RAMAZAN 2008, 25. GÜN

• Benlik vermek

• Gelecek Korkusu: İnsanların bir kısmı Yüce Allah’ın Rezzak (Rızık veren, insanların faydasına olmak üzere nimetlerini veren) ismini gereği gibi takdir edemedikleri için, dünya üzerindeki herkese ve her canlıya rızkı verenin O olduğunu düşünmezler. Bu nedenle iş yerlerinde patronlarına ve amirlerine tamamen çıkar ilişkisine dayalı gerçek olmayan bir saygı gösterirler. Tabi burada önemli bir ayrımı belirtmekte fayda vardır: İnsanların iş ortamında birbirlerine saygı göstermeleri elbette güzel ve doğru bir davranıştır. Ancak kişilerin bunu yaparken kendilerine sağlayabilecekleri maddi menfaatleri değil, Allah'ın rızasını esas almaları gerekir. Fakat bu hatalı zihniyete sahip kişiler işten atılma, aç kalma ve gelecek korkusundan kaynaklanan bu yanlış saygı anlayışı ile kendilerinden üst makamdaki kişileri adeta putlaştırırlar. (Allah'ı tenzih ederiz) Oysa Yüce Allah her insanın ancak bir kul olduğunu şöyle bildirmiştir:

“Allah'tan başka taptıklarınız sizler gibi kullardır. Eğer doğru iseniz, hemen onları çağırın da size icabet etsinler.” (Araf Suresi, 194)

• Aşağılık Kompleksi: Kuran ahlakının yaşanmadığı toplumlarda insanların en çok saygı yönelttikleri kişiler, kendilerinden zengin, iyi eğitim görmüş, şöhretli, makam ve mevki sahibi olanlardır. Bazı insanlar kendilerinin sahip olmadığı bu özellikleri başkasında gördüklerinde bütün bunları o kişinin kendi iradesi ile kazandığını zannederler. Oysa insanlara sahip oldukları tüm bu özellikleri veren Allah’tır.  

• Kendini Beğendirme İsteği: Titizlikle kaçınılması gereken bu kötü ahlak özelliği, insanlara benlik verip kendilerini bu kişilerin yanında ezik hisseden zayıf kişilikli insanlarda görülür. Bu kişiler kendilerini beğendirmek adına saygılı bir üslup geliştirmeye çalışırken, son derece yapay bir kibarlığa bürünürler. Özellikle de karşı taraftan bir istekte bulunacakları zaman iyice ezilirler ve tavırları doğallıktan uzaklaşır. Oysa kendisine saygı duyulmasını isteyen bir kişinin yapması gereken sadece, Yüce Allah’a iman ederek O’nun Kuran’da bildirdiği ahlakı yaşamasıdır. Kişi ancak bu takdirde kaliteli, diğer insanlarda doğal bir saygı uyandıran ve örnek gösterilen bir insan olabilir.

• Verilen borcun yazılması, (Bakara Suresi, 282)     

• Yapmayacağı şeyi söylememek, (Saff Suresi, 2-3)

• Tartışmamak ve çekişmemek, (İsra Suresi, 53)

• İnce düşünceli ve fedakâr olmak, (Haşr Suresi, 9)

• Bilgi sahibi olunmayan bir konuda tartışmamak, (Al-i İmran Suresi, 66)     

• Alaycı tavır göstermemek, insanları hoşlanmadıkları lakapla çağırmamak, (Hucurat Suresi, 11)

• Emanete ve ahitlere riayet etmek,  (Mearic Suresi, 32)

• Emaneti ehline vermek ve emanet ehli olmak, (Nisa Suresi, 58)

• Elçiye içten bir saygı beslemek, (Fetih Suresi, 9)

• Getirdikleriyle sevinip, yapmadıklarıyla övünmemek, (Al-i İmran Suresi, 188)

• Zanda bulunmamak, gıybet etmemek, tecessüs etmemek (başkalarının o kişiyi ilgilendirmeyen gizli yönlerini araştırmamak), (Hucurat Suresi, 12)

• Öfkeyi yenmek, insanlardaki haklarından bağışlama ile vazgeçmek, (Al-i İmran Suresi, 134)

• Selam verildiğinde aynısıyla veya daha güzeliyle karşılık vermek, (Nisa Suresi, 86)

• Evlere girildiğinde selam vermek, (Nur Suresi, 61)

• Yabancı evlere izinsiz girmemek, (Nur Suresi, 27)

• Bir topluluğa karşı duyulan kinin adaletten alıkoymaması, (Maide Suresi, 8)

• Dinde zorlama olmaması ve din ahlakına hikmetle, güzel öğütle davet etmek, (Nahl Suresi, 125)

• Yalan söylememek, (Maide Suresi, 89)

• Sesi yükseltmeden konuşmak, (Lokman Suresi, 19)

• Anne ve babaya iyilikle davranmak, (Lokman Suresi, 14)

• Yakın akrabaya, yetimlere, yoksullara,  komşuya, arkadaşa, yolda kalmışa güzellikle davranmak, (Nisa Suresi, 36)

• Fikir alışverişinde bulunmak -istişare etmek- ve fikre saygı duymak, (Şura Suresi, 38)

"Gevşemeyin, üzülmeyin; eğer (gerçekten) iman etmişseniz en üstün olan sizlersiniz." (Al-i İmran Suresi, 139)

Andolsun, Sebe' (Halkı)nın oturduğu yerlerde de bir ayet vardır. (Evleri) Sağdan ve soldan iki bahçeliydi. (Onlara demiştik ki:) "Rabbinizin rızkından yiyin ve O'na şükredin. Güzel bir şehir ve bağışlayan bir Rabb(iniz var)." Ancak onlar yüz çevirdiler, böylece Biz de onlara Arim Seli'ni gönderdik. Ve onların iki bahçesini, buruk yemişli, acı ılgınlı ve içinde az bir şey de sedir ağacı olan iki bahçeye dönüştürdük. Böylelikle nankörlük etmeleri dolayısıyla onları cezalandırdık. Biz (nimete) nankörlük edenden başkasını cezalandırır mıyız? (Sebe Suresi, 15-17)