DOBËSIA E NJERIUT

Allahu e krijoi njeriun në formën më të kompletuar dhe e pajisi atë me karakteristika superiore. Superioriteti i tij mbi të gjitha krijesat – që paraqitet me anë aftësive unike intelektuale të të menduarit dhe të të kuptuarit, dhe gatishmërinë e tij për të mësuar dhe për të zhvilluar kultura – është çështje e padiskutueshme.

A keni menduar ndonjëherë pse pavarësisht nga të gjitha këto karakteristika superiore ka trup aq të brishtë, që është i lëndueshëm ndaj kërcënimit të jashtëm dhe të brendshëm? Pse i është ekspozuar ndaj sulmeve të mikrobeve apo baktereve, që janë shumë të vogla sa që nuk duken me sy të lirë? Pse ai çdo ditë duhet të harxhojë një pjesë të caktuar të kohës për ta mbajtur veten të pastër? Pse atij i nevojitet kujdesi trupor? Dhe pse ai plaket me kalimin e kohës?

Njerëzit mendojnë se këto nevoja janë fenomene natyrore. Por, nevojë për kujdes si njeri shërben për një qëllim të veçantë. Secili detaj i nevojave të njeriut është i krijuar veçanërisht. Ajeti “... njeriu është (krijuar i dobët) i paaftë” (Nisa:28) dukshëm tregon për këtë fakt.

Nevojat e paskajshme të njeriut janë krijuar me qëllim që ta bëjnë atë të kuptojë se ai është shërbëtor i Allahut dhe se kjo jetë është banesë e përkohshme e tij.

Njeriu nuk ka kurrfarë ndikimi në vendin dhe datën e lindjes së tij. Gjithashtu, ai kurrë nuk e di se si dhe kur do të vdes. Bile, të gjitha përpjekjet e tij për të eliminuar faktorët që ndikojnë negativisht në jetën e tij janë të kota dhe të pashpresa.

Njeriu me të vërtetë ka natyrë të brishtë që i nevojitet përkujdesje e madhe për të mbijetuar. Ai është i pambrojtur dhe i pafuqishëm përballë incidenteve të paparashikuara që ndodhin në botë. Në të njëjtën mënyrë është i ekspozuar rreziqeve të paparashikuar të shëndetit, pa marrë parasysh a është banor i civilizimit të lartë apo i ndonjë fshati të largët malor dhe të pazhvilluar. Shumë lehtë mund të ndodhë që njeriu mund të has në ndonjë sëmundje të pashërueshme apo vdekjeprurëse. Në çdo kohë, mund të ndodh një aksident që i shkakton dëmtime trupore edhe ndokujt që është i fuqishëm apo ndokujt me trup të hatashëm. Pos kësaj, kjo mund t’iu ndodhë të gjithë njerëzve pa dallim statusi, kategorie apo race, etj., dhe atë pa asnjë përjashtim. Jeta e ndonjë njeriu të famshëm me miliona simpatizues apo e ndonjë bariu të thjeshtë mund të ndryshojë një ditë nga ndonjë incident i papritur.

Trupi i njeriut është një organizëm i dobët i përbërë nga eshtrat dhe mishi me peshë mesatare prej 70-80 kg. Vetëm lëkura e brishtë e mbron atë. Padyshim, kjo lëkurë e ndjeshme shumë lehtë mund të lëndohet dhe mavijoset. Ajo mund të pëlcasë dhe të thahet nëse i ekspozohet një kohë të gjatë erës apo diellit. Në mënyrë që mos i “dorëzohet” kushteve natyrore njeriu duhet çdo herë që të kujdeset ndaj efekteve të ambientit.

Megjithëse njeriu është i pajisur me sisteme të mahnitshme trupore, “materialet” si- mishi, muskujt, eshtrat, indet nervore, sistemi kardiovaskular dhe dhjami – janë të prira për prishje. Nëse njeriu do të ishte nga materiali tjetër, dmth. jo nga mishi dhe dhjami, nga një material që nuk i lejon trupat e huaj që të hyjnë në organizëm, si mikrobet apo bakteret, atëherë nuk do të kishte rast që të sëmurej. Sidoqoftë, mishi është “substanca” më e brishtë; prishet dhe hahet nga krimbat nëse qëndron për një kohë në temperaturën e dhomës.

Si përkujtues i vazhdueshëm i Allahut, njeriu shpesh i ndien nevojat themelore të trupit të tij. P.sh nëse i ekspozohet motit të ftohtë, ai e rrezikon shëndetin; sistemi i imunitetit gradualisht “bie në kolaps”. Në rast të tillë, trupi i tij mund që mos ta mbajë temperaturën konstante të trupit (370C) që është fondamentale për shëndetin mirë1. Zemra e tij ngadalëson të rrahurat, enët e gjakut tkurren dhe rritet shtypja e gjakut. Trupi fillon të dridhet me qëllim të arritjes së ngrohtësisë. Temperatura e trupi më e zvogëluar se 350C shoqërohet me zvogëlim të pulsit dhe tkurrje të enëve të gjakut në duar, këmbë dhe gishta, shenja për gjendje kërcënuese për jetë2. Me këtë temperaturë njeriu mund të jetë edhe i çorientuar dhe vazhdimit flenë. Funksionet mentale ngadalësohen. Një ulje e lehtë e temperaturës së trupit mund të shkaktojnë pasoja të tilla, por ekspozimi më i gjatë në mot të lig, ku temperatura e trupit mund të bie nën 330C, shkakton humbjen e vetëdijes. Në 240C, sistemi i frymëmarrjes pushon së funksionuari. Truri dëmtohet në 200C dhe në fund zemra ndalet në 190C duke sjellë përfundimin e pashmangshëm: vdekjen.

Ky është vetëm një nga shembujt që do të përmenden në vazhdim të këtij libri. Qëllimi i tregimit të këtyre shembujve është tërheqja e vëmendjes se, për shkak të faktorëve të ndryshëm që rrezikojnë qenien e tij, njeriu gjithmonë do të dështojë në gjetjen e kënaqësive të thella në mënyrën e tij të jetës. Qëllimi është që të përkujtojmë lexuesin se njeriu duhet që të largohet lidhjes së verbër ndaj jetës dhe të ndalet nga vrapimi pas ëndrrave gjatë tërë jetës së tij, ndërsa në vend të kësaj, të ketë në mendje gjithmonë Allahun dhe jetën e vërtetë, ahiretin.

Kjo është parajsa e përjetshme që i është premtuar njeriut. Meqë lexuesit do të kenë rastin që të shohin në faqet vijuese, parajsa është vend i përsosmërisë. Në parajsë, njeriu do të jetë plotësisht i izoluar nga të gjitha dobësitë fizike dhe defektet që e rrethojnë në tokë. Çdo gjë që dëshiron do të jetë e pranishme. Bile, lodhja, etja, rraskapitja, uria dhe lëndimi nuk ekzistojnë në parajsë.

