Din əxlaqı səmimi olaraq yaşandıqda insanlar bir çox problemlərindən təbii olaraq xilas olar, dinc və rahat həyat yaşayarlar.
İman gətirməyənlər, demək olar ki, gələcəkdə başlarına gəlmək ehtimalı olan hadisələr haqqında düşünür və onların mənfi cəhətlərini fikirləşərək narahat olurlar. Bu, onları ciddi şəkildə təşvişə salır və sıxıntı verir. Bundan başqa, insanların əksəriyyətinin gündəlik narahatlıqları da vardır ki, bunları da gələcək qorxusuna daxil etmək mümkündür. Onlar dərs tapşırıqları, dostluq əlaqələri, imtahanlar və s. sadə problemlərdən ibarətdir. Ancaq illər keçdikcə insanlar üçün problemə çevrilən və onları qorxudan məsələlər də çoxalır. (Harun Yəhya, “Adamlıq Dini”)
Orta məktəb illərində geyiniləcək paltarlar, yeyiləcək yeməklər, dostlarla yaşanan problemlər, etibar, məktəbdəki müvəffəqiyyət və ailə daxilindəki məsələlər insanlar üçün sanki dünyanın ən böyük və əhəmiyyətli problemləridir. Bu mövzulardakı hər hansı çatışmazlıq onlara təsir edir, hətta depressiyaya düşmələrinə səbəb olur. O dövrün ən böyük məsələsi isə ali məktəbə daxil olmaq problemidir. Çünki bu imtahan qazanılmadığı təqdirdə, ailəyə necə hesab veriləcəyi, bu vəziyyətin qohumlara və ətrafdakılara necə açıqlanacağı kimi qayğılar gənc bir insanın mənəvi olaraq olduqca sıxıntıya düşməsinə səbəb olur. Belə hallara o qədər çox rast gəlinir ki, universitet və ya kollec imtahanlarının nəticələrinin açıqlanmasından sonra qəzetlərdə çıxan intihar xəbərlərinə insanlar sanki vərdiş ediblər. Ancaq unutmaq olmaz ki, bunlar son dərəcə yersiz narahatlıqlardır. İnsan, əlbəttə, imtahanda müvəffəqiyyət qazanmaq və yaxşı təhsil almaq istəyə bilər. Ancaq əlindən gələn hər şeyi etdiyi halda, müvəffəqiyyət qazana bilmirsə, Allah`a təvəkkül edib Rəbbimizin daha xeyirlisini nəsib etməsi üçün dua etməlidir. Nəticədə, insanın dünyada əldə etdiyi və ya edə bilmədiyi hər cür müvəffəqiyyət ölümlə birlikdə mənasını itirəcək. Əsas olan insanın Allah`a sevgisi, təvəkkülü və imanıdır.
Lakin bu əhəmiyyətli həqiqətlərin fərqində olmayan, dindən uzaq insanların illər keçdikcə gələcəklə bağlı qorxu və narahatlıqları da artır. Bu insanlar gələcək haqqında planlarla yanaşı, gündəlik işləri düşünüb narahat olur və hətta stressə girirlər. İş yerindəki mövqeləri, tətil qayğıları, uşaqlarının yaxşı təhsil almaları, daha yaxşı ev kimi saysız əndişələri vardır.
Pul məsələsi də dini yaşamayan insanların beynini ən çox məşğul edən, onları ən çox narahat edən məsələlərin başında gəlir. Maddi imkanları həm gündəlik həyatlarında, həm də gələcək planlarında böyük yer tutur. Çünki onların dünya ilə bağlı sonsuz istəkləri var, ancaq imkanları da məhduddur. Bu da gələcəklə bağlı qorxuya qapılmalarına səbəb olur. Buna görə imkanları olsa da, pullarını başqalarına köməklik üçün xərcləmir və insanlara kömək etmirlər. Maddi vəziyyəti yaxşı olan da, pis olan da xəsislik edir. Halbuki insanlara ruzi verən Allah`dır. Allah`a tam mənası ilə güvənsələr, onsuz da heç bir sıxıntı yaşamırlar. Lakin Allah`a güvənmədikləri üçün bu hüzurdan da məhrum qalırlar. Allah insanlara verdiyi mallarla onları sınayır və bu malları Öz rizası üçün istifadə etmələrini istəyir. Amma gələcək qorxularına görə bir çox insan eqoist olur. Allah ayədə onların vəziyyətinə belə diqqət çəkmişdir:
Şeytan sizi yoxsulluqla qorxudaraq alçaq işlərə sövq edər, Allah isə sizə bağışlanmaq və bərəkət vədəsi verər. Allah (mərhəməti ilə) genişdir. (Allah hər şeyi) biləndir. (Bəqərə surəsi, 268)
Bundan başqa, insanları narahat edən qorxulardan biri də yaşlanmadır. Alınan hər cür tədbirə baxmayaraq, bədəndə qarşısıalınmaz yaşlılıq əlamətlərinin: dərinin qırışması, saçın tökülməsi və ağarması, həmçinin görmə, eşitmə qüsurları kimi əksikliklərin qarşısını almaq mümkün deyil. Bu əksiklərin hər biri dindən uzaq yaşayan insanlarda ciddi narahatlıqlara səbəb olur. Yaxud da hər hansı ciddi xəstəliyə tutulsalar, uşaqlarının özlərinə baxıb-baxmayacağının dərdini çəkirlər. Necə və harada öləcəklərini düşünüb qorxurlar. Yaşlılarda ən çox görünən qorxulardan biri də həyat yoldaşı ölərsə, tək qalma qorxusudur. İki tərəf də daxilən “Görəsən, o ölsə, mən tək necə yaşayaram” deyə narahatlıq keçirirlər.
Burada sayılanların hər biri dini yaşamayan insanların gələcəklə bağlı qayğı və qorxularından bəziləridir. Möminlər üçün isə vəziyyət tam fərqlidir, onlar bu cür qorxuların heç birini yaşamırlar. Hər şeyin Allah`ın idarəsində olduğunu bilir, başlarına gələn hər şeyə xeyir gözü ilə baxır və Allah`ı dost bildikləri üçün köməyi də yalnız Ondan gözləyirlər. Həmçinin dünyada qorxacaq heç bir şey olmadığını da bilirlər. Gələcək məsələlərdə Allah`ın ən məmnun olacağı əxlaqı göstərib və əllərindən gələn səyi göstərib, Allah`ın yazdığı taleyə təslim olarlar. Ayədə onların bu əxlaqı belə təsvir edilir:
De: “Allah`ın bizim üçün yazdığından başqa bizə heç bir şey üz verməz. O, bizim ixtiyar sahibimizdir. Buna görə də möminlər yalnız Allah`a təvəkkül etsinlər!” (“Tövbə” surəsi, 51)
