Të Kuptuarit Kur’anor Të Dashurisë

Njerëzit të cilët nuk jetojnë në pajtim me parimet morale të Kur’anit nuk mund të duan apo të duhen në kuptimin e vërtetë të fjalës. Që dashuria e vërtetë të jetë e ndërsjellë, dy njerëz duhet ta duan Allahun me respekt të thellë dhe duhet të shfaqin atë moral që fiton kënaqësinë e Allahut. Allahu do ta mbjell dashurinë në zemrat e robërve të Tij të dashur dhe do të sigurojë që njerëzit e tjerë t’i duan ata. Nuk duhet harruar se Allahu është burimi i vërtetë dhe zotëruesi i dashurisë. Për t’i mundësuar dikujt të jetoj me dashuri të vërtetë, që ka vlerë të madhe dhe është një mirësi e madhe, një person duhet të përpiqet të jetë i denjë për këtë bekim duke zbatuar parimet morale të Kur’anit dhe duhet të lutet që Allahu t’ia dhurojë dashurinë e vërtetë. Njerëzit të cilët nuk zbatojnë parimet morale të Kur’anit jetojnë një jetë të privuar nga dituria e vërtetë, shpresa dhe miqtë e vërtetë në të dy botët.

Allahu na njofton se dashuria është një mirësi që Ai na ka dhuruar:

Dhe butësi prej Nesh dhe dëlirësi. Ai ishte besimtar i përkushtuar.(Surja Merjem: 13)

Në të vërtetë, atyre që besojnë dhe bëjnë vepra të mira, i Gjithëmëshirshmi do t’u dhurojë dashuri. (Surja Merjem: 96)

Dhe një prej shenjave të Tij është që prej jush krijoi për ju bashkëshortet tuaja, që të qetësoheni pranë tyre, duke vënë ndërmjet jush dashuri dhe mëshirë. Me të vërtetë, në këtë ka shenja, për njerëzit që mendojnë. (Surja Rum: 21)

Më poshtë jepen disa prej tipareve që Allahu i konsideron si të denja për dashurinë e vërtetë:

Të jesh vet-flijues

Ca njerëz të cilët nuk besojnë në Allahun dhe në Ahiret e gjykojnë këtë botë si një vend të një lufte të madhe dhe prandaj besojnë se i forti do ta mposht të dobëtin në mënyrë të pashmangshme. Kjo pikëpamje, produkt i një mënyre plotësisht të gabuar të të menduarit, bazohet në largimin e njerëzve nga morali i mirë dhe në përpjekjen për të mbrojtur fitimet dhe interesat e veta. Një komunitet që qeveriset sipas pretendimeve të tilla nuk sheh ndonjë nevojë t’i ndihmojë ata të cilët kanë nevojë për ndihmë; të jetë vet-flijues apo i brengosur për mirëqenien, lumturinë dhe qetësinë e një personi tjetër; t’i vendos interesat e tij apo saj mbi interesat e veta. Si pasojë, veprimet e tilla shmangen sepse ato nuk u sjellin kurrfarë përftimi atyre që angazhohen në to.

Kështu, këta njerëz nuk mund ta duan vërtet njëri tjetrin, sepse njerëzit nuk mund t’i duan me të vërtetë ata të cilët mendojnë për mirëqenien e vetes së tyre para se të mendojnë për mirëqenien e tjetërkujt. Për shembull, ata të cilët e përjetojnë egoizmin e një personi tjetër ndiejnë se si dashuria e tyre për atë person vdes ngadalë. Nëse një person mendon vetëm për rehatinë e vet, duke mbajtur për vete një ushqim të shijshëm apo një shtrat të rehatshëm dhe duke mos menduar për fqinjët e tij apo saj, kjo pashmangshmërisht do ta shkatërrojë dashurinë që ndien për atë person. Pasi që njerëzit janë rregullisht dëshmitar të mënyrës së tillë të sjelljes, ata në mënyrë të nën-ndërgjegjshme kanë një pikëpamje negative ndaj njerëzve të tillë.

Ca njerëz të cilët janë të distancuar shumë nga parimet morale të Kur’anit nuk mund të kërkojnë madje as prej shokëve më të afërt të bëjnë ndonjë sakrificë. Për shembull, një nënë e cila duhet të kujdeset për fëmijën e saj të sëmurë nuk mund t’i kërkoj koleges së saj të punës ta kryej punën e saj derisa ajo t’ia plotësojë nevojat fëmijës së saj. Madje edhe nëse njeriu i ndihmon prindërit e vet, mund të ndodhë që të lind ndonjë telashe me vëllezërit dhe motrat e tij. Në anën tjetër, kur pyeten, shumica e njerëzve thonë se ata i duan shumë prindërit e tyre. E megjithatë, nëse kërkohet vet-flijim dhe nuk ekziston ndonjë përfitim në horizont për atë person, shumica e njerëzve do të përpiqen t’iu shmangen obligimeve të tilla. Mirëpo, ata të cilët vërtet e duan dikë tjetër do të bëjnë të gjitha sakrificat e mundshme dhe kurrë nuk do të lodhen apo të mërziten nga një sakrificë e tillë.

Njëri prej tipareve më të dukshme të besimtarëve të sinqertë është se ata në mënyrë bujare do të vënë interesat e tyre prapa interesave të besimtarëve tjerë. Allahu jep një shembull të tillë në Kur’an kur rrëfen për mërgimin e Muslimanëve të Mekës në Medine dhe për mënyrën se si i mirëpritën ata Muslimanët e Medinës.

