Allahu e filloi krijimin tuaj me një gjendje të dobët, pas dobësisë Ai ju dha forcë, pas forcës ai paracaktoi për ju dobësi dhe flokë të thinjur. Ai krijon çfarë të dëshirojë…
(Er Rum 19)
oë nga fillimi i këtij libri, ne iu referuam rëndësisë së aftësisë së të menduarit, të mirave që ajo i sjell njeriut dhe faktit, se ajo e dallon atë nga krijesat e tjera. Gjithashtu, përmendëm shkaqet, që e pengojnë të menduarit. Qëllimi kryesor në të gjitha këto, ishte të nxisnim njerëzit për të menduar, t’i ndihmojmë ata të shohin qëllimin e krijimit të tyre dhe të nderojnë Allahun për diturinë dhe fuqinë e Tij të pafund.
Në faqet që do të vijojnë, do të përpiqemi të përshkruajmë, se çfarë duhet të mendojë një njeri, që beson te Allahu, rreth sendeve e ngjarjeve, me të cilat ai ndeshet gjatë ditës; çfarë mësimesh duhet të nxjerrë ai prej tyre dhe si duhet të falenderojë Allahun, duke zbuluar mjeshtrinë e diturinë e Tij në gjithçka.
Pa dyshim, ajo që do të përmendet këtu, përfshin vetëm një pjesë të vogël të aftësive të të menduarit të një njeriu. Njeriu ka aftësi të mendojë në çdo çast (jo orë, minutë apo sekondë, por çast!...) të jetës së tij.
Sfera e mendimit të njeriut është aq e gjerë, saqë është pothuaj e pamundur të vesh ndonjë kufi për të. Qëllimi i asaj që do të thuhet më poshtë, është vetëm hapja e një dere për njerëzit, që nuk përdorin aftësinë e të menduarit siç duhet.
Duhet të ngulisim në mendje, se vetëm njerëzit që reflektojnë, mund të kuptojnë dhe të pranojnë një qëndrim të ndryshëm nga të tjerët. Gjendja e atyre njerëzve që nuk mund të shohin ngjarjet e mrekullueshme përreth dhe nuk mund të reflektojnë për to, është treguar në vargjet e Kuranit si vijon:
“Shembulli i atyre që nuk besojnë (dhe i atij që i thërret në fenë e Allahut) është si shembulli i bariut që u thërret bagëtive, të cilat nuk dëgjojnë gjë tjetër veç zërit, pa kuptuar asgjë. Ata janë të shurdhër, memecë e të verbër, ndaj dhe nuk kuptojnë.” (El-Bekare 171)
“… Ata kanë zemra, por nuk kuptojnë. Ata kanë sy, por nuk shohin. Ata kanë veshë, por nuk dëgjojnë. Ata janë si kafshët, madje edhe më të humbur...” (El-A’raf 179)
“A mos vallë mendon se shumica e tyre dëgjojnë ose kuptojnë? Ata janë si kafshët, madje edhe më të humbur nga e vërteta.”(El-Furkan 44)
Ata që janë në gjendje të shohin shenjat e Allahut, pamjet e mrekullueshme të qenieve apo kushtet që Ai ka krijuar dhe mund të kuptojnë, janë njerëz që mendojnë. Njerëz të tillë mund të nxjerrin përfundime nga çdo gjë, e madhe apo e vogël, që shohin përreth.
Nuk ka nevojë për kushte të veçanta, që njeriu të fillojë të mendojë. Që nga çasti kur zgjohemi në mëngjes, te ne lindin shumë mendime.
Kemi përpara një ditë të gjatë. Nuk ndjejmë lodhje, apo përgjumje, por jemi të gatshëm të fillojmë përsëri nga e para. Duke e menduar këtë, njeriu sjell ndërmend një ajet kuranor:
“Ai jua bëri natën mbulesë, gjumin pushim, ndërsa ditën e bëri për gjallërim.” (El-Furkan 47)
Pasi lajmë fytyrën, ne e mbledhim veten dhe shqisat tona bëhen më të mprehta. Në këtë kohë, ne jemi gati të mendojmë për mjaft çështje të vlefshme. Para nesh shtrohen shumë të tilla, më të rëndësishme se “çfarë do të hamë për mëngjes apo në ç’orë duhet të largohemi nga shtëpia”, prandaj, së pari duhet të mendojmë rreth tyre. Para së gjithash, vetë fakti që ne zgjohemi në mëngjes, është një mrekulli. Pavarësisht se humbim tërësisht vetëdijen gjatë natës, në mëngjes na ripërtërihet si vetëdija, ashtu edhe personaliteti ynë. Zemra rreh, ne jemi në gjendje të marrim frymë, të bisedojmë dhe të shohim.
Në fakt, kur shkojmë për të fjetur, nuk kemi siguri se të gjitha këto do të na kthehen përsëri në mëngjes. Ne nuk kemi hasur ndonjë fatkeqësi gjatë natës. P.sh., hutimi i një fqinji mund të shkaktonte rrjedhjen e gazit të përdorur për ngrohje dhe një shpërthim i fuqishëm mund të ndodhte gjatë natës. Një katastrofë mund të kishte ndodhur në atë zonë ku banojmë dhe ne mund të humbnim jetën. Mund të kishim probleme të tjera me trupin tonë; p.sh. mund të ishim zgjuar me dhimbje të mëdha në veshka apo me dhimbje koke, por asgjë nuk ndodhi dhe ne u zgjuam shëndoshë e mirë. Duke menduar për të gjitha këto, ne falenderojmë Allahun për mëshirën dhe mbrojtjen e Tij.
Të fillosh një ditë të re me shëndet të mirë, do të thotë që Allahu po të jep një shans më shumë, për të përfituar më tepër për jetën e përjetshme.
Prandaj, sjellja jonë më e mirë për ta arritur këtë, do të ishte duke kaluar ditën që kemi përpara, në mënyrë të atillë që Allahu të jetë i kënaqur nga ne. Për këtë, më parë se çdo gjë, njeriu duhet të bëjë plane dhe truri i tij të jetë i mbushur me mendime të këtij lloji. Me qëllim që ta kënaqë Allahun, njeriu duhet të kërkojë ndihmë nga Ai për këtë çështje. Lutja e Profetit Sulejman është një shembull i mirë për besimtarët:
“… Zoti im, më mundëso që të të falenderoj për mirësitë e Tua që m’i ke dhuruar mua dhe prindërve të mi dhe më mundëso që të bëj vepra të mira, të cilat Ti i pëlqen. Me mëshirën Tënde, më fut në mesin e robërve të Tu të mirë!” (En-Neml 19)
Duke qenë të vetëdijshëm për dobësitë tona kur ngrihemi nga shtrati, ne fillojmë të mendojmë. Çdo mëngjes na duhet të lajmë fytyrën dhe dhëmbët. Duke i vënë re këto, ne mendojmë edhe për dobësitë tona të tjera. P.sh. na duhet të bëjmë banjë çdo ditë, se nën lëkurën tonë të hollë trupi ynë është plotësisht i hapur ndaj infeksioneve, se nuk mund të rezistojmë pa gjumë, pa ngrënë dhe pa pirë. Këto janë të gjitha shenja të dobësisë sonë.
Kur njeriu sheh veten në mëngjes në pasqyrë dhe vëren shenjat e pleqërisë, mendime të tjera i vijnë atij në kokë. Shenjat e para të plakjes fillojnë të shfaqen në fytyrë, pas dy dekadave të para të jetës. Në moshën 30 vjeçare fillojnë të shfaqen rrudhat rreth syve dhe gojës. Lëkura nuk është më e shëndetshme si dikur dhe vërehen përkeqësime të saj në një pjesë të madhe të trupit. Me plakjen, flokët zbardhen dhe, madje, edhe duart nisin të dridhen.
Për atë që mendon rreth këtyre dukurive, mosha e vjetër është një nga ngjarjet, që dëshmon për natyrën e përkohshme të jetës së kësaj bote dhe kjo e pengon njeriun nga lakmia për këtë botë. Ai që fillon të plaket, e kupton se në jetën e tij ka filluar rënia. Në të vërtetë, ai që plaket dhe fillon të ketë rënie, është trupi i njeriut. Trupi gradualisht keqësohet, por shpirti nuk plaket.
