Kışın kar yağmasaydı ne olurdu?
Kış günlerindeki yoğun kar yağışları hem doğada hem de şehirlerde harika manzaralar oluşturur. Bu bembeyaz örtü, kuşkusuz herkes tarafından çok beğenilir. Karın bu estetik yönü, ağaçların ve tüm yeryüzünün karla birlikte büründükleri bu güzellik gerçekten muhteşem.
Kar buz kristallerinden oluşan bir yağış çeşidi. Buz kristalleri 0°C'nin altında su buharının yoğunlaşmasıyla oluşur. Kar aslında elmas gibi, tuz gibi bir mineraldir. Her bir kar tanesinde muhteşem bir simetri ve altın oran vardır.
Bir kar tanesi küçük bir toz zerresi etrafında oluşmaya başlar. Oluşan bu kristal gitgide büyür ve köşelerinden küçük kollar belirir. Hava soğudukça bu kolların büyümesi biraz daha hızlanır. Hava değişimlerine maruz kaldıkça, oluşan bu yapı üzerinde kılcal uzantılar gelişir. Kar çevreye savruldukça ve değişik koşullara maruz kaldıkça bu yapılanma devam eder ve her koşula uygun farklı bir özellik kazanmaya başlar. Bir kar tanesindeki kollar aynı aşamaları yaşadığından bütün kollar birbirine benzer ve son derece kompleks bir yapı meydana gelir. Meydana gelen altı kollu kar tanesinde altının katlarına bağlı bir simetri oluşur ve kristal üç boyutlu yapısını kazanır. Meydana gelen bu simetrik yapı adeta bilgisayarlı ölçümlerle tespit edilmiş, ince ince hesaplanmış bir geometriyi ortaya koyar. Asıl ilginç olan birbirinin aynısı olan bir çift kar tanesi bulmak oldukça zordur.
Kar taneleri Allah'ın üstün yaratma sanatından sadece bir tanesi. Bilmediğimiz ve faydalarını pek düşünmediğimiz kar, aslında birçok yönden çok büyük bir nimet.
İzolasyon battaniyesi
Kar bir örtü görevi görür, toprak için yalıtım sağlar. Çok iyi bir izolasyon malzemesidir. Kar taneciklerinin çapları 2-4 milimetre, ağırlıkları ise sadece yaklaşık olarak 1000'de 5 gramdır. Havanın gösterdiği direnç sebebiyle süzülerek yere inerler. Bu inme sırasında tanecikler birbirlerini ittiklerinden birbirlerine değmez ve yapışmazlar.
Kar, henüz düşmüşken yüzde 90 ile 95 kadarıyla havadır. Bu sayede toprağın üstünü kapladığında atmosfer ile toprak arasındaki ısı akışı büyük ölçüde azaltılmış olur ve toprağın soğuyup donması engellenir. Örneğin -8°C havada kar bitkilerin üzerinde ince bir hava tabakası bırakarak toprak yüzeyini 0°C olacak şekilde örter. Eğer kar olmasaydı dondurucu soğuk toprağın derinlerine kadar nüfuz eder ve toprak donardı. Bu da en ufacık bir kar yağışında tüm ağaçların ve çalıların köklerinin çürümesi anlamına gelirdi.
Karın yalıtım özelliği ayrıca bitkilerin nem oranlarını kış boyunca korumak için de önemlidir. Bitkilerin soğanlarını donmaktan korur. Kış ortasında bile olsa bitkilerin topraktan gelecek neme ihtiyaçları vardır. Eğer toprak karla örtülü olmasa hava sıcaklığındaki en ufacık bir değişiklikte toprağın yüzeyinde don olacak ve bu da bitkilerin susuz kalmasına, kurumasına ve köklerinin kırılmasına neden olacaktı. Ancak kar bir battaniye görevi görerek toprağı donmaktan korur ve bitkilerin de ihtiyacı olan nemi almalarını sağlar.
