Mjaft qeliza prodhojnë një sërë proteinash me qëllim që të shkatërrojë vetëveten kur ato bëhen të tepërta, difektoze apo të sëmura. Sidoqoftë, përsakohë që një qelizë është e dobishme për trupin, këto proteina pengohen për të bërë punën e tyre vdekjeprurëse. Nëqoftëse qeliza sëmuret, shndërrohet në tradhëtare ose kanceroze, apo fillon të kërcënojë shëndetin e organizmit, proteinat vrasëse lëshohen dhe vihen në veprim për të vrarë qelizën cënuese.
Aftësia e qelizës për të marrë vendimin e duhur në kohën e vendin duhur është tejet e rëndësishme. Në rast se ajo nuk mundet, dmth kur proteinat vrasëse janë aktivuar në një qelizë të shëndoshë, atëherë indi i shëndetshëm do të vdesë, dhe atëherë rezultati do të jetë vdekje e krejt organizmit. Por, nëse një sasi qelizash të sëmura apo të dëmshme u lejohet të shpëtojnë, atëherë edhe organizmi do të vdesë.
Një qelizë që ka vendosur të bëjë vetëvrasje dhe aktivon proteinën e tij vrasëse, fillimisht tkurret dhe tërhiqet nga fqinjët e saj. Së shpejti në sipërfaqen e saj shfaqen flluska, dhe duket se po valon. Pastaj bërthama e saj e në fund vetë qeliza shkatërrohen. Qeliza të tjera përreth gëlltisin çikëlat e mbetura.
Një dukuri edhe më interesante është se qelizat e tjera të gjalla nuk i pastrojnë të gjitha ato të vdekurat. Disa janë lënë qëllimisht të patrazuara, sepse ato nuk i kanë mbaruar ende detyrat e tyre. Për shembull, indet e tilla si thjerrëzat e syrit, sipërfaqa e lëkurës, dhe thonjtë janë të gjithë të përbërë prej qelizave të vdekura. Por ngaqë trupi ka nevojë për to, ato nuk shkatërrohen. Fakti i rëndësishëm që trilionat e qelizave në trup të gjitha vendosin se cilat qeliza të vdekura t’i shkatërrojë e cilat t’i lërë, është një pikë që ia vlen të shqyrtohet.
Kush ia jep qelizës ndërgjegjen që të marrë e të zbatojë vendime kaq jetike? Kush e mëson qelizën të njohë kushtet që i sjellin dëm organizmit më të madh ku ajo e gjen veten? Dhe kush e frymëzon këtë formë jete mikroskopike që të mënjanojë rrezikun?
Sikurse është shpjeguar këtu, të gjitha qelizat janë programuar në mënyrën më të mirë që t’i lejojë organizmave të vazhdojnë ekzistencën e tyre. Por në atë rast, Kush është Mjeshtri i atij programi?
Evolucionistët janë verbuar mjatueshëm sa të besojnë se mjeshtri i këtij programi të jashtëzakonshëm është rastësia e pandërgjegjshme. Por krijesa fare e veçantë e Zotit dhe dituria e Tij e paanë janë shfaqur në çdo hollësi të një organizmi të gjallë.
1-Një qelizë fillon ta vrasë veten kur një sinjal paralajmërues vjen nga brenda ose jashtë qelizës. Ky mesazh e njofton qelizën se i ka ardhur koha të vdesë. 2-Proteinat që gjenden në qelizë marrin njoftimin dhe e përkthejnë atë, dhe janë përgjegjëse për heqjen e qelizës 2a-Me mbërritjen e mesazhit, proteinat shkatërruese aktiviohen 3-Këto proteina të aktivuara me arritjen e mesazhit paralajmërues, zënë të shkatërrojnë qelizën me çdo mënyrë që të mundin. 4-Me sulmin e proteinave të shtyllës kurrizore të strukturës së qelizës, qelizat e sëmura dhe të dëmshme, nisin vetëshkatërrimin e tyre, duke mbrojtur kështu |
Bakteriet që ne nuk mund të shohim futen në trupin tonë përmes ushqimit që hamë, nëpërmjet ajrit që thithim, ose përmes një numri mënyrash të tjera. Bakteriet e dëmshme duhet të asgjësohen përpara se ato pengojnë funksionimin e trupit. Për këtë arsye, qeliza të posaçme në trup, detyra e vetme e të cilave është mbrojtja, janë pajisur me kujtesë të përsosur. Megjithatë, mjaft masa të tjera mbrojtëse janë vendosur, si një shembull i dizajnit pa të metë të trupit. Një vijë mbrojtjeje jepet nga qeliza të posaçme që gjenden në mëlçi – një pikë strategjike në sistemin e qarkullimit të gjakut.