Shumë njerëz janë mjaft të ndikuar nga bukuria apo shëmtia e tyre gjatë rinisë. Në përgjithësi, njerëzit që janë të paraqitshëm shpesh janë mendjemëdhenj, ndërsa ata që nuk janë tërheqës, ndjehen inferiorë dhe të trishtuar. Plakja tregon, se sa e përkohshme është bukuria e trupit apo shëmtia e tij dhe se gjëja e vetme e pranueshme para Allahut dhe përfitimi më i madh i njeriut, janë veprat e cilësitë e mira të karakterit bashkë me synimin për të fituar kënaqësinë e Allahut.
Çdo herë që përballemi me dobësitë tona, kuptojmë se e vetmja Qenie e përsosur dhe e lartësuar është Allahu dhe ne lëvdojmë Madhështinë e Tij. Aji ka krijuar çdo dobësi të njeriut, me qëllime të caktuara. Disa nga këto qëllime janë për të ndihmuar njerëzit, të mos jepen tej mase pas jetës së kësaj bote dhe të mos gabojnë lidhur me pasuritë e tyre. Ai që ështe në gjendje t’i kapë këto mendime, dëshiron që Allahu t’i rikrijojë njerëzit në jetën pas vdekjes të çliruar nga këto dobësi.
Dobësitë tona na kujtojnë një mendim tjetër të rëndësishëm. Ndërkohë që një trëndafil rritet nga dheu i zi dhe, megjithatë, ka një aromë të këndshme, njeriut i vjen një erë e padurueshme, kur nuk kujdeset për pastrimin e trupit të vet.
Kjo është diçka, rreth së cilës njerëzit arrogantë dhe mendjemëdhenj duhet të mendojnë në veçanti dhe nga e cila duhet të marrin mësim.
Duke u parë në pasqyrë në mëngjes, ne mund të mendojmë për shumë gjëra, për të cilat nuk kemi menduar më parë. P.sh. qerpikët, vetullat, kockat dhe dhëmbët nuk rriten më, kur arrijnë një gjatësi të caktuar. Megjithatë, flokët nuk ndalojnë së rrituri. Me fjalë të tjera, ndërkohë që pjesët e trupit, rritja e të cilave është e pafavorshme dhe e pakëndshme për syrin, pushojnë së rrituri, rritja e atyre pjesëve që janë estetikisht të bukura, vazhdon.
Përveç kësaj, në rritjen e kockave ekziston një harmoni e përsosur. P.sh. kockat e gjymtyrëve të sipërme të njeriut nuk bëhen tepër të gjata, duke e lënë pjesën e gjymtyrëve të poshtme të pazhvilluar. Rritja e tyre vazhdon deri në atë çast, sikur dihet se sa të gjata duhet të bëhen.
Pa dyshim, gjërat që përmenden këtu, vijnë si pasojë e disa reaksioneve, që ndodhin në organizëm, por një njeri që mendon, gjithashtu pyet veten: si ndodhin këto reaksione kimike? Kush i vendosi aq hormone dhe enzima sa duhen në trup, që të përcaktojnë rritjen e çdo pjese të tij?
Kush e kontrollon sasinë dhe sekretimin e tyre? Pa dyshim, është e pamundur të pretendosh, se të gjitha këto ekzistojnë rastësisht. Është e pamundur që qelizat e pavetëdijshme, të cilat formojnë njeriun apo atomet e pavetëdijshme që përbëjnë qelizat, të marrin vendime të tilla. Është e qartë se, çdonjëra prej tyre është vepër e Allahut, i Cili na krijoi në formën më të mirë.
Pasi zgjohen në mëngjes dhe përgatiten, shumë njerëz nisen për në zyrë, fabrikë, shkollë ose për në punë të ndryshme. Për një besimtar, ky “udhëtim” i shkurtër është fillimi i kryerjes së veprave të mira, që e kënaqin Allahun. Kur ne e lemë shtëpinë dhe dalim jashtë, menjëherë ndeshim shumë gjëra, për të cilat duhet të reflektojmë.
Para nesh shfaqen mijëra njerëz, makina, pemë të mëdha e të vogla dhe hollësi të panumërta. Këtu, pikëpamja e besimtarit është shumë e qartë. Ne përpiqemi të marrim sa më shumë, nga ajo që shohim përreth.
Ne mendojmë për shkaqet e ngjarjeve. Pamja që ne ndeshim, ekziston brenda dijenisë dhe vullnetit të Allahut. Prandaj, duhet të ketë patjetër shkaqe pas saj. Duke qenë se Allahu na bëri të mundur që të dilnim jashtë dhe vuri këto pamje para syve tanë, duhet të ketë diçka për t’u vënë re tek ato dhe për t’u menduar. Që nga çasti kur zgjohemi, ne falenderojmë Allahun, që na dha një ditë tjetër në këtë botë për të merituar shpërblimin e Tij. Tashmë, ne kemi filluar një udhëtim, në të cilin mund t’i fitojmë këto shpërblime.
Duke qenë të vetëdijshëm për këtë, ne mendojmë për vargjet hyjnore të Kuranit: “Ndërsa ditën e bëmë për gjallërim.” (En-Nebe’ë 11) Në përputhje me këtë varg, ne bëjmë plane se si ta kalojmë ditën duke kryer vepra, që janë të vlefshme për njerëzit e tjerë dhe me të cilat Allahu kënaqet.
Kur ne i afrohemi makinës apo ndonjë mjeti tjetër me këto plane në kokë, ne përsëri falenderojmë Allahun. S’ka rëndësi se sa larg është destinacioni, ne kemi mjete për të arritur atje. Për lehtësinë tonë, Allahu ka krijuar shumë mjete, që njerëzit t’i përdorin për të udhëtuar. Në veçanti, zhvillimet e fundit të teknologjisë kanë vënë në dispozicion shumë mjete siç janë: automobilët, trenat, aeroplanët, anijet, helikopterët, autobusët etj.
Duke menduar për këto, njeriu kujton një çështje tjetër: është Allahu, Ai që e vë teknologjinë në shërbim të njerëzimit.
Çdo ditë shkencëtarët bëjnë zbulime e shpikje të reja, që lehtësojnë jetën tonë. Ata i kryejnë të gjitha këto me mjetet, që Allahu ka krijuar në tokë. Ai që mendon, vazhdon rrugën e tij, duke falenderuar Allahun, që i vuri këto në shërbim të njeriut.
Duke vazhduar udhëtimin tonë, ne përpiqemi të shohim shenjat e Allahut, krijimet e mrekullueshme përreth nesh, duke nderuar Madhështinë e Tij dhe duke menduar për to.
Kur ne shohim jashtë nga dritarja e makinës një botë shumëngjyrëshe, atëherë mendojmë: “Si do të ishte bota, po të mos ishte shumëngjyrëshe?”
Vështroni fotografitë e paraqitura më poshtë dhe mendoni! A do të kishim të njëjtën kënaqësi, që marrim tani nga deti, nga peisazhi i maleve, ose nga një lule nëse të gjitha këto do të ishin pa ngjyrë? A do të na jepte pamja e qiellit, frutave, fluturave, rrobave dhe fytyrave të njerëzve kaq kënaqësi, sa ç’na jep tani?
Është një mirësi e Allahut, që ne jetojmë në një botë shumëngjyrëshe plot jetë. Harmonia e përsosur e ngjyrave të qenieve të gjalla, është shenja e një arti të pashoq dhe e krijimit unikal të Allahut. Ngjyrat e një luleje apo e një zogu, harmonia dhe ndërthurja delikate e tyre, ngjyrat e detit, qiellit dhe pemëve, që na japin paqe dhe nuk i lodhin sytë tanë, tregojnë përsosmërinë e krijimit.