Kur’ani na njofton për moralin e bukur të besimtarëve në ajetin vijues:

Ndërsa ata që banojnë në Medinë dhe që e kanë pranuar besimin qysh më parë, i duan mërgimtarët që vijnë në Medinë dhe në zemrat e tyre nuk ndjejnë kurrfarë rëndimi, për atë, që u është dhënë atyre, por duan t’u bëjnë më mirë mërgimtarëve sesa vetes, edhe pse vetë janë nevojtarë. Kushdo që ruhet nga lakmia e vetvetes, me siguri që do të jetë fitues. (Surja Hashr:9)

Besimtarët e Mekës mërguan në mënyrë që të mund të jetojnë sipas fesë së tyre. Ata lanë prapa gjithçka që u përkiste, të afërmit, shtëpitë, vreshtat, kopshtet dhe vendet e tyre të punës për ta fituar kënaqësinë e Allahut. Kjo vërteton moralin e lartë të tyre dhe tregon faktin se ata kanë zgjedhur Allahun si kujdestar dhe kanë qenë njerëz të besueshëm. Morali i tyre i bukur bëri që Muslimanët e Medinës t’i mirëpresin ata në mënyrën më të mirë të mundshme me dashuri të thellë, respekt dhe mëshirë.

Pa i marr parasysh nevojat dhe interesat e veta, ata u kujdesen për interesat dhe nevojat e vëllezërve të tyre kur bëhej fjalë për ushqim dhe jetesë. Veprat e tyre të vet-flijimit mbështeteshin në dashurinë e tyre të fuqishme dhe të sinqertë për Allahun dhe për gjithë besimtarët tjerë. Morali i bukur i tyre gjithashtu ngjalli dashurinë e besimtarëve tjerë ndaj tyre. Allahu i përmend këta besimtarë në Kur’an me dashuri dhe lavdërim dhe për 1,400 vitet e shkuara ata kanë lënë një mbresë të pashlyeshme në zemrën e çdo besimtari.

Në ajetin vijues është dhënë një tjetër shembull:

Ata i ushqejnë të varfrit, jetimët dhe të zënët rob edhe pse vetë janë nevojtarë, duke thënë: Ne ju ushqejmë vetëm për hir të Zotit. Për këtë, nuk duam shpërblim e as falënderim! Ne i frikësohemi Zotit tonë në një Ditë të ashpër, që do t’i bëjë fytyrat të jenë të vrenjtura. (Surja Insan: 8-10)

Përkundër faktit se vet ishin nevojtarë, ata të cilët u ofrojnë ushqimin e tyre të uriturve do të duhen dhe respektohen në mënyrë të natyrshme. Le të shtjellojmë më në hollësi këtë me një shembull pasues. Le të supozojmë se ju dhe dy njerëz tjerë jeni shumë të lodhur dhe të uritur. Para jush ka ushqim të mjaftueshëm vetëm për një person dhe vetëm një shtrat. Njëri prej tyre vendos ta haj ushqimin dhe ta shfrytëzoj shtratin pa kërkuar lejen tuaj, ndërsa personi tjetër, përkundër se është i uritur, ju ofron ushqimin e tij dhe këmbëngul që ju të flini në shtrat. Në këtë situatë, ju do të ndiheni krejtësisht i ftohtë ndaj personit egoist, por do të ndieni shumë ngrohtësi dhe dashuri ndaj atij i cili nevojat e tij i vendosi prapa nevojave tua. Allahu krijoi shpirtin e njeriut ashtu që ai të jetë i kënaqur me moralin e mirë dhe të ndiej dashuri dhe ngrohtësi ndaj njerëzve të tillë.

Të jesh falës

Ca njerëz të cilët nuk jetojnë sipas parimeve morale të Kur’anit zemërohen lehtë dhe bëhen të pakënaqur me të tjerët dhe nevrikosen me ata të cilët nuk i përmbushin pritjet e tyre. Shumë njerëz u japin fund miqësive të tyre të gjata me 'shokët e tyre më të afërt' dhe bëhen armiqtë më të mëdhenj të tyre për një çast për shkak të çështjeve relativisht të parëndësishme. Kjo ndodhë për shkak se ata nuk jetojnë sipas parimeve morale të Kur’anit dhe prandaj nuk mund të falin, të jenë të durueshëm apo të dashur ndaj të tjerëve dhe çojnë një jetë që është shumë e distancuar nga parimet e larta morale dhe tiparet që rezultojnë prej tyre.

Besimtarët, të cilët janë shumë të durueshëm dhe falës, nuk do të zemërohen dhe t’iu japin fund miqësive vetëm për shkak të ca gabimeve dhe dyshimeve të vogla. Në vend të kësaj, ata do t’ia japin personit tjetër një mundësi tjetër, t’i përkujtojnë ata për të vërtetën dhe t’i ndihmojnë ata që ta ndryshojnë sjelljen e tyre. Në vend se të ndiejnë zemërim dhe armiqësi ndaj miqve të tyre haptas, ata përpiqen që t’i korrigjojnë gabimet dhe dyshimet e tyre duke iu dhënë shembuj nga Kur’ani. Në dashuri të sinqertë, mbretërojnë ndjenja të mirëkuptimit dhe të tolerancës së madhe. Çdo situatë zgjidhet me dashuri, mirëkuptim dhe në paqe.

Allahu shpall se besimtarët duhet të jenë falës:

Njerëzit e ndershëm dhe të pasur ndër ju të mos betohen se nuk do t’u japin të afërmve, të varfërve dhe të mërguarve në rrugën e Allahut; le t’i falin ata dhe të mos ua marrin për keq! Vallë, a nuk doni ju që t’ju falë Allahu? Allahu është Falës e Mëshirëplotë. (Surja Nur: 22)

... Ti përherë do ta vëresