Fosforun vücut içindeki görevleri nelerdir?
Vücut içindeki fosfor oranı azaldığında alarm veren sistem nasıl çalışır?
Bu alarmın ardından vücutta ne gibi önlemler alınır?
Bir yapı veya eserdeki harikalığı anlayabilmek ve takdir edebilmek için, çoğu zaman o yapı veya eser hakkında detaylı bilgi edinmek, onun hakkında düşünmek gerekir.
Birçok harika özelliğe sahip olan insan vücudu için de aynı durum söz konusudur. İnsan eğer detayları öğrenmez ve bunlar üzerinde düşünmezse, her an iç içe yaşadığı mucizelerin farkına varamaz. Oysa karşıdan gelen arabanın kendisine çarpacağını zannedip korktuğunda, gribe yakalandığında, kan basıncı yükseldiğinde ya da bir arkadaşı ile karşılaşıp selamlaştığında, her insanın vücudunda olağanüstü olaylar gerçekleşir. Saniyeler, hatta saliseler içinde gözle görülemeyecek kadar küçük moleküller, insanın içinde arı gibi çalışarak, insanın kendisinin anlamakta dahi güçlük çekeceği kadar kompleks olan ve çok fazla bilgi ve uzmanlık gerektiren işler yaparlar. Vücudumuzda bulunan çok değerli bir hammadde de hücrelerimiz içinde böyle muazzam bir görev üstlenmiştir. Bu hammadde fosfordur. Hücrede fosforun bulunması, ortamdan sökülüp alınması, hücreye taşınması, işlenmesi ve depo edilmesi için hayranlık uyandıran çok çeşitli sistemler yaratılmıştır. Bu sistemlerin her biri canlılığın devamı için zorunludur.
Fosforun Vücut İçindeki Görevleri
Canlıların kuru ağırlığının yüzde üçünü oluşturan fosfor, hücrenin hayati işlemlerinin görülmesinde çok önemli görevlere sahiptir.1
Fosfor:
Hücremizin bilgi bankası olan DNA’nın ve RNA’nın temel yapıtaşıdır.
Yağlarda, proteinlerde ve şekerlerde bulunur.2
Hücrenin bütün enerji döngüsü bu maddeye dayanır.
Zarların ve bilgiyi oluşturan harflerin üretiminde rol alır.
Fotosentezde, solunumda ve pek çok enzimin kontrolünde kullanılır.3
Fosforun hücreye katılımı ve kullanımı, son derece detaylı süreçlerle kontrol altına alınmıştır.
Sayısız enzim, fosforu hücre için gerekli bileşikleri yapabilmesi için kontrollü olarak diğer atomlarla birleştirir.4
Depo Edilen Fosfor
İnsanlar gerekli gördükleri malzemeleri hızla temin için yakınlarında depo tutup orada önemli malzemeleri bulundururlar. Bakterilerde de buna benzer bir sistem fosfor için kullanılır. Fosforun %85 kadarı, kemikte fosfat zincirleri halinde depo edilir. (Fosfor) Bakterilerde bu depo, ihtiyaç halinde kullanılır.5 Ancak fosfat zinciri sadece bir depo molekülü de değildir. Bilim adamları fosfat zincirinin hücre içinde çeşitli kontrol olaylarında hayati bir rolünün olduğunu keşfetmişlerdir.6
Alarm Sistemi Nasıl Çalışıyor?
Bakteride fosfat miktarı belli bir seviyenin altına düştüğünde alarm zilleri çalmaya başlar. Muazzam bir sistem, acil önlem mekanizmasını devreye sokar. Bunun için pek çok gen elele verip işbirliği içinde hücrenin maruz kaldığı tehlikeyi gidermeye çalışır.
Binalarda yangın çıktığında devreye giren yangın alarmlarına benzer bir mantıkla fosfat miktarı belli bir oranın altına düştüğünde hücrede özel bir molekül alarm durumuna geçer. PhoR adlı bu protein, bu önemli bilgiyi ikinci bir proteine iletir. Tehlikeden haberdar gibi hareket eden PhoB adlı protein, acil önlemleri devreye sokar. Bunun için DNA’da çeşitli genlerin üretimini artırır ya da durdurur.7 Bu derece şuur gerektiren işleri moleküllerin gerçekleştiremeyeceği, her insanın kabul edeceği bir gerçektir. Neyi, nasıl ve ne zaman yapacaklarını moleküllere Allah ilham eder. Her varlığın Kendi ilhamıyla hareket ettiğini Allah bir ayette şöyle bildirmektedir:
“Ben gerçekten, benim de Rabbim, sizin de Rabbiniz olan Allah’a tevekkül ettim. O’nun, alnından yakalayıp-denetlemediği hiçbir canlı yoktur. Muhakkak benim Rabbim, dosdoğru bir yol üzerinedir (dosdoğru yolda olanı korumaktadır.)” (Hud Suresi, 56)
Fosfor Azlığına Karşı Ne Tür Önlemler Alınır?
