Bir çox elmi mövzuların qədim tarixi olduğu qənaətindəyik. Halbuki elmi kəşflərin bir qisminin, xüsusilə də insan DNT-si ilə bağlı məlumatların tarixi düşünüldüyü qədər də qədim deyil. Bir çoxu demək olar ki, yaxın keçmişdə edilmiş kəşflərdir.
Məsələn, DNT zəncirləri (DNT izi) 1987-ci ildə Leyçester Universitetinin (University of Leicester) biokimya professoru Alek Cefris (Alec Jeffreys) tərəfindən kəşf edilmişdir.
Məhkəmə təbabəti, tarixdə ilk dəfə DNT vasitəsilə cinayətkarları müəyyən etməkdə asanlıq əldə etmişdir.
Qlobulin zülalı üzərində işləyən Cefris bu çalışmaları əsnasında DNT zəncirlərinin barkod sistemi kimi insandan insana fərqlilik göstərdiyini, hər kəsin DNT-sinin özünəməxsus bir sistem olduğunu müəyyən etmişdir.
Bunun vasitəsi ilə xəta riski, demək olar ki, qalmamış və əsl cinayətkarlar bir-bir müəyyən edilə bilmişdi. Çünki DNT izi 99,99 % ehtimalla bizə doğru məlumat verir. Heç kimin DNT izi başqasının DNT izi ilə eyni deyildir.
Bu vəsilə ilə hər canlının sahib olduğu xüsusiyyəti öyrənməyimiz mümkündür. Məsələn, haqqında heç bir məlumatımız olmayan 5 ədəd qan nümunəsinin DNT-sindən hansı canlılara aid olduğunu müəyyən edə bilərik.
Quş, pişik, insan, balıq, dovşan. Qan nümunələri bizə dərhal şəxsiyyətə aid məlumatları verir. Beləliklə, hər hansı bir qan mümunəsinin kimə aid olduğuna dair məlumatı da dərhal əldə edirik.
Bunları saç teli, tük, kəpək, dəri, qan, tüpürcək, ağız içi hüceyrələri, dırnaq kimi yollarla asanlıqla əldə etmək mümkündür. Bir neçə saat ərzində avtomatik cihazlarla asanlıqla DNT izi çıxarmaq əməliyyatı edilə bilər. Hətta 300 min ildən bəri qalan bir mumyanın DNT-sindən də DNT izini əldə etmək mümkündür.
Bir tük kökü bizim üçün son dərəcə kiçik bir hissədir, amma mikro ölçülü bir tük kökündə minlərlə hüceyrə olur. Tək bir hüceyrənin DNT-sindən isə bir insanın kim olduğuna dair məlumat əldə edirik. Bu, Allah’ın yaratdığı bir möcüzədir.
Məsələn, 1953-cü ildə DNT spiralını ilk tapan Vatson (Watson) öz DNT-sini araşdırmış və köklərinin Afrikaya gedib çıxdığını öyrəndikdə çox təəccüblənmişdir.
Bu əməliyyat üçün, əsasən, yanaq içi selikli qişa hüceyrələri istifadə edilir. Hüceyrələrin membranları parçalanaraq DNT ortaya çıxarılır. Bunun üçün toz məhlulları və ətrafına DNT bükülmüş zülalları parçalayan fermentlər istifadə edilir. Bu əməliyyat 1-2 saat davam edir. Keyfiyyətin yoxlanılması baxımından edilən bir növ təsdiq xarakterli əməliyyat üçün isə əlavə 2-3 saatlıq vaxt da lazım olur.
Əldə az miqdarda DNT varsa, bunu çoxaltmaq da mümkündür. Məsələn, tək bir tükdən əldə edilən DNT kifayət etməsə, bunu çoxaltmak üçün 2-3 saat davam edən polimeraz zəncirvari reaksiya (PCR) metodu istifadə edilir. Molekulyar biologiya laboratoriyaları üçün əvəzsiz hala gələn bu kəşf, ixtiraçısı tərəfindən Nobel mükafatı almış bir metoddur. PCR ilə çoxaldılan DNT molekulları 2-3 saat çəkən elektroforez üsulu ilə elektrik sahədə hərəkət etdirilirlər. Yəni bir cihaz hər kəsdə fərqli olan DNT zəncirlərindəki A, T, G ve S molekullarını oxuyur. Nəticədə, mütəxəssislər insanın DNT izini analiz edir, insanın barkodunu çıxarırlar.
Tək bir DNT-nin qoyduğu diaqnozu heç birimiz əsla qoya bilmərik. Tək bir DNT-də insana və başqa canlılara aid ensiklopediyalar dolusu məlumat qeydə alınmışdır.
Əlimizdə 1000 illik bir kəllə sümüyü olduğunu fərz edək. Hər hansı bir insana “Bu adamın qaşı, gözünün rəngi, saçının rəngi, boyu, şəxsiyyəti haqqında bizə doğru məlumatları ver” deyək. Təxminlərdən başqa doğru cavab verə biləcək tək bir insan belə yoxdur. Hətta gözlə də görə bilmədiyimiz DNT-nin içində o insana aid hər cür məlumat vardır.
Məhz bu, Allah’ın yaratdığı hər şeydə mövcud olan təfsilatlara nümunə olan mövzulardan sadəcə biridir. Allah’ın yaratma sənətinin dəlillərini yaradılan hər şeydə görürük. Allah yaratdığı hər şeyə üstün bir Yaradıcı’nın varlığına dair insanları düşündürən işarələr kodlaşdırmışdır. Kainatda mövcud olan hər şey bizləri Allah’ın varlığının dəlillərinə aparır. Heç bir şeyin əsla öz-özünə, təsadüfən mövcud olmayacağını elm sahibi insanlar çox yaxşı bilirlər.
İnsanların bir qismi bir şey kəşf etdikləri zaman, haşa, bunu Allah’dan müstəqil bir hadisə kimi düşünər və bunu içlərindəki özünü yüksəltmək, böyütmək istəyinə vəsilə edərlər. Halbuki Allah insanlara elminin sirrlərıini açmışdır. Bunlar Allah’ın insanlar üçün açılmağına icazə verdiyi sirrlərdəndir. Kainatdakı bütün qanunları, hər elmi yaradan Allah’dır və icazə verdiyi qədər yaratdığı qanunların, elmlərin sirrlərini qullarının xidmətinə verər, məlumatlandırar.
Ali-İmran, “İmranın ailəsi” surəsinin 18-ci ayəsində Rəbbimiz, “Allah Özündən başqa tanrının olmadığına şahidlik etdi; mələklər və elm sahibləri də Ondan başqa ilah olmadığına ədalətlə şahidlik etdilər. Ondan başqa ilah yoxdur, Qüdrətlidir, Müdrikdir” deyə buyurub.
