|
Sot, varfëria nuk është problem i kufizuar vetëm në disa vende. Agjenda botërore është e dominuar nga fëmijtë që jetojnë duke mbledhur mbeturina, që kalojnë netët e ftohta jashtë në rrugë edhe që bëjnë punë të rrezikshme, duke rrezikuar jetërat e tyre, e që si kundërshpërbilm marrin pak para. Prandaj, pjesa më e madhe e botës nuk është e sigurtë nga vdekjet e fëmijëve që vuajnë nga mosushqyeshmëria dhe probleme të tjera që lidhen me varfërinë.
|
Vetëm disa fëmijë, që orvaten të jetojnë në varfëri. |
Vetëm statistikat mbi varfërinë dhe fëmijtë e rrugëve shpalosin dimensionet serioze të situatës.
Në vitin 1982, UNESCO raportoi 200,000 fëmijë të rrugëve në Stamboll, 10,000 në Bogota, dhe 2 milionë në Rio de Zhaneiro. Në Afrikë, kjo e dhënë vlerësohet të jetë 5 milionë dhe është në rritje. Zhvendosjet civile dhe luftërat, mungesat, Sida dhe urbanizimi i shpejtë janë faktorët që e ngrisin numrin e fëmijëve të rrugës. Në tërë botën, 30 deri në 70 milionë fëmijë të rrugëve janë pastrehë për çdo natë.5
Në Amerikë, shkalla e varfërisë së fëmijëve të mitur është rritur me një shpejtësi alarmante. Ndërmjet viteve 1979 dhe 1994, numri i fëmijëve nën moshën 6 vjeçare që jetonin në varfëri në Shtetet e Bashkuara të Amerikës u rrit nga 3.5 milionë në 6.1 milionë. Në vitin 1994 gati gjysma e të gjithë fëmijëve nën moshën 6 vjeçare jetonin në familje të varfëra ose pothuajse të varfëra. Si shtesë ndaj 6.1 milionë fëmijëve të mitur që jetonin në varfëri, 4.8 milionë fëmijë të tjerë jetonin skaj nivelit të varfërisë.6
Siç sygjerojnë statistikat e mësipërme, as bota e zhvilluar nuk është imune ndaj varfërisë. Papunësia nga rënja ekonomike dhe pamjaftueshëmria e sistemeve të sigurisë sociale janë, në një masë të madhe, përgjegjëse për këtë varfëri.
…Dhe të pyesin ty për bonjakët. Thuaj: "Po t'i ndihmoni në punët e tyre është më mirë, e nëse i përzieni (pasurin e tyre me tuajën), ata janë vëllezërit tuaj. All-llahu di të dallojë qëllimkeqin nga qëllimmiri. E sikur të dëshironte All-llahu do t'ju rëndojë. All-llahu është më i fuqishëm, më i urti (Surja al-Bekare: 220) |
Vlerat e Kurani e të Sunnah, sidoqoftë, kërkojnë mbrojtjen e të vrafërve dhe atyre që kanë nevojë. Ka shumë hadithe të të dërguarit të Allahut, profetit Muhamed (paqja qoftë mbi të) që urdhërojnë besimtarët që të mbrojnë të varfërit. Një nga to thotë kështu:
Duani të varfërit dhe qëndroni afër tyre. Nëse i doni, Allah do t’ju dojë juve. Nëse ju kujdeseni për ta, Allahu do të kujdeset për ju. Nëse i vishni, Allahu do t’ju veshë juve. Nëse i ushqeni, Allahu do t’ju ushqejë juve. Allahu do të jetë zemërgjerë, nëse ju jeni zemërgjerë.7
Në vendet ish socialsite ne shohim një dimension tjetër të varfërisë: pavarësisht nga kushtet e veçanta, standardet jetësore të pothuaj të gjithë individëve janë të ulëta, ndryshe nga vendet e zhvilluara dhe ato të treta. Në këto vende, ka një varfëri të përgjithshme që ndikon në tërë popullsinë. Pasojat e varfërisë kanë një ndikim të përgjithshëm ndaj gjithë vendit. Për shembull, infrastrukltura e qyteteve dhe sistemet e sigurisë sociale janë dëshmuar të jenë joadekuate. Ushqimi është i pamjaftueshëm. Për ndryshim nga shumë vende, madje edhe nëse mund ta sigurosh, ushqimi dhe të mirat e tjera nuk janë në dispozicion nëpër tregje.