Duke menduar për të gjitha këto, ne kuptojmë se çdo gjë që shohim përreth është një vepër e njohurisë së pafund dhe e fuqisë të Allahut. Si përgjigje ndaj të gjitha këtyre mirësive që na ka dhuruar, ne i frikësohemi Allahut dhe kërkojmë mbrojtjen e Tij, që të mos jemi mosmirënjohës. Në Kuran, Allahu na kujton për ekzistencën e ngjyrave dhe deklaron, se vetëm ata që kanë dituri, kanë frikë nga Allahu. Edhe më tej, Allahu e bën të qartë, se besimtarët vazhdimisht reflektojnë dhe nxjerrin përfundime nga reflektimi:
“A nuk e sheh se Allahu lëshon shi nga qielli dhe Ne nxjerrim nëpërmjet tij fruta, ngjyra e të cilave është e ndryshme. Edhe nëpër male ka rrugë të bardha e të kuqe me ngjyra të ndryshme, dhe shkëmbinj të zinj. Edhe njerëzit, gjallesat, kafshët, po ashtu janë me ngjyra të ndryshme. Ata që e kanë frikë Allahun, prej robërve të Tij, janë vetëm dijetarët...”(Fatir 27-28))
Një njeri që nxiton për diku, mund të ndeshet me një makinë varrimi. Në fakt, ky është një çast i rëndësishëm që ai ta mbledhë veten. Ajo që sheh, i kujton atij vdekjen. Një ditë, edhe ai do të ndodhet në atë makinë. Nuk ka dyshim për këtë, sepse sado që ai të shmanget, vdekja do të vijë shpejt a vonë: në shtratin e tij... gjatë rrugës... gjatë pushimeve... ai pa dyshim do ta lërë këtë botë, sepse vdekja është një e vërtetë e pashmangshme. Në këtë çast, një besimtar sjell ndërmend vargun e mëposhtëm të Kuranit:
“Secili njeri do ta shijojë vdekjen, e pastaj do të ktheheni te Ne. Atyre që besuan dhe bënë vepra të mira, Ne do t’u japim një vend të lartë në Xhenet, në të cilin rrjedhin lumenj. Atje do të jenë përgjithmonë. Sa i mirë është shpërblimi i atyre që punuan! Ata të cilët bënë durim dhe vetëm te Zoti i tyre u mbështetën.” (El-Ankebut 57-59)
Pa dyshim, po të marrim parasysh se trupi ynë, gjithashtu, do të vendoset në një qefin, do të mbulohet me dhé nga të afërmit, emri dhe mbiemri do të gdhenden mbi gurin e varrit, të gjitha këto e zhdukin tërheqjen e njeriut ndaj kësaj bote. Dikush që mendon me sinqeritet dhe në mënyrë realiste, e vë re se sa e pakuptimtë është të kesh pretendime për një trup, i cili një ditë do të shpërbëhet në dhé e pluhur.
Në vargjet e cituara më sipër nga surja “El-Ankebut”, Allahu u premton Xhenetin atyre që janë të durueshëm dhe mbështeten tek Ai. Për këtë arsye, besimtarët, kur mendojnë se do të vdesin një ditë, përpiqen të jetojnë me sinqeritet, duke bërë vepra të mira dhe duke pasur një karakter të mirë, ashtu siç udhëzon Allahu, me qëllim që të fitojnë Xhenetin në jetën e pasosur. Çdo herë që ata mendojnë për afrimin e vdekjes, vendosmëria e tyre rritet. Ata përpiqen të përvetësojnë vlerat më të larta dhe i zhvillojnë gjithmonë e më tepër ato gjatë gjithë jetës.
Nga ana tjetër, ata që i japin përparësi mendimeve të tjera dhe kalojnë jetën me shqetësime të kota, nuk mendojnë edhe kur ndeshin një makinë varrimi, apo kur kalojnë pranë varrezave, apo kur u vdes ndonjë i afërm. Njerëz të tillë nuk kujtojnë se e njëjta gjë do t’u ndodhë edhe atyre vetë një ditë.
Në ngjarjet që besimtari ndesh gjatë gjithë ditës, ai mendon gjithmonë për shenjat e Allahut dhe përpiqet t’i kuptojë ato me mprehtësi.
Ai reagon ndaj çdo mirësie apo vështirësie me karakterin e mirë, që Allahu e miraton. Për një njeri që beson, vendi ku ai jeton ka pak rëndësi. Kur është në shkollë, në punë, duke bërë pazar, ai përpiqet të shohë qëllimin e fshehur te ngjarjet që ndodhin dhe te bukuria që Allahu ka krijuar, kështu, ai e jeton jetën duke iu përmbajtur ajeteve të Kuranit. Kjo sjellje e besimtarëve është treguar në Kuran si vijon:
“Ata janë njerëz që nuk i pengon blerja apo shitja nga përmendja e Allahut, falja e namazit dhe dhënia e zekatit. Ata i frikësohen një dite, kur do të tronditen zemrat dhe shikimet...” (En-Nur 37)
Njeriu mund të ndeshë vështirësi të ndryshme gjatë gjithë ditës. Megjithatë, për çfarëdo vështirësie që ndesh, ai ka nevojë të besojë te Allahu dhe të mendojë: “Allahu na sprovon për çdo gjë që ne bëjmë dhe për atë që mendojmë në jetën e kësaj bote. Ky është një realitet shumë i rëndësishëm, të cilin duhet ta kemi para syve gjithmonë. Prandaj, nëse ndeshim ndonjë vështirësi në punën që po bëjmë, ose mendojmë se gjërat nuk po ecin siç duhet, nuk duhet të harrojmë kurrë se të gjitha këto ndodhin, që të vihet në provë sjellja jonë.”
Këto mendime, që i vijnë njeriut në kokë vlejnë për të gjitha ngjarjet e mëdha ose të vogla, që njeriu ndesh gjatë ditës. Kështu për shembull, ne mund të paguajmë më shumë për shkak të një keqkuptimi apo pakujdesise të treguar, mund të humbasim një dokument në kompjuter për shkak të ndërprerjes së energjisë e na duhet një kohë e gjatë për ta ribërë; një student mund të ngelet në një provim të universitetit, edhe pse ka studiuar shumë; mund të kalojnë ditë të tëra duke pritur radhën për disa punë në zhvillim e sipër, për shkak të procedurave burokratike; puna mund të shkojë keq për shkak të dokumenteve të humbura; dikush mund të vonohet e të mos mundet të udhëtojë me aeroplan apo autobus për të arritur diku shpejt… Ka shumë ngjarje të tilla, që secili mund t’i ndeshë gjatë ditës dhe që i quan thjesht “vështirësi” apo “shqetësime”.
Në të gjitha këto ngjarje, një njeri me besim menjëherë mendon, se Allahu është duke sprovuar sjelljen dhe durimin e tij dhe se është e pakuptimtë për atë, që do të vdesë dhe do të japë llogari në jetën pas vdekjes, të rrëmbehet nga ngjarje të tilla dhe të humbasë kohën duke u shqetësuar për to. Ai e di se pas këtyre ngjarjeve ka një të mirë. Ai kurrë nuk thotë: “Ç’fat i keq!” për ndonjë ngjarje dhe i kërkon Allahut ta lehtësojë vështirësinë e tij e ta kthejë gjithçka në të mirë.
Kur pas vështirësisë fillon lehtësimi, ne e kuptojmë se kjo është një përgjigje ndaj lutjes, që i bëmë Allahut, se Ai i dëgjon ata që i luten dhe u përgjigjet atyre, kështu që ne e falenderojmë Atë.
Ai që e kalon ditën në shtëpi, ka shumë gjëra për të menduar. P.sh. ndërsa është duke pastruar, ai mund të shohë një merimangë, që ka thurur pëlhurën e saj në një cep të shtëpisë. Nëse ai e kupton se duhet të mendojë për këtë krijesë, që normalisht nuk ka ndonjë rëndësi të madhe për dikë, do të shohë dyer të reja që hapen para tij. Ky insekt i vogël, që ai ka para syve, është një mrekulli e krijimit. Në pëlhurën që ka thurur një merimangë, gjendet një simetri e përsosur. Në qoftë se ky njeri pyet veten, se si një merimangë e vogël mund të ketë një aftësi kaq të habitshme dhe bën një hulumtim të shpejtë, ai do të ndeshet me fakte të tjera të jashtëzakonshme: filli që përgatit merimanga është 30% më elastik sesa një fill plastik me të nëjtën trashësi. Ky fill është i një cilësie të tillë, saqë njeriu e përdor atë për prodhimin e jelekëve antiplumb. Pra, në të vërtetë, ajo që shumë njerëz e konsiderojnë, thjesht, një pëlhurë merimange, është e barazvlefshme me lëndët cilësore sintetike në botë.