Duke iu ndihmuar njerëzve që të kuptojnë natyrën reale dhe si rrjedhim të kenë kuptim më të thellë të superioritetit të pafund të Krijuesit është një qëllim tjetër i këtij libri. Përveç kësaj, kuptimi se njeriu ka nevojë për udhëzimin e Allahut me siguri i shkon çdo kujt për shtati. Allahu këtë e thotë në ajetin e mëposhtëm:

Kërkesat trupore

Njeriu është i ekspozuar ndaj shumë rreziqeve fizike. Mbajtja e trupit dhe ambientit pastër dhe përkujdesja për to janë barrë e rëndë gjatë jetës me të cilat njeriu gjithmonë duhet të jetë i zënë ashtu që të minimizohen rreziqet shëndetësore. Ajo që është edhe më e mundimshme është se koha e harxhuar për detyra të tilla është e konsiderueshme. Shpesh hasim hulumtime që janë kryer për të kuptuar se sa kohë shpenzohet për t’u rruar, pastrim të trupit, kujdes ndaj flokëve, kujdesi për lëkurë, manikyr etj. Rezultatet e këtyre hulumtimeve kanë qenë befasues, e paraqesin se sa kohë të çmuar harxhohet për këto detyra të përditshme.

Gjatë jetës sonë, takojmë shumë njerëz. Në shtëpi, zyrë, në rrugë apo në shtëpi të mallrave, ne shohim shumë njerëz të veshur mirë në mënyrën e tyre më të mirë. Ata janë njerëz me fytyra të rruara, flokë dhe trup të pastër, këmisha të hekurosura, dhe këpucë të lustruara mirë. Sidoqoftë, kujdesi i tillë kërkon kohë dhe punë.

Menjëherë pas zgjimit nga gjumi në mëngjes e deri në kohen për të shkuar në gjumë, njeriu duhet që të kalojë rutina të panumërta që të mbahet i freskët dhe i pastër. Sapo të zgjohemi, vendi i parë që shkojmë është banja; gjatë natës goja merr erë dhe shije të pakëndshme nga përhapja e baktereve në gojë, gjë që na detyron që menjëherë t’i pastrojmë dhëmbët. Mirëpo, për të qenë i gatshëm për ditën e re, gjerat esenciale nuk kufizohen në pastrimin e dhëmbëve. E as pastrimi i fytyrës dhe duarve nuk mjafton. Gjatë ditës, flokët bëhen të yndyrshme dhe trupi bëhet i papastër. Natën, gjatë ndonjë ëndrre nuk do të kemi mundësi që të mos djersitemi. Si mënyrë e vetme që t’i heqim qafe këto erëra të pakëndshme dhe djersën, ndihet nevoja e urgjente për të pastrimin e trupin. Përndryshe, nuk do të ishte e këndshme të shkohet në punë me flokë të yndyrshme dhe me erë të keqe nga trupi.

Diapazoni i materialeve që përdorën që të mbahet trupi i pastër ashtu që të takohemi pa problem me të tjerët është për befasi shumë i gjerë. Kjo është, padyshim, provë e mjaftueshme për nevojat e pafundme trupore. Përpos ujit dhe sapunit, neve na nevojiten elemente të shumta të domosdoshme që të pastrojmë trupin, si: shampon, kondicioner, pastën e dhëmbëve, pasta e dhëmbëve, shkopinj me majë pambuku, pudër për trup, krem për fytyrë, losione; dhe lista vazhdon. Ndryshe nga këto elemente, ekzistojnë edhe qindra prodhime tjera që zhvillohen nëpër laboratorë që të përmirësohet kujdesi trupor.

Si për kujdesin ndaj trupit, secili duhet të harxhojë një kohë të konsiderueshme për pastrimin e rrobave, shtëpisë dhe mjedisit. Padyshim, nuk mund të mbahet trupi i pastër në ambientin e papastër.

Shkurtimisht, një pjesë të konsiderueshme të jetës sonë e kalojmë vetëm e vetëm për nevoja trupore. Përpos kësaj, na nevojiten edhe shumë materie kimike për këtë qëllim. Allahu e ka krijuar njeriun me shumë dobësi, bile Ai gjithashtu bën që këto dobësi të zhduken përkohësisht dhe kështu të mbetet në gjendje të mirë duke i bërë që njerëzit të jenë të pavetëdijshëm për këto dobësi. Përveç kësaj, njeriu është i pajisur me inteligjencë të mjaftueshme ashtu që të gjejnë edhe mënyrat më të mira për të fshehur këtë “dobësi”. Nëse e anashkalojmë aplikimin e këtyre metodave për të qenë të pastër dhe të freskët, shumë shpejt mundemi që të bëhemi të neveritshëm.

Përveç kësaj, njeriu nuk mund të mbetet i pastër për një kohë të gjatë. Pas disa orësh, nuk mbetet asgjë nga freskia që jep një dush; ne vetëm mundemi të mbetemi të pastër për një kohë relativisht të shkurtë. Ne duhet që të bëjmë dush së paku një herë në ditë. Në të njëjtën mënyrë, duhet që rregullisht t’i pastrojmë edhe dhëmbët, pasi bakteret shumë shpejt shumohen në gojë si në gjendjen e mëparshme. Një grua që kalon orë të tëra para pasqyrës vetëm për të vendosur grimin mbi fytyrë, kur zgjohet të nesërmen në mëngjes, nuk i mbetet asgjë nga grimi. Për më tepër, nëse nuk e largon grimin në mënyrë të duhur, fytyra e saj mund të duket edhe më e shëmtuar nga mbetjet e kozmetikës. Burri duhet të rruhet çdo mëngjes për të pasur fytyrën e pastër.

Është me rëndësi që të kuptohet se të gjitha këto nevoja janë të krijuara për një qëllim specifik. Një shembull e bën këtë çështje të qartë: kur rritet temperatura e trupit, djersitemi. Era që e përcjell djersitjen është shqetësuese. Ky është proces i pashmangshëm për çdonjërin në këtë botë. Sidoqoftë, po të mos ishte kjo nevojë! P.sh., bimët nuk djersiten. Trëndafili kurrë nuk kundërmon edhe pse jeton në dhé, ushqehet me pleh dhe gjendet në rrethinë të ndytë dhe me pluhur. Në të gjitha këto kushte, ka një aromë të këndshme. Ne nuk duhet as të theksojmë se nuk i nevojitet ndonjë kujdes trupor! Sidoqoftë, pa marrë parasysh se çfarë preparate kozmetike vendosen në lëkurë, vetëm disa njerëz mund të arrijnë aromë të tillë të vazhdueshme.

Përveç të gjitha nevojave të trupit për higjienë, edhe ushqimi është kusht thelbësor për shëndet. Është një baraspeshë e ndjeshme e proteinave, karbohidrateve, sheqernave, vitaminave dhe mineraleve tjera të ndryshme qenësore për trupin e njeriut. Posa të dëmtohet kjo baraspeshë, mund të shkaktohen dëmtime serioze në sistemet trupore: sistemi i imunitetit e humb aftësitë e veta mbrojtëse, duke e lënë trupin të dobët dhe të ekspozuar ndaj sëmundjes. Prandaj, duhet pasur kujdes të njëjtë i për kujdesin trupor ashtu edhe për ushqim.