• Şekil Değiştirme Mucizesi
Fosforun azaldığı durumlarla baş edebilmek için bakteriler öyle muazzam önlemler alırlar ki, bunların teki bile tesadüflere inanan evrim teorisinin ne kadar çürük bir teori olduğunu göstermek için yeterlidir. Kimi bakteriler fosfat azlığı ile beraber şekillerini değiştirirler. Bu sayede yüzeyleri ile hacimleri arasındaki oranı dış dünya ile daha çok temasa geçecek hale getirmiş olurlar. Böylelikle daha kolay bir şekilde fosfat temin ederler.8
• Farklı Materyal Kullanımı
Üretim sistemindeki şuurlu değişiklik bir başka zekice yöntemdir. Hücre duvarında bulunan fosfatça zengin bileşikler, içinde fosfat bulunmayan alternatif malzemelerle değiştirilirler. (a.g.e) Bu yöntemi bir bakterinin uyguluyor olması ve bunu mükemmel bir şekilde yapması hayranlık uyandırıcıdır. Onlarda tecelli eden bu üstün vasıflar, Allah’ın üstün kudretinin tecellilerinden birkaçıdır.
• Ortama Salınan Özel Kimyasallar
Bazı bakteriler de fosfat miktarı azaldığında ortama kimi kimyasallar salar. Bu kimyasallar ortamdaki bileşiklerden fosfatın sökülerek alınmasına yardımcı olurlar.9
• Fosfat Kapısı Üretiminin Artırılışı
Ortamdaki fosfat miktarı azaldığında vücut içinde alınan önlemlerden biri de, fosfatın girdiği kapıların üretiminin artırılmasıdır.10 Bu, fosfatın daha kolay bir şekilde hücreye girmesini sağlar.
Sonuç:
Bakteri ile ilgili yapılan araştırmalar fosfat miktarının azaldığı durumlarda 400 kadar genin aktif hale geçtiğini gösterir.11 Bilim adamları bunun bakteri geninin %10’u kadar olduğunu hesap etmektedirler. Sistemin pek çok detayı halen bilinmemekle beraber, şimdiye kadar bulunanlar insan vücudunun ne kadar üstün bir Yaratılış’la yaratıldığını gösterir.
Fosfor temini sistemi, canlıların kademe kademe gelişmesinin mümkün olmadığını ortaya koyan örneklerden biridir. Sistemin tek bir geninde dahi meydana gelen hata, sistemin görevini tam olarak yapmasını engeller. Böyle bir canlı gelişmez, aksine ölür. Bu tür sistemlerin nasıl çalıştığının bulunması da zaten daha çok bu prensibe dayanır. Mükemmel çalışan sistemde ilgili genler mutasyona uğratılır ve bunun neticesinde meydana gelen ölüm ve arızalardan ilgili genin ne işe yaradığı tespit edilir. Yazıda örneğini gördüğümüz kritik parçaların tekinde bile oluşacak eksiklik canlının ölümüne sebep olur. Diğer ortam şartları gibi fosfat yokluğunda da canlılık ölümle neticelenir. Bu sistemlerin her biri evrimi yalanlarken Yaratılış’ı ispat eder. Bakterideki fosfor temini sisteminin tümü Allah’ın benzeri olmayan yaratma sanatından yalnızca bir örnektir. Bir ayette Allah şöyle buyurmaktadır:
“De ki: “Siz, Allah’ın dışında taptığınız ortaklarınızı gördünüz mü? Bana haber verin; yerden neyi yaratmışlardır? Ya da onların göklerde bir ortaklığı mı var? Yoksa Biz onlara bir kitap vermişiz de onlar bundan (dolayı) apaçık bir belge üzerinde midirler? Hayır, zulmedenler, birbirlerine aldatmadan başkasını vadetmiyorlar.” (Fatır Suresi, 40)
1- (White Andrea K; Metcalf William W, Microbial metabolism of reduced phosphorus compounds., Annual review of microbiology 2007;61:379-400)
2- (Lamarche MG, Wanner BL, Crépin S, Harel J., The phosphate regulon and bacterial virulence: a regulatory network connecting phosphate homeostasis and pathogenesis., FEMS microbiology reviews, Vol. 32, No. 3. (May 2008), pp. 461-473)
3- (Phosphate Acquisition, K. G. Raghothama, Annu. Rev. Plant Physiol. Plant Mol. Biol. 1999. 50:665–693)
4- (White Andrea K; Metcalf William W, Microbial metabolism of reduced phosphorus compounds., Annual review of microbiology 2007;61:379-400)
5- (Phosphorus Metabolism and its Regulation, Volker F. Wendish and Michael Bott, Makalenin Bulunduğu Kitap: Corynebacteria Genomics and Molecular Biology edited by Andreas Burkowski, Caister Academics Press, (2008), Sayfa 209)
6- (Kornberg A, Rao NN, Ault-Riché D., Inorganic polyphosphate: a molecule of many functions., Annu. Rev. Biochem. 1999. 68:89–125)
7- (Lamarche MG, Wanner BL, Crépin S, Harel J., The phosphate regulon and bacterial virulence: a regulatory network connecting phosphate homeostasis and pathogenesis., FEMS microbiology)
8- (Lamarche MG, Wanner BL, Crépin S, Harel J., The phosphate regulon and bacterial virulence: a regulatory network connecting phosphate homeostasis and pathogenesis., FEMS microbiology)
9- (Vershinina OA, ZnamenskaiaLV. 2002. The Pho regulons of bacteria. Microbiology, Vol. 71, No. 5, 2002, pp. 497–511. Translated from Mikrobiologiya, Vol. 71, No. 5, 2002, pp. 581–595)
10- (Meire Aguena, Beny Spira, Transcriptional Processing of the pst Operon of Escherichia coli, Curr Microbiol (2009) 58:264–267)
11- (Lamarche MG, Wanner BL, Crépin S, Harel J., The phosphate regulon and bacterial virulence: a regulatory network connecting phosphate homeostasis and pathogenesis., FEMS microbiology reviews, Vol. 32, No. 3. (May 2008), pp. 464)