Hücredeki protein sentezi bir mucizedir

 

Vücutta her işlem, proteinler vesilesi ile gerçekleştirilir. Bu sebeple proteine her hücrede her saniye ihtiyaç vardır.

Bunun için vücutta her saniye protein üretimi yapılması gerekmektedir.

Hücrede proteinin üretildiği yer ise DNA’dır.

Vücuttaki yaklaşık 100 trilyon hücrenin herhangi birinde protein ihtiyacı meydana geldiğinde, hormonlar aracılığıyla DNA’ya haber gönderilir.

DNA’da bulunan proteinler yani enzimler, üretilecek protein için gerekli olan şifreyi DNA’dan alabilmek için harekete geçerler.

Enzimlerin, belli bir protein üretebilmek için gereken bilgiyi bulmaları, 1000 cilttlik bir ansiklopedi içinde TEK BİR SAYFAYI BULMAYA benzer.

DNA üzerinde yalnızca bulunan bu şifrenin bulunduğu kısım açılır. Enzimler, sarmalın ilgili bölümünü açar, gerekli şifrenin alınacağı kısımın bittiği yere kadar açık tutarlar. Bunun dışında kalan bölümlerin ise açılmasına gerek yoktur.

Görevli enzimler şifre için gerekli bu kısmı kenarlarından tutup açık tutarken başka bir enzim de, olay yerine gelerek, ilgili kısmın kopyasını çıkarır.

Çıkarılan kopyaya“mesajcı RNA” adı verilir. Mesajcı RNA proteinin üretileceği fabrikaya gitmek üzere yola çıkar.

Mesajcı RNA aldığı kopyayı itina ile taşır ve çekirdekten çıkar. Çıkış aşamasında çekirdeğin kapısında bekleyen kapı bekçileri vardır. Çekirdeğin içine neyin girip neyin girmeyeceğine onlar karar verirler ve buna göre kapıyı açarlar.

Mesajcı RNA için ise her zaman kapılar açılır.

Mesajcı RNA kopyayı alıp çekirdekten çıkar ve bu kopyayı doğruca ribozoma götürür. Ribozom, yeni proteinin üretileceği fabrikadır.

Mesajcı RNAribozomun ilgili bölümüne bağlanır ve yeni proteinin üretim işlemiiçin hazırlık başlar.

Ribozomda yani fabrikada üretim işlemin yapılabilmesi için hammaddelerin getirilmesi ve şifreye uygun olarak yerleştirilmesi gerekmektedir.

Bu hammaddeler amino asitlerdir. Bu hammaddeleri getiren ise “taşıyıcı RNA”dır.Getirilen amino asitler, her biri en az yüz dizilimden oluşan muhteşem proteinin zincirini oluştururlar.

Amino asitler burada, “peptid bağları” denilen özel kimyasal bağlarla birbirlerine bağlanırlar. Bu kimyasal bağlar, en güçlü bağlardan biridir. Proteinler bu sebeple çok sağlam yapıdadır, dış etkilerden kolay kolay etkilenmezler.

Bu amino asitlerin sıralama şekli, o proteinin niteliğini belirleyecektir. İşte bu sebeple sıralamada hangi amino asitin hangisinin arkasına geldiği çok önemlidir. Enzimler bu sıralamayı yaparken, hiç hata yapmazlar.

Yeni protein zinciri meydana getirildikten sonra, fabrikada yani ribozomda özel bir bölmeye gönderilir ve burada zincir çeşitli katlanmalar ve bükülmeler ile birlikte özel üç boyutlu şeklini alır.

Katlama ve bükülmelerle meydana getirilen bu üç boyutlu şekil, proteinin niteliğini belirleyecektir. Proteinin dizilimi eksiksiz olsa da, ona özel bir şekil verilmezse protein işlevini yerine getiremez.

Zincir üç boyutlu şeklini de aldığında, artık bütün işlem tamamlanmış yeni protein oluşturulmuştur. Yeni protein bu özel bölmeden çıktığında, görevli bir enzim olay yerine gelir. Oluşan proteini tutup alır ve tam olarak hücre için ihtiyaç duyulan yere götürür.

Burada genel hatlarıyla anlatmaya çalıştığımız protein sentezi işlemi, her hücrede, her saniye iki bin kere gerçekleşir. işlemi gerçekleştiren tüm parçalar ne yapmaları gerektiğini gayet iyi bilir. Tek bir enzim bile hedefini ve amacını şaşırmaz; fabrikada üretim asla yanlış yapılmaz;hiçbir zaman yeni protein zincirinin özel katlama şekli unutulmaz; taşıyıcılar, mesajcılar hiçbir zaman yönlerini şaşırmazlar. Hücre, bu özel üretimin öneminin ve hassasiyetinin her an farkındadır.

Farkındadır, çünkü hücrenin her bir parçası her an Yüce Rabbimiz’den ilham alır. Her bir enzim, her bir amino asit, bunları oluşturan her bir atom, Cenab-ı Allah’ın yüce Kudreti, üstün ilmi, sonsuz Aklı’nın tecellileridir. Tüm alemlerin Sahibi ve Hakimi olan, her an her yerde olan ve her şeyi kuşatan Yüce Rabbimiz’e her şey boyun eğmiştir, her şey O’nun bilgisi dahilindedir ve her şey O’na teslim olmuştur. Bütün bu alemleri yoktan yaratmak kuşkusuz ki Rahman olan Allah için çok kolaydır.