(مترجم_ آغا عامر خان)
الله تعالٰي جي خبردار ڪرڻ باوجود جيڪڏهن ڪو انسان پنهنجي بي خبري ۽ لاشعوري ۾ ئي رهجي ويو ته اها ان کي جلد هڪ خوفناڪ، نا قابلِ بيان ۽ دائمي عذان ڏانهن وٺي ويندي. الله تعالٰي هن دنيا کي انسانن کي پرکڻ لاءِ پيدا ڪيو آهي ۽ اهي ماڻهون جيڪي هي حقيقت ڄاڻي بنا ئي هي دنيا ڇڏي ويندا آهن اهي پنهنجي هميشه واري زندگي دوزخ جي عذاب ۾ گزاريندا.
جيئن قرآن پاڪ ۾ ٻڌايو ويو آهي انهن جي اکين ۽ ڪنن تي مهر لڳائي وئي آهي ۽ انهن کان انهن جي سمجھ کسي وئي آهي. انهن جي بيداري ۽ سمجھ بلڪل جانورن وانگر آهي. اهي جانورن کان به بدتر آهن چو ته انهن پنهنجي مرضي سان لاشعوري کي چونڊيو آهي.
“۽ بيشڪ دوزخ لاءِ جنن ۽ ماڻھن مان گھڻا پيدا ڪيا اٿون، انھن جو اھڙيون دليون آھن جو انھن سان (الله جو حُڪم) نه سمجھندا آھن، ۽ اُنھن جون اھڙيون اکيون آھن جو اُنھن سان (حقانيت) ڏسي نه سگھندا آھن، ۽ اُنھن جا اھڙا ڪن آھن جو انھن سان (حق کي) ٻڌي نه سگھندا آھن، اھي ڍورن وانگر آھن بلڪ اُنھن کان وڌيڪ گمراہ آھن، اُھي ئي غافل آھن. ” (سورت الاعراف، 179 )
“ڀانيو اٿئي ڇا ته منجھانئن گھڻا ٻڌن ٿا يا سمجھن ٿا؟ اِھي رڳو ڍورن وانگر آھن بلڪ اُھي واٽ کي بلڪل وڃائيندڙ آھن. ” (سورت الفرقان، 44 )
جانورن کي ڪوئي به شعور نه آهي. الله تعالٰي انهن سان بي خبر ماڻهن جو موازنو ڪري ٿو چو ته انهن جي جانورن وانگر لا شعوري انهن جي دل کي سخت ڪري ڇڏيو آهي. جيڪو ڪجھ ڏسندا ۽ ٻڌندا آهن، ۽ جيڪا تجويز ۽ مشورو انهن کي ملندو آهي، اهو انهن کي هن حالت مان ٻاهر ڪڍڻ لاءِ پر اثر ثابت نه ٿيندو آهي.
ڪنهن به رعايت کان بغير سڀني انسانن تي غور و فڪر ڪرڻ ۽ سچ مطابق زندگي گذارڻ فرض آهي. پر جيڪڏهن اهي پنهنجي لا علمي ۾ ئي رهيا ته اهي ٻين جاندارن کان گھٽ سمجھ وارا ٿي وڃن ٿا ۽ اهي سڀ خصوصيات وڃائي وٺن ٿا جيڪي انهن کي انسان بنائين ٿيون. اهي انسان ان احساس، خيال ۽ سمجھ کان محروم ڪيا ويا آهن جيڪو الله تعالٰي سڀني کي عطا ڪيو آهي ته جيئن اهي پنهنجي وجود کي سڃاڻي سگھن ۽ ان جي عبادت ڪن.
“اِھي اُھي آھن جو سندين دلين ۽ سندن ڪَنن ۽ سندن اکين تي الله مُھر ھنئي، ۽ اُھي بي خبر آھن. ” (سورت النحل، 108)
اهڙا ماڻهون پنهنجو پاڻ کي جهنم جي باه کان بچائي نه ٿا سگھن جيستائين اهي الله ڏانهن رجوع ڪن. انهن جي لاعلمي ۽ الجھن دوزخ ۾ اڃا وڌيڪ هوندي.
“۽ جيڪو ھن دنيا ۾ انڌو ٿيو سو آخرت ۾ (به) انڌو (ھوندو) ۽ واٽ کان بِنھ ڀُليل رھندو. ” (سورت الاسراء، 72)
انهن جي سزا ۽ دهشت هن آيت ۾ بيان ڪئي وئي آهي
“الله جي ٻاريل باھ آھي. جا دلين تي پھچندي. بيشڪ اُھا مٿن در بند ڪيل آھي.” (سورت الهمزه، 6_9)
اهي انسان جيڪي لاشعوري ۾ ئي اهن ٿا ۽ ان مان نڪرڻ جي ڪوشش نه ٿا ڪن ۽ جيڪي قرآن جي علم ۽ الله تعالٰي جي رضا کان بغير مري وڃن ٿا جهنم جي حوالي ڪيا ويندا.