Në më pak se 0, 01 të sekondës, qelizat Kupffer honepsin dhe neutralizojnë çdo bakterie të dëmshme që kalon nëpër sistemin e qarkullimit të gjakut nga zorrët tek mëlçia. Nga gjithë ato bakterie të panumërta që hyjnë në trup, si munden këto qeliza të pamend të dallojnë ato që shkaktojnë dëm nga ato që janë të dobishme? Si ka mundësi që këto qeliza të shkatërrojnë disa bakterie, por i lënë të tjerat të paprekura – pa i njohur vetitë e bakterieve ose çka do të bëjnë ato sapo të hyjnë në trup? Në këtë pikë, një tjetër fakt i rëndësishëm kërkon vëmendje: që qelizat Kupffer gjenden në mëlçi. Po pse në mëlçi e jo në ndonjë organ tjetër? Këtu kemi akoma edhe një provë tjetër e trupit tonë si krijesë e përsosur. Po të ishin vendosur këto qeliza në një tjetër organ të trupit tonë, përveç mëlçisë, pastrimi i gjakut nga bakteriet nuk do të ishte aq efikas. Sepse pasi është pastruar në mëlçi, gjaku hyn në sistemin e përgjithshëm të qarkullimit të tij, për të qarkulluar nëpër gjithë trupin. Dhe kësisoj, më pak se 1/100 e bakterieve ia dalin të mbërrijnë në qarkullimin e përgjithshëm. Ç’lloj rastësie qorre do ta kish siguruar vendosjen e qelizave Kupffer në mëlçi, prej të gjitha organeve në trup? Vetë qelizat nuk mund ta përcaktojnë vendin më të përshtatshëm për to që të shkojnë, aq më pak të shkojnë përnjëmend atje. Trupi është i përbërë prej afërsisht 100 trilion qelizash, dhe është e pamundur për çdonjërën prej tyre të ketë mjaft ndërgjegje sa të përcaktojë një vend për vete dhe të udhëtojë për atje e të vendoset.
Një plan kaq i pa-të-metë lyps ekzistencën e një mendjeje sipërore, një që i përket Atij që di çdo centimetër të trupit tonë dhe i Cili na ka krijuar ne nga hiçmosgjëja në dizajnin më të përshtatshëm – dmth, Zoti.
13. Ti Nuk Je Kurrë Në Kontroll Të Fymëmarrjes Tënde
1. Venë hepatica | 4. Arterie hepatike | 6. Qelizë Kupffer | 8. Arterie hepatike | 10. Qelizë Kupffer |
Brenda një kohe shumë të shkurtër, qelizat speciale Kupffer në mëlçi asgjësojnë bakteriet që vijnë nga zorrët. |
Në qoftë se rregullimi i frymëmarrjes sonë do të ish lënë në dorën tonë ne ndofta do të vdisnim nga asfiksia ngaqë do të harronim të merrnim frymë, kur biem në gjumë ose të zënë me veprimtari të tjera.
Për çdo qënie njerëzore, procesi më vendimtar është rregulluar prej qendrës së frymëmarrjes, e cila është sa një kokërr mozge (thjerrëze) dhe ndodhet në bisht të trurit (një shtesë e trurit). Ajo është e përbërë nga tre grupe të ndryshme neuronesh.
Grupi i parë përcakton ritmin themelor të frymëmarrjes dhe i jep mushkërive dhe krahërorit sinjal që të marrë frymë. Kësisoj ne thithim ajrin që na duhet.
Grupi i dytë i qelizave përcakton shpejtësinë dhe mostrën e frymëmarrjes sonë. Megjithatë, kur vjen radha e grupit të dytë për të luajtur rolin e tij, qelizat sinjalizojnë grupin e parë që ai të ndalë veprimtarinë e tij. Kjo kontrollon kapacitetin e ajrit të mushkërive tona, dhe frymëmarrja përshpejtohet.
Grupi i tretë, nga ana e tij, zakonisht nuk është aktiv. Ato hyjnë në punë kur një ritëm i lartë frymëmarrjeje nevojitet dhe ato sigurojnë që muskujt e barkut të marrin pjesë duke u dërguar atyre sinjale.
Këtu, unë përkthyesi, e pashë me vend të sjell një pjesë të marrë nga një tjetër burim mbi frymëmarrjen:
Dhimbja e mbajtur në bark ose në shakrën e dytë.
