Sabır

Cahiliye toplumlarında kimi insanlar sabretmeyi sadece zorluklara, sıkıntılara göğüs germek şeklinde değerlendir ve bunu da güzel görerek, hayır gözüyle bakarak değil hoşnutsuz bir tahammülle karşılarlar. Allah (cc) sabrın iman etmeyenler için sıkıntı veren bir durum olduğunu bir ayette şöyle haber verir:

Sabır ve namazla yardım dileyin. Bu, şüphesiz, huşû duyanların dışındakiler için ağır (bir yük)dır. (Bakara Suresi, 45)

Oysa Kuran'da insanların, Kuran'ın bütün hükümlerini eksiksiz ve mükemmel biçimde yerine getirmede, yasaklanan konulardan sakınmaya azami dikkat göstermede ve her zaman en ideal davranışı, en üstün ahlakı sergilemede hayatları boyunca yılmadan ve gevşemeden sürekli bir kararlılık göstermeleri bildirilmiştir. Allah (cc), "Ey iman edenler, sabredin ve sabırda yarışın..." (Al-i İmran Suresi, 200) şeklinde buyurmaktadır. Bu ayeti hayatına geçiren bir mümin, Kuran'da tarif edilen ideal ahlakı yaşamada süreklilik göstererek, hiçbir şartta ve durumda taviz vermeden, zaaf göstermeden sabrını ortaya koymuş olur. Çünkü güzel ahlak ancak sürekli bir çaba harcandığında ortaya çıkar ve müminler de bu çabalarında sabredenlerdir.

Bu nedenle sabır, müminin tüm yaşamını kapsar, tüm hareket ve davranışlarına yansır. Rabbimiz'in, "Şu halde, güzel bir sabır (göstererek) sabret" (Mearic Suresi, 5) hükmü doğrultusunda en derin sabrı gösterir. Tevazuda sabır gösterir, en mütevazı insan olur; Allah (cc) rızası için fedakarlıkta sabır gösterir, en cömert, en fedakar insan olur... En güzel ahlakı sergilemekte gösterilen sabırla ilgili Allah (cc) Kuran'da şöyle bir örnek vermiştir:

İyilikle kötülük eşit olmaz. Sen, en güzel olan bir tarzda (kötülüğü) uzaklaştır; o zaman, (görürsün ki) seninle onun arasında düşmanlık bulunan kimse, sanki sıcak bir dost(un) oluvermiştir. Buna da, sabredenlerden başkası kavuşturulamaz. Ve buna, büyük bir pay sahibi olanlardan başkası da kavuşturulamaz. (Fussilet Suresi, 34-35)

Allah (cc) müminlere bir kötülükle karşılaştıklarında en güzel tavrı göstermelerini emretmiştir. Ve bunu da ancak sabreden kişilerin başarabileceği bildirilmiştir. Bu örnek, güzel ahlak sergilemekte sabrın ne kadar önemli olduğunu açıkça göstermektedir. Müminin bir başka özelliği de, bu güzel ahlakı yaşarken karşılaştığı olumsuz gibi görünen hiçbir olayda yılgınlık ve kararsızlık göstermemesi veya kendisine bir nimet verildiğinde de asla şımarıklığa kapılmamasıdır.

Bir insan hayatının bazı zamanlarında cömert, fedakar veya son derece mütevazı olabilir. Veya bir zorluğa karşı dayanıklılık gösterebilir. Ancak kişinin bu güzel özellikleri belirli durumlarda terk etmesi ya da zorluk anlarında güzel tutum ve davranışlarından taviz vermesi, olumsuz tavırlara girmesi, o güne kadar yaptıklarının da değerini yitirmesine neden olabilir. Çünkü önemli olan, taklidi, gösterişe yönelik, yüzeysel ya da geçici bir güzel ahlak değil; hiçbir şartta taviz verilmeyen bir ahlaktır. Rabbimiz, "... Sürekli olan 'salih davranışlar' ise, Rabbinin Katında sevap bakımından daha hayırlıdır, umut etmek bakımından da daha hayırlıdır" (Kehf Suresi, 46) ayetiyle bu ahlakın önemini hatırlatmıştır.

Sabır, müminin Allah (cc)'a karşı olan samimiyetinin ve O'na yakınlaşmak için gösterdiği çabanın en önemli göstergelerinden biridir. Çünkü insan ancak Allah (cc)'a olan imanı ve yakınlığı oranında sabır gösterebilir. Bir fedakarlıkta bulunması gerekiyorsa bunu, en güzel şekilde, elindeki imkanı en yüksek derecede kullanarak yapar. Bir ayette, "Ve onlar Rablerinin yüzünü (hoşnutluğunu) isteyerek sabrederler…" (Rad Suresi, 22) diye haber verilir. Mümin bir zorlukla karşılaştığında da, içinde sıkıntı ve tevekkülsüzlük yaşamadan Allah (cc)'tan yardım diler.

Mümin Allah (cc)'ın rızasını kazanmak amacıyla sabreder, dolayısıyla sabrından dolayı bir sıkıntıya kapılmaz, aksine bundan manevi bir haz duyar, Allah (cc)'ın bu sabrın karşılığında vaadettiği nimet ve güzellikleri ümit ederek büyük bir sevinç duyar. Karşısına çıkan her olayda Allah (cc)'tan hep razıdır, O'nun sonsuz şefkatine ve merhametine iman eder, O'na dayanıp güvenir.

Mümin ömrü boyunca güzel bir sabır gösterir. Kuran'ın "Rabbin için sabret" (Müddessir Suresi, 7) hükmüne yaşamının her anında itaat eder. Rabbimiz gösterilen bu ahlaka karşılık müminleri rızası ve cennetiyle ödüllendireceğini vadetmiştir.