Аллаһ фаизне (процентка биреп эш кылуны) хәрам кылгандыр. Әмма кайбер дәүләтләрнең гомуми дәрәҗәдә корылган иктисад таләпләре фаиз, йагъни процентчылыкка нигезләнүве сәбәпле, дөнйа күләм киңлегендә бөйек бер иктисади тоткынлык кризисы уртага чыга. Җәмгыйәт үзәрендә бөтен хәҗәтләрен булдыру чарасы буларак банклардан фаиз шартларында бурыч алулары нәтиҗәсендә, тагын да арттырып бурычларын кайтару сәбәпле, инде сатып алыш йүнәлешендә акча индереме гайәт аз булувы сәбәпле, нәтиҗәдә иктисади тоткынлыкка таба тагын бер адым атылган була.
Банкларның һәртөрле бизәкле танытмаларына алданып, акчаларын фаизга банкларга салуны үзләре өчен коткарылыш буларак төшенерләр, үз таләпләрен булдыру урынына, үзләренең мадди хәлен тагын да ныгыту өчен бик уңайлы бер чара сыман төшенеп булган малын банкларга йаттырырлар. Мондый системаны һич хатасыз һәм кимчелексез буларак фикер йөртерләр. Аллаһ татарфыннан хәрам кылынган фаиз эшләренә керүләре сәбәпле киресенчә бик айаныч һәм заралы хәлгә төшә беләчәкләре хакында акылларына китермиләрдер бәлки хәтта. Йугыйсә Раббыбыз Аллаһ Көръән айәтләре аша фаизнең иктисади тоткынлыкка китерүве хакында шулай кисәтә:
“Риба алучылар нәкъ шайтан кагылышы белән башсызга әйләнгән шикелле генә кубарылырлар. Аларның бу хәле “Алыш-биреш тә нәкъриба кебектер”,-диюләреннән. Аллаһ алыш-бирешне рөхсәт хәләл итсә, рибаны тыйды. Берәрсенә Раббысыннан үгет килсә һәм ул тыелса, алдан кылганы үзенә булыр һәм әҗере Аллаһка калачак. Кем булса да кире кайтса, ул ут ияләреннән булыр. Алар исә анда мәңгегә калачаклар! Рибаның Аллаһ тамырын корытса, сәдакаларны үстерә төшәр. Аллаһ шөкранасыз гөнаһкәрләрне һичберсен дә сөймәс!” ( әл-.Бакара, 275-276)
Берәр җәмгыйәткә Дарвинист һәм Материалист фәлсәфәләренең “көчле зәгыйф булганны изә ала”- йаңлыш аңлайышы дөрес буларак танытылса, Аллаһның кешеләргә әмер ителгәннәре аңламамышка сылынса, әлбәттә ки Раббыбыз Аллаһ исемнәренең берсен Каххар (йәгъни авырлык бирүче) чагылдырып, бу туплыкка сыкынтылык һәм авырлыкләр йәшәтер. Шулай итеп иҗтимагый гаделсезлек һәм соңында бу дәүләтне һәр тарафыннан биләп алучы иктисади тоткынлык барлыка килер.
Әгәр дә инде берәр нинди милләт үзе өчен әйтеп кителгән авырлыклардан котылуны максат итеп куйса, зарурый хәлдә Дарвинизм һәм Материализм аңлайышыннан йыраклашырга һәм Аллаһны сөйергә һәм Раббыбызның әмерләре белән кисәтүләрен үз эчэнә алган изге китап Көръән әхлакына таба йүнәлергә тийешледер. Чөнки Дарвинизм мантыгына күрә иктисад мәйданында зәгыйф булганнарны тагында түбәнсетү һәм изү күзл алдында тотылса, Көръән әхлакына күрә исә киресенчә, мохтаҗ булганнарга карата мәрхамәтле һәм йәрдәмчел булу кирәклеге әмер ителәдер. Мондый очракта Аллаһ хәоам кылган фаиз системасы соңына ирешер һәм акча маллары мәганәсез рәвештә банкларда сакланып йатмас. Киресенчә мөмкин кадәр һәм таләп күзәтелгән һәр йәнәлекә: фабрикалар, сәүдә үзәкләре һәм өрәтем биналарына (завод) – барысына да киң дәрәҗәдә акча салыныр һәм бу җәмгыйәтнең иктисади нигезен тәшкил итүче йәнәлешләрендә бик бәракәтле хәракәт йәшәнер. Бу рәвешле фәкыйрлек йукка чыгар һәм дә бай булганнарның да хәле тагын да ныгайа килер. Раббыбыз Аллаһ бу хакыйкатне айәтләрендә шулай ачыклый:
“Һәм кешеләрнең малларында ишәйсен өчен дип риба белән биргәнегез Аллаһ каршында артмас. Аллаһның ризалыгын өмет итеп биргән зәкәт исә... Болар – икеләтә арттыручылар.” (әр-Рум, 39)