Heqja e kësaj dhimbjeje është një parakusht përpara se të fillojmë të veprojmë si qenje të vërteta njerëzore.
Kur jemi duke ndenjur ne na duhet të marrim frymë vetëm me bark për të përftuar sasinë e nevojshme të oskigjenit që i duhet trupit. Përdorimi i plotë i mushkërive neve na duhet vetëm kur punojmë gjatë një ushtrimi të vështirë. Prandaj, kur nuk çojmë dot frymë në bark, ne zakonisht frymëmarrim ose me krahëror ose me klavikulat. Krahërori mund të përçojë oksigjenin në gjendje pushimi, pa nevojën e barkut, dhe ka siklet vetëm gjatë një ushtrimi të lodhshëm. P.Sh: ato mund të stërmundohen gjatë dhe pas diçkaje, si aerobikut. Gjithësesi, kur marrim frymë vetëm me krahëror, atëherë kjo frymëmarrje përbën vetëm gjysmën e oksigjenit që nevojitet kur jemi duke ndenjur. Ne marrim frymë më shpejt. Dhe prapë, oksigjeni shterron në pjesën e pandërgjegjshme të mendjes e cila monitoron nivelin e dyoksidit të karbonit në gjak, nëpërmjet një shqise në arterien karotide, përmes së cilës gjaku hyn në tru. Mendja e pandërgjegjshme thotë:
«O trap, merr frymë më shpejt, se po vdes!»
A është e tërë kjo e mjaftueshme për të na mbajtur ne gjallë? Jo.
Frymëmarrja kontrollohet gjithashtu kimikisht. Qëllimi i frymëmarrjes është që të mirëmbajë balancën e rregullt të oksigjenit dhe të dyoksid karbonit në gjakun tonë. Çdo ndryshim në këtë balancë aktivizon një grup qelizash në qendrën e frymëmarrjes, duke e sjellë nivelin prapë normal me një përshtatje mjaft të ndjeshme.
Por sasia e oksigjenit në gjak nuk ka ndikim të drejtpërdrejt në qendrën e frymëmarrjes. Në atë rast, si vetëdijësohet qendra e frymëmarrjes për ndryshimin e nivelit të oksigjenit në gjak?
Në këtë pikë, një tjetër grup qelizash hyn në veprim, duke shfaqur një ndërgjegje të mrekullueshme. Në venat e mëdha jashtë trurit, të tilla si damarët e qafës, receptorët me ndjeshmëri të lartë dërgojnë sinjale tek qendra e frymëmarrjes kur niveli i oksigjenit bie poshtë një niveli të caktuar. Në këtë mënyrë, fyrmëmarrja rregullohet me sintonim mjaft të imët.
Si mundet që një grup qelizash të dijë se sa oksigjen i nevojitet trupit që të mbetet gjallë?
Si e kanë përdorur këto qeliza një mekinzëm të tillë, i cili ka qenë aty në vend qysh prej njeriut të parë e gjer tani, kur vetëm gjatë 20 vjetëve të fundit shkenca ka mundur ta zbulojë këtë mekanizëm?
Veç të tjerash, ky mekanizëm është aq i ndjeshëm saqë për gjatë gjithë jetës sonë, kurrë nuk është bërë gabim kur ulemi, vrapojmë apo flejmë. Ai siguron që në çdo sekondë, oksigjeni jetik dërgohet tek 100 trilionë qelizat e tjera në trupin tonë, dhe që produktet mbetje të dëmshme si dyoksid karboni dhe jonet hidrogjenike hiqen me shpejtësi.
Edhepse ata e dinë të vërtetën, të përkushtuar fanatikisht ndaj teorisë së evolucionit, për shkak të merakut të tyre me materilizmin, ata thonë se kjo përsosëmri ndodh si rezultat i rastësisë së verbër. Ndërsa Krijuesi i këtij rendi të përkryer është qartësisht Pronari i zgjuarësisë së pafundme – pra, Zoti.
1. Pravullim |
Shtiru sikur para teje janë vendosur mostra të ndryshme metalesh pluhur dhe të kërkohet të përcaktosh se cilit metali i përket secili prej tyre. A do të ishin të sakta përgjigjet tuaja?
