بر کسی پوشیده نیست که دنیای ما به شدت محتاج صلح و آرامش است. هر تلاشی برای نیل به صلح، به هر میزان بزرگ یا کوچک بسیار ارزشمند است. به همین دلیل عقیده دارم شفاف‌سازی در خصوص نگاه مسلمانان پیرو قرآن به یهودیان و برطرف کردن ابهامات اخیر، از اهمیت بالایی برخوردار است.
متاسفانه چند دهه است که چند نهاد دینی مشخص در دنیا، به خصوص در مناطق اسلامی درون و اطراف اسرائیل با تفسیرهای پر از غلط برآمده از سنت‌ها و خرافات و احادیث جعلی، تصویر بدی از مسلمانان ارائه کرده‌اند که در آن مسلمانان از یهودیان متنفرند. این نهادها حتی تا آن‌جا پیش رفته‌اند که معتقدند یهودیان از خوک پست‌ترند. (قطعاً برادران و خواهران یهودی ما از این اظهارات بری هستند).
مهم است که مسلمانان و غیرمسلمانان آگاه باشند که این رویکرد و گرایش مطلقاً غیرقرآنی و ناصحیح است. بعلاوه غیرمحترمانه و نژادپرستانه‌ی محض است.
واقعیت آن است که حضرت موسی علیه السلام پیامبری است که بیش از هر پیامبری دیگر در قرآن از او نام برده شده است. تورات، حضرت موسی و یهودیان حقیقی در چندین آیه در سراسر قرآن مورد تمجید قرار گرفته اند.
در سه آیه‌ای افراد و فرقه‌های تندرو، دانسته یا از سر کمبود اطلاعات میخواهند از آن‌ها استفاده کنند، خداوند خطاکاران امت یهود را که از فرمان خدا سرپیچی کرده‌است، محکوم می‌کند. در این آیات، خطاکارانی از امت یهود که یهودیان باتقوا را آزار داده‌اند، به صورت تمثیلی به خوک و بوزینه تشبیه شده و محکوم شده‌اند. شایان ذکر است که در آیات بسیاری از قرآن مسلمانان خطاکار نیز به همین نحو مورد عتاب قرار گرفته‌اند.
بنابراین، بیرون کشیدن این آیات از سیاقشان و تعمیم آن‌ها به تمام امت یهود، که خدا از مسمانان میخواهد با آن‌ها با حرمت و شفقت برخورد کنند، جنگ با قرآن (صدالبته قرآن از این شأن بری است) و همچنین نشان‌دهنده‌ی تصویر رسواکننده‌ای از نژاد پرستی است که مواکداً توسط اسلام ممنوع شده است.
حالا بیاید نگاهی به این آیات بیندازیم تا ببینیم چرا چنین رویکردی غیر قابل قبول است.
یهودیان از منظر قرآن
قبل از هرچیز شایان ذکر است که مسلمانان تمام پیامبران الهی را از صمیم قلب دوست دارند و برای آنان حرمت قائل هستند. حضرت موسی نیز یکی از پیامبران بزرگ خداوند نزد مسلمانان است. بعلاوه، مسلمانان فرازهایی از تورات را که با قرآن منطبق است می‌پذیرند.
حالا بیایید ببینیم چرا افراد افراطی در تفسیر بعضی آیات به وضوح به خطا رفته‌اند:
بگو: اگر ایمان به خدا و کتاب‌های آسمانی از نظر شما بد است، آیا می‌خواهید شما را به چیزی که فرجامش نزد خدا بدتر از این است آگاه کنم؟ آنان کسانی هستند که خدا لعنتشان کرده و بر ایشان خشم گرفته و برخی از آنان را به بوزینه‌ها و خوک‌ها مبدل ساخته، و کسانی‌اند که طاغوت را پرستیده‌اند. اینان جایگاهی بدتر دارند و گمراهانی‌اند که بیشترین فاصله را با راه راست دارند. [سوره‌ی مبارکه‌ی مائده، 60]
قرآن خاصیت خودتبینی دارد و در بعضی موارد، خواننده باید آیات دیگر را ببیند تا معنای آیه‌ی دیگر را متوجه شود. به همین دلیل است که جدا کردن یک آیه از سیاق ممکن است به نتایج پراشتباهی منتهی شود. دقیقاً همین اتفاق برای آیات مورد بحث ما افتاده است.
از آیات قبل از آیه‌ی 60 مشخص می‌شود که مورد بحث آیه‌ی 60 خطاکارانی از امت‌های یهود و مسیحیت هستند که برای آنان تشبیهی به کار رفته است. بعد از آن که خداوند خطای گناهکاران را آشکار می‌کند، تمایزی آشکار بین متقیان و گناهکاران قرار داده و درست‌کاران قوم را این گونه تمجید می‌کند:
همانا کسانی که ایمان آورده‌اند و کسانی که یهودی‌اند و صائبان و مسلمانان، آنان که به خدا و روز قیامت ایمان راستین داشته باشند و کار شایسته کنند، نه ترسی ایشان را فرا می‌گیرد و نه اندوهگین می‌شوند. [سوره‌ی مبارکه‌ی مائده،69]
در آیه‌ی دومی که به دفعات از طرف افراطی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد، خداوند می‌گوید:
آری. هنگامی که با شکستن مقررات روز شنبه از ترک آن چه از آن بازداشته می‌شدند سرپیچی کردند، به آنان گفتیم: بوزینگانی باشید مطرود و رانده شده. [سوره‌ی مبارک اعراف، 166]
همان طور که خود آیه به وضوح مشخص کرده‌است، عقاب برای طغیان‌کنندگانی است که دستور خدا را نادیده گرفته‌اند. با این حال، در آیات قبل از این آیه، تمایز آشکاری بین درست‌کاران و گناهکاران وجود دارد. در آیه‌ی 164 همین سوره، خداوند از یهودیان سخن می‌گوید که گناهکاران را انذار داده و آنان را به راه راست دعوت کرده‌اند.
و در آیه‌ی 159، خداوند به مومنان و درست‌کاران امت یهود اشاره می‌کند:
و از قوم موسی، گروهی بودند که به وسیله‌ی حق مردم را راه می‌نمودند و به وسیله‌ی آن، میان خویش به عدالت رفتار میکردند. [سوره‌ی مبارک اعراف،159]
در آخرین آیه‌ای که توسط افراطی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد نیز، موضوع گناهکارانی هستند که از فرمان خدا سرپیچی کرده‌اند. بعد از این که خدا متقیان یهود و نصارا را در آیه‌ی 62 مورد تمجید قرار می‌دهد، در آیه‌ی 65 گناهکارانی که مقررات روز شنبه را نقض کردند، مورد عتاب قرار می‌دهد.
آنان که ایمان آورده‌اند، و آنان که یهودی‌اند و نیز مسیحیان و صابئان، کسانی که به خدا و روز قیامت ایمان دارند و کار شایسته می‌کنند، پاداش و ایمان و عمل خود را نزد پروردگارشان خواهند داشت و هیچ ترسی آنان را فرا نمیگیرد و اندوهگین نمی‌شوند. [سوره‌ی مبارک بقره، 62]
قطعا شما کسانی از خودتان را که در روز شنبه به مقررات آن روز تجاوز کردند، میشناسید؛ که ما به آنان گفتیم: بوزینگانی باشید پست و ناچیز! [سوره‌ی مبارک بقره، 65]
پر واضح است که در این آیات عتاب متوجه کسانی است که از دستور خداوند سرپیچی کرده‌اند.
اگر کسی قرآن را با لحاظ تمامیت آن بخواند، به وضوح برایش روشن می‌شود که نظر بدی نسبت به یهودیان در قرآن وجود ندارد. و برعکس، یهودیان متقی و درست‌کار، در آیات بسیاری توسط خدا مورد تمجید قرار گرفته و به آنان وعده‌های نعیم داده شده‌است. زندگی پیامبر اکرم به راستی نمونه‌ای از همین برخورد است. ایشان در عمر بابرکت خویش با رفتاری خوش و با آغوشی باز با یهودیان روبرو شدند و در میثاق مدینه، که اولین قانون اساسی تاریخ است، حرمت زندگی، باورها و اعتقادات و حقوق یهودیان را به رسمیت شناخته و آنان را عوض برادران مسلمانان گرفتند.
امیدواریم مسلمانان در سراسر جهان عداوت با یهودیان را پس بزنند. خداوند از ما میخواهد از سر برادری و شفقت با اهل کتاب برخورد کنیم. ما نباید اجازه دهیم خام خشم و نفرتی شویم که مخالف دین بر خلاف آن عمر کرده‌است. باید به خاطر داشته باشیم که اشتباه عده‌ای قلیل توجیه‌کننده‌ی عداوت و دشمنی با همه یهودیان نمی‌شود. به خصوص که این دشمنی مبنای دینی نیز ندارد.
