Gece Göğe Her Baktığımızda Zaman Yolculuğu mu Yapıyoruz?

Gece başınızı kaldırıp baktığınız anda gökyüzünün o anki halini gördüğünüzü sanıyorsanız yanılıyorsunuz. Çünkü gördüğünüzü sandığınız pek çok yıldız, aslında çok uzun zaman önce ölmüş olabilir. Yani aslında o an var zannettiğiniz şey belki de yoktur. Tam tersi de olabilir; belki çok uzaklarda yeni doğmuş yıldız yıllardır ışık yayıyordur ama siz onu görmenizi sağlayan ışıklar henüz size ulaşmadığı için göremiyor olabilirsiniz. Evren o kadar büyüktür ki baktığınız zaman onu “gerçek zamanlı” olarak görmeniz mümkün değildir.

Bunun sebebi ulaşılabilecek en büyük hızın bile evrenin büyüklüğü karşısında küçük kalmasıdır. Işık 1 saniyede 300.000 km yol kat ediyor. Yani ışık hızı ile giden bir araç olsaydı 1 saniyede dünyanın etrafını 7.5 kez dolaşabilirdi. Dünya üzerinde iken bu hızın farkında olmamız zaman kavramını değişmez mutlak bir gerçek sanmamıza yol açıyor. Oysa mesafeler ışık hızının bile yetersiz kalacağı kadar büyüdüğünde zamanın bir mutlak gerçek olmadığı, karşılaştırmalı göreceli bir kavram olduğu gerçeği ortaya çıkıyor. 

Bilimsel bulgulara göre; zaman an an yaratılan görüntülerin karşılaştırılması üzerine yaratılan bir histir, mutlak varlık değildir.

Bunun en çarpıcı örneklerinden birisini hem de insana ömründe bir kere nasip olacak bir örneğine yakın bir zamanda şahit olabilirsiniz. Bu NASA’nın açıklamalarına göre, eylüle kadar gerçekleşecek nova patlaması ile ilgili. Bu patlama ile gece gökyüzünde Kutup Yıldızı kadar parlak "yeni" bir yıldız parlayacak ve bunu bir hafta boyunca çıplak gözle görmek mümkün olacak. Hayatınızda ilk defa görmenize karşın bu yeni bir yıldız olmayacak. Olay zaten mevcut bir yıldızın insanların görebileceği kadar parlak hale gelmesinden ibaret olacak. Bu Dünya'dan yaklaşık 3 bin ışık yılı uzaktaki Coronae Borealis adlı yıldız sistemindeki nova patlamasının 80 yılda bir gerçekleşmesinden kaynaklanıyor ve 80 yıllık periyot bu yaz sonu tamamlanıyor. (1)

Süpernova patlaması bir yıldızın "çekirdeğinin çökerek" tamamen yok olması anlamına geliyor. Buna karşın nova patlaması yıldızın yüzeyinde meydana geliyor ve bazı maddelerin uzaya fırlatılmasına yol açıyor ancak bu, süpernova patlamasındaki gibi yıldızın yok olmasına yol açmıyor. Bu yıl gerçekleşmesi beklenen patlamanın bir beyaz cüce ve bir kırmızı dev yıldızı içeren bir yıldız sisteminde gerçekleşmesi bekleniyor. T Coronae Borealis gibi iki yıldızın birbirine çok yakın olduğu sistemlerde kırmızı devden gelen madde sürekli beyaz cücenin yüzeyine akıyor. Zaman içinde artan basınç ve ısı, sonucunda patlamayı tetikliyor. (2)

Dünya'dan 3.000 ışık yılı uzaklıktaki Corona Borealis takımyıldızında gerçekleşecek patlama birkaç gün süreyle çıplak gözle görülebilecek sonrasında ise silikleşerek sönmeye başlayacak. Buna rağmen patlama parlaklığı azaldıktan sonra bile dürbünle yaklaşık bir hafta boyunca gözlemlenebilecek.

Elbette ki bu, insanın ömründe sadece bir defa şahit olabileceği türden bir olay ancak bunun başka bir çarpıcı daha yönü var. Bizim 2024 yılı içinde görmeyi beklediğimiz bu olay aslında çoktan gerçekleşti. Biz şu an 80 yıl önce gerçekleşen bir patlamayı görmeyi umuyoruz. 

Samanyolu'na en yakın galaksi olan Andromeda’nın bizden 2,54 milyon ışık yılı uzakta olduğunu düşünürseniz patlamanın aslında pek de uzakta olmadığını fark edebilirsiniz.(3) James Webb Uzay Teleskobunun gözlemlediği JADES-GS-z14-0 galaksisi ise 13,5 milyar ışık yılı uzaktadır.(4)

Bu muazzam uzaklık rakamları bize evrenin büyüklüğü hakkında biraz da olsa fikir vermesi bakımından önemlidir. Aklın sınırlarını zorlayan bu büyüklük Allah'ın yaratma sanatının ve kudretinin bir göstergesidir. Evren, milyarlarca galaksi ve her galakside milyarlarca yıldız barındırır. Bu büyüklük, insan aklının kavrayamayacağı kadar fazladır.  James Webb Uzay Teleskobunun JADES-GS-z14-0 galaksisinin 13,5 milyar yıl önceki halini gördüğünü düşününce bunu daha iyi anlamak mümkün. 

Allah'ın gökyüzündeki muhteşem eserleri, “Elbette göklerin ve yerin yaratılması, insanların yaratılmasından daha büyüktür. Ancak insanların çoğu bilmezler.” (Mümin Suresi, 57) ayetinde de hatırlatıldığı gibi bize O’nun sonsuz gücünü ve ilmini tanıtır. 

Göklerin ve yerin yaratılışında, gece ile gündüzün birbiri ardınca gelmesinde akıl sahibleri için şüphesiz deliller vardır. (Al-i İmran Suresi, 190)

Referanslar:

(1)https://www.nbcnews.com/science/space/nova-explosion-new-star-visible-naked-eye-rcna144511
(2) https://phys.org/news/2024-03-astrophysicist-science-lifetime-nova-outburst.html
(3) https://www.eso.org/public/germany/images/b07/?lang
(4) https://www.space.com/james-webb-space-telescope-two-oldest-most-distant-galaxies