Është e mundshme të numërojmë shumë arsye që mund të llogariten si shkaktarë për varfërinë. Sidoqoftë, do të ishte shumë më e dobishme të diskutojmë ndikimin e varfërisë në shoqëri dhe mënyrat për ta çrrënjosur atë. Në kapitujt vijues, jemi marrë me problemet që lidhen me varfërinë në nën-tema të veçanta.
|
Ekstravaganca është e përhapur në tërë botën. Sidoqoftë, në rrugë ka njerëz që përpiqen të mbijetojnë. Nëse injorojmë ekzistencën e këtyre njerëzve, nuk do ta dëgjojmë ndërgjegjën tonë. |
Pa dyshim, prej pasojave të varfërisë më së shumti vuajnë fëmijtë. Fëmijtë e varfër, veçanërisht ata të pastrehë shpesh largohen nga shkollat publike sepse nuk kanë adresë të përhershme, dëshmi për moshën dhe të dhëna për imunizim. Shumë vështirë gjejnë ushqim për të ngrënë. Shpesh, ata detyrohen që të punojnë në kushte të vështira. Në disa vende, fëmijtë madje edhe shiten nga familjet e tyre në “vende pune” si skllevër.
Në pjesën më të madhe, këta fëmijë fitojnë pak para, në ambientet më të këqija shëndetësore që mund të imagjinohen, e të cilat mund të rezultojnë me vdekje. Popullsia e Indisë është 940 milionë dhe atje ka 44 -100 milionë fëmijë që punojnë -që është më shumë se numri total i fëmijëve punëtorë në pjesën tjetër të botës. Në Pakistan, një vend me popullsi prej 120 milionësh, ka rreth 8 milion fëmijë që punojnë. 8 Gjendja e keqe e fëmijëve të varfër nuk dallon në pjesën tjetër të botës.
Dhe jepi çdo të afërmi të drejtën që i takon, edhe të varfërit, edhe atij në kurbet, po mos shpenzo tepër e pa rrugë. (Surja Isra': 26) Sot, mijëra njerëz flejnë në rrugë. Nëse secili vepron me ndërgjegje, kjo varfëri do të përfundojë. Asnjë nuk ka të drejtë për të mohuar përgjegjësinë, duke thënë, "A jam unë ai që duhet ndihmuar?" |
Në tërë botën ne e dijmë situatën e fëmijëve nën moshë të cilët janë të detyruar të punojnë, dhe kushtet e rënda që i kanë ata në vendet e punës. Sidoqoftë, përkundër kësaj, në vend se këtyre fëmijëve t’u jipen shërbimet sociale dhe përkrahja arsimore, që janë aq esenciale për zhvillimin e tyre, këto vende janë të brengosura për konkurrencën e ekonomive të tyre nga produktet e lira të prodhuara nga fuqia punëtore e fëmijëve. Në takimet e tyre, ata madje diskutojnë se si të ngrisin konkurrencën dhe jo se si t’i mbrojnë këta fëmijë.9
Shumë vende në botë ndajnë pjesë të rëndësishme të buxhetit për mbrojtje. India dhe Pakistani, vende ku arsimimi, shëndeti e industria kërkojnë një reformë urgjente, nuk bëjnë ndonjë përjashtim. Fjala vjen, Pakistani ndan 60% të buxhetit të vet në armatim dhe shpenzime të mbrojtjes. Fakti që shumica e publikut është e dëmtuar nga varfëria, nuk e ndryshon situatën në Pakistan. Shpenzimet e armatimit nuklear në SHBA janë 35 miliardë dollarë në vit. Nga viti 1946, viti kur ishin inicuar programet lidhur me bombën atomike, e deri në vitin 1996, qenë shpenzuar gati 5.5 trilionë dollarë.10
Pa dyshim, këto buxhete të ndara për mbrojtje e armatim mund të ofrohen për të sjellë ndihmë në zgjidhjen e problemeve për njerëzit e goditur nga varfëria. Sidoqoftë, përkundër faktit që në shënjestër janë jetërat e fëmijëve të vegjël, shqetësimet politike dhe kalkulimet e interesit vetjake kanë vështirësuar për një kohë të gjatë zhvillimet e zgjidhjeve të duhura për këto probleme.