Nëse nuk je i arsimuar në fushën e metalurgjisë, kjo do të ishte e pamundur për ty. Por kjo analizë, të ciën një qënie e gjallë si ti nuk mund ta kryejë, bëhet fare kollaj prej afërsisht 100 trilionë qelizash në trupin tënd – dhe pa u menduar fare, sorollatur a munduar. Veç kësaj, jo vetëm se qelizat në trupin tënd e kanë këtë aftësi, por kështu bëjnë edhe trilionat e panumërta të qelizave të trupave të miliarda njerëzve që kanë jetuar ndonjëherë në Tokë.
Qelizat tuaja lehtësisht mund të njohin hekurin, i cili i nevojitet trupit tuaj, dhe mund ta thithë atë për ta përdorur. Me të njëjtën lehtësi, qelizat mund të njohin nitrogjenin fosforik, oksigjenin, natriumin, potasin e substanca të tjera dhe mund t’i mbledhë ato së bashku për përdorim, ose përndryshe të magazinojë tepricën. Ato madje nxjerrin jashtë çdo material të tepërt që nuk nevojitet.
Ki parasysh se qeliza është një strukturë e përbërë prej proteinash, molekulash, e atomesh dhe është gadi një e njëmijta e milimetrit në përmasë. Ajo nuk ka duar apo krahë, as sy e veshë apo tru. Përndryshe nga ju, ajo nuk ka ndërgjegje apo ndërdije. Nëse kështu, si mund t’i njohë ajo këto substanca?
Aftësia është shpënë prej frymëzimit të Zotit tek secila qelizë. Është Pronari i diturisë dhe fuqisë që e jep këtë aftësi që kërkon largpamësi dhe ndërgjegje, mbi atomet qorre dhe të pandërgjegje.
1. Molekula që mundohen të kalojnë përmes portave të qelizës |
Shumica e njerëzve nuk mund t’i dallojnë mineralet që kanë para syve. Megjithatë, qelizat në trupin tonë mund të dallojnë mes mineraleve, oksigjenit, natriumit dhe kripës, i izolojnë elementët dhe i përftojnë ata |
1. ushqim
Vitamina B-12 përdoret në palcën e kockës. Ajo përthithet prej stomakut dhe zorrëve dhe dërgohet për tek palca |
Vitamina B12 është shumë e rëndësishme për vazhdimësinë e jetës sepse ajo përdoret në prodhimin e gjakut; mungesa e Vitaminës B12 e cila çon në anemi, që çon në vdekje. Megjithatë, trupi nuk mund ta përdorë këtë vitaminë vetë më vete. Prandaj, mukoza e stomakut sekreton një substancë që lejon përthithjen e vitaminës B12 dhe të luajë rolin e saj jetik në prodhimin e gjakut. Në një vend të posaçëm në zorrën e hollë, ka qeliza, detyra e vetme e të cilave është përthithja e vitaminës B12.
Tani, prodhimi i gjakut, pas një sërë procesesh të ndërlikuara, ndodh kryesisht në palcën e kockave. Por e shumta e palcës së kockave ndodhet larg nga stomaku. Si mundet që përdorimi i një vitamine të nevojshme për palcën e kockave të mvaret nga një substancë e prodhuar nga qeliza stomaku? Dhe si ndodh që ca qeliza, në një vend të veçantë në zorrë, të marrin përsipër detyrën e përthithjes së kësaj vitamine?
Që të ndodhë e gjitha kjo, qelizat si në stomak dhe në zorrë të holla duhet të kenë dituri, të jenë në dijeni dhe në kontroll të hollësive të prodhimit të gjakut – një proces që zhvillohet larg prej aty. Veç kësaj, ata duhet të kuptojnë sa i rëndësishëm ky prodhim është për trupin. Shkurt, në vendet më të thella e më të errëta të trupit tuaj, sistemet dhe porceset çuditërisht të ndërgjegjshme, ndodhin mes qelizave, duke i lënë shkencëtarët të shtangur tek mësojnë për to.
Pa asnjë dyshim, këto qeliza nuk mund të urdhërojnë procese kaq qartësisht të ndërgjegjshme e pa të meta që të ndodhin. Kush e krijoi vitaminën B12 dhe i pajisi qelizat me dituri që ta përdorin atë? Është Zoti, Zoti i qiejve dhe i Tokës.
Ushqimi i tretur që ka ardhur nga stomaku tek zorrët përmban acide shumë të forta – duke paraqitur një rrezik serioz për duodenin. Sepse, përndryshe nga stomaku, duodeni (pjesa fill pas stomakut që lidh zorrën me të- ship) nuk ka shtresë speciale që ta mbrojë atë nga acidi.