Njeriu është një qenie, që ka shumë dobësi dhe që i duhet të bëjë përpjekje të vazhdueshme për t’u bërë ballë mangësive të tij. Sëmundjet e shfaqin më qartë dobësinë e njeriut. Prandaj, kur një mik yni apo kur edhe vetë ne sëmuremi, duhet të mendojmë për qëllimin e fshehur pas kësaj. Nëse mendojmë me kujdes, vemë re se edhe gripi, që konsiderohet si një sëmundje e thjeshtë, na ofron mësime, të cilat vlejnë si një paralajmërim.
Kur na zë një sëmundje e tillë, ne mendojmë, para së gjithash, se shkaku kryesor i gripit është një virus aq i vogël, saqë nuk mund të shihet me sy të lirë. Megjithatë, një organizëm kaq i vogël është i mjaftueshëm për t’i shkaktuar njeriut me një peshë prej 60-70 kg, humbjen e fuqisë dhe ta bëjë atë aq të këputur, saqë ai nuk mund të ecë apo të bisedojë. Më të shumtën e kohës, tabletat që marrim apo ushqimet që hamë, nuk na sjellin ndonjë efekt. E vetmja gjë, që mund të bëjmë është pushimi dhe pritja.
Në trup ndodh një përleshje, në të cilën ne nuk mund të ndërhyjmë. Ne jemi të lidhur kokë e këmbë pas një organizmi kaq të vogël. Në një gjendje të tillë, ajo që duhet të bëjmë është të kujtojmë vargun hyjnor, në të cilin profeti Ibrahim thotë:
“(Allahu është) Ai që më ushqen dhe më jep të pi. Kur sëmurem, Ai më shëron. Ai më merr jetën e pastaj më ringjall. Tek Ai shpresoj, se do të m’i falë mëkatet e mia në ditën e gjykimit. Zoti im, më dhuro mua urtësinë dhe më bashko me të mirët!”(Esh-Shuara 79-83)
Një njeri që sëmuret duhet të krahasojë sjelljen e tij, kur ishte shëndoshë me atë gjatë sëmundjes dhe të mendojë për këtë. Gjithashtu, kur flasim për sëmundjen e dikujt tjetër, ne duhet të falenderojmë menjëherë Allahun, duke sjellë ndërmend shëndetin tonë të mirë.
Kur një besimtar sheh një njeri me të meta trupore, ai duhet të mendojë se sa mirësi e madhe dhe e rëndësishme është, që ai vetë nuk ka të meta të tilla. Ai e kupton, se është në gjendje të ecë ku të dëshirojë, që kur ngrihet në mëngjes dhe mund të vrapojë, kur është e nevojshme, apo të kujdeset për veten pa pasur nevojën e dikujt tjetër. Të gjitha këto janë mirësi që na i ka dhënë Allahu.
Njeriu që mendon dhe bën të tilla krahasime, i kupton më mirë vlerat e mirësive, që i janë dhuruar.
“Allahu është Ai që jua bëri tokën vendbanim, ndërsa qiellin çati. Ai ju dha formë, e përsosi formën tuaj dhe ju furnizoi me të mira. Ky është Allahu, Zoti juaj. I lartë është Allahu, Zoti i botëve!”(Gafir 64)
Allahu i ka dhënë njeriut në këtë botë pije dhe ushqime të shumëllojshme, të pastra dhe të shijshme. Pa dyshim, të gjitha këto janë shfaqje të dashamirësisë së pafundme të Allahut dhe mëshirës së Tij për njerëzit. Njerëzit mund të jetonin edhe duke pasur një lloj të vetëm ushqimi apo pijeje, por Allahu u ka dhuruar atyre mirësi të pafundme: fruta, perime dhe lloje të shumta mishi… Një besimtar, që e di, se të gjitha mirësitë vijnë nga Allahu, mendon për to dhe e falenderon Atë sa herë që ulet për të ngrënë.
Në shumë vargje të Kuranit, Allahu përmend se Ai u ka dhuruar njerëzve shumë lloje ushqimesh. Tryeza e ngrënies është e mbushur me perime e fruta të ndryshme.
Njeriu është krijuar i tillë, që të gjejë kënaqësi në këto ushqime. Këto ushqime, njëri më i shijshëm se tjetri, janë, në të njëjtën kohë, të nevojshme për jetesën tonë.
Le të mendojmë se ç’do të bënim, nëse këto ushqime, kaq të nevojshme për mbijetesën tonë, nuk do të kishin shije, nëse do të kishin shije të keqe, nëse do të ishin të dëmshme për ne, pavarësisht nga shija e tyre e mirë, apo nëse do të kishte pak lloje ushqimesh, të mjaftueshme vetëm sa për të mbijetuar. Është Mëshira e Allahut ndaj nesh e vetmja arsye, në saje të së cilës ne kemi para vetes jo vetëm ushqime e pije me shije nga më të ndryshmet, por edhe me një pamje shumë të bukur dhe joshëse. Njeriu i ndërgjegjshëm, edhe nëse mendon vetëm për frutat, do të dallojë mirësinë e mrekullueshme të Allahut ndaj nesh.
Njeriu i vetëdijshëm, që sheh këtë shumëllojshmëri frutash në tryezën e ngrënies, mendon kështu:
- Nga dheu i errët dalin fruta me ngjyra të ndryshme, aroma të shumëllojshme e tërësisht të pastra dhe secila prej tyre ka një shije të kënaqshme. Kjo është një mirësi, që Allahu u ka dhuruar njerëzve.
- Bananet, mandarinat, portokallet, shalqinjtë dhe pjeprat, pra të gjitha frutat, janë krijuar secila me lëkurën e vet të veçantë. Lëkura e tyre i mbron frutat nga prishja dhe kalbja. Aroma e tyre, gjithashtu, ruhet nga këto lëkura mbështjellëse. Sapo u hiqet lëkura, nëse nuk do të hahen, këto fruta do të prishen.
- Kur vrojtohen një nga një, frutat duken se kanë shumë veçori të rëndësishme. Mandarina dhe portokalli, p.sh., janë të ndara në thela. Po të ishin një pjesë e vetme, do të ishte shumë e vështirë ta haje një frut kaq të lëngshëm. Por Allahu i ka modeluar ato në thela për lehtësi të njerëzve. Pa dyshim, ky model i përsosur dhe shumë estetik, që u përshtaten në mënyrë të përkryer me nevojat tona, është një nga dëshmitë e krijimit të Allahut, të Gjithëditurit.
- Luleshtrydhja është një frut shumë i veçantë, sepse ka një formë dhe shije të veçantë. Format e saj duken se janë modeluar me shumë kujdes. Me ngjyrën e saj të kuqe, të rrethuar me gjethe të gjelbra, ajo është një nga veprat e mjeshtërisë së pashoqe të Allahut. Fakti që një frut, i cili rritet në tokë, ka një bukuri dhe një ngjyrë mahnitëse, është një dëshmi shumë e fortë nga Allahu, që e krijoi atë dhe që e shfaq mençurinë dhe diturinë e Tij në sendet që Ai krijon.
- Prania e frutave të ndryshme në çdo stinë është një temë tjetër, për të cilën ia vlen të mendosh. Është një mirësi e Allahut ndaj njerëzve, të cilët, në dimër, kanë nevojë më shumë për vitamina, siç është vitamina C, e cila gjendet pikërisht te frutat e dimrit si: mandarinat, portokallet dhe qitrot, ndërsa në verë, fruta të tilla si: qershia, pjepri, pjeshka, etj., që shuajnë etjen janë më të shumta në këtë stinë.
- Pamja e mahnitshme e frutave në degët e tyre është një nga pamjet e bukura, që na e dhuron Allahu. Pamja e qindra frutave nëpër degë, të puthitura me njëra-tjetrën, por që janë të lëngshmë nga brenda, është tregues i rëndësishëm i krijimit të Allahut.
