Drone, insansız hava aracı teknolojisi olmasına rağmen, günümüzde ölüm ile özdeşleşmiş durumda. Bunun nedeni drone'ların askeri kullanımının giderek artması ve bomba taşıma özelliğine sahip olmaları.

Oysa gerçekte drone’lar teknolojinin, yardım faaliyetlerinin, sağlık sektöründeki atılımların önemli bir parçası. Allah bilim insanlarına böylesine gelişmiş bir teknolojiyi ilham ederek, özellikle çağımızda tüm insanlığın yararına sunuyor. Bu önemli teknolojiden, kan dökmede değil, asıl olarak yardımlaşmada faydalanılmalı. Drone'ların bu yönde kullanımı, devletlere ekonomik anlamda da önemli bir katkı sağlayacak gibi görünüyor. Örneğin, Uluslararası İnsansız Araç Sistemleri Derneği (AUVS) geçtiğimiz günlerde, sivil amaçlı Drone sistemlerinin hedeflenen kullanımının sağlanması durumunda üç yılda ABD'de 70.000'den fazla kişiye istihdam yaratabileceğini ve ekonomiye 13.6 milyar dolarlık bir girdi sağlayabileceğini açıkladı.[i]

Drone’ların barışçıl amaçla kullanıldığı çok sayıda proje yavaş yavaş hayata geçiyor. Bunlardan birisi Afrika’nın küçük ülkelerinden biri olan Ruanda.

Ruanda temelde kırsal alana yayılmış insanların yaşadığı bir ülke. Tropik iklimin hüküm sürdüğü bu ülkede insanlara sağlık ocakları aracılığı ile hizmet verilmeye çalışılıyor. Ne var ki, bu sağlık ocaklarında kan ürünleri stoklanamıyor. Kan ürünü ya da başka tıbbi malzemeleri vasıta kullanarak temin etmek 4-6 saatlik bir vakit alabiliyor. Bu durum ise kuşkusuz can kayıplarına yol açacak kadar uzun bir süre. Özellikle doğum sırasında annelerin sıkça kanama riski ile karşı karşıya kaldığı düşünülecek olursa hızlı müdahalenin önemi daha iyi anlaşılabiliyor. Kaliforniya merkezli bir robotik şirketi olan Zipline, Ruanda’da Drone’ları kullanarak ihtiyaç duyulan yerlere kan ürünlerini ve aşıları ulaştırabiliyor. Kâr amacı gütmeyen Zipline’ın hedefi; her biri, alanı 75 km çaplı bir bölge olan Drone istasyonlarını ülkenin tamamını kapsayacak şekilde yaygınlaştırmak. Malawi’de, HIV pozitif ebeveynlerden doğan bebeklerden alınan kan numuneleri Drone’lar ile taşınıyor. Dominik Cumhuriyeti’nde de küçük bir dağıtım ağı mevcut.[ii]

ABD’de Harvard ve MIT (Massachusetts Institute of Technology) üniversiteleri, sağlık çalışanlarının cep telefonları ile idare ettiği bir Drone sistemi üzerinde çalışıyor. Bu projeden, tıbbi malzeme dağıtımının yanında, tehlikeli bölgelerde mahsur kalan kişileri bulmak konusunda faydalanılabileceğine inanılıyor.[iii]

Drone’ların barışçıl amaçlı kullanımına bir diğer örnek ülke, Güney Afrika. Güney Afrika, filleri ve gergedanları hedef alan kaçak avcıları engellemek için Drone’lardan faydalanıyor. Drone’lar kalkış yaptıkları yerden 33 km uzakta bile gözlem yapabiliyorlar.[iv] Drone’lardan benzer şekilde faydalanılan bir diğer ülke ise Birleşik Arap Emirlikleri. Ülkedeki mili park olan Wadi Wurayah, menzili 40 km olan Drone’lar ile gözetleniyor.[v]

Drone’lar, tropikal fırtınalar ya da kasırgaların oluşumu hakkında bilgi verebilecek özelliğe sahip. Bu konuda NASA, 30 saat uçuş yapabilen Hawk modeli Drone’lardan faydalanıyor.[vi] NASA, ATTREX adı verilen projede, Drone kullanarak yüksek atmosferdeki nem, kimyasal bileşimler ile radyasyon ve gaz seviyeleri hakkında ölçümler yapmayı ve çeşitli meteorolojik koşulları araştırmayı hedefliyor.[vii]

Fransa Orleans’ta bir firma, küçük Drone’lar ile taşıdıkları polistren köpükler ile küçük bir bina inşa etme üzerine çalışıyor. Bu projede Drone’ların uzaktan kumanda yerine yapay zekâ kullanılarak otonom çalışmaları hedefleniyor.[viii]

Uluslararası İnsansız Araç Sistemleri Derneği (AUVS), Mart 2013’teki raporunda, Drone kullanımı sayesinde tarımsal ilaçlamanın daha düşük maliyetlerle daha etkili bir şekilde kullanılabileceğini belirtiyor.[ix]

Drone’ların en çok gelecek vaat ettiği alanlardan birisi de kargo taşımacılığı. Amazon, bunun patentini aldı bile. Projenin hedefi Drone’ların siteden sipariş edilen ürünlerin dağıtımını yapması. Amazon, 2017 başında ilk denemesini yaptı ve hatta dağıtımın bir nedenle aksaması durumunda izleyeceği prosedürü bile belirledi.[x]

Drone’lar ile açık deniz gözlemciliği yapmak da mümkün. Yapay zekâ kullanan ve belirli bir bölgeyi tarayan Drone’lar mülteci trafiğini ya da petrol sızıntılarını kontrol ederek pek çok felaketi önceden haber verebilirler. Benzer bir gözlem ile orman yangınlarından büyümeden haber alınabilir.

Hızla gelişen teknoloji sayesinde Drone’lar insanlığa büyük bir hizmet sunarak yaşamı kolaylaştırabilirler. Özellikle uçuş mesafeleri ve taşıyabildikleri yük kapasitesi arttıkça kuşkusuz daha da faydalı hale gelecekler. Üstelik akıllı yazılımlarla desteklenince kimsenin onları kontrol etmesi gerekmeden kendi işlerini yapabilmeleri de büyük bir kolaylık.

Ancak bunun gerçekleşmesi için çözülmesi gereken bazı sorunlar da yok değil. Öncelikle Drone’ların kullanımı için gerekli hukuki mevzuatlar tamamlanmalı. Şu an Drone kullanımı ile ilgili büyük belirsizlikler var. Kamera ile gözetleme imkânı veren ve herkesin alabileceği kadar uygun fiyatlı olan Drone’lar, özel yaşamda mahremiyeti tehdit ediyor. Bir diğer konu ise özellikle Drone kullanımı arttıkça gündeme gelecek olan güzergâh sorunu. Uçaklar için önceden havada belirlenmiş rotaların benzerleri Drone’lar içinde gerekebilir. Aksi takdirde yolda yürürken veya kafede otururken başınıza Drone düşmesi olası.

Biraz vakit alacak gibi görünse de Drone’lar, barış ve kolaylık dolu yeni bir dünyanın müjdecisi olabilirler. Taşıdıkları bombalarla korkunun kaynağı olmaktansa, getirdikleri yardımlar ve insanlığa katkılarıyla pek çok insan için umut ışığı olabilirler. Bu da ancak, savaşın değil, barışın destekçilerinin seslerini daha güçlü şekilde duyurmaları ile mümkün olacaktır.