Pra, si ka mundësi që duodeni i shpëton dëmtimit nga këto acide në ushimin e tretur? Që të përcaktohet përgjigja ne na lypset të këqyrim gjërat që ndodhin gjatë tretjes, dhe një dituri mbi proceset mahnitëse që ndodhin në trupin tonë.
Kur niveli i acidit që arrin duodenin nga stomaku bëhet rrezikshmërisht i lartë, muret e duodenit lëshojnë një hormon të quajtur sekretin, i cili e mbron duodenin dhe gjendet në zorrën e hollë në një trajtë jo aktive, e quajtur prosekretin. Në kontakt me acidin, prosekretini kthehet në sekretin.
I lëshuar në sistemin e qarkullimit të gjakut, sekretini lëviz drejt pankreasi ku nxit lëshimin e enzimave. Pankreasi, duke mësuar prej pranisë së sekretinit që ai është në telash, i dërgon duodenit jone bikarbonati që neutralizojnë acidin dhe kësisoj mbron duodenin.
Si ndodhin këto procese kaq jetike për jetën e njeriut? Dituria e substancës së nevojshme për qelizat e duodenit, dhe formuat për t’i aktivizuar ato, gjenden në pankreas. Se si e kupton pankreasi mesazhin e dërguar prej duodenit, dhe lëshimi pastaj i joneve bikorbonate, janë të gjitha të mbinatyrshme.
Këtu, duke folur rreth qelizave të zorrës së hollë, ne përdorim terma si dituri dhe kuptim, për të theksuar dukuritë që ndodhin në trupin e njeriut. Gjithësesi, siç çdo njeri i ndërgjegjshëm mund të jetë mirënjohës, për një qelizë është e pamundur të mendojë, të ketë vullnet për të marrë vendime, ose të dijë ç’ndodh me organet e tjera dhe të prodhojë enzima dhe hormone në kundërpërgjigje nga ana e saj.
Poseduesi i vetëmqënë i diturisë, që i ka krijuar këto qeliza së bashku me këto veti, është Zoti. Me këto veçori që Ai ka krijuar në trupin tonë, ai na demonstron fuqinë e Tij të pafund.
1. Ushqim | 6. Sekretini bartet për tek pankreasi nëpërmjet rrjedhës së gjakut |
Falë bashkëpunimet dhe komunikimit qlizor, pa të meta, zorra e hollë është e mbrojtur nga acidi që vjen nga stomaku. |
Por Allahut i përkasin të gjitha gjërat në qiej dhe në tokë. Dhe është Ai që i përmbledh të gjitha gjërat. (Kur’ani, 4:126) |
Nëse ndodh që ti të hashë ushqime që përmbajnë sheqer më shumë sesa ç’të nevojitet, ç’e shmang rritjen e sheqerit në gjakun tënd?
Para së gjithash, qelizat në pankreas pikasin dhe izolojnë molekulat e sheqerit, nga qindra molekula në gjak. Pos kësaj, ato vendosin nëse numri i këtyre molekulave është shumë i madh apo shumë i vogël – pra, ato janë numëruar efektivisht. Qelizat e vockëla që ti as nuk mund t’i shohësh dot me sy të lirë, që nuk kanë as sy, as tru apo duar, mund të llogarisin numrin e molekulave të sheqerit në plazmën e gjakut – kjo me siguri është diçka që ia vlen të mendosh.
Nëse këto qeliza të pankreasit përcaktojnë se gjaku përmban së tepërmi molekula sheqeri, ato vendosin ta magazinojnë këtë sheqer të tepërt. Megjithatë, ato nuk mund ta kryejnë të vetëm këtë proces depozitimi, ndaj, nxisin të tjera qeliza që ndodhen shumë larg tyre për ta bërë këtë punë për to.
Por këto qeliza të largëta nuk depozitojnë sheqer po nuk morën urdhër për këtë. Kështuqë, qelizat e pankreasit lëshojnë një hormon që u tregon këtyre qelizave të largëta të fillojnë të depozitojnë sheqer. Formula për këtë hormon, të cilën ne e quajmë insulinë, është koduar në ADN-në e qelizave të pankreasit, meqë ato janë të parat që janë formuar.
Më pas, enzima të posaçme, ose proteinat punonjëse që gjenden në qelizat e pankreasit e lexojnë këtë formulë, pastaj fillojnë prodhimin e insulinës sipas udhëzimit të saj. Për të ndikuar në këtë sintezë, qindra enzima të ndryshme futen në punë në detyra të ndryshme.
Insulina e sintetizuar pastaj dërgohet për tek qelizat e synuara, nëpërmjet gjakut – që është mënyra më e shpejtë dhe e sigurt.