Një pikë këtu, kërkon vëmendje të veçantë: nën kushtet vijuese, shpenzimet për mbijetesë janë të pashmangshme. Meqenëse mosbesimi sjell më shumë konflikte, kaos, mizori e dhunë, duket se këto probleme do të vazhdojnë. Sëkëndejmi, vendi duhet të mbështet në mbrojtjen e vet që të mbajë ekzistenën.
Sidoqoftë, mjerimi është kudo. Është e qartë se të përhapurit e fjalimeve lidhur me problemet nuk do të ofrojë zgjidhje. Por as të anashkaluarit e thjeshtë të lypësve apo dhënja e lëmoshës. Koordinimi i programeve të rregullta që adresojnë nevojat e edukimit, shëndetësor, strehimit dhe veshmbathjes së njerëzve të varfër është esencial.
Jo vetëm fëmijtë indianë bartin barrë të madhe. Në tërë botën, shumë njerëz kalojnë fëmijërinë duke punuar.Fëmijtë do të detyrohen të punojnë përderisa njerëzit nuk do të mësojnë urtësinë dhe ndërgjegjen që sjell Kurani.
|
Megjithatë, kjo është e mundshme vetëm kur njerëzit të zhvillojnë ndjeshmëmrinë dhe kur të jetojnë sipas Kuranit. Sërish, vlerat e Kuranit do të sigurojnë një ambient paqësor që do t’I bëj vendet mjaft të ndjeshme sa për të mos shkelur të drejtat e vendeve të tjera. Rrjedhimisht, shpenzimet e mbrojtjes mund të kufizohen dhe burimet e ndara për këtë mund të investohen në fushat përkatëse për të siguruar mirëqenje, paqe e edukim kualitativ për publikun.
Pakistani dhe India janë vetëm dy nga vendet ku shumica e njerëzve janë mallkuar nga varfëria. |
|
Fëmijtë shpesh janë të pavetëdijshëm për mjerimin që e vuajnë. Sidoqoftë, siç tregon kjo fotografi, të rriturit e dijnë se nëpër çka kalojnë. Por, ata u drejtohen metodave të gabuara për të mbrojtur veten. Zgjedhja e vetme, sidoqoftë, qëndron në Kuran. |
Sigurisht që shpenzimet e mbrojtjes janë vetëm një shembull. Mund të ofrohen shumë zgjidhje të tjera të ngjashme. Sikur edhe në të gjitha çështjet e tjera, është esenciale të shihet se zgjidhjet gjenden në të jetuarit sipas Kuranit e Sunetit. Kjo për arsyen se vetëm një person i pajisur me vlerat e Kuranit e të Sunetit mund t’i japë pjesën e vet të bukës nevojtarit ose jetimit, edhe kur ai për veten e vet, është i uritur. Në të njëjtën kohë, ai person është personi që nuk u ofron të tjerëve gjërat që nuk i do për vete, dhe ai është i vetmi që u ofron ndihmë pa kërkuar asgjë si kundërshpërblim. Në Suren Nur, Allahu shpjegon se si duhet të sillen njerëzit e pasur:
Të ndershmit dhe të pasurit nga ju, të mos betohen se nuk do t'u, japin të afërmve, të varfërve dhe atyre që për hir të All-llahut lanë vendlindje e tyre, po le t'ua falin (gabimin) dhe mos t'ua zënë për të madhe. A nuk dëshironi që All-llahu t'u falë. All-llahu falë dhe mëshiron shumë. (Surja an-Nur: 22)
