Canlılar hayatta kalabilmek, beslenmek ve korunmak amacıyla çeşitli özelliklere sahip olarak yaratılmışlardır. Canlıların hayatlarını sürdürebilmek için sahip olduğu bu özelliklerden biri de, kendilerini gizleme sanatı olan kamuflajdır. Adeta bir akıl ve sanat gösterisi olan kamuflaj, aynı zamanda bir savaş stratejisidir. İnsanlar tarih boyunca bu yöntemle kendilerini ve teçhizatlarını gizleyerek saldırılara karşı başarı sağlamışlardır. Bu savaş taktiği, akıl kullanmanın yanında eğitim, beceri ve tecrübe de gerektirmektedir. Dolayısıyla, her insanın kolaylıkla kullanabileceği bir yöntem değildir.
Oysaki, birçok canlı çok iyi kamuflaj yapar. Üstelik, insanlarla kıyaslanmayacak derecede usta bir şekilde bunu gerçekleştirir. Canlılar kamuflaj için bazen vücutlarının rengini veya şeklini değiştirir, bazen sadece uygun pozisyonda durur, bazen de koku yöntemini kullanırlar.
Güney Amerika’da yaşayan sarı şeritli küçük Amazon kurbağası da koku ile kamuflaj yapan bu canlılara bir örnektir.
Sarı Şeritli Amazon Kurbağasının Koku Kamuflajının Sırrı Çözüldü
Behavioral Ecology and Sociobiology dergisinde yayınlanmış bir araştırmayı yürüten Brezilya’daki Amazon Araştırmaları Ulusal Enstitüsü’nden André Barros sarı şeritli küçük Amazon kurbağası ile yaprak kesici karıncalar arasındaki ilişkinin sırrını çözdü.
Sarı şeritli Amazon kurbağası (Lithodytes lineatus) Amazon bölgesinde yaşayan bir Güney Amerika kurbağa türüdür. Bu kurbağa türü, “Atta” cinsine ait yaprak kesici karıncaların arasında barış içinde barınır, çoğalır ve yuvasını inşa eder. Hem de hiçbir şekilde karıncalar tarafından saldırıya uğramadan... Peki kurbağa bunu nasıl başarır?
Yaprak kesici karıncalar, kolonilerinin üyelerini tanımak ve onlarla haberleşmek için feromon gibi kimyasal kokular kullanırlar. Araştırmacıların yaptığı açıklamaya göre, bu kurbağa türünün karıncalar arasında rahat yaşamasının sırrı kurbağa derisinin karıncaların ürettiği kimyasallara benzer bir kimyasalla kaplanmış olmasıdır. Bu kimyasal, yaprak kesici karıncaları kandırmakta ve Amazon kurbağasını “arkadaş” olarak tanıyıp aralarında yaşamasını sağlamaktadır.
Araştırmacılar koku kamuflajını test etmek için iki deney gerçekleştirdiler. İlk olarak, sarı şeritli Amazon kurbağasını ve dört benzer kurbağa türünü, 10 dakika boyunca yaprak kesici karıncalarla birlikte bir cam kap içinde tutuldular. Sarı şeritli Amazon kurbağası hiçbir kaçış planı yapmadı, fakat diğer kurbağa türleri karıncalar tarafından saldırıya uğradıkları için zıplamaya ya da yukarı tırmanmaya çalıştılar.
Araştırmacılar daha sonra, Amazon bölgesinde yaygın olan 20 Rhinella kurbağasının bir kısmını, sarı şeritli Amazon kurbağasının deri konsantresi ile bir kısmını ise saf su ile kapladı ve gözlemlemeye başladılar. Deri konsantresi ile kaplanmış olan 10 kurbağa saldırıya maruz kalmadı. Saf suyla kaplı diğer kurbağalar ise karıncalar tarafından saldırıya uğradılar.