Qeliza të tjera që lexojnë porosinë e insulinës për të depozituar sheqer, i binden këtij urdhëri pa dështim. Portat hapen, duke lejuar molekulat e sheqerit të kalojnë nëpër to për në qeliza.
Megjithatë, këto porta nuk hapen të gjitha, pa dallim. Nga qindra molekula të ndryshme në gjak, qelizat depozituese izolojnë, kapin, dhe sjellin brenda vetëm molekulat e sheqerit.
Qelizat në asnjë rrethanë nuk i kundërshtojnë urdhërat që u vijnë atyre. Ato nuk e keqlexojnë urdhërin, ose të mundohen të kapin molekula të tjera, apo të mundohen të depozitojnë më shumë sheqer nga ç’u duhet. Ato punojnë me një disiplinë të lartë.
Kur ti pi çaj që ka shumë sheqer në të, ky sistem i jashtëzakonshëm futet në veprim dhe depoziton tepricën. Po të mos punonte ky sistem, niveli i sheqerit në gjakun tuaj do të rritej gjer në atë pikë saqë ti do të bije në koma e do të vdisje. Ky është një sistem kaq i përsosur saqë po të lindte nevoja, ai punon në drejtim krejt të kundërt. Nëse niveli i sheqerit në gjakun tuaj bie nën normalin, pankreasi prodhon një hormon krejt tjetër që quhet glukagon (glucagon), i cili i jep një komandë të njëjtave qeliza që e patën depozituar atë më parë: Lësho sheqer në gjak!- dhe këto qeliza binden.
Si ka mundësi që këto qeliza, q s’kanë tru, sistem nervor, sy ose veshë, mund të kryejnë një qarkullim kaq për së mbari dhe t’i kryejnë ato aq përsosur? Si mundet që ky ind pa ndërgjegje, produkt i proteinës dhe yndyrës, të kryejë funksione mahnitëse që madje as njerëzit nuk i kryejnë dot? Cili është burimi i ndërgjegjes dukshëm të madhe, shpërfaqur prej këtyre molekulave të pandërgjegje? Të gjitha këto dukuri janë shenja të qarta të ekzistencës dhe fuqisë së Zotit, i cili është Sundimtari i tërë gjithësisë dhe gjithë krijesave.
a. Proteina bartëse | d. Membranë qelizore | g. Zonë marrje insuline |
Kur insulina i ngjitet një receptori në membranën e qelizës (1) proteina të veçanta në qelizë |
A. Insulinë | a. Glukozë e lartë në gjak |
1. Qeliza muskuli, yndyre e tipa të tjerë qelizash, përdorin glukozën si burim energjie për to. Glukoza më e tepër se ç’duhet depozitohet si glikogjen. |
Përgjatë gjithë jetës suaj, dy veshkat tuaja pastrojnë gjakun që ju rrjedh nëpër trup.
Disa prej materialeve që ata filtrojnë jashtë gjakut dërgohen sërish në trup, ndërsa pjesa tjetër, që nuk përdoret më, shkarkohet në fshikëz. Po si e dallojnë veshkat proteinën, urenë, natriumin, glukozën dhe mjaft substanca të tjera?
Struktura që filtron produktet mbetje nga gjaku është një tog kapilarësh, i quajtur glomerulus, përndryshe nga kapilarët në pjesë të tjera të trupit, këta janë të rrethuar prej një membrane të përbërë nga tri shtresa. Dhe me përpikmëri të madhe, këto tri shtresa vendosin cilat substanca do të filtrohen dhe të nxirren jashtë, dhe cilat të mbahen e të dërgohen prapë në trup. Tani, në ç’baza – dhe me ç’mekanizma – i analizon një membranë qelize, një për një, substancat që vijnë përmes sistemit të qarkullimit të gjakut dhe të vendosë ku duhet të shkojnë?
Në çdo litër gjaku ka me dhjetra përzierje të tretura që arrijnë veshkat, përfshirë glukozë, bikarbonat, natrium, klorinë, ure, dhe kreatinë. Veshkat nxjerrin nga trupi disa prej këtyre substancave tërësisht, heqin vetëm pjesë të disa të tjerave, dhe akoma të tjera rikthehen krejtësisht në sistemin e qarkullimit të gjakut. Po si mundet një pjesë indi të vendosë cila substanca të hedhë tej, dhe sa? Përgjigja ndodhet në faktin se indi veshkë është krijuar sipas një projekti të përsosur.
