Artezyen kuyusu

56118

26 Ekim, 2017

Biz onları (İsrailoğulları'nı) ayrı ayrı oymaklar olarak on iki topluluk (ümmet) olarak ayırdık. Kavmi kendisinden su istediğinde Musa'ya: "Asan'la taşa vur" diye vahyettik. Ondan on iki pınar sızıp-fışkırdı; böylece her bir insan- topluluğu su içeceği yeri öğrenmiş oldu. Üzerlerine bulutla gölge çektik ve onlara kudret helvası ile bıldırcın indirdik. (Sonra da şöyle dedik:) "Size rızık olarak verdiklerimizin temiz olanlarından yiyin." Onlar Bize zulmetmedi, ancak kendi nefislerine zulmediyorlardı. (Araf Suresi, 160)

Kapalı artezyan kuyuları, suyun aşağıya doğru sızmasını önleyen su geçirmez bir kaya ile sınırlandırılmıştır. Su, artezyen içerisine söz konusu kayanın daha yukarıdaki doldurma alanından giriş yapar. Artezyen kuyularında suyum akışı J şeklinde bir tüpe benzer. Bu tüpün uzun kolunun olduğu noktaya su eklenmesiyle, tüpün daha kısa olan kolu tarafında bulunan su, basınç sayesinde yukaru tımanır.

Yukarıdaki ayette Hz. Musa'nın kavminin kendisinden su istediği, Hz. Musa'nın da on iki topluluğun her birine su içecekleri bir yer sağladığı anlatılmaktadır. Hz. Musa'dan kavminin su istemesi, su sıkıntısı içinde olduklarının bir göstergesidir. Günümüzde de bu tür bir su sıkıntısı söz konusudur. Bugün 1 milyardan fazla insan temiz sudan yoksundur; 2.4 milyar insan halen yeterli olmayan sağlık koşulları içinde su kullanmaktadır. 2025 yılı için yapılan tahminlere göre, su sorunundan etkilenecek kişilerin sayısının, 5 milyar olması beklenmektedir.197 Su kaynaklarının azlığından her yıl 12 milyon kişi ölmektedir. Bu rakamın 3 milyonunu su kaynaklı hastalıklardan ölen çocuklar oluşturmaktadır.198

Günümüzde dünya nüfusunun %8'ini oluşturan 31 ülke, kronik içme suyu sıkıntısı ile karşı karşıyadır. 2025 yılına gelindiğinde 48 ülkenin benzer zorluklarla karşılaşması beklenmektedir.199 BM tahminlerine göre, 2025 yılına doğru içilebilir su daha da kısıtlı bir kaynak haline dönüşecektir ve nüfusun düşük hızla büyümesine bağlı olarak su sıkıntısı çeken 131 milyon insan sayısı, 817 milyona, hızla büyümesi durumunda ise 1.079 milyar kişiye çıkacaktır.200

Yer altı suları Dünya üzerindeki en büyük tatlı su kaynaklarıdır ve şu an kullanılabilir durumdaki tatlı su rezervlerinin %90'dan fazlasını oluşturmaktadırlar.201 Yer altı suları Dünya üzerinde yaklaşık 2 milyar insanın su ihtiyacını karşılayarak, birçok ülke için hayati önem taşımaktadır.202 Amerikan halkının yaklaşık %50'sinin ana su kaynağı yer altı sularıdır, kırsal bölgelerde bu oran %95'e kadar çıkmaktadır.203 Yer altı suları en güvenilir ve en emniyetli tatlı su kaynaklarıdır. Aynı zamanda bu sular jeotermal enerji şeklinde enerji üretimi için ve ısı pompaları kullanarak enerji tasarrufunda bulunmak amacıyla da kullanılabilmektedir.

Toprağın içinden emilen su, yer altında geçirgen olmayan bir tabakayla karşılaştığında, burada birikerek bir su kaynağı oluşturmaktadır. Bu su, yeryüzüne artezyen yöntemiyle çıkarılmaktadır. Artezyen kaynaklar, yer altı suları için depolama amacıyla su haznesi şeklinde görev yapan, tortulların veya tortul kayaların oluşturduğu yapılardır.

Artezyen kuyularının kayalık bölgelerde olması ayetteki tarifle paralellik içindedir. Allah'ın Araf Suresi'nin 160. ayetinde Hz. Musa'ya taşa vurmasını ya da taşı kaldırmasını emretmesi de bu tür bir yönteme işaret ediyor olabilir. (En doğrusunu Allah bilir.) Ayette "vur" olarak çevirilen "idrib" fiili aynı zamanda kaldırmak, açmak anlamlarına da gelmektedir. Dolayısıyla burada tarif edilen, taşın kaldırılması ile açılan su kaynağı olabilir. Böylece tıpkı artezyen kuyularındaki gibi basınçlı su, ayetteki "fışkırmak, serbestçe akmak, taşmak, yerden kaynayıp akmak" anlamlarına gelen "inbeceset" kelimesiyle ifade edildiği şekilde ortaya çıkmış olabilir. Nitekim delinerek açılan artezyen kuyularında, suya ilk ulaşıldığında basınç etkisiyle su yüzeye doğru fışkırır. Eğer yeterli basınç oluşursa su, pompanın yardımı olmaksızın yüzeye çıkmaya devam edebilir.

Günümüzde -Hz. Musa'nın su sıkıntısına taşın kaldırılmasıyla çözüm bulması gibi- su sorununa yer altı sularıyla çözüm aranması ve bundan faydalanmanın en etkili yönteminin artezyen kuyuları olması son derece dikkat çekicidir. Dolayısıyla Araf Suresi'nin 160. ayetinde, ilki Fransa'nın Artois bölgesinde 1126 yılında açılmış olan, artezyen kuyularına işaret ediliyor olabilir. (Doğrusunu Allah bilir.)

197.http://web.worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/NEWS/0,,contentMDK:20114416~menuPK:
34457~pagePK:34370~piPK:34424~theSitePK:4607,00.html
198.http://web.worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/NEWS/0,,contentMDK:20044610~menuPK:
34459~pagePK:64003015~piPK:64003012~theSitePK:4607,00.html
199. http://www.infoforhealth.org/pr/m14edsum.shtml
200. http://www.cnie.org/pop/pai/water-14.html
201. http://www.iah.org/articles/mar2000/art002.htm
202. http://ap.world.water-forum3.com/themeWwf/en/themeShow.do?id=36
203. http://pasture.ecn.purdue.edu/~agenhtml/agen521/epadir/grndwtr/importance.html