Her iki deney de, sarı şeritli Amazon kurbağasının derisinin, canlıyı karınca saldırılarından koruyan kimyasallara sahip olduğunu ortaya koydu. Bu durum karıncalar ve kurbağaların bir arada sorunsuz yaşamasının nedenini net bir biçimde açıklıyordu. Bu kimyasallar nedeniyle karınca, söz konusu kurbağayı bir avcı olarak algılamıyor, onu zararsız görüyordu. Peki bu kamuflaj kurbağa için neden önemli? Elbette daha avantajlı koşullarda yaşaması için. Çünkü karınca yuvaları kurbağaya istikrarlı bir mikro iklim ve yüksek nem sağlıyor. Bu da kurbağaların üremesi ve yumurtalarının gelişmesi için önemli bir avantaj.
Yapılan araştırma kurbağaların koku kamuflajının şaşırtıcı derecede mükemmel bir yapıya sahip olduğunu göstermiştir. Kuşkusuz kurbağa türünün koku kamuflajı yapması ve kendini korumak için gösterdiği tüm bu bilinçli davranışlar, Darwinizm'in temel varsayımlarını çürütmektedir. Çünkü Atta cinsi karıncalara ait kokuların ayrıştırılması ancak bir kimya laboratuvarında yapılacak analizler sonucunda elde edilebilir. Aklı ve şuuru olmayan bir kurbağanın hiçbir kimyasal deneyimi ve ortamı olmadan bu feromenleri bilip kendi vücudunda üretmesi, bu koku sayesinde karıncalar arasında rahatlıkla yaşayacağını akıl etmesi imkansızdır. Bu canlıların gösterdikleri akıllı davranışlar Darwinizm'in iddia ettiği gibi rastlantılarla asla açıklanamaz. Doğadaki canlı cansız tüm varlıklar gibi, sarı şeritli Amazon kurbağasının bu özelliği de, Yüce Allah’ın ince detaylarla yarattığı kusursuz sanatına bir örnektir. Nitekim Yüce Rabbimiz bir Kuran ayetinde canlılarda insanlar için açık deliller olduğunu şöyle bildirmiştir:
"Sizin yaratılışınızda ve türetip-yaydığı canlılarda kesin bilgiyle inanan bir kavim için ayetler vardır." (Casiye Suresi, 4)
ATTA KARINCALARININ İLGİNÇ SAVUNMA YÖNTEMLERİ Yaprak kesici karınca kolonisinin orta boylu işçileri hemen hemen tüm günlerini yaprak taşımakla geçirirler. Bu taşıma esnasında kendilerini korumaları zorlaşmaktadır; çünkü kendilerini korumaya yarayan çeneleri ile yaprak taşımaktadırlar. Peki kendi kendilerini koruyamadıklarına göre onları kim korumaktadır? Yaprak taşıyan işçi karıncaların yanlarında sürekli daha küçük boy olan işçiler ile dolaştıkları görülmüştür. Önceleri bunun sıradan bir durum olduğu zannedilmiştir. Ancak daha sonra bu konuda araştırmalar başlamıştır. Uzun bir inceleme sonucunda ortaya çıkan durum, gerçekten şaşırtıcı bir işbirliğidir. Normal zamanlarda üzerlerine konmak isteyen sinekleri makasa benzeyen keskin çeneleri ile derhal uzaklaştırmayı başaran işçi karıncalar, yaprak taşırken bunu yapamazlar. İşte bu yüzden de kendileri adına savunma yapacak bu küçük boy işçi karıncaları taşıdıkları yaprağın üzerine yerleştirirler. Sineğin saldırısı sırasında da bu küçük koruyucular yaprağın üzerinden düşmana karşı mücadele verirler. |
KAYNAK:
Springer. (2016, October 20). Amazonian frog has its own ant repellent: Chemicals presented on skin allow tiny frog to live and breed unhindered among leaf-cutting ants. ScienceDaily. www.sciencedaily.com/releases/2016/10/161020102644.htm