Kar: Toprak için su ve besin
Karın sadece bir örtü gibi toprağı sarması değil, bir anda suya dönüşmek yerine zaman içinde eriyerek su halini alması da yine Allah'ın çok büyük bir nimetidir. Kış boyunca toprak ve bitkileri donmaktan koruyan kar, ilkbaharda sıcaklığın artmasıyla eriyerek nehirlere ulaşır. Bitkilerin suya gereksinim duyduğunda bahar mevsiminde bir depo vazifesi görür. Tam uygun zamanda ve yavaş yavaş olan kar erimeleri bitkilerin gelişimi için çok önemlidir.
Kışın yağan karın 4'te 3'ü baharda bile yüksek bölgelerde kalır. Böylece yaz kuraklığına karşı da toprağı ve bitkileri korumuş olur. Yavaş yavaş eriyen kar bitkilere ihtiyaç duydukları nemi sağlar. Bu yönüyle kar ayrıca su rezervlerini de yeniler. Kar sayesinde barajlar dolar ve enerji olarak bize döner. Bahar aylarında karın erimesiyle birlikte karda bulunan amonyak toprakta kalır. Bu amonyak azot bakterileri tarafından kalsiyum nitrat gibi azot tuzlarına çevrilerek bitkiler için hayati bir ihtiyaç olan azotu karşılar. Ayrıca kar suyu topraktaki potasyum, kalsiyum, demir gibi mineralleri de çözerek bitkilerin beslenmesini sağlar.
Allah'ın gökyüzünden su indirdiğini görmedin mi? Böylece biz onunla, renkleri değişik olan meyveler çıkardık. Dağlardan da beyaz, kırmızı renkleri değişik ve siyah yollar (kıldık). (Fatır Suresi, 27)
Atmosfer bakımı ve hava temizliği
Kar, atmosfer temizliğinde de görev alır. Havada asılı toz parçacıkları üzerinde bakteri ve mikroplar bulunur. Kar yağışı bu toz parçacıklarını toprağa indirerek havanın temizlenmesini sağlar. Toz parçacıkları toprağa inince üzerlerindeki bakteri ve mikropların hava moleküllerinin aracılığıyla taşınması bu vesileyle engellenmiş olur.
Son zamanlarda yapılan araştırmalarda karın egzoz gazları ve çeşitli aerosol maddelerini hapsettiği ve bilhassa sanayi bölgelerinde endüstriyel kirliliği çok hızlı bir şekilde düşürdüğü gözlemlenmiş. Bugün kanser, akciğer ve kalp rahatsızlıkları gibi birçok hastalığın hava kirliliğinden kaynaklandığı düşünülecek olursa karın yağması Allah'ın çok büyük bir nimetidir.
Kutuplarda kar
Kutuplarda yaşayan birçok canlı için kar, aynı zamanda mükemmel bir kamuflaj görevi görür. Kutup tilkisi, kutup ayısı, kutup tavşanı gibi pek çok canlı karla kaplı ortamlarda yırtıcılara farkedilmeden rahatlıkla dolaşabilirler.
Karın ses iletimi de çok önemli bir özelliğidir. Antarktika'da sert ve düz kar tabakası ses dalgalarının çok verimli bir şekilde iletilmesini sağlar. Bazı araştırmacılar 1.5 kilometre öteden bile insan sesi duymanın mümkün olabildiğini göstermiştir. Bu çok önemlidir. Çünkü kutup bölgesinde yaşayan birçok canlı için sürülerini bulmak, avlarını tespit etmek ya da can güvenliklerini sağlamak için karın sesi iletme özelliği hayatidir. Kar aynı zamanda geceleri ay ışığını çok iyi yansıtır. Karla kaplı bölgeler ay ışığı altında bile normal zamanlara göre çok daha aydınlık olur. Bu da birçok canlının gece çevresini çok daha iyi görebilmesini sağlar.