Një nevojë edhe më thelbësor për jetën, natyrisht, është uji. Njeriu mund të mbijetojë pa ushqim për një kohë të caktuar, por vetëm disa ditë pa ujë do të përballej me pasoja fatale. Të gjitha funksionet kimike të trupit bëhen me ndihmën e ujit; pra uji është faktor i domosdoshëm për jetën e njeriut.

Njeriu nga shembujt e lartpërmendur shumë lehtë mund t’i vërejë dobësinë e trupit të vet. Por prapë shtrohet pyetja: a jemi të gjithë të vetëdijshëm se këto janë dobësi? Nga ana tjetër, a mendojmë që këto janë veti “natyrale” meqë njerëzit në tërë botën kanë dobësi të tilla? Sidoqoftë, duhet pasur në mendje se Allahu ka mundur që të krijojë njeriun të përsosur dhe pa asnjërën nga këto dobësi. Secili njeri ka mundur të jetë i pastër sikurse aroma e trëndafilit. Megjithatë, mësimet e nxjerra nga gjendja e tillë eventualisht shpijnë na mençuri, duke na thirrur që të qartësojmë mendjet dhe vetëdijen; e njeriu, duke i parë dobësitë e tij në praninë e Allahut, duhet të kuptojë arsyen e krijimit të tij dhe të mundohet që të jetojë një jetë të ndershme si shërbëtor i Allahut.

Pesëmbëdhjetë vite pa "vetëdije"

Çdokush duhet të kalojë një kohë të caktuar ditore për fjetje. Pa marrë parasysh se sa ka punuar ose sa është përpjekur që të mënjanojë atë, është e paevitueshme se njeriu do të flejë dhe të qëndrojë në shtrat së paku një të katërtën e jetës së tij. Kështu që brenda një dite njeriu është i vetëdijshëm vetëm 18 orë; dhe pjesën tjetër të kohës – minimum 6 orë mesatarisht në ditë- i kalon në pavetëdije të plotë. Kur të vlerësohet nga ky këndvështrim, vijmë deri tek fakti: se një e katërta e 60 viteve kalohen në pavetëdije të plotë.

A kemi ndonjë alternativë tjetër ndaj gjumit? Çfarë do t’i ndodhë ndonjërit nëse do të thoshte, “Nuk dua të flejë?”.

Së pari, sytë e tij bëhen të kuq dhe ngjyra e lëkurës zbehet. Dhe nëse vazhdohet me pagjumësi, si rezultat vjen humbja e vetëdijes.

Mbyllja e syve dhe paaftësia për tu përqendruar janë fazat e para të gjumit. Ky është një proces i paevitueshëm, pa marrë parasysh a është njeriun i bukur apo i shëmtuar, i pasur apo i varfër, të gjithë e përjetojnë procesin e njëjtë.

Ngjashëm me vdekjen, para gjumit, trupi fillon të bëhet i pandjeshëm ndaj botës së jashtme dhe nuk i përgjigjet asnjë ndikimi. Shqisat që ishin të jashtëzakonisht të mprehta më përpara fillojnë të dobësohen. Ndërkohë, perceptimet ndryshojnë. Trupi i zvogëlon të gjitha funksionet në minimum, duke shkuar në çorientim në kohë e vend dhe zvogëlon lëvizjet trupore. Kjo gjendje është, në njëfarë mënyre, formë tjetër e vdekjes, që definohet si gjendje kur shpirti lëshon trupin. Në të vërtetë, gjatë gjumit trupi është i shtrirë në shtrat ku shpirti përjeton krejtësisht jetë tjetër në vende krejtësisht tjera. Në ëndërr, njeriu mund të shoh veten në plazh nën diellin e ngrohtë, pa e kuptuar se gjendet i shtrirë në krevat. Edhe vdekja ka pamje të njëjtë nga jashtë: ajo ndan shpirtin nga trupi që e ka përdorur në këtë botë dhe e dërgon atë në botën tjetër dhe në trup tjetër. Për këtë arsye, Allahu në Kur’an, shpalljen e vetme që ka mbetur autentike, i udhëzon njerëzinë në rrugë të drejtë, vazhdimisht na përkujton për ngjashmërinë e gjumit me vdekjen.

I izoluar në tërësi nga funksioni i shqisave, me fjalë tjera, “në alivanosje të vdekur”, njeriu kalon një të tretën e jetës së vet në gjumë. Sidoqoftë, ai pak mendon për këtë fakt, duke mos e kuptuar kurrë se ai i len pas të gjitha ato që janë menduar si të rëndësishme në këtë botë. Një shembull i rëndësishëm, shuma të mëdha të të hollave të humbura në burza apo një problem i vogël personal, shkurtimisht çdo gjë që duket të jetë e një rëndësie të veçantë shuhet kur të njeriu bie në gjumë. Kjo thjeshtë dmth. të mos ketë asnjë marrëdhënie me botën.

Të gjithë shembujt që u treguan deri më tani japin një pikturë të qartë mbi shkurtësinë e jetës dhe sasinë e madhe të kohës që duhet shpenzuar në punë “të detyrueshme” ditore. Kur koha që kalohet në punë “të detyrueshme” ditore zbritet, njeriu kupton pamjaftueshmërinë e momenteve që mbesin për të ashtuquajturat kënaqësitë e jetës. Në prapavështrim, njeriu çuditet pa masë me kohën që e kalon në ushqim, kujdes trupor, gjumë, apo duke punuar që t’i sigurojë vetes standard më të lartë jetese.

Llogaritë e kohës së kaluar në punët rutine që nevojiten për mbijetesë janë, pa dyshim, gjëra që duhet vrarë mendjen për to. Siç u tha më parë, së paku 15-20 vjet të një jete 60-vitesh kalohen në gjumë. Sidoqoftë, 5-10 vitet e para të jetës kalojnë në fëmijëri të 40-45 viteve të mbetura, një periudhë tjetër që shpenzohet gjithashtu në gjendje gati të pavetëdijshme. Me fjalë tjera, një njeri 60 vjeçar do të kalojë ndoshta gjysmën e jetës pa vetëdije. Sa i përket pjesës tjetër të jetës, janë të njohura shumë statistika. Këto shifra, p.sh, përfshijnë kohën e kaluar gjatë përgatitjes së ushqimit, gjatë ngrënies, gjatë dushit apo koha e kaluar në tollovitë në trafik. Kjo listë mund të zgjerohet edhe më tej. Në përfundim, çfarë mbetet nga jeta “e gjatë” janë vetëm 3-4 vite. Çfarë është rëndësia e kësaj jete kaq të shkurtë në krahasim me jetën e përhershme?

Tamam tek kjo pikë ekziston një humnerë e madhe në mes të atyre që janë besimtarë dhe jobesimtarët. Jobesimtarët, duke besuar vetëm në jetën e kësaj bote, mundohen që atë ta shfrytëzojnë maksimalisht. Por janë përpjekje të kota: kjo botë është e shkurtë dhe e krijuar me “dobësi”. Për më tepër, pasi jobesimtari nuk beson në Allahun, ai jeton një jetë plot probleme, me plot brenga dhe frikë.

Ata të cilët besojnë, nga ana tjetër, jetojnë jetën duke përkujtuar Allahun dhe praninë e Tij në çdo moment, gjatë të gjitha preokupimeve të vogla apo problematike të përkujdesjes trupore, ngrënies, pirjes, qëndrimit në këmbë, qëndrimit ulur, gjumit, kërkimit të idares etj., Ata i kalojnë jetët e tyre vetëm që të fitojnë kënaqësinë e Allahut dhe në atë mënyrë jetojnë një jetë të rehatshme, të izoluar tërësisht nga frika dhe hidhërimet e kësaj bote. Si përfundim, ata fitojnë parajsën, një vend i lumturisë së përhershme. Në të njëjtën mënyrë, qëllimi përfundimtar i jetës është kumtuar në ajetin që vijon:

Sëmundja dhe fatkeqësitë

Edhe sëmundja e përkujtojnë njeriun se sa i dobët është ai. Trupi, edhe pse shumë i mbrojtur kundër të gjitha llojeve të kërcënimeve nga jashtë, seriozisht ndikohet nga viruset e thjeshtë, agjentë të padukshëm që shkaktojnë sëmundje. Ky proces duket i paarsyeshëm, pasi Allahu e ka pajisur trupin me sisteme shumë komplete, posaçërisht sistemin e imunitetit që mund të përshkruhet si “armatë fitimtare” kundër armiqve të vet. Sidoqoftë, përkundër forcës dhe mbrojtjes së trupit, njerëzit shpesh sëmuren. Ata shumë pak mendojnë për faktin se janë të pajisur me aq sisteme të shkëlqyeshme. Allahu ka mundur që mos t’i lejojë këta agjentë që shkaktojnë sëmundje të shkaktojnë vuajtje. Viruset, mikrobet dhe bakteret kanë mundur që kurrë mos të na dëmtojnë trupin tonë, apo këta “armiq” të vegjël nuk kishin ekzistuar ndonjëherë. Sidoqoftë, ende edhe sot, çdokush mund të jetë objekt i sëmundjeve serioze që vijnë nga shkaqet e pakuptimta. P.sh., vetëm një virus mund të hyj në trup nëpërmes një prerje të lehtë në lëkurë dhe për një kohë të shkurtë të shpërndahet nëpër tërë trupin, duke marrë nën kontroll organet vitale. Edhe përkundër teknologjisë së lartë, një grip i thjeshtë mund të kërcënojë jetën e një numri të madh njerëzish. Shpesh historia ka qenë dëshmitare e rasteve të gripit që ka ndryshuar edhe strukturën demografike të ndonjë vendi. P.sh., më 1918, 25 milion njerëz kanë vdekur nga gripi. Ngjashëm, më 1995, një epidemi ka marrë jetën e 30 mijë njerëzve, ku humbjet më të mëdha ka pasur Gjermania.

Edhe sot rreziku vazhdon: një virus mund të godet çdo kohë dhe mund të jetë kërcënues për jetën e çdokujt, apo ndonjë sëmundje e rrallë mund të rishfaqet prapë pas gati 20 vjetësh. Të pranuarit e këtyre fatkeqësive si natyrale dhe mos mendimi për to do të ishte një gabim serioz. Allahu iu dërgon njerëzve sëmundje për qëllim të veçantë. Në këtë mënyrë ata që janë arrogantë mund të gjejnë rastin që të kuptojnë shtrirjen e fuqisë së tyre të vërtetë. Përveç kësaj, kjo është mënyrë e mirë që të kuptohet natyra e vërtetë e kësaj jete.

Përpos sëmundjeve, aksidentet paraqesin kërcënim serioz për njeriun. Çdo ditë gazetat kanë tituj të shumtë lidhur me fatkeqësitë e komunikacionit. Edhe aksidentet përbëjnë një pjesë të konsiderueshme të lajmeve televizive dhe të radios. Përkundër faktit se jemi të njohur me aksidentet, neve kurrë nuk na bie ndërmend se në çdo moment mund të përballemi me aksident. Ekzistojnë mijëra faktorë rreth nesh që munden lehtë të na e ndërrojnë rrjedhën e jetës sonë. Ndonjëri mund të humb balancimin dhe të rrëzohet në mes të rrugës, për shembull. Gjakderdhja në tru apo thyerja e këmbës mund të ndodhin në një aksident të tillë të zakonshëm, apo duke ngrënë darkë, nga hala e peshkut në fyt ndonjërit mund të mbytet. shkaqet mund të duken të thjeshta, por çdo ditë me mijëra njerëz në botë përjetojnë aksidente siç janë këto që vështirë imagjinohen.

Këto fakte duhet na bëjnë të kuptojmë kotësinë e përkushtimit ndaj kësaj bote dhe të konkludojmë së çdo gjë që na është dhënë është një e mirë e përkohshme për të na sprovuar në këtë botë. Është e pakuptueshme se si qenia njerëzore, ende është e paaftë që të luftojë një virus të padukshëm, guxon që të shfaq arrogancë ndaj Krijuesit të tij të Plotfuqishëm.

Padyshim, Allahu është Ai që e ka krijuar njeriun dhe Ai është i Vetmi që mund ta mbrojë atë nga të gjitha rreziqet. Në këtë aspekt, aksidentet dhe sëmundjet na tregojnë se kush jemi. Pa marrë parasysh se sa i fuqishëm dikush mund të mendojë se është, përpos me vullnetin e Allahut, askush nuk mund të parandalojë asnjë sëmundje të mos ngjajë. Allahu i krijon të gjitha sëmundjet dhe situatat tjera për të përkujtuar njeriun për dobësitë e njeriut.

Kjo botë është vend sprove për njeriun. Çdokush mban përgjegjësinë për përpjekjet e veta që të fitojë kënaqësinë e Tij. Në fund të këtij testi, ata që kanë pasur njohuri të qartë unitare për Allahun pa i përshkruar Atij shok dhe nënshtrimit të urdhrave dhe ndalesave të Tij do të banojë përgjithmonë në parajsë. Ata që nuk e ndërrojnë arrogancën e tyre dhe preferojnë këtë botë dhe dëshirat e tyre atëherë ata do të humbin jetën e përhershme të gëzimit e të lehtësive dhe si këmbim do të kenë vuajtjen e përjetshme dhe kurrë nuk do të jenë të lirë nga problemet, dobësitë dhe dhimbjet në këtë si dhe në botën tjetër.

Pasojat e sëmundjeve dhe fatkeqësive

Siç është thënë më parë, sëmundja dhe aksidentet janë ngjarje me të cilat Allahu e sprovon njeriun. Besimtari që përballet me ndodhi të tillë menjëherë i kthehet Allahut, duke u lutur dhe duke kërkuar strehim tek Ai. Ai është mirë i njoftuar se asgjë dhe askush përpos Allahut nuk mund ta shpëtojë atë nga pikëllimi. Gjithashtu ai është i vetëdijshëm se durimi, devotshmëria dhe besimi i tij në Allahun janë hedhur në sprovë. Në Kur’an, profeti Ibrahim (a.s.) lavdërohet për qëndrim e tij shembullor. Lutja e tij e sinqertë është ajo që duhet përsëritet nga të gjithë besimtarët. Kështu tregohet në Kur’an:

Profeti Ejub (a.s.), nga ana tjetër, ka vënë një shembull të mirë për të gjithë besimtarët meqë ai vetëm ka kërkuar durim nga Allahu kur u përball me sëmundje të rëndë:

Fatkeqësitë e tilla forcojnë besnikërinë e besimtarëve ndaj Krijuesit të tyre dhe i përforcon ata në pjekuri. Kjo është arsyeja pse secila vuajtje është “fat”. Jobesimtarët, nga ana tjetër, i kuptojnë të gjitha llojet e aksidenteve dhe sëmundjeve si “fatkeqësi”. Duke mos e kuptuar se çdo gjë është krijuar me qëllim të veçantë dhe se durimi i shfaqur gjatë problemeve do të shpërblehet në ahiret, jobesimtarët bien në pikëllim të madh. Në të vërtetë, meqë në sistemin e bazuar në mohimin e ekzistencës së Allahut njerëzit përvetësojnë pikëpamje materialiste, atyre që nuk besojnë sëmundjet dhe aksidentet u sjellin pikëllime shtesë. Vlerat morale dhe pikëvështrimet e shoqërisë materialiste diktojnë se pas aksidentit ose sëmundjes çfarë ata kryesisht përjetojnë është vetëm humbje e papritur e “shokëve” të ngushtë edhe nëse ata nuk kanë vdekur. Qëndrimi i tillë merret thjeshtë meqë ata mendojnë se me qenë shok me dikë apo kujdesi ndaj të vuajturit është problem. Pa marrë parasysh se sa dashuri dhe kujdes ai ka dhënë “ në ditët e veta”, posa të sëmuret ndonjëri - i dergjuri për shembull- apo i paafti, e tërë dashuria e ndjerë për të humbet. Një arsye tjetër që i bën njerëzit të ndërrojnë është humbja e pamjes apo e aftësive të caktuara. Kjo pritet nga një shoqëri materialiste, pasi në shoqërinë e tillë, njerëzit i vlerësojnë të tjerët sipas vetive të tyre fizike. Si pasojë, kur shfaqen defektet fizike, edhe vlera e atij personit humbet.

Për shembull, gruaja apo i afërmi i ndonjë personi me të meta fizike, menjëherë fillon të ankohet për vështirësitë e kujdesit ndaj personit të paaftë. Zakonisht ata ankohen se sa të pafat janë. Shumica e tyre thonë se ata ende janë shumë të rinj e janë duke u përballuar me fatkeqësi të tillë, çfarë nuk e kanë merituar. Kjo është vetëm një vetë-arsyetim pse ai ose ajo nuk i kushton kujdes të duhur të afërmit të vet të me të meta. Disa, nga ana tjetër, i ndihmojnë të paaftin apo pacientin nga frika se dikush mund të thotë diçka nëse i lënë vetëm. Thashethemet, që zakonisht lehtë përhapen, thjeshtë i largon nga sjellja e tillë. Në kohët e të tilla të fatkeqësive premtimet e dhëna për besnikëri gjatë ditëve të lumtura papritmas zëvendsohen me ndjenja vetjake, egoiste.

Diseases, such as those that are illustrated next, are often trials from Allah. Such incidents are rare opportunities for believers to show their patience and devotion to Allah. Yet, those who limit their understanding to this world alone hardly comprehend this essential secret.

Fatkeqësitë e tilla nuk duhet që të na befasojnë në shoqërinë ku disa forma të sjelljes, siç është besnikëria, shfaqen vetëm kur ekziston përfitimi nga ta. Padyshim, në një shoqëri ku është vendosur mirë kriteri materialist dhe çfarë është më e rëndësishme, ku njerëzit nuk i frikohen Allahut, është e pamundur që të pritet nga dikush të mbetet besnik ndaj dikujt tjetër pa çmim. Pas të gjithave, nuk mund të presim që dikush të jetë i sinqertë dhe i ndershëm ndaj të tjerëve nëse ai nuk beson se do të dënohet për dështim që nuk ka vepruar ashtu ose për shpërblimin që ka punuar. Sjellja e tillë në shoqërinë materialiste besohet të jetë sjellje “idiotësie”. Kjo është për shkak se nuk ka kuptim në tregimin e besnikërisë ndaj dikujt që kur vdes ndoshta pas disa dekadave, përgjithmonë pushon së ekzistuari. Duke konsideruar situatën në një sistem që të dy palët janë të bindura se do të jetojnë shkurtë e do të vdesin, mentaliteti i tillë është i arsyeshme. Pse, atëherë, të mos preferojnë mënyrën më të lehtë dhe më të përshtatshme për t’i bërë gjërat?

Sidoqoftë, faktet qëndrojnë ndryshe. Ata që besojnë në Allahun, të cilët, në praninë e Tij, janë të vetëdijshëm për dobësitë e tyre dhe i frikohen Atij, i vlerësojnë njerëzit tjerë në mënyrë siç Allahu dëshiron t’i vlerësojnë. Vetia më e çmuar e një personi që është në prani të Allahut është frika dhe respekti i tij, e kështu, sjelljet e tyre fisnike vijnë nga këto karakteristika. Nëse dikush i frikohet Allahut shfaq përsosmëri morale në këtë botë, ai do të arrijë përsosmërinë fizike dhe mentale për gjithë kohën. Duke ditur këtë fakt defektet fizike të kësaj bote e humbin tërë rëndësinë. Ky është premtim i Allahut dhënë besimtarëve. Kjo është edhe arsyeja themelore pse besimtarët shfaqin respekt dhe dhembshuri ndaj njeri tjetrit dhe konsideratë për personat me të meta fizike të njeri tjetrit, dhe demonstrojnë përkushtim të përjetshme ndaj njëri tjetrit.

Ky hendek i madh në perceptim në mes të besimtarëve dhe jobesimtarëve si dhe gjendjet e ndryshme shpirtërore që ata përjetojnë është mjaft e rëndësishme. Kur zilia dhe zemërimi të largohen nga zemra e besimtarëve dhe zëvendësohen me qetësi dhe siguri; ndjenjat e zhgënjimit, pakënaqësisë dhe hidhërimit krijojnë gjendje të zymtë shpirtërore për jobesimtarët. Kjo është sikur të ishte dënim nga shoqëria materialiste që i rrethon jobesimtarët, por në të vërtetë është një fatkeqësi nga Allahu për ata që nuk besojnë. Ata që supozojnë se nuk do të gjykohen për veprat e tyre të këqija, do të habiten në ditën e gjykimit kur veprat e tyre, egërsia, mosbesimi, dhe jo-besnikëria – do të gjykohen:

Vitet e vonshme të jetës

Efektet shkatërruese të kalimit të vjetëve mund të vërehen edhe në trupin tonë. Me kalimin e vjetëve, trupi, gjëja më e vlershme që qenia njerëzore ka, kalon nëpër një proces të pakthyeshëm të shkatërrimit. Ndryshimet që trupi i njeriut përjeton gjatë jetës tregohen në Kur’an me sa vijon:

Vitet e vonshme të jetës janë kohërat që më së shumti shpërfillen në planet e ardhmërisë së një të rrituri, përpos procesit shqetësues për kursimin për pleqëri. Në të vërtetë, duke qenë aq afër vdekjes, njerëzit ngurrojnë qasjen ndaj kësaj etape jetësore. Kur dikush dëshiron që të flasë për pleqëri, tjerët ndihen të brengosur dhe mundohen që të ndërrojnë këtë temë “të pakëndshme” sa më shpejt. Përditshmëria e jetës është mënyrë e mirë që t’i iket mendimit me vitet më të mjera të mundshme të jetës. Prandaj, shtyhet deri në kohën kur në mënyrë të pashmangshme përballet me pleqërinë. Padyshim, arsyeja kryesore për shmangie të tillë është supozimi se njeriu ka kohë të pakufishme deri sa të vjen vdekja. Ky moskuptim i rëndomtë sqarohet në Kur’an:

Ideja e gabuar shpesh dërgon në pikëllim të madh. Kjo është për shkak se, pa marrë parasysh moshën, e vetmja gjë që njeriu ka janë kujtimet e zbehta të ditëve të kaluara. Njeriu mezi kujton fëmijërinë. Është shumë vështirë bile të kujtohen gjërat nga dekada e kaluar. Ambiciet e mëdha të një të riu, vendimet e rëndësishme, dhe caqet që ai i ka arritur, humbin rëndësinë e vet kur njëherë përjetohen dhe arrihen. Për këtë shkak tregimi për një jetë “të gjatë” është përpjekje e kotë.

Qoftë tinejxher apo i rritur, kjo duhet nxis njeriun që të merr vendim të rëndësishëm për jetën e tij. P.sh, nëse je në të 40-tët dhe pret që të jetosh deri në vitet e mesme të 60-tave – çka nuk e ke të garantuar – 25 vjetët e mbetura do të kalojnë sigurisht shumë më shpejt sa 40 vjetët e kaluara. E njëjta gjë vlen edhe nëse jeta zgjatet për disa vjet, ato do të kalojnë bile, para se t’i vëresh. Kjo është, sigurisht, përkujtues i përhershëm i natyrës së vërtetë të kësaj bote. Një ditë secili shpirt në këtë botë do ta lë këtë botë dhe nuk do të ketë kthim prapa.

Prandaj, njeriu duhet që të lë anash paragjykimet e tij dhe të jetë më real sa i përket jetës së tij. Koha shumë shpejt kalon dhe secila ditë sjell dobësi të reja fizike e të menduar të dobët, se sa dinamizëm të freskët e figurë më të re. Shkurtimisht, plakja është manifestim i paaftësisë së njeriut që të kontrollojë trupin, jetën dhe fatin e tij. Efektet armiqësore të kohës në trup bëhen më të dukshme në këtë periodë. Allahu na informon për këtë në ajetin vijues:

Në mjekësi, perioda e pleqërisë së vonë emërohet edhe si “fëmijëria e dytë”. Prandaj, gjatë kësaj faze të jetës, njerëzit në moshë kanë nevojë për kujdes sikur fëmijët, pasi funksionet e tyre mentale dhe trupore kalojnë nëpër modifikime.

Gjatë plakjes së njeriut, karakteristikat shpirtërore dhe fizike që shfaqen në fëmijëri bëhen më të dukshme. Njerëzit e vjetër nuk mund të kryejnë shumë detyra ku lypset fuqia fizike. Ndryshimet në gjykim, të menduarit e dobët, vështirësi në të ecur, vështirësi në mbajtje të drejtpeshimit dhe bisedës, pengesat të ndryshme, të kujtuarit e dobët dhe humbje graduale të memories, ndryshimet në disponim dhe sjellje janë vetëm disa nga simptomat e sëmurjeve që zakonisht vërehen në pleqëri.

Shkurtimisht, pas një kohe të caktuar, njerëzit shpesh kthehen sikurse në gjendjen e vartësisë fëmijërore si nga aspekti fizik ashtu edhe nga aspekti mendor.

Jeta fillon dhe mbaron sikur në gjendje fëmijërore. Ky nuk është proces i rastësishëm. Është e mundur që njeriu të mbetet i ri gjer në vdekje. Prandaj Allahu përkujton njeriun për natyrën e përkohshme të kësaj bote me keqësimin e cilësisë së jetës së tij në periodat e caktuara të jetës. Ky proces shërben si përkujtues i qartë se jeta kalon shumë shpejt. Allahu sqaron këtë çështje në ajetin e mëposhtëm:

Problemet fizike të pleqërisë

Pa marrë parasysh se sa të holla keni apo sa i shëndetshëm jeni, çdokush do të përballet me problemet që kanë të bëjnë me pleqërinë, disa prej të cilave janë sqaruar më poshtë:

Lëkura është vërtetë faktor i rëndësishëm në vlerësimin se si dikush duket. Është një komponentë thelbësore e bukurisë. Kur largohet vetëm disa mm2 të indit, njeriu vjen në përfundim të shpejtë që njerëzit e dobët shqetësohen. Kjo është vetëm për shkak se, lëkura përpos që ofron mbrojtje nga ambienti i jashtëm, gjithashtu siguron edhe pamje estetike dhe të këndshme të trupit. Kjo, padyshim, është funksion i rëndësishëm për lëkurë. Fundi i fundit, nëse dikush mendon se është i bukur, kjo është kryesisht për shkak të lëkurës, një copë indi lëkuror që është e rëndë 2 kg, mbulon trupin. Bile për çudinë e dikujt ky është organi i vetëm i cili dëmtohet dukshëm gjatë pleqërisë.

(Left) Jeanne Calment, the oldest French woman. There is a period of a century between these two photographs. (Middle) Naty Revuelta, in youth and old age.

Kur njeriu mplaket, lëkura humb strukturën e vet elastike meqë proteinat strukturalë që e formojnë “skeletin” e shtresave fundore të saj bëhen të ndjeshme dhe të dobëta. Kjo është arsyeja pse rrudhat dhe vijat, ankth për shumë njerëz, paraqiten në fytyrë. Funksionimi i gjëndrave yndyrore në shtresën e sipërme të lëkurës zvogëlohet, duke krijuar thatësi akute. Me kohë, trupi i ekspozohet ndikimeve të jashtme pasi përshkueshmëria e lëkurës rritet. Si rezultat i këtij procesi, pleqtë lëngojnë seriozisht nga gjumi i çrregulluar, plagë sipërfaqësore dhe nga kruarja që quhet “kruarja e pleqërisë”. Në të njëjtën mënyrë, dëmtimet bëhen deri te shtresat e poshtme e lëkurës. Përtërirja e indeve të lëkurës dhe mekanizmat për këmbimin e substancave nuk funksionojnë aq sa duhet, duke bërë kështu një terren për zhvillimin e tumoreve.

Forca e eshtrave është gjithashtu e një rëndësie të madhe për trupin e njeriut. Përpjekjet që të arrihet qëndrim vertikal rrallë do të jetë i mundur tek pleqtë, çfarë është shumë e lehtë për të riun. Duke lëvizur me trup të kërrusur, njeriu humb atë krenarinë dhe arrogancën, duke i dhënë një mesazh të fortë se nuk ka aftësi bile as trupin e vet ta ketë nën kontroll. Prandaj, kjo është gjithashtu një humbje për “pamjen dhe hijeshinë”.

Everybody experiences the changes seen in these pictures. The process of ageing is the clearest evidence that we are living in a temporary world. Man comes into this world, grows to adulthood and old age and then dies. Yet, only the body experiences this irreversible process. The soul, on the other hand, lives forever.	The picture this old lady holds in her hand is one of her youth.

Simptome e pleqërisë nuk janë vetëm këto. Pleqtë kanë afinitet që të humbin ndjenjat meqë qelizat nervore pushojnë së regjeneruari pas një kohe të caktuar. Pleqtë lëngojnë nga çorientimi hapësinor për shkak të dobësimit të syve në reagim ndaj intensitetit të dritës. Kjo është shumë e rëndësishme pasi tregon kufizimin e shikueshmërisë së syrit: theksueshmërisë së ngjyrave, pozitës së objekteve dhe madhësitë e tyre mjegullohen. Këto, pa dyshim, janë situata të vështira që pleqtë duhet t’iu përshtaten.

Njeriu ka mund që kurrë të mos e përjetojë shkatërrimin fizik të pleqërisë: ai thjesht ka mund të forcohet dhe të bëhet më i shëndetshëm me kalimin e kohës. Pasi nuk njohim ndonjë rast të tillë, të jetuarit e një jete të gjatë ka mund të ofrojë mundësi të pashembullt për jetët e plotësuar personale dhe shoqërore. Koha ka mund të ketë përmirësuar kualitetin e jetës, duke e bërë më të hareshme se ndonjëherë. Mirëpo, sistemi i përcaktuar si i mirë për njerëzimin është i bazuar në rënien e kualitetit të jetës me kalimin e kohës.

Kjo është edhe një dëshmi për natyrën e përkohshme të kësaj bote. Allahu çdoherë na përkujton për këtë fakt në Kur’an dhe i urdhëron besimtarëve të mendojnë për të:

Pas një kohe të caktuar të jetës gjatë së cilës njeriu supozon se është fizikisht dhe mentalisht i fortë dhe e percepton tërë botën përmes pikëvështrimit të tij, ai papritmas kalon në një etapë ku humbë shumë gjëra që ai më parë kënaqej me to. Ky proces është i paevitueshëm dhe i pakthyeshëm. Kjo është vetëm për shkakun se Allahu e ka krijuar këtë botë si vend të përkohshëm për të jetuar në të dhe e bëri të papërsosur që të na shërbej si përkujtues të ahiretit.

Mësimet e nxjerra nga plakja e personave të famshëm

Plakja është e pashmangshme. Askush, pa përjashtim, nuk mund t’i ikë. Duke parë personat e famshëm se si plaken ka ndikim të madh tek ne, meqë dëmtimi i tyre fizik është i dukshëm. Duke qenë dëshmitar për plakjen e njerëzve të njohur për nga fama, pasuria dhe bukuria e tyre, sigurisht është përkujtues për shkurtësinë dhe të parëndësinë e kësaj jete.

Çdo ditë mund të shihet ky fakt nga qindra shembuj përreth nesh. Një person inteligjent, i shëndoshë dhe i famshëm, dikur simbol i bukurisë ose suksesit, një ditë del në gazetë, revistë dhe në televizion me aftësi të kufizuara fizike ose mentale. Ky është përfundim i pothuaj të gjithëve. Sidoqoftë, njerëzit e popullarizuar kanë vend të posaçëm në mendjen tonë; mënyra se si ata plaken dhe humbin sharmin na e rëndon edhe më shumë mendjen. Në faqet në vijim, do të shihni fotografitë e disa njerëzve të popullarizuar. Secila foto është shenjë e qartë se pa marrë parasysh se sa je i ri, i bukur dhe i suksesshëm, pleqëria do të jetë fund i pashmangshëm.

Vdekja e njeriut

Jeta rrjedh sekondë pas sekonde. A jeni të vetëdijshëm se çdo ditë iu afron më afër vdekjes ose se vdekja është aq afër jush sa është afër të tjerëve?

Siç na është kumtuar në ajetin: “Secili njeri do të shijojë vdekjen, e pastaj do të ktheheni te Ne.” (Ankebut: 57), secili që është shfaqur ndonjëherë në këtë botë është i përcaktuar që të vdes. Pa përjashtim të gjithë do të vdesin, çdonjëri. Sot, është vështirë që t’u biesh në gjurmë shumë njerëzve që kanë vdekur. Ata që tani janë gjallë dhe ata që ndonjëherë do të jetojnë do ta shijojnë vdekjen në ditën e caktuar. Pavarësisht nga ky fakt, njerëzit mundohen ta shohin vdekjen si një aksident i pamundur.

Paramendoje një foshnje që vetëm sa ka lindur dhe njeriun i cili është duke vdekur. Asnjeri as tjetri nuk kanë ndikim në procesin e lindjes apo të vdekjes. Vetëm Allahu ka fuqinë që të inspirojë frymën e lindjes dhe të vdekjes.

Të gjithë njerëzit do të jetojnë deri në ditën e caktuar e pastaj do të vdesin; Allahu në Kur’an jep shpjegim për qëndrimin e zakonshëm të treguar ndaj vdekjes në ajetin në vazhdim:

Shumica e njerëzve i shmangen mendimit për vdekjen. Në vlugun e punëve të përditshme, njeriu zakonisht preokupohet me çështje krejtësisht tjera: cilin fakultet ta regjistrojë, për cilën kompani të punojë, çfarë ngjyre të rrobave të vesh të nesërmen, çfarë të gatuajë për darkë; të gjitha këto janë çështjet madhore që zakonisht i kemi në konsideratë. Jeta kuptohet si një proces rutinë për çështjet aq të vogla. Përpjekjet për të biseduar për vdekjen gjithmonë ndërpriten nga ata që trazohen nga dëgjimi për këtë çështje. Marrja me seriozitet e çështjes së vdekjes bëhet vetëm kur dikush plaket, dhe nuk e çan kokën më herët për këtë çështje aq të pakëndshme. Por duhet që të kemi në mendje se nuk e kemi jetën të garantuar as deri në orën e ardhshme. Çdo ditë njeriu është dëshmitar i vdekjes së njerëzve përreth tij por mendon pak për ditën që tjerët do të jenë dëshmitar të vdekjes së tij. Ai kurrë nuk supozon se përfundim i tillë është duke e pritur!

Megjithatë, kur vdekja vjen i gjithë realiteti i jetës “papritmas” zhduket. Nuk përmenden më as “ditët e lumtura”. Paramendo të gjithat që ke mundësi t’i bësh mu tani: të bëni me sy, lëvizni trupin, flisni, qeshni; të gjitha këto janë funksione trupore. E tani paramendo për gjendjen dhe formën e trupit tënd pas vdekjes.

Që nga frymëmarrja e fundit, do të bëhesh vetëm një “grumbull mishi”. Trupi yt, i qetë dhe i palëvizshëm, do të dërgohet në morg. Atje do të lahesh për herë të fundit. I mbështjellë në qefin, kufoma jote do të bartet për në varreza me arkivol. Kur trupi vendoset në varr, dheu do të mbulojë. Ky është fundi i tregimit tënd. Prej këtij momenti, ti bëhesh vetëm njëri nga emrat e shkruar në gurin prej mermeri.

Gjatë muajve ose viteve të para, varri yt do të vizitohet shpesh. Me kalimin e kohës, njerëzit vijnë më rrallë. Pas disa dekadave, askush më nuk do të vizitojë.

A corpse consumed by worms in a grave Wherever you are, death will find you out, even if you are in towers built up strong and high! (Surat an-Nisa: 78)
A. Just after death	C. Before disintegration begins in the corpse	E. A burnt corpse
B. Bloody froth coming out of mouth and nose	D. Eyes turning purple after death	F. A corpse consumed by worms in a grave

Ndërkohë, familja jote e ngushtë do të përjetojnë një aspekt tjetër të vdekjes suaj. Në shtëpi, dhoma dhe shtrati juaj do të jenë të zbrazët. Pas varrimit, ato sende që kanë mbetur do të mbesin në shtëpi: shumica e teshave, këpucëve, etj., do t’i dhurohen dikujt që kanë nevojë. Regjistri yt në komunë do të shlyhet apo do të arkivohet. Gjatë viteve të parë, dikush do të mbajë zi për ty. Sidoqoftë, koha punon kundër kujtimeve që ke lënë prapa. Pas 4-5 dekadave, do të mbesin vetëm disa që do të përkujtojnë. Do të vijnë gjeneratat e reja dhe askush nga gjenerata jote nuk do të jetë në botë. A do të përkujtohesh apo jo, çdo gjë do të jetë e pavlerë për ty.

Derisa kjo krejt ngjanë mbi tokë, kufoma nën dhé do të kalojë nëpër procesin e shpejtë të kalbjes. Menjëherë pasi të jesh vendosur në varr, procesi i shumimit të baktereve dhe insekteve do të fillojë për shkak të mungesës së oksigjenit. Gazrat e liruara nga këto organizma do të fryjnë trupin, duke filluar nga abdomeni, duke ndryshuar formën dhe dukjen e tij. Gjaku do të shpërthejnë nga goja dhe hunda për shkak të shtypjes së gazrave në diafragmë. Me procedimin e kalbjes, qimet e trupit, thonjtë, shputat dhe shuplakat do të bien. Duke shoqëruar ndryshimin e jashtëm të trupit, organet e brendshme si mushkëritë, zemra dhe mëlçia gjithashtu do të kalben. Në ndërkohë, skenat më të tmerrshme do të ndodhin në abdomen, ku lëkura nuk mund të bartë shtypjen e gazrave dhe papritmas shpërthen, duke shpërndarë një erë shumë të keqe dhe të padurueshme. Duke filluar nga kafka, muskujt do të shkëputet nga vendet e tyre, lëkura dhe indet e buta do të shpërbëhen tërësisht. Truri do të kalbet dhe do të fillojë të duket si baltë. Ky proces do të vazhdojë derisa i tërë trupi do të mbetet vetëm skelet.

Nuk ka mundësi që prapë të kthehet jeta e vjetër. Mbledhja rreth tryezës në darkë me anëtaret e familjes, shoqërimi apo që prapë të kemi vend të mirë pune, është e pamundur.

Shkurtimisht, “grumbulli i mishit dhe eshtrave”, në të cilin kemi mundur të dallojmë fytyrat, do të përballet me një përfundim të shëmtuar. Nga ana tjetër, ti – apo më mirë të themi, shpirti yt – do të largohet nga trupi yt menjëherë pas frymëmarrjes së fundit. Mbetja jote – trupi yt – do të bëhet pjesë e dheut.

Po, por cila është arsyeja për të gjitha këto ngjarje?

Nëse Allahu do të kishte dëshiruar, trupi nuk do të kalbej në këtë mënyrë. Kjo mban në vete një porosi të brendshme shumë të rëndësishme.

Fundi i llahtarshëm që e pret njeriun duhet që ta mësojë atë se ai nuk është vetë trupi, por shpirt “i mbyllur” brenda në trup. Me fjalë tjera, njeriu duhet të mësoj se ai ka një ekzistencë përtej trupit të tij. Bile, njeriu duhet që të kuptojë vdekjen e trupit të tij që ai mundohet ta posedojë meqë ai dëshiron të mbetet përgjithmonë në këtë botë të përkohshme. Sidoqoftë ky trup, që e mendon se është shumë i rëndësishëm, do të kalbet dhe do të jetë ushqim i krimbave një ditë dhe më në fund do të mbetet vetëm një skelet. Ajo ditë mund të jetë shumë afër.

Përkundër këtyre fakteve, procesi mendor i njeriut ka prirje për nënvlerësim të asaj çfarë nuk do apo nuk i pëlqen. Ai bile ka prirje që të mohon ekzistimin e gjërave që ai përpiqet t’u largohet. Kjo tendencë më së shumti duket kur bëhet fjalë për vdekjen. Vetëm funerali apo vdekja e papritur e ndonjë anëtari të familjes sjell këtë realitet në mend. Gati çdokush e sheh vdekjen shumë larg nga vetja. Supozimi është se ata që kanë vdekur në gjumë apo në ndonjë fatkeqësi janë njerëz tjerë dhe çfarë iu ka ndodhur atyre nuk do të na ndodhë edhe neve! Çdokush mendon se është shumë herët për të vdekur dhe gjithmonë ekzistojnë edhe shumë vite përpara që duhet jetuar.

Por sigurisht, njerëzit që kanë vdekur rrugës për në shkollë apo duke u ngutur që të arrijnë në një mbledhje afariste kanë pasur mendimin e njëjtë. Ata sigurisht kurrë nuk kanë menduar se lajmet e gazetave të nesërmen do të lajmërojnë për vdekjen e tyre. Është më se e sigurt se, derisa jeni duke i lexuar këta rreshta, ti ende nuk pret që do të vdesësh shpejt pasi t’i kesh kryer këto rreshta apo as që mendon për mundësinë që do të mund të ndodhte. Si duket mendon se është herët që të vdesësh sepse ke shumë gjëra për të plotësuar. Mirëpo, kjo është vetëm një shmangie e vdekjes dhe këto janë vetëm përpjekje të kota për t’i ikur:

Njeriu që është krijuar i vetmuar duhet të jetë i vetëdijshëm që edhe do të vdes i vetmuar. Por gjatë jetës, ai jeton gati i dhënë pas pasurisë. Qëllimi i vetëm i tij në jetë është që të ketë shumë e më shumë. Sidoqoftë, askush nuk mund që të marr me vete pasurinë e vet në varr. Trupi është i mbështjellë me qefin i cili është i bërë nga materiali më i lirë. Trupi vjen në këtë botë i vetmuar dhe largohet në të njëjtën mënyrë. Pasuria e vetme që njeriu mund të merr me vete kur të vdes është besimi apo mosbesimi i tij.

All-llahu është Ai që ju krijoi në gjendje të dobët, pastaj pas asaj dobësie ju dha fuqi, e pas fuqisë, dobësi e pleqëri. Ai krijon çka të dojë, Ai është më i dijshmi, më i fuqishmi.

It is Allah Who created you in a state of (helpless) weakness, then gave (you) strength after weakness, then, after strength, gave (you) weakness and a hoary head: He creates as He wills, and it is He who has all knowledge and power. (Surat ar-Rum: 54)