Ieder persoon heeft God op ieder moment van het leven nodig. Van de lucht die we inademen tot het voedsel dat we eten, van het vermogen onze handen te gebruiken tot het zintuig van de spraak, van het hebben van onderdak tot het hebben van levenslust, men leeft totaal afhankelijk van wat God schept en geeft. Toch is een groot deel van de mensen zich niet bewust van zijn eigen zwakheden, en het feit dat ze God nodig hebben. Ze geloven dat dingen zich spontaan ontwikkelen of dat alles door hun eigen inspanningen wordt verkregen. Dit is zowel een grove fout als een behoorlijk gebrek aan erkentelijkheid tegenover God. Grappig genoeg bedanken mensen andere personen voor een soms onbelangrijk geschenk maar zijn zich hun leven lang niet bewust van de ontelbare zegeningen die ze van God krijgen. Ondanks dat de zegeningen die aan iemand worden gegeven zo veel zijn dat je ze nooit zou kunnen tellen. God brengt dit met elkaar in verband in het volgende vers:
“En als jullie de Gunsten van Allah (zouden willen) optellen kunnen jullie ze niet opsommen. Allah is zeker Vergevingsgezind, Meest Barmhartig.” (Soera an-Nahl: 18)
Desondanks zijn de meeste mensen niet dankbaar voor zelfs enkele van de vele zegeningen die ze hebben. Het waarom wordt verteld in de Koran: Satan die plechtig beloofde dat hij de mens af zou leiden van Gods weg, zei dat zijn primaire doel is om de mens ondankbaar te maken tegenover God. Satans opstandige uitlatingen tegen God benadrukken de belangrijkheid van het danken van God:
“Daarna zal ik zeker tot hen komen, van voor hen en van achter hen en van hun rechterzijde en van hun linkerzijde, en U zult de meesten van hen niet als dankbaren aantreffen.” Hij (Allah) zei, “Ga er uit weg, veracht en verstoten. Wie van hen jou dan volgt: voorwaar, Ik zal de hel vullen met jullie allen.”Soera al-A'raf: 17-18)
Daarentegen zijn gelovigen zich bewust van hun zwakheden en betuigen in nederigheid hun dank aan God voor elke ontvangen zegening. Rijkdom en bezit zijn niet de enige zegeningen waar de gelovigen God voor bedanken. Wetend dat God de Bezitter en Eigenaar van alles is, geven de gelovigen uitdrukking aan hun innerlijke dankbaarheid voor een goede gezondheid, schoonheid, kennis, het liefhebben van geloof en het haten van ongeloof, begrip, inzicht, vooruitziendheid en kracht. Ze zijn dankbaar dat ze rechtgeleid zijn en zich onder de gelovigen bevinden. Een prachtig landschap, het gemakkelijk verlopen van zaken, het uitkomen van een wens, goede tijdingen van vreugde, eerbiedig gedrag, en andere zegeningen doen gelovigen zich onmiddelijk naar God wenden, om hun dankbaarheid aan Hem te tonen, en nadenken over Zijn genade en barmhartigheid.
Als verdienste voor goede zeden wacht de gelovigen een beloning. Dit is nog een ander geheim wat in de Koran bekend wordt gemaakt; God vermeerdert Zijn zegeningen voor degenen die dankbaar zijn. God geeft bijvoorbeeld een nog betere gezondheid en nog meer kracht aan degenen die hun dank aan God betonen voor deze zegeningen. God verleent nog meer kennis en bezittingen aan diegenen die dankbaar zijn voor het hebben van hun kennis of bezit. Dit is omdat ze oprechte mensen zijn die tevreden zijn met wat hen door God is gegeven en en blij zijn met de zegeningen en die God als hun vriend nemen. God legt het verband tussen dit geheim in de Koran als volgt uit:
“En gedenkt toen jullie Heer bekend maakte: “Als jullie dankbaar zijn, dan zullen Wij zeker jullie (genietingen) vermeerderen. En als jullie ondankbaar zijn: voorwaar, Mijn bestraffing is zeker hard.”” (Soera Ibrahim: 7)
Het dankbaar zijn is ook een teken van iemands naastheid tot God en Gods liefde. Dankbare mensen hebben het inzicht en ontvankelijkheid om de schoonheid en zegeningen van God en Zijn schepping op te merken. Ook de Boodschapper van God, vrede zij met hem, verwees hier ook naar, toen hij het volgende zei:
Wanneer God jou bezit geeft moet de verrukking van Gods zegening en gift van je afstralen.
Een ongelovige of een ondankbaar persoon zal daarentegen alleen de onvolmaaktheden en fouten zien zelfs in de prachtigste omgeving, en zal zodoende ongelukkig en ontevreden zijn. Inderdaad komen zulke mensen door een goddelijk plan altijd terecht in klaarblijkelijk onvoordelige gebeurtenissen en vervelende voorvallen. Aan de andere kant geeft God meer van Zijn gulheid en zegeningen aan degenen die een oprechte, gemeende en inzichtelijke zienswijze hebben.
Dat God Zijn zegeningen vermeerdert aan degenen die dankbaar zijn is een van de geheimen van de Koran. We moeten echter in gedachten houden dat oprechtheid een voorwaarde is bij het dankbaar zijn. Als men op een manier dank wil tonen om indruk te maken op anderen, zonder zich naar God toe te keren en de innerlijke rust te voelen van Gods oneindige genade en barmhartigheid, dan zou dat je reinste hypocrisie zijn. God weet wat het hart verbergt, en zal getuigen tegen deze hypocrisie. Degenen die in hun binnenste onoprechte bedoelingen hebben kunnen het verbergen voor andere mensen, maar niet voor God. Zulke mensen kunnen dank betuigen wanneer er geen onheil is, maar in tijden van nood is het mogelijk dat ze gemakkelijk terug kunnen afglijden in ondankbaarheid.
Er moet opgemerkt worden dat ware gelovigen God dankbaar blijven zelfs onder de moeilijkste omstandigheden. Een toeschouwer zou een vermindering op kunnen vallen van zegeningen die aan gelovigen zijn gegeven. Gelovigen die een goede kant van ieder voorval opmerken, zien hier ook goedheid in. God zegt bijvoorbeld dat Hij de mens zal beproeven met angst, honger en vermindering van bezit. Gelovigen verheugen zich en zijn dankbaar in een dergelijk geval, hopend dat God hen zal belonen in het Paradijs, als resultaat van de standvastigheid die ze tijdens deze beproeving lieten blijken. Ze weten dat God niemand meer oplegt dan hij kan verdragen. De standvastigheid en overgave aan een dergelijk bewustzijn brengt hen geduld en dankbaarheid. Daarom is het laten zien van standvastige toewijding en onderworpenheid een onmiskenbaar middel, en God belooft Zijn zegeningen te vermeerderen voor Zijn dankbare dienaren zowel in dit leven als in het hiernamaals.