P.sh., le të shohim bistaqet e rrushit, të cilat duken sikur janë vendosur në hardhi një nga një. Allahu ka krijuar secilën prej tyre si një krijim unikal. Shfaqja e tyre në këto degë është modeluar në mënyrë të tillë, që të tërheqë vëmendjen e njerëzve. Për këtë qëllim, kur pëshkruhet Xheneti në Kuran, Allahu shpall se frutat e tij janë gati që të vilen:
“Hijet e pemëve janë afër mbi ta dhe frytet e pemëve u janë afruar shumë afër.” (El-Insan 14)
Pa dyshim, ato që janë përmendur këtu janë vetëm pak shembuj. Mirësitë që krijon Allahu janë aq të shumta, sa s’mund të numërohen. Ai që e kupton këtë, në tryezën e ngrënies sjell ndërmend një varg tjetër hyjnor:
“Atëherë pra, a është Ai që krijon i njëjtë me atë që nuk krijon? A nuk po mendoni? Edhe nëse përpiqeni t’i numëroni të mirat e Allahut, nuk do të mund të arrini t’i përcaktoni ato. Me të vërtetë, Allahu fal dhe mëshiron shumë.”(En-Nahl 17-18)
Duke vazhduar të mendojmë, ne e kuptojmë më shumë bukurinë në krijimin e Allahut. Kur mendon për këto, një njeri i ndërgjegjshëm përkujton, gjithashtu, se është një dashamirësi e madhe e Allahut, që ai është në gjendje të marrë kënaqësi nga mirësitë e Tij. Ai sjell ndërmend, se shqisat e shijimit dhe të nuhatjes, në veçanti, na ndihmojnë të perceptojmë shumë nga bukuritë materiale të kësaj bote. Ai vazhdon të mendojë se, nëse nuk do ta kishim shqisën e të nuhaturit, nuk do të mund të merrnim aq kënaqësi sa marrim tani nga një trëndafil, nga frutat që hamë ose edhe nga mishi i pjekur. Nëse ne nuk do ta kishim shqisën e shijimit, nuk do të njihnim shijet e veçanta të çokollatës, ëmbëlsirave, mishit, luleshtrydheve dhe mirësive të tjera.
Ne nuk duhet të harrojmë kurrë, se mund të jetonim edhe në një botë pa ngjyra, pa shije dhe pa aroma. Nëse Allahu nuk do të na i kishte dhënë këto mirësi, ne kurrë nuk do të nga kishte shkuar në mendje t’i kërkonim ato. Por, Allahu u ka dhuruar njerëzve mirësinë e Tij, duke krijuar shqisën e shijes dhe nuhatjes, që t’i perceptojnë ato.
Ai që beson, e madhëron Allahun e tij për bukurinë, që sheh në natyrë dhe është i vetëdijshëm, se Ai është krijuesi i kësaj bukurie. Ai e di, se të gjitha këto bukuri i përkasin Allahut dhe se janë shfaqje të atributit të Tij. Kur shëtit në natyrë, njeriu ndeshet me shumë bukuri. Nga një fije kashtë e vetme te një luleshqerrë e verdhë, nga zogjtë te milingonat, çdo gjë është plot me hollësi, për të cilat duhet të meditojmë. Kur njerëzit mendojnë për këto, ata fillojnë të kuptojnë Fuqinë dhe Madhështinë e Allahut.
P.sh., fluturat janë krijesa shumë të bukura nga ana estetike. Me simetrinë dhe modelin e krahëve të tyre si dantellë, që duken sikur të jenë pikturuar me dorë, me ngjyrat fosforeshente në harmoni me njëra-tjetrën, fluturat janë dëshmi për mjeshtrinë e pashoqe të Allahut dhe fuqinë madhështore të krijimit. Po kështu, lloje të panumërta bimësh dhe pemësh të ndryshme në tokë përfshihen midis bukurive, që ka krijuar Allahu. Lulet, të gjitha me ngjyra të ndryshme dhe pemët me forma të veçanta janë krijuar për t’u dhënë kënaqësi njerëzve.
Ai që beson, mendon se si lulet, siç është trëndafili, lulevjollca, luleshqerra, zymbyli, karafili, orkideja etj., kanë petale aq të lëmuara, pa ndonjë rrudhë, sikur të jenë të hekurosura.
Nga mrekullitë e tjera që ka krijuar Allahu janë aromat e këtyre luleve. Një trëndafil, p.sh., ka një aromë të fortë, të këndshme dhe të pandryshueshme. Madje edhe me teknologjinë e fundit, shkencëtarët nuk kanë krijuar ndonjë aromë plotësisht të njëjtë me atë të trëndafilit. Studimet laboratorike, gjatë përpjekjeve për të imituar këtë aromë, ende nuk kanë dhënë rezultate të kënaqshme.
Aromat artificiale, të prodhuara mbi bazën e asaj të trëndafilit, janë, përgjithësisht, të rënda dhe të papëlqyeshme, ndërsa, aroma origjinale e trëndafilit nuk na shqetëson asnjëherë.
Ai që beson, e di se secila prej tyre është krijuar për t’i treguar njeriut mjeshtrinë dhe mençurinë e Allahut. Për këtë arsye, kur dikush sheh këtë bukuri, kur shëtit në kopësht, ai lartëson Allahun, duke thënë: “... Çfarë dëshiron Allahu, bëhet. S’ka fuqi pa ndihmën e Tij…” (El-Kehf 39). Ai mendon, se Allahu e ka vënë të gjithë këtë bukuri në shërbim të njerëzimit dhe se Ai do t’u japë besimtarëve mirësi të pakrahasueshme në jetën e përjetshme. Për këtë arsye, dashuria e tij për Allahun rritet edhe më shumë.
Ne shohim pemë kudo dhe çdo ditë; por a keni menduar ndonjëherë, se si arrin uji gjethen më të largët, në majën e degës së një peme të lartë? Ne mund ta kuptojmë më mirë natyrën e jashtëzakonshme të saj me anën e një krahasimi.
Është e pamundur që uji në një rezervuar në bodrumin e shtëpisë tuaj, të ngjitet në katet më të larta pa përdorur një pompë të fuqishme. Ndryshe, ju nuk do të mund ta ngjitni ujin as në katin e parë. Prandaj, edhe te pemët duhet të ketë një sistem pompimi, të ngjashëm me pompën e ujit që përdorim ne. Ndryshe, nëse uji nuk do të ishte në gjendje të arrinte në lartësi, gjethet e saj do të thaheshin shumë shpejt.
Allahu i ka krijuar pemët me të gjitha sistemet e nevojshme. Përveç kësaj, “sistemi hidraulik” në shumë pemë ka një nivel shumë më të lartë, po të krahasohet me atë të ndërtesës, ku jeton njeriu. Kjo është një nga çështjet që mendon ai njeri, i cili, kur vëren këto bimë, sheh çdo gjë me një sy të kujdesshëm.
Një çështje tjetër ka të bëjë me gjethet. Njeriu që mendon, kur sheh një pemë, nuk e konsideron atë si një diçka të thjeshtë, të cilën është mësuar ta shohë çdo ditë. Ai mendon për gjëra të ndryshme, gjë që nuk ndodh me shumë njerëz. P.sh., gjethet kanë forma shumë delikate. Ato nuk thahen edhe nën një temperaturë përvëluese. Kur një njeri qëndron në një temperaturë prej 40oC për një kohë të shkurtër, ngjyra e lëkurës së tij ndryshon dhe ai vuan nga dehidratimi. Gjethet, nga ana tjetër, mund të qëndrojnë të gjelbra nën një temperaturë të lartë, pa u djegur për ditë me radhë, madje edhe për muaj, edhe pse sasi shumë të vogla uji kalojnë nëpërmjet enëve të qarkullimit të ujit. Kjo është një mrekulli e krijimit, që dëshmon se Allahu krijon çdo gjë me një mençuri të pakrahasuar.
Duke menduar për këtë mrekulli të krijimit, ai që beson mund të vërë re e sjellë ndër mend edhe një herë fuqinë e Allahut.