Veprimtaria e glomerulit përcaktohet nga ngarkesa elektrike dhe madhësia e molekulës që ajo zbulon në gjak. Kjo domethënë se glomeruli ka një aftësi të përcaktojë peshën e molekulës së natriumit dhe glukozës dhe ngarkesën negative të proteinave të gjitha të përziera në gjak. Në këtë mënyrë, proteinat jetike për trupin nuk hidhen tej, por mbahen për përdorim të mëtejshëm.
Por glomeruli është i përpërë vetëm prej kapilarësh. Si jua merr mendja juve që një strukturë mund të ketë një dallueshmëri kaq sipërore, edhepse ajo kurrë nuk është arsimuar në kimi, fizikë apo biologji? Glomeruli mund t’i kryejë funksione të tilla pa gabim sepse ata veprojnë nëpërmjet frymëzimit të dhënë atyre prej Njërit që i ka krijuar ato – pra, Zoti.
Përzgjedhja e substancave prej tyre nuk i është lënë në asnjë rrethanë rastësisë. Po të ishte kështu, gjersa t’i pikasnin molekulat e duhura këta organe pa ndërgjegje, trupat tanë nuk do të funksiononin më. E tërë kjo është vetëm një provë e krijesës së përsosur të Zotit.
1. Veshkë | 3. Kapsulat Bowman, që rrethojnë glomerulet. |
Në jetën tonë të përditëshme, shpesh ne dëgjojmë njerëz të ankohen. «E kam tensionin e gjakut shumë të ulët» ose, «Kam tensionin e lartë». Madje, shumë pak prej tyre janë të vetëdijshëm se rregullimi i tensionit të tyre të gjakut është punë e veshkave.
Përpos mjaft funksioneve të tjera trupore, veshkat kanë marrë gjithashtu detyrën e ujdisjes së trysnisë apo tensionit të gjakut. Në përcaktimin e tensionit të gjakut, faktori më i rëndësishëm është sasia e lëngut në enët e gjakut. Së bashku me ndonjë rritje të lëngut në venat dhe arteriet, tensioni i gjakut rritet – duke shkaktuar kështu dëm afatgjatë tek të gjitha organet e trupit. Hipertensioni – dmth, një rritje në sasi e gjakut në sistem paraqet një gjendje të rrezikshme për qeniet njerëzore. Nëse nuk merren masa, kemi vdekje.
Trupi ka aftësi të ndjejë një rritje të lëngut në enët e gjakut, falë receptorëve që ndodhen në dhomat e përparme të zemrës. Zemra bymehet kur në të futet një sasi e madhe lëngu dhe, në përgjigje të kësaj, receptorët dërgojnë një sinjal në tru, i cili reagon duke bërë që arteriet renale (të veshkave, dmth) të rrisin veprimtarinë e tyre filtruese. Një rritje në trysninë e gjakut bën që zemra të bymehet apo tenodset edhe më tepër. Me këtë tendosje, fibrat e muskujve zgjaten, duke lëshuar molekulat
lajmëtare të ngujuara brenda tyre, të cilat pastaj futen në rrugët e gjakut.
Kësisoj ky mesazh arrin veshkat përmes qarkullimit të gjakut. Në reagim, sasia e lëngut të nxjerrë nga trupi rritet. Në këtë mënyrë, tensioni i gjakut rikthehet në normal, dhe zemra mund të rifillojë rrahjen e saj normale.
Detyra e veshkave për të rregulluar tensionin e gjakut nuk mbaron këtu. Në rrethana kur tensioni i gjakut është shumë i ulët, një enzimë e quajtur renin sekretohet prej qelizave të specilizuara të aparatit pranë-glomerular, ose JGA që ndodhet në veshka. Sidoqoftë, renini nuk ka ndikim të drejtpërdrejt në rritjen e tensionit të gjakut. Ai kombinohet me angiotesinogjenin, një tjetër substancë e sekretuar larg në mëlçi, për të formuar angiotensinin 1 në gjak.
Edhe një herë, angiotensini 1 nuk ka ndonjë ndikim të madh në tensionin e gjakut. Ky hormon nga ana tjetër shndërrohet në angiotensin 2, prej veprimit të një tjetër substance të pranishme në mushkëri të quajtur enzima angiotensino-konvertuese, ose ACE. Detyra e vetme e kësaj enzime është të zbusë angiotensinin 1.
