"Hayır; siz çarçabuk geçmekte olanı (dünyayı) seviyorsunuz. Ve ahireti terk edip-bırakıyorsunuz." (Kıyamet Suresi, 20-21) ayetleriyle Allah (cc), insanların asıl hayatlarını yaşayacakları ahireti gözardı ettiklerini hatırlatmıştır. Kuşkusuz ki bu, insanları sonsuz hayatlarında telafi edemeyecekleri bir kayba uğratabilecek, bu nedenle de üzerinde samimiyetle düşünülmesi gereken bir durumdur.
Allah (cc) yeryüzünü ve dünya nimetlerini, insanlardan hangilerinin salih davranışlarda bulunacaklarının denenmesi için yaratmıştır. İnsan burada çok kısa bir süre kalacak ve dünya nimetlerinden ancak sınırlı bir süre için faydalanabilecektir. İnsanın gerçek hayatını yaşayacağı yer ise ahirettir. Dolayısıyla çok kısa olan dünya hayatını kendisine amaç edinip, geçici dünya nimetlerinin hırsıyla hareket etmesi büyük bir aldanıştır.
Ahiret için ise insanın karşısında iki seçenek vardır: ya yalnızca şiddetli ve tarifsiz bir azabın olduğu cehennemi ya da en büyük mutlulukların ve güzelliklerin yaşandığı cenneti tercih edecektir. Bu seçimin sonucu, akıl sahibi tüm insanlar için elbette "sonsuz nimetlerle dolu mutluluk mekanı olan cennet" olacaktır. Çünkü hiç kimse, Allah (cc)'ın dilemesi dışında hiçbir kurtuluş imkanının bulunmadığı, maddi manevi her türlü güzelliğin yasaklandığı bir yerde ateş azabı, acı ve pişmanlık içerisinde yaşamak istemez. Elbette ki sonsuza kadar sürecek yaşamını hiçbir zorluğun, sıkıntının, kötülüğün, eksikliğin yaratılmadığı; yalnızca nimet ve güzelliklerden oluşan bir yerde, sevdiği insanlarla birlikte mutluluk içinde geçirmeyi arzu eder.
Dolayısıyla insan bu gerçeğin bilincinde olmalı, dünya hayatının geçici nimetlerini elde etmek için hırsa kapılmaktan ve bu uğurda ahiret hayatını kaybetmekten sakınmalıdır.
Yüksek ilim sahibi, değerli İslam alimi İmam Gazali de bir sözünde bu konuyu hatırlatmış; geçici dünya nimetlerinin, Allah (cc)'ın ahirette vereceklerinin yanında nasıl sönük ve değersiz kalacaklarını anlatarak, insanları asıl olarak ahiret için çalışmaya çağırmıştır:
... Dünyadaki hükümdarların rütbeleri onların sahip oldukları makamların yanında küçük ve sönük kalır, onlarla kıyas bile edilemez! Ahiret sultanlığı hakkında Cenab-ı Hakk şöyle buyurur: "Her nereye baksan, bir nimet ve büyük bir mülk (saltanat) görürsün." (İnsan Suresi, 20) Cenab-ı Hakk'ın büyük bir saltanat dediği ahiret mülkünü sen de yüce tut! Sen de çok iyi biliyorsun ki dünya ve içindekiler çok az ve değersiz şeylerdir. Hayat kısa, dünyadaki nimetlerin devamı kısa ve çok azıcık bir süredir. Sonra bizler kalkıyoruz bu azın azını elde etmek ve azıcık bir süre onunla birlikte olmak için canımızı ve malımızı seferber ediyoruz. Bir kısmımız bunu elde ediyor, bir kısmı elde edemiyor elde edenlere imreniyor. Onu elde etmek için canını ve malını tehlikeye attığına hiç bakmıyorlar. (İmam Gazali, Cennete Doğru, (Yedi Geçit), Minhacü'l-Abidin, s. 319)
İmam Gazali tefekkürlerinde ayrıca, cennet ve cehennem arasında, azap ve nimet bakımından ne kadar keskin farklılıklar olduğuna değinerek insanları bu yönde akılcı bir şekilde düşünmeye davet etmiştir:
Bil ki, gamlar ve kederlerin (ki bunlar bir ateştir) bildiğin cehennem evinin karşılığında bir başka ev vardır. (O da cennettir) Onun nimetlerini ve vereceği sevinçlerini düşün. Çünkü, bu ikisinin birinden uzak olan hiç şüphesiz diğerinde karar bulur. Cehennemin korkunçluklarını uzun uzun düşünüp kalbine yerleştir. Cennet ehline va'dedilmiş olan ebedi nimetleri de uzun uzun düşünerek kalbine bir ümid yerleştir. Nefsini korku kırbacıyla sevk edip, ümit yuları ile onu sırat-ı müstakime (doğru yola) götür. Bu suretle büyük bir varlığa nail olur, elem verici azaptan kurtulursun. Cennet ehlini düşün, ki yüzlerinde cennet nimetlerinin güzelliği vardır. (İmam Gazali, Kalplerin Keşfi, s. 534)
Canlarının istediklerini bularak orada ebedi kalıcıdırlar. Onlar cennette ne korkarlar ve ne de mahzun olurlar. Onlar ölüm endişesinden emindirler. (A.g.e, s. 535) Sonra, şimdi bir cennetin odalarını ve cennetin derecelerinin yüksekliğini ve çeşitliliğini düşün. Çünkü ahiret dereceler bakımından en büyüktür, fazilet bakımından da en büyüktür. Nasıl, insanlar dünyadaki zahiri ibadetleri ve batıni güzel ahlakları bakımından aralarında farklı iseler, aynı şekilde dünyada işledikleri amellerin karşılığı olarak görecekleri mükafat ve cezalarda da farklı olacaklardır. Eğer sen ey insan, ahirette en yüksek derecelere nail olmak istiyorsan Allah (C.C.)'a ibadet ve itaatte seni hiç kimsenin geçemeyeceği şekilde çalış. Allah (C.C.) ibadette birbiriyle yarışmayı emretmiştir. (A.g.e,, s. 539)