Njerëzit ndjekin gazetat e përditshme dhe lajmet në TV gjatë ditës, ose kur kthehen në shtëpi në mbrëmje. Në lajmet që ata dëgjojnë, ka shumë çështje, për të cilat një njeri i vetëdijshëm duhet të mendojë dhe t’u kushtojë vëmendjen.
Çdo ditë në faqet e gazetave ose në lajmet e TV, njeriu ndesh shumë lajme për vrasje, plagosje, vjedhje, grabitje, rrahje dhe vetëvrasje. Transmetimi i shpeshtë i ngjarjeve të tilla dhe numri i madh i njerëzve, të prirur për të kryer krime të tilla, tregojnë pasojat nga të cilat vuajnë njerëzit, që nuk jetojnë në përputhje me udhëzimet e Allahut.
Dikush grabit një fëmijë për të fituar ca para, një tjetër i drejton armën dikujt dhe e vret pa hezitim, një tjetër merr ryshfet, një tjetër kryen vetëvrasje, një tjetër rreh dikë... Të gjitha këto tregojnë se këta njerëz nuk i frikësohen Allahut dhe nuk besojnë në jetën pas vdekjes. Ai që i frikësohet Allahut dhe e di, se do të japë llogari në jetën pas vdekjes, nuk do të bënte një veprim të tillë.
Secila prej tyre është një vepër, për të cilën do të dënohet në jetën pas vdekjes, nëse fajtori nuk pendohet dhe nëse Allahu nuk e fal e nuk tregon mëshirë për të. Dikush mund të thotë:
“Unë jam ateist. Unë nuk besoj te Zoti, por nuk e pranoj ryshfetin.” Megjithatë, ky pretendim i këtij njeriu, që nuk i trembet Zotit, nuk është shumë bindës.
Ka shumë të ngjarë, që ai të mos e mbajë këtë premtim, nëse kushtet ndryshojnë. P.sh., nëse ky njeri duhet të gjejë para për një arsye shumë të ngutshme dhe i paraqitet rasti të vjedhë ose të pranojë ryshfetin, ai mund të mos e mbajë premtimin e tij. Nga një njeri i tillë nuk pritet mbajtja e fjalës, kur e sheh vetën në rrezik. Edhe nëse ky njeri mund t’i shmanget marrjes së ryshfetit në situata të vështira, ai mund të jetë i prirur për vepra të tjera të ndaluara.
Një njeri që beson, kurrë nuk bën diçka, për të cilën nuk do të jetë në gjendje të japë llogari në jetën tjetër.
Kështu, shkaku i ngjarjeve që na bëjnë të shfaqim protestën tonë nëpër gazeta, në TV, në jetën tonë shoqërore dhe na nxisin të ngremë zërin e të pyesim me shqetësim, “ç’po ndodh me këtë shoqëri?”, është, në fakt, mungesa e fesë dhe e besimit.
Një besimtar, që njihet me këto ngjarje, nuk i mbyll sytë para realitetit, por mendon se zgjidhja e vetme është t’u tregojmë njerëzve fenë dhe të ripërtërijnë vlerat e saj.
Në një shoqëri të përbërë nga njerëzit, që i druhen Allahut dhe që e dinë, se do të japin llogari në Ditën e Gjykimit, është e pamundur që këto lloje ngjarjesh të ndodhin në masën që ndodhin në ditët e sotme. Në një shoqëri të tillë, paqja dhe siguria do të ngrihen në nivelin më të lartë të mundshëm.
Një njeri i vetëdijshëm, që i vë re të gjitha këto, mendon se shkaku për këto dukuri, gjendet në shoqërinë, e cila qëndron larg fesë së Allahut. Dikush që beson te Allahu, kurrë nuk shfaq një sjellje të papërgjegjshme, të pahijshme dhe të shkujdesur. Ai e di se ekziston e mira në çdo ngjarje që ndodh, se ai vazhdimisht sprovohet në këtë botë dhe se ai duhet të përdorë arsyen, forcën dhe diturinë e tij në mënyrë që ta kënaqë Allahun.
Një nga çështjet, me të cilat merren shpesh mjetet e informimit publik, janë padrejtësia midis njerëzve.
Ndërkohë që në njërën anë të botës ndodhen vende të mbizhvilluara, me një nivel të lartë mirëqenieje, në anën tjetër të saj ka njerëz, që nuk kanë as bukë të hanë, as ilaçe për t’u kuruar nga sëmundjet më të thjeshta dhe që, herë pas here, vdesin nga këto shkaqe. Gjëja e parë, që vë në dukje kjo situatë është sistemi i padrejtë, që mbizotëron në botë. Do të ishte shumë e lehtë për një, ose më shumë, nga vendet me mirëqenie, që t’i shpëtonte këta njerëz nga varfëria e mjerimi.
P.sh., pranë popujve që vdesin nga uria në Afrikë, ka komunitete që kanë grumbulluar pasuri nga minerali i diamantit dhe kështu, kanë arritur një “qytetërim” të përparuar.
Sidoqoftë, për dekada me radhë, asnjë zgjidhje themelore nuk ka pasur për këta njerëz, që jetojnë në varfëri të braktisur, pranë urisë. Siç shihet, ndihma ndaj këtyre njerëzve është një detyrë, që pak njerëz mund ta kuptojnë siç duhet. Me qëllim që të arrihet një zgjidhje themelore, shumë njerëz duhet të bëjnë edhe ndonjë sakrificë nga mirëqenia e tyre e lartë. Megjithatë, sot numri i njerëzve që pretendojnë të zgjidhin një problem të tillë, është shumë i vogël.
Triliona dollarë shpërdorohen në çdo cep të botës për arsye të ndryshme. Nga njëra anë, disa njerëz e shtyjnë ushqimin tutje, të pakënaqur nga pak kripë më tepër, ndërsa, nga ana tjetër, disa vdesin duke mos qenë në gjendje, të gjejnë ushqimin e mjaftueshëm për të ngrënë. Ky është një tregues i padrejtësisë i shkaktuar nga mungesa e vlerave të besimit mbi tokë.
Shumëkush, që i sheh të gjitha këto, kupton se e vetmja gjë që do ta mënjanonte këtë padrejtësi është përvetësimi i vlerave, që udhëzon Allahu. Njerëzit që i frikësohen Allahut dhe veprojnë me vetëdijen e tyre, nuk do t’i lejonin kurrë veprimet e paligjshme dhe padrejtësinë. Ata do të ndihmonin njerëzit nevojtarë me zgjidhje të shpejta dhe të përcaktuara, duke mos e lejuar mburrjen dhe nëse është e nevojshme, duke shfrytëzuar të gjitha mundësitë në botë. Allahu na tregon në Kuran, se të ndihmosh të varfërit dhe nevojtarët është një karakteristikë e njerëzve, që i frikësohen Allahut dhe Ditës së Gjykimit:
“... ata që në pasurinë e vet kanë një pjesë të caktuar. Për lypësin dhe për nevojtarin që nuk lyp. Edhe ata që e besojnë bindshëm Ditën e Gjykimit. Edhe ata që i frikësohen dënimit të Zotit të tyre.”(El-Mearixh 24-27)
“Ata janë prej atyre që për hir të Tij u japin ushqim të varfërve, jetimëve dhe robërve të luftës (dhe thonë): Ne po ju ushqejmë vetëm për hir të Allahut dhe prej jush nuk kërkojmë ndonjë shpërblim apo falenderim. Ne i frikësohemi (dënimit të) Zotit tonë në një ditë të vështirë që fytyrat i bën të zymta. (El-Insan 8-10)
Të mos i ndihmosh të varfërit është karakteristikë e njerëzve të pafe, që nuk i frikësohen Allahut:
“U thuhet zebanive: Kapeni dhe vërjani prangat! Pastaj hidheni në xhehenem… Pastaj lidheni me një zinxhir të gjatë shtatëdhjetë krah. Sepse ai ka qenë prej atyre që nuk e besuan Allahun e Madhëruar. Ai nuk nxiste të tjerët për t’i ushqyer të varfërit. Ai sot nuk ka këtu ndonjë mik. As ushqim tjetër përveç të shplarave. Atë nuk e ha kush, përveç mëkatarëve.”(El-Hakka 30-37)
Disa nga lajmet, që njerëzit ndeshin më shpesh në TV dhe nëpër faqet e gazetave, janë ato për fatkeqësitë. Njerëzit mund të përballen me fatkeqësi në çdo kohë. Mund të bjerë një tërmet i fuqishëm, të shpërthejë një zjarr i madh ose mund të ndodhin përmbytje. Ai që i sheh këto pamje, sjell ndër mend se Allahu ka fuqi mbi gjithçka, se Ai mund të rrafshojë një qytet të tërë, nëse dëshiron. Duke menduar për këto, njeriu bindet se është vetëm Allahu, nga i Cili mund të kërkojë mbrojtje dhe ndihmë. Madje dhe ndërtesat më të forta dhe qytetet e pajisura me teknologjinë më të përparuar, nuk mund t’i rezistojnë fuqisë së Allahut dhe njerëzit që banojnë në to mund të vdesin papritur.