Në Kuran, Allahu na shpjegon se si duhet të pasurit t’i qasen nevojave të të varfërve. Fjala vjen, Allahu thotë se një pjesë e pasurisë së të pasurve i takon të varfërve. Allahu thotë se disa njerëz nuk e bëjnë publike varfërinë e tyre dhe se të drejtat e këtyre njerëzve duhet të mbrohen:
Dhe në pasurinë e tyre kishin përcaktuar të drejtë për lypësin dhe për të ngratin (që ka nevojë por nuk lyp). (Surja Dharijat: 19). (jepni) për të varfërit që janë të angazhuar në rrugën e All-llahut dhe nuk kanë mundësi të gjallërojnë me tokë, duke qenë se ata nuk lypin, prandaj ai që nuk e di gjendjen e tyre mendon se ata janë të pasur. Ata i njeh nga vetë pamja e tyre (të rraskapitur), por nuk kërkojnë e as nuk i mërzitin njerëzit. Pra çkado që të jepni nga pasuria, s'ka dyshim se atë All-llahu e di shumë mirë. (Surja Bekare: 273)
Një ndër pasojat e rëndësishme të varfërisë botërore është problemi i refugjatëve. Shpresa për vende më të mira pune ose standarde më të mira jetese, ose luftërat e mungesat kanë shkaktuar zhvendosje masive, duke shkaktuar kështu konflikte serioze ndërmjet vendeve.
Fillimisht, vala e refugjatëve nga vendet e botës së tretë është favorizuar nga shumë vende mikpritëse, dhe me qëllim që të ofrojnë furnizim të lirë të punës për perëndimin, është aranzhuar përmes trakteve të larta ndërkombëtare. Pagat e ulëta që u paguhen punëtorëve të huaj dhe gatishmëria e tyre për të punuar në kushte të vështira përllogaritet në këtë pranim gatishmërie. Vërtetë, për një kohë të gjatë, punëtorët e huaj kanë kontribuar në masë të madhe në ekonomitë e këtyre vendeve, por me kohë, meqë këto vende arritën stabilitet e mirëqenje ekonomike, ato nuk kishin më nevojë për fuqinë punëtore të huaj, dhe ishin të prirura të punësonin qytetarët e vet.
Bie fjala, Malajzia, i detyroi punëtorët e huaj veteranë që ishin brenda kufinjve të vet që të largoheshin. Këta njerëz, që erdhën në Malajzi me shpresë për një jetë më të mirë, u desht të kthehen në vendet e tyre pas shumë vitesh shërbimi.
Vlerat e Kuranit e të Sunnah shtrojnë themelin e një strukturë tërësisht të ndryshme sociale. Në këtë strukturë, të drejtat e të varfërve dhe të atyre të larguar me dhunë nga shtëpitë e tyre janë të mbrojtura. Për të siguruar kushte më të mira për ta dhe për të minimizuar dhembjen e tyre shfrytëzohen të gjitha mjetet. Për këtë arsye, njerëzit nuk i shmangen sakrificave.
|
Arsyet e dislokimit nuk kufizohen në dëshirën për kushte më të mira jetese. Luftërat midis vendeve prodhojnë zhvendosje poashtu.Në vendet e shkretëruara nga varfëria e pas luftës, shumica e popullatës mund të asgjësohet. Duke parë gjendjen e vështirë të njerëzve që ikin nga lufta, disa vende tregojnë gatishmëri për të pranuar refugjatët. Në të ftohtët e akullt, refugjatët në nevojë për strehim, ecin me javë të tëra drejt një destinimi për të cilin shpresojnë se do të jetë më i sigurtë, por shpesh nuk pranohen aty.
