİQ: | Mədinənin ilk müsəlmanlarından |
ABDULLAH ibn ÜMMİ MƏKTUM: | Peyğəmbərimizin (səv) ilk müəzzinlərindən |
ABBAS ibn ÜBADƏ: | Ənsarın mühaciri deyə tanınan səhabə |
CUVEYRİYYƏ BİNTİ HARİS: | Möminlərin analarından |
ƏBU RAFİ: | Peyğəmbərimizin (səv) azad olunan kölələrindən |
ƏBU SÜFYAN ibn HARİS: | Peyğəmbərimizin (səv) süd qardaşı |
FATİMƏ BİNTİ ƏSƏD: | Hz.Əlinin anası |
HƏCCAC BİN İLAT: | Məkkə səhabələrindən |
XƏDİCƏTÜL KÜBRA: | Peyğəmbərimizin (səv) ilk xanımı |
| Peyğəmbərimizin (səv) xanımlarından |
XALİD ibn VƏLİD: | Allahın qılıncı ləqəbi ilə məşhur olan başçı səhabə |
HƏLİMƏ XATUN: | Peyğəmbərimizin (səv) süd anası |
HAMNƏ BİNTİ CAHŞ: | Peyğəmbərimizin (səv) xalası qızı |
HANSA XATUN: | Məşhur şair qadın səhabələrdən |
HASSAN ibn SABİT: | Peyğəmbərimizin (səv) şairlərindən |
XATİB ibn ƏBİ BƏLTƏA: | Peyğəmbərimizin (səv) elçilərindən |
HZ.AİŞƏ-İ Siddiqə: | Peyğəmbərimizin (səv) xanımlarından |
HZ.FATİMƏ: | Peyğəmbərimizin ən sevgili kəriməsi |
HZ.HƏSƏN: | Peyğəmbərimizin ən sevdiyi nəvələrindən biri, hz.Əli və hz.Fatimənin böyük oğlu |
Hz.HÜSEYİN: | Hz.Əli ve hz.Fatimənin oğlu, Peyğəmbərimizə (s.ə.v) bənzəyən nəvəsi |
HZ.REYHANƏ: | Peyğəmbərimizin zövcələrindən biri |
HZ.SƏİD ibn ZEYD: | Müsəlmanlığı qəbul etdiyi üçün müşriklərin çoxlu hücumlarına məruz qalan, Şamın fəthində iştirak edən səhabə |
İKRİMƏ ibn ƏBU CƏHL: | Məşhur İslam ordusu başçılarından |
İMRAN ibn HUSAYN: | İki yüzə yaxın hədis nəql edən, yaxşı lider, gözəl geyinən səhabə |
KAB ibn ZÜHEYİR: | Peyğəmbərimizin (səv) əbasını verdiyi şair səhabə |
KATADƏ ibn NUMAN: | Əshabi-kiramın oxucularından |
MEYMUNƏ BİNTİ HARİS: | Peyğəmbərimizin (səv) zövcələrindən biri |
MUĞİRƏ-TƏBNİ ŞUBƏ: | Məşhur beş dahidən biri olan səhabə |
RİBİ ibn AMİR: | Əshabi-kiramın elçilərindən |
SƏD ibn ÜBADƏ: | Ənsarın bayraqdarlarından biri |
SƏFİYYƏ BİNTİ ƏBDÜLMÜTƏLLİB: | Peyğəmbərimizin (səv) bibisi |
SƏFİYYƏ BİNTİ HUYEY: | Peyğəmbərimizin (səv) zövcələrindən biri |
SƏDDAD ibn EVS: | Ailəlikcə müsəlman olan səhabə |
SEVDƏ BİNTİ ZƏMA: | Peyğəmbərimizin (səv) zövcələrindən |
SÜRAKA ibn MALİK: | Əshabi-kiramın süvarilərindən |
UKAYL ibn ƏBU TALİB: | Hz.Əlinin qardaşı |
ÜMM-İ EYMƏN: | Peyğəmbərimizin (səv) dayəsi |
ÜMM-İ HƏBİBƏ: | Peyğəmbərimizin (səv) zövcələrindən biri |
ÜMM-İ XANİÇ: | Hz.Əlinin bacısı |
ÜMM-İ HİRAM: | Hələ də Sultan kimi tanınan qadın səhabə |
ÜMM-İ RUMAN: | Hz.Əbu Bəkirin xanımı |
ÜMMÜ ÜMARƏ NƏSİBƏ XATUN: | Əshabın qadın qəhrəmanlarından |
VƏHŞİ | Yalançı peyğəmbər Müseyləməni öldürən səhabə |
ZEYD ibn DƏSİNNƏ: | Dar ağacından Peyğəmbərimizə (səv) salam göndərən səhabə |
ZEYD ibn HARİSƏ: | İlk iman gətirən kölə |
ZEYD ibn SABİT: | Ən məşhur vəhy katibi olan səhabə |
ZEYNƏB BİNTİ CAHŞ: | Peyğəmbərimizin (səv) zövcələrindən |