Dhe kështu, produkti fundor i gjithë këtyre hapave është molekula e vetme që ndikon drejtpërdrejt enët e gjakut dhe zaten e sjell tensionin e gjakut sërish në normal. Nëse kjo molekulë vendimtare nuk sintetizohet, asnjë prej pararendësve të saj nuk mund të ketë ndonjë ndikim në tensionin e gjakut. Prapë, vetëm kur molekula angiotensin 2 i përgjigjet receptorëve të posaçëm në sipërfaqe të qelizës, tkurren enët e gjakut dhe tensioni rritet.
Këtu, pika më e rëndësishme që duhet të kihet parasysh është se secili prej efekteve të këytre substancave është i pavarur. Ngaqë mungesa e një molekule përkthehet si mungesë e të gjithave, si mundet atëherë që, qoftë edhe një prej këtyre hapave të ketë ecur përmes rastësisë? Sepse, ngase edhe një hap nuk mund të hidhet kuturu, atëhere është e pamundur për të gjitha të tjerat të dalin në të njëjtën kohë, në një trup të vetëm.
Asnjë nuk mund të argumentojë se rastësitë mund t’i dhurojnë veshkave aftësinë e të kuptuarit, ose të kenë kujdes apo të marrin vendime. Që të gjitha këto hollësi ekzistojnë në të njëjtën kohë është një tregues i qartë se ato janë krijuar prej Zotit.
1. angiotensinogjen | 6. veshkë |
Sistemi që është jetik për rregullimin e tensionit të gjakut | |
Ai është Zoti, Krijuesi, Bërësi, Formëdhënësi Atij i përkasin emrat më të bukur. Gjithçka në qiej dhe në Tokë lëvdojnë Atë. Ai është i Plotfuqishmi, i Gjitghëmençuri (Kur’ani, 59:24) |
Oksigjeni është një prej substancave më të rëndësishme që nevojiten për jetën e indeve të trupit. Për këtë arsye, oksigjeni duhet të shpërndahet nëpër inde vazhdimisht, dhe në sasi të mjaftueshme. Një prej përbërësve më të rëndësishëm të trupit është sistemi i përsosur i qarkullimit të gjakut, i cili kryen pagabueshëm këtë detyrë të bartjes së oksigjenit. Kur oksigjeni nivelohet, indet bien, pason një rritje automatike dhe e konsiderueshme, e menjëherëshme e prurjes së gjakut. Ky është një fakt i njohur që nëse lind nevoja, prurja e gjakut mund të rritet prej faktorit VII.
Komponentët punues në këtë sistem përfshijnë indet, qelizat, enët e gjakut, dhe proteinat – asnjëri prej të cilëve nuk ka ndërgjegje, njohuri, ose mekanizëm vendimarrës. Më të shumtët e njerëzve e çojnë jetën e tyre duke mos e ditur madje se një mekanizëm i tillë ekziston! Pra, Kush është ai Posedues i njohurisë, mendjes, dhe aftësisë për të marrë vendime për të perceptuar zbritjen e nivelit të oksigjenit në inde, të informojë sistemin e qarkullimit të gjakut, të urdhërojë rritjen e prurjes së gjakut, dhe në fund ta sjellë prapë në normalitet prurjen e gjakut, pasi rreziku të kalojë? Kush e përcakton ç’lloj të dhënash duhen dërguar tek secila qelizë? Dhe si munden qelizat që marrin porosinë, e lexojnë, kuptojnë dhe e zbatojnë atë? Asnjë qelizë nuk mundet të ketë aftësinë të lexojë a të kuptojë! Edhe më shumë mud të hulumtohet mbi këtë temë; por
përfundimi do të jetë gjithmonë i njëjtë: Asnjë qelizë nuk ka ndërgjegje të aftë të kryejë këto procese që të mirëmbajë balancën e nivelit të oksigjenit.
Sikurse me të gjitha krijesat e gjithësisë, të gjalla e të pajeta, strukturat dhe sistemet në trupin tonë të gjithë veprojnë sipas urdhrave të Zotit. Ndërgjegja në çdo atom,
molekulë, proteinë në qelizë, organe, dhe trupat e të gjitha krijesave është produkt i krijueshmërisë së Zotit.
1. Qarkullimi i gjakut në trup | 4. Inde trupore |
Kur niveli i oksigjenit në organe bie, dërgohet një mesazh për të shpejtuar sistemin e qarkullimit të gjakut. Si rezultat, prurja në rritje e gjakut në indet bën që të përmbushet nevoja e tyre për gjak. | |
Ai është Allahu, Zoti yt. Nuk ka perëndi përpos Tij, Krijuesit të gjithçkaje. Ndaj adhuroje atë. Ai është përgjegjës për gjithçka (Kur’ani, 6: 102) |