İstişarenin Hikmetleri

İstişare etmek, mümin bir topluluğun en önemli özelliklerinden biridir. Bir mümin, Kuran'ın '... Her bilgi sahibinin üstünde daha iyi bir bilen vardır.' (Yusuf Suresi, 76) hükmü gereğince, bir konuda ne kadar bilgili olursa olsun, bir başkasının daha da bilgili olabileceğini, daha isabetli karar verebileceğini göz önünde bulundurarak karşı tarafın görüş ve önerilerine açık olur. Karar verilmesi gereken bir durum söz konusu olduğunda, aklına, vicdanına ve samimiyetine güvendiği kişilere danışır; onlarla istişare eder; yani fikir alışverişinde bulunur.

Kuran ahlakında önemli bir yere sahip olan istişare, müminin her işinde en hayırlı sonuçlara ulaşmasını sağlayan hikmetli bir davranıştır. İstişare öncelikle insanın 'kendi aklını beğenen'bir anlayıştan uzak durmasını sağlar. Çünkü kendi aklını beğenmek, kendi nefsini, düşüncelerini, görüşlerini ön planda tutmak benlik hissinden kaynaklanır ve Allah (c.c)'ın rızasına uygun bir davranış değildir.

Müslümanların birbirleri ile diyaloglarındaki üslupları, güzel ahlaklarını gösterebilecekleri önemli fırsatlardan biridir. Müslümanlar biraraya gelip bir konuda sohbet ve istişare ettiklerinde, sürekli olarak karşı tarafa fikirlerini anlatmak yerine, onun fikrini öğrenmeye ve ondan istifade etmeye çalışmalıdırlar. Yalnızca kendini övmek, Kuran ahlakına uygun olmayan bir davranıştır ve Müslümanlar arasındaki tesanüde zarar verebilir. Bunun yerine, asıl olarak Allah (c.c)'ı ve Peygamber Efendimiz (sav)'i öven, sonra da diğer Müslümanların güzel vasıflarını takdir eden bir üslup kullanmak gereklidir.

Peygamber Efendimiz (sav)'in değişik yaşlardaki kişilerin fikirlerini sorarak her birini dikkate alması, bu konuda da müminler için en güzel örneği oluşturmaktadır. Kendisi peygamber olduğu halde, başkalarına danışmış, kendisini istişare müessesesinin dışında tutmamıştır. Sevgili Peygamberimiz (sav), 'Kim bir işe girişmek ister de, o hususta Müslüman biri ile müşavere ederse Allah (c.c) onu işlerin en doğrusunda muvaffak kılar. ' (Kütüb-i Sitte, 16. Cilt) sözleriyle de, iman edenlere bu konunun önemini hatırlatmıştır.

Unutmamak gerekir ki, İslam'ın en önemli özelliklerinden biri güzel ahlaktır ve güzel ahlak, davranış ve sözlerle ortaya konur. İslam dünyasını Allah (c.c)'ın izniyle bekleyen çok güzel ve aydınlık geleceğin bir an önce tesis edilmesi için, İslam ahlakının özünde olan ittifakın, birlik ve kardeşlik ruhunun pekiştirilmesi son derece önemlidir. Bunun için müminler birbirlerinin fikrine, görüşüne saygı ve önem göstererek, istişare ile hareket etmelidirler. Müminlerin sahip olmaları gereken bu özelliği, Yüce Allah (c.c) Peygamberimiz (sav)'e şöyle vahyetmiştir:

"Allah'tan bir rahmet dolayısıyla, onlara yumuşak davrandın. Eğer kaba, katı yürekli olsaydın onlar çevrenden dağılır giderlerdi. Öyleyse onları bağışla, onlar için bağışlanma dile ve iş konusunda onlarla müşavere et. Eğer azmedersen artık Allah'a tevekkül et. Şüphesiz Allah, tevekkül edenleri sever. " (Al-i İmran Suresi, 159)