Allah’ın İmtihan Sanatındaki Detaylar Nasıl Karşımıza Çıkar?


Dünya hayatının yaratılışında, insanın imtihanı açısından önemli  hikmetler gizlidir. Allah dünyayı çift yönlü olarak yaratmıştır. Dünya hayatı birçok mucizeyi, yaratılış harikasını, güzellikleri, nefsin hoşuna gidecek ve insan ruhuna hitap eden sayısız nimetlere sahipken, diğer yönüyle de tüm bu güzelliklerin hemen yanıbaşında sayısız eksiklik ve kusurlarla yaratılmıştır.

İnsan Allah’ın güzel bir surette yarattığı bir varlıktır ama aynı zamanda çok fazla kusura da sahiptir. Dilediği takdirde herkesi en mükemmel şekilde yaratmaya kadir olan Allah, imtihanın bir gereği olarak dünya hayatında güzelliğin içinde çirkinliği de yaratmaktadır.

İnsan bedeni hücreden başlayarak kusursuz denilebilecek, her ayrıntısı Yüce Rabbimiz tarafından kusursuzca yaratılmış bir donanıma sahiptir. İnsanın bedenindeki her organ için ayrı ayrı yaratılmış mükemmel bir sistem vardır. Ancak hastalıklar bu mükemmel sistemin çok yakınındadır. Ortada mükemmel bir beden vardır. Ancak bu beden ne kadar mükemmel olursa olsun, hastalanmaya, en ufak bir dış veya iç etkenle bozulmaya, çürümeye, yaşlanmaya ve en sonunda ölmeye mahkumdur.

Güzellik ve çirkinlik, kusursuzluk ve eksiklik, sağlık ve hastalık, yaşam ve ölüm iç içedir. Allah’ın imtihan sanatının bir gereği olarak bunlar dünya hayatında bir bütündür.

İnsan müthiş bir nimet bolluğu ile imtihan olduğu gibi, nimetlerden eksiltme ile de denenmektedir. Örneğin Allah’ın insana bir nimet olarak verdiği güzellik, sağlık, gençlik, para, mallar, çocuklar ve daha birçok güzellik aynı zamanda da birer imtihan konusudur. İnsan bunların herbirisiyle ayrı ayrı, son derece detaylı bir şekilde denenmektedir. İnsan bu nimetlere şükretmekle, güzel ahlak göstermekle ve bunları Allah’ın rızası doğrultusunda değerlendirmekle imtihan olur. Çünkü Allah’ın imtihan sanatında, tek tek tüm bu nimetlerin veriliş hikmetleri vardır. Benzer şekilde nimetler gibi, eksiklikleri de düşünebiliriz. Çirkinlik, hastalık, yaşlılık, fakirlik ve  mallardan eksilme de insan için ayrı ayrı yaratılan imtihan vesileleridir.

Allah’ın imtihan sanatındaki detaylar o denli kusursuz işlemektedir ki, iman eden insanlar için çirkinlikler güzelliğe, zorluklar kolaylığa, eksiklikler nimete dönüşür.  Dışarıdan bakıldığında bir zorluk veya sabredilmesi gereken bir eksiklik, ciddi bir eziyet gibi algılanabilecek bir durum, iman ve Kuran’a dayalı bakış açısıyla nimetlere dönüşebilir. Örneğin dünya hayatında imtihanın bir gereği olarak bir Müslümanın güzelliğine, sağlığına veya malına zarar gelebilir. Ancak iman ile birlikte bu durum ahirette sonsuz bir güzelliğe dönüşür. Veya Allah imtihan olarak hastalık verdiğinde, gösterilen sabır, güzel ahlak ve tevekkülle bu Müslümanın dünyada sabredeceği ancak sonsuz ahiret hayatında  onun için sonsuz nimete dönüşecek bir güzelliğe dönüşür.

Bu durumun tersi de iman etmeyenler için geçerlidir. Kuran’a dayalı olmayan cahiliye ahlakını yaşayan kişiler için, Allah’ın imtihan olarak verdiği nimetler, o kişinin sonsuz hayatında karşısına güzellik olarak çıkmayacaktır. Örneğin dünyada güzellik, sağlık, zenginlik veya itibar sahibi bir kişi, Allah’ın rızasını kazanmaya yönelik yaşamadığı sürece, bu nimetler sonsuz ahirette karşısına güzellik olarak değil, aksine çirkinlik, eksiklik ve sonsuz azap olarak çıkar.
                                                 
Allah’ın imtihan sanatının bir delili olarak, insan için nimet ve eksiklik aynı anda bir imtihan vesilesi olarak yaratılır. İnsanın Allah’ın bu sanatını ve detaylardaki harikalığı iyi görmesi ve düşünmesi gerekmektedir.