Karıncalardaki Şaşırtıcı Cerrahi Müdahale Yöntemi

Ampütasyon, iyileşmesi olanaksız görülen bir organı kesip atma işlemidir. Bu işlemi yapabilmek için kesilecek organı ve kesme işleminin nasıl ve nereden uygulanacağını bilmek şarttır. Gerekli donanımlar yoksa işlem tam gelişmeyebilir veya hastanın hayatını tehlikeye atabilir. Bilim insanları bugüne kadar sadece insanlara özgü olduğu düşünülen bu zorlu müdahalenin karıncalar tarafından da yapıldığını şaşkınlıkla keşfettiler.

Pek çok karınca türü koloni arkadaşları yaralandıklarında ürettikleri salya ile yaraları temizleyip tedavi ederler. Ancak Florida’daki marangoz karıncalar (Camponotus floridanus), kolonideki yaralı arkadaşlarının bacağını ampüte ederler. Şaşırtıcı olansa bu bilinçli tercihle yapılan bir işlemdir ve karıncalardaki ampütasyon her yaralanmaya uygulanan bir yöntem değildir.

Karınca eğer kaval kemiğinden yaralanmışsa ampüte edilmez ve salyayla tedavi edilir. Ama yara uyluk kemiğinde yani bacağın üst kısmında ise ampütasyon uygulanır. Yapılan gözlemlerde ampütasyon uygulanan karıncaların %90-95’inin yaşadığı gözlenmiştir. Bu da işlemin ne kadar isabetli uygulandığının önemli bir göstergesidir. Öyle ki salya ile yarada enfeksiyon oluşmasının önlenerek tedavi edilmesi %75 oranında başarılı olmaktadır.

Bilim insanları karıncalardaki ampütasyon işleminin, insan dışında bir canlıdaki görülen ilk örnek olduğunu ifade ediyorlar. Würzbug Üniversitesi Hayvan Ekolojisi ve Tropikal Biyoloji Bölümü’nden Dr. Erik T. Frank "Karıncaların bir yarayı teşhis edebilmesi, enfekte mi yoksa steril mi olduğunu görebilmesi ve diğer bireylerin buna dayanarak uzun süre boyunca yarayı tedavi edilebilmesine rakip olabilecek tek tıbbi sistem insanlarınkidir" karşılaştırmasıyla hayretini ifade etmektedir. 

Karıncaların ustalıkla cerrahi müdahalede bulunması Allah’ın yaratma sanatının eserlerinden bir örnektir. Herhangi bir işçi karıncanın yaralanmanın yerine göre tedavi yöntemini belirlemesi ve bunu başarı ile uygulaması hayranlık uyandırıcı bir bilgidir. Bu durum aklını ve vicdanını kullananan insanları derin düşünmeye sevk etmek için yeterlidir. Karıncalardaki plevral bezden mikropları öldüren salgı yapılması da başlı başına bir mucizedir. İyi eğitimli insanların dahi değil bacak kesmek yarayı bile dikemediği, dezenfektan üretmek bir yana dezenfektanı kullanmayı bile bilmediğini düşünürseniz karıncanın nasıl muhteşem bir iş başardığını ve aslında mucizevi bir canlı olduğunu daha iyi anlayabilirsiniz.

Rahman olan Allah’ın yaratmasının örneklerinden olan tek hücreliler, böcekler, vahşi hayvanlar ve bitkiler de karıncalarda olduğu gibi kompleks vücut yapılarıyla ve mükemmel sosyal becerileriyle birlikte bize Allah’ın sanatını tanıtırlar ve tesadüflerle ortaya çıkamayacaklarını kanıtlarlar. 

Kaynak: 
Will Dunham, “Ants perform limb amputations on injured comrades to save their lives”, Reuters 2 Temmuz 2024 
https://www.reuters.com/science/ants-perform-limb-amputations-injured-comrades-save-their-lives-2024-07-02/