Të gjitha këto lajme janë për njeriun, që ai të mendojë dhe të nxjerrë mësime prej tyre. Ai që dëgjon ose lexon për këto fatkeqësi, gjithashtu mendon, se Allahu ka dërguar një fatkeqësi në një qytet për një qëllim të caktuar. Në Kuran, Allahu tregon se Ai u dërgon popujve kryelartë ndëshkime, që ata të jenë të vëmendshëm për veprat e tyre jo të drejta. Kështu, nëse një komunitet i caktuar vë në jetë parime shoqërore, me të cilat Allahu do të jetë i pakënaqur, Ai mund t’i ndëshkojë ata për këtë shkak. Mund të ndodhë, gjithashtu, që Allahu t’i sprovojë këta njerëz me disa vuajtje në këtë botë. Duke menduar për këto, besimtari ka frikë se të gjitha këto mund t’i ndodhin dhe atij, ndaj kërkon falje nga Allahu për sjelljen e vet. Asnjë njeri dhe asnjë komb nuk mund të parandalojë ndonjë fatkeqësi, që mund të ndodhë, në qoftë se Zoti dëshiron.
Nuk ka ndryshim nëse ai është kombi më i pasur dhe më i fuqishëm në botë, apo nëse është një vend që mendohet të jetë me më pak rrezik, për shkak të vendndodhjes gjeografike.
Allahu shprehet se asnjë popull nuk mund ta pengojë një fatkeqësi, që mund të ndodhë:
“A mos janë të sigurtë ata se Allahu nuk do t’i ndëshkojë? Askush nuk mund të jetë i sigurtë prej ndëshkimit të Allahut përveç njerëzve të humbur. A nuk e kanë të qartë ata, që trashëguan tokën pas banorëve të saj (që u shkatërruan) se, nëse dëshirojmë, Ne mund t’i ndëshkojmë për mëkatet e tyre dhe t’ua mbyllim zemrat, ndaj dhe ata nuk do të mund të dëgjojnë (këshillat).(El-A’rafë: 99-100)
Një çështje tjetër që trajtojnë emisionet televizive dhe gazetat, janë problemet e ekonomisë. Në veçanti, një numër i madh i lajmeve, në këtë drejtim, kanë të bëjnë me interesat bankare, kamatat apo fajdet.
Ai që lexon njoftime të tilla, që tregojnë për daljen e tyre jashtë kontrollit dhe për pasojat negative në ekonomi, e kupton se si përgjigje për miratimin e gjerë të një veprimi të tillë të urryer dhe të palejuar, Allahu i fut në dëshpërim njerëzit, që e mbështesin fitimin në këtë rrugë. Siç thuhet në një ajet: “Allahu e zhduk kamatën dhe e shton lëmoshën. Ai nuk e do asnjë të pabesë e mëkatar” (El-Bekare: 276), Allahu e zhduk dobinë e fituar me anë të fajdes. Ky fakt është shpallur në një varg tjetër kuranor si vijon:
“Ajo çka jepni nga pasuria për ta shtuar (me kamatë) në pasurinë e njerëzve, ajo nuk do të shtohet te Alahu. Ndërsa ata që japin prej sadakave (bamirësisë) me qëllim që të afrohen te Allahu, të tillët janë ata që u shumëfishohet shpërblimi.”(Er-Rrum 39)
Për një njeri që mendon, njoftimet rreth fajdeve gjithashtu janë shembuj se vargjet kuranore janë udhëzues për njerëzit.
Në programet televizive, nëpër gazeta apo revista ne mund të shohim bukurinë, që ka krijuar Allahu dhe të mendojmë për këtë. Duke parë apo duke vizituar këto vende të mrekullueshme, një shtëpi të bukur, kopsht apo bregdet, pa dyshim që kënaqemi të gjithë. Këto pamje, para së gjithash i sjellin ndër mend njeriut Xhenetin.
Një besimtar sjell ndërmend se Allahu, i Cili dhuron kaq mirësi të mëdha dhe u tregon njerëzve pamje kaq të bukura, pa dyshim që mund të krijojë vende shumë të bukura në Xhenet.
Dikush që i sheh këto, mendon, gjithashtu, se çdo bukuri e krijuar në botë ka një numër të caktuar mangësish dhe papërsosmërish, sepse bota është një vend sprove. Një njeri, që kalon pushimet në një vend bregdetar, pamjet e të cilit i ka parë kohët e fundit në TV, i vëren këto mangësi, si moti me lagështirë, kripa e detit që të shqetëson, nxehtësia e madhe, mizat etj; këto janë vetëm pak shembuj. Shumë vështirësi të tjera mund të vërehen, siç është djegia nga dielli, problemet e organizimit të agjensive të udhëtimit dhe natyra e jotolerante e njerëzve, me të cilët ky njeri do të kalojë pushimet.
Në Xhenet gjenden bukuritë e vërteta dhe atje nuk do të ketë asgjë, që mund ta shqetësojë njeriun dhe as nuk do të ketë ndonjë bisedë të pakëndshme. Në çdo bukuri që besimtari ndesh në botë, ai e dëshiron më tepër Xhenetin. Ai gjithmonë është falenderues për mirësitë, që i ka dhënë Allahu në këtë botë dhe ndjen kënaqësi prej tyre duke menduar, se të gjitha ato janë mirësi të dhuruara nga dashamirësia dhe bujaria e Allahut. Sidoqoftë, duke ditur se bukuria e vërtetë ekziston në Xhenet, ai nuk harron jetën e përjetshme e nuk i përkushtohet tej mase bukurisë së kësaj bote. Ai e orienton jetën në atë drejtim, me anë të të cilit të mund të zotërojë bukurinë e përjetshme dhe të meritojë hyrjen në Xhenet.
Në qoftë se njeriu nuk mendon për gjërat që di, ai nuk mund të kuptojë se jeton në një mjedis të jashtëzakonshëm e të mrekullueshëm. Për këtë shkak, një njeri që beson, mendon vazhdimisht për qeniet e gjalla dhe situatat, që krijon Allahu. Këto, ndonjëherë, mund të jenë çështje të njohura nga shumë njerëz, por ai është në gjendje të nxjerrë përfundime të ndryshme, nga ato që nxjerrin njerëzit e tjerë.
