Arılar, şüphesiz böcek alemi içerisinde, sosyal davranışları ve iletişim biçimleri nedeniyle en çok ilgi çeken ve incelenen türlerin başında gelir. Uçuş şekilleri, bal yapmak için aldıkları kilometrelerce mesafe, yön bulma yöntemleri gibi onlarca davranış, arıların bu ilgiyi ne kadar hak ettiklerini gösteren üstün yaratılış özelliklerinden bazılarıdır.
Son çalışmalardan biri de arıların öğrenme ve öğrendiğini aktarma özelliklerine ilişkin. Londra’da bulunan Queen Mary Üniversitesi (QMUL)’nden bir grup araştırmacı, bombus arılarına, besinlerine ulaşmak için ip çekmeyi öğrettiler. Daha sonra yapılan gözlemlerde, bombusların ip çekme becerilerini diğer bombuslara da aktarabildiği görüldü.
PLOS Biology dergisinde yayınlanan çalışmaya göre, bilim adamları önce şeffaf bir ekranın arkasına merkezinde besin bulunan disk şeklinde plakalar yerleştirdiler. Sonra arıların, bu plakanın kenarına bağlı olan ipi, kolları ve bacakları yardımıyla çekerek besine ulaşmasını sağladılar. 40 kişilik arı grubundan 23 tanesi bu şekilde besine ulaşmayı öğrendi. Bilim adamları daha sonra da bu beceriyi kazanan 23 arıyı, kolonilerine geri saldılar ve arıları gözlemlediler. Bir süre sonra elde ettikleri sonuç hayret vericiydi: Kolonideki diğer arıların %60’ı besine ipi çekerek ulaşabileceğini, ilk eğitim alan arılardan öğrenmişti.
Araştırmanın eş başkanı Clint Perry, yaptığı açıklamada “Bu çalışmayla, bilgi ve becerilerin öğrenilip, aktarılmasının sadece insanlara özgü olmadığını, böcekler gibi doğadaki diğer canlıların da öğrendiklerini kendi türlerine aktarabildiğini ispatlamış olduk” diyerek araştırmanın önemini vurguluyor. Ayrıca küçücük bir arının sahip olduğu minicik bir beyinle bunu nasıl başarabildiğini hayranlıkla karşıladıklarını ve bunun da detaylı araştırmasını yapmak istediklerini belirtiyor.
Bilim adamlarında ve diğer insanlarda hayranlık uyandırması gereken asıl nokta ise, arı dahil tüm canlıların sergiledikleri bu üstün özellikleri onlara veren Yüce Rabbimiz’in sahip olduğu sonsuz akıldır. Pirinç tanesinden daha küçük ve saniyede 10 trilyon işlem kapasitesi ile en iyi bilgisayardan bile yüzlerce kat üstün bir yapıya sahip olan arı beyni, Allah’ın Kendi kudretini ve gücünü çok daha iyi kavramamız için var ettiği örneklerden sadece biridir. Rabbimiz ayetinde şöyle bildirir:
...O'nun, alnından yakalayıp-denetlemediği hiçbir canlı yoktur... (Hud Suresi, 56)
Bombus Arılarının Genel Özellikleri - Bombus, renkli tüyleri olan, türdeşlerine göre oldukça iri yapılı ve genelde toprak altında yaşayan bir yaban arısı türüdür.
- Bombusların uzun dilli türleri, çiçek borusu uzun olan çiçeklerden de çiçek tozu ve bal özü alabilir. Bu, diğer arılar için oldukça zor hatta imkansız bir işlemdir. Hatta bazı türler, bal özüne ulaşabilmek için önce çiçeğin dış kısmını ısırır ve açtığı delikten dilini içeri sokarak kolayca beslenir.
- Bombusların göğüs bölgesinde tutunma ve yürümeyi sağlayan üç çift bacakları vardır. Bu bacaklardan birinci çift, antenlere bulaşan çiçek tozlarını ve diğer tozları temizlemek için özel temizlik gereçleri ile donatılmıştır. Bu sayede koku alma organı olan antenler sürekli temiz tutulur.
- Bombusların diğer bacaklarında çiçek tozu taşımak için sepetçikler ve çiçek tozlarını doldurmaya, gerektiğinde sıkıştırmaya yarayan fırçalar bulunur.
- Bombuslar vücut ağırlıklarının yarısı kadar yükü rahatlıkla taşır. Bu arılar zar şeklindeki iki çift kanatları sayesinde uçar. Birinci çift kanadın arka kenarında, ikinci çift kanadın ise ön kenarında bir seri kanca bulunur. Bunlar uçuş sırasında birbirine kenetlenir, böylece ön ve arka kanatlar birlikte ve daha güçlü hareket edebilir.
- Bunun dışında uçuş için ısı üretimi de zorunludur. Aktif olarak uçan bir Bombusta gövde bölgesinin sıcaklığı 35-40oC olur. Bunun için Bombuslar uçuşa geçmeden önce belli bir süre ısınır.
|
KAYNAKLAR
