Münafiqlər ən başda Rəsulullah (s.ə.v)-dən şüphələnirdilər. Hər an əleyhlərində bir şey edəcək deyə Ondan qorxurdular. Heç bir hökmünə etibar edə bilmirdilər. Peyğəmbər (s.ə.v)-in hər hökmünə şübhə ilə baxırlar. Şübhəci olar münafiq.
Münafiqlərin bütün həyatları cəhənnəmdir. Hər şeydən qorxar, hər şeydən şübhələnərlər. Cüzi tərpəniş münafiq üçün çox təhlükəli şeydir.
Münafiqlər qəbilə halında kollektiv yaşayarlar. Hamısı bir-birini bütləşdirib. O qəbilələrini də bütləşdirər. O bütün heyrətamiz gücə sahib olduğuna inanarlar. O bütdən də ayrıla bilməzlər münafiqlər. Yəni normal bir ictimai həyata girə bilməz münafiq.
Münafiq, insanların əksəriyyətinə tabe olar. İnsanların əksəriyyətini ilah kimi görər. Dövlət onun üçün bütdür, öz dövləti deyil, ən böyük olan dövlət. Ən güclü olan kimsə, ən böyük büt kimi onu görər və ona bağlanar. Məsələn, hazırda İngiltərə dərin dövləti; ona bağlıdır.
Münafiq müşrikin ən inkişaf etmiş, ən şiddətli olanıdır. Kafirin ən azğın olanıdır münafiq. Klassik müşrikdən, bilinən müşrikdən qat-qat irəlidir münafiqin müşrikliyi. Çünki münafiq hər şeyi özünün etdiyini və hər şeyi başqalarının etdiyini düşünər. Əşyanın gücünə inanar, insanların gücünə inanar, hadisələrin gücünə inanar, cəmiyyətin gücünə inanar. Cəmiyyət onun üçün ilah kimidir.
Mən etdim demək Allaha böhtan atmaqdır. Allah ayədə; "atdığın vaxt sən atmadın, Mən atdım" deyir. Ona elə göstərilir. Mömin şirkdən şiddətlə qaçmalıdır, ömrü boyu ən diqqətli olacağı mövzuların başında şirk gəlir.
Sıxılmaq da, kədərlənmək də şirkdən meydana gələn narahatlıqlardır.
“Mən səbir etdim” deyir, sən səbir etmədin Allah sənə səbir etdirdi. “Mən çox səbirliyəm” deyir. Allah sənə bu səbri verir.
Səbir şirkə qarşı dərmandır.
Hər hadisəni Allah etdiyinə görə “Dost”un etdiyi hər şeydə xeyir var. “Dost”un etdiyi heç nədən ötrü kədərlənmək olmaz.
Allahın etdiyinə inanırsansa, bəs niyə kədərlənirsən? Allahın etmədiyinə inanırsansa onsuz da məhv olmusan deməkdir, Allah qorusun qarşılığı cəhənnəmdir.
Allah "kədərlənmə" deyir. Tövsiyə zənn edirlər, fərz hökmdür bu. "Qorxma" fərz hökmdür, möhkəm hökmdür. Açıq əmrdir; "qorxma". Buna görə də müsəlman; kədərlənmək, üzülmək, bunlardan qaçmalıdır. Haramdır bunlar, təvəkküllü müsəlmanın edəcəyi şey deyil.
Təvəkkül etməmək nədir? Şirkdir. Acı niyə olur? Şirk qoşduğu üçün Allah tərəfindən ona cəza. Nağd cəza.
Allaha təvəkkül edilmədiyi zaman, qorxu və kədər, şirkin cəzası olaraq insana verilər.
Gizli şirkdən xüsusilə çox uzaq olmaq lazımdır. "Din Allahın olana qədər" demək budur, yəni şirkdən təmizlənmiş olaraq, saf, xalis olaraq Allaha təslim olmaqdır.
PKK-nın təməl inancı olan darvinizm elmi cəhətdən yox edildiyi zaman, PKK bitər, nəfəsi tükənər.
Münafiq qəzəbləndiyi, həyəcanlandığı zaman küfrə daha yaxın olar. Ağzından küfr əlamətləri çıxmağa başlayar. Daha da üstünə gedilsə bilavasitə Allahı inkar edər.
Küfrün çirkinliklərini öyrəndikdən sonra təkrar küfrə qayıtdıqları üçün, münafiqlərin vəziyyəti iman gətirməyənlərdən daha pisdir.
Allah Peyğəmbər (s.ə.v)-ə nə deyir? "Bu zaman boş qaldığın vaxt, dayanmadan (dua və ibadətlə) yorulmağa davam et". (İnşirah surəsi, 7). Necə yorulmaq? Allah üçün yorulmaq. Məsələn, ayə yaz, Qurandan danış, İslamı təbliğ et. "Boş dayanma" deyir. Lakin münafiqin xüsusiyyəti boş dayanmasıdır.
Allah Peyğəmbərimiz (s.ə.v)-ə həmişə İslamı təbliğ etməyi, ayələri oxumağı, faydalı olmağı əmr etmişdir. Münafiqlərin xüsusiyyəti isə boş dayanmalarıdır.
Münafiq dəhşətli dərəcədə ədabazdır. Firon da ədabaz idi, Nəmrud da ədabaz idi. Tarixin ən başından bəri bütün fironlar, nəmrudlar, dəccallar, münafiqlər həmişə ədabaz olurlar. Hamısı həyasız olur. Hamısı qürurlu və təkəbbürlü olur. Heç bir sözün altında qalmaq istəməzlər.