Për shembull, është një fakt i njohur, që përbërësi themelor i çdo qenieje me jetë apo pa jetë në univers është atomi. Shumë njerëz e dinë, se librat që ata lexojnë, kolltuku ku ulen, uji që pinë dhe të gjitha sendet që ata shohin përreth, janë të përbëra prej atomeve, por vetëm njerëzit e vetëdijshëm mendojnë përtej kësaj dhe dëshmojnë për mëshirën e madhe të Zotit. Kur njerëz të tillë shohin kronika për këtë çështje, ata sjellin ndër mend se atomet janë substanca të pajeta dhe pyesin veten, se si mundet që substancat e pajeta, siç janë atomet, të bashkohen dhe të formojnë qeniet e gjalla njerëzore, të afta për të parë, dëgjuar, interpretuar atë që dëgjojnë, të mendojnë, të marrin vendime, të jenë të lumtur ose të trishtuar? Si mundet që njeriu fiton tipare të tilla, që e bëjnë atë krejt të ndryshëm nga bashkime të tjera atomesh? Pa dyshim, atomet e pajeta dhe të pavetëdijshme nuk mund t’ua japin qenieve njerëzore këto tipare. Është e qartë, se Allahu e krijon njeriun me një shpirt të pajisur më karakteristika të tilla. Kjo na sjell ndër mend një nga ajetet kuranore:
“Allahu është Ai që përsosi krijimin e çdo gjëje dhe filloi krijimin e njeriut nga balta. Pastaj bëri që pasardhësit e tij të rrjedhin prej një pike uji të dobët. Pastaj, Ai i dha formën (në barkun e nënës) dhe i dha prej shpirtit të tij. Ai i dha dëgjimin, shikimin dhe zemrën, por ju falenderoni shumë pak.” (Es-Sexhde 7-9)
A keni menduar ndonjëherë, se çdo gjë është krijuar vetëm për njeriun? Kur dikush që beson te Allahu, shqyrton me vëmendje sistemet dhe të gjitha qeniet e gjalla dhe të pajeta, që ndodhen në gjithësi, ai vë re, se të gjitha janë krijuar për njeriun dhe e kupton, se asgjë nuk ekziston rastësisht, por Allahu krijon gjithçka në mënyrën më të saktë për t’u përdorur nga njeriu. Njeriu, p.sh., mund të marrë frymë lehtësisht gjatë gjithë kohës. Ajri që ai thith, as nuk i djeg vrimat e hundës, as nuk e trullos dhe as nuk i shkakton dhimbje koke. Raporti i gazeve në ajër është i përshtatshëm për trupin e njeriut. Ai që mendon për këto, sjell në mend një çështje tjetër, shumë të rëndësishme: nëse përqendrimi i oksigjenit në atmosferë do të ishte më i vogël ose më i madh, në të dyja rastet jeta do të shuhej. Më pas ai kujton, se sa vështirësi ka në frymëmarrje, kur ndodhet në vende me ajër të rralluar. Si një njeri që beson, ai vazhdon të mendojë për këtë çështje dhe vazhdimisht falenderon Allahun, sepse ai sheh, se atmosfera e tokës mund të ishte si në planetet e tjera, ku është e pamundur të marrësh frymë. Mirëpo, në fakt, nuk është kështu, atmosfera e tokës është krijuar në një ekuilibër të përsosur, në mënyrë të tillë, që miliarda njerëz të marrin frymë lehtësisht.
Dikush që vazhdon të mendojë për planetin ku jeton, vëren se sa i rëndësishëm është uji, që ka krijuar Allahu për jetën e njeriut, por shumë njerëz e kuptojnë rëndësinë e ujit, vetëm atëherë, kur janë të privuar prej tij për një kohë të caktuar.
Uji është një substancë, që na nevojitet në çdo moment të jetës sonë. P.sh., një pjesë e konsiderueshme e qelizave të trupit tonë dhe të gjakut, që arrin në çdo pjesë të trupit, përbëhet nga uji. Po të mos ishte kështu, rrjedhshmëria e gjakut do të ulej dhe rrjedha e tij nëpër vena do të ishte shumë e vështirë. Uji është i rëndësishëm jo vetëm për trupin tonë, por edhe për bimët. Kështu, ai arrin deri në gjethen më të lartë nëpërmjet enëve fijëzore të bimës. Sasia e madhe e ujit në dete, e bën të banueshme tokën ku jetojmë. Nëse përpjesëtimi i detit me tokën do të ishte më i vogël, atëherë toka do të kthehej në shkretëtirë dhe jeta do të ishte e pamundur.
Një njeri i vetëdijshëm që mendon për këto çështje, është plotësisht i bindur, se krijimi i një ekuilibri kaq të përsosur në tokë nuk mund të jetë rastësi. Duke parë dhe menduar për të gjitha këto, na bëhet e qartë se Krijuesi i Lartësuar dhe Zotëruesi i fuqisë së përjetshme krijoi gjithçka për një qëllim. Përveç kësaj, njeriu, gjithashtu, mendon se shembujt, mbi të cilët ai ka menduar janë shumë të kufizuar në numër. Në të vërtetë, është e pamundur të numërosh shembujt e pafund të ekuilibrave delikatë që Allahu ka vendosur në tokë, por një njeri që mendon, është gjithmonë i aftë të shohë rregullin, përsosmërinë dhe ekuilibrin që mbizotëron në çdo kënd të universit dhe kështu arrin në përfundimin, se Allahu ka krijuar gjithçka për njeriun. Në Kuran thuhet:
“Allahu nënshtroi për ju gjithçka që gjendet në qiej apo në tokë. Me të vërtetë, në këtë fakt ka argumente të qarta për njerëzit që mendojnë thellë.”(El-Xhathije 13)
Ai që mendon, mund të gjejë te ëndrrat shumë qëllime të rëndësishme. Një njeri i tillë mendon rreth faktit se sa “realiste” janë ëndrrat, që ai sheh kur është duke fjetur. P.sh., pavarësisht se trupi i njeriut është shtrirë në shtrat, në ëndërr ai udhëton me autobus, takon njerëz të rinj dhe ha drekë në një vend të largët. Ai kënaqet me shijen e asaj që ha, gëzohet për ato ngjarje që ndodhin, lumturohet ose trishtohet, frikësohet apo lodhet. Ai në ëndrra mund të ngasë një makinë, megjithëse në realitet ai nuk di ta ngasë makinën. Edhe pse trupi i tij ka qenë i shtrirë në shtrat e sytë i ka pasur të mbyllura, ai ka parë pamje të ndryshme. Kjo do të thotë se ato që panë, nuk ishin sytë e tij. Megjithëse dhoma ku ishte shtrirë ishte e zbrazur, ai dëgjoi zëra. Pra, ai nuk dëgjoi me veshët e tij... Çdo gjë ndodh në trurin e tij. Megjithatë, çdo gjë ishte shumë realiste, sikur çdo pamje të kishte një formë origjinale. Atëherë si ka mundësi, që edhe duke qenë larg botës së jashtme, na formohen pamje të tilla reale në tru? Njeriu nuk mund t’i formojë këto me vetëdije dhe qëllimisht, ndërsa është duke fjetur. As truri nuk mund t’i prodhojë imazhe të tilla vetë. Truri është një masë mishi, e përbërë nga molekula proteinike. Do të ishte jashtëzakonisht e paarsyeshme të pohonim, se një substancë e tillë i formon pamjet vetë, formon fytyrat e njerëzve, vendet e papara dhe tingujt e padëgjuar ndonjëherë më parë prej nesh deri në atë ditë që i shohim në ëndërr. Pra, kush na i shfaq imazhet në ëndërr, kur jemi duke fjetur? Ai që mendon për këto çështje, vëren të vërtetën e qartë edhe një herë: është Allahu që i bën njerëzit të flenë, i merr shpirtrat e tyre, kur ata flenë për t’ua kthyer përsëri, kur të zgjohen dhe u shfaq atyre ëndrrat në gjumë.
Dikush që e di, se Allahu ia shfaq ëndrrat njeriut, gjithashtu, mendon për qëllimet e fshehura dhe arsyen e krijimit të tyre. Në ëndrra, njeriu është po aq i sigurtë për njerëzit dhe ngjarjet që përjeton, sa edhe kur është zgjuar. Ne mendojmë se të gjitha ato ekzistojnë në të vërtetë, se jeta që ne shohim në ëndërr është e pandërperë dhe e vazhdueshme. Nëse dikush na afrohet dhe na thotë: “Ti po sheh një ëndërr tani, zgjohu!”, ne nuk do ta besonim atë. Ai që e kupton këtë, nga ana tjetër, mendon: “Kush mund të thotë, se jeta e kësaj bote nuk është, gjithashtu, e përkohshme dhe si një ëndërr? Ashtu sikurse zgjohem nga një ëndërr, një ditë unë do të zgjohem nga jeta e kësaj bote dhe do të shoh pamje krejt të ndryshme, d.m.th. pamjet e botës së përtejme…”