Në mars 1998, zhvendosja e më shumë se 300,000 refugjatëve kosovarë i la pothuaj të gjitha qytetet e Kosovës të braktisura. Ndërkohë, të ftohtit e madh shkaktoi humbje të shumë jetërave gjatë arrtisjes.
Në nëntor 1990, çeçenët që ikën në këmbë nga sulmet ruse gjetën strehim në vendet fqinje, por këto vende përforcuan kontrollin kufitar dhe vunë rregulla të tranzitit, duke treguar ngurrimin e tyre për të mikpritur çeçenët. Deri në kohën kur refugjatët arritën në kufirin turk, ku më në fund u pranuan, shumë gra, fëmijë e pleq kishin humbur për shkak të të ftohtit të ashpër.
Në Afrikë, konfliktet ndërmjet fiseve janë përgjegjëse për arratisjet e dhjetëra mijëra njerëzve. Në Zair, një shembull është konflikti midis Hutuve e Tutsive. Këta njerëz të zhvendosur vuajtën nga uria dhe epidemitë. Ata provuan t’i dërgonin refugjatët në vende të tjera por zakonisht ata nuk pranoheshin (për detajet shih kapitullin "Racizmi")
Vlerat e Kuranit e të Sunetit, sidoqoftë, vënë bazën për një strukturë sociale tërësisht tjetër. Në këtë strukturë, të drejtat e të varfërve dhe të atyre të detyruar t’i lëshojnë shtëpitë janë të mbrojtura. Për të përgatitur kushte më të mira për ta dhe për të pakësuar vuajtjet e tyre përdoren të gjitha mjetet. Për këtë arsye, njerëzit nuk i shmangen sakrificave. Gjatë kohës së profetit Muhamed, Allahu e bekoftë dhe i dhëntë paqen, kjo strukturë e vlerave ishte më e dukshme në qëndrimin e besimtarëve ndaj atyrë që i lanë shtëpitë për shkak të Allahut:
Edhe ata që përgatitën vendin (Medinën) dhe besimin para tyre, i duan ata që shpërnguleshin te ata dhe nuk ndiejnë në gjoksat e tyre ndonjë nevojë (për zili a tjetër) nga ajo që u jepej atyre (muhaxhirëve), madje edhe sikur të kishin vetë nevojë për të, ata u jepnin përparësi atyre para vetvetes. Kush është i ruajtur prej lakmisë së vet, të tillët janë të shpëtuar. (Surja Hashr: 9)
(Ajo pronë) U takon muhaxhirëve të varfër, të cilët u dëbuan prej shtëpive të tyre dhe prej pasurisë së tyre, duke kërkuar mirësinë dhe kënaqësinë prej All-llahut, dhe që ndihmojnë All-llahun dhe të dërguarin e Tij, të tillët janë ata të sinqertit. (Surja Hashr: 8)
Siç shihet qartë nga ajetet, vlerat e përshkruara në Kuran janë mjaft larg prej atyre që hasim sot. Në Kuran, kërkesa për ndihmë gjithmonë has në zemërgjerësi e bujari. Besimtarët dëshmohen më së shumti përmes ndihmës që i japin atyre që kanë nevojë. Kurani kërkon që me rastin e dhënjes së ndihmës atyre që kanë nevojë, furnizuesi të mos shfaqë asnjë dobësi morale siç është të shprehurit e nevojave të veta ose vënja sy në ndihmën që është ofruar. Këto vlera sjellin zgjidhje për shumë probleme.
5. http://www.uia.org/uiademo/pro/ d5980.htm
6. http://www.uia.org/uiademo/pro/ d4966.htm
7. Ramuz al-Hadith, vol 1, p. 17, Salman al-Farisi (ra)
8. Time, Time, prill 15, 1996, p.36-39
9. Time, Time, prill 15, 1996, p.36-39
10. Nando Times, 1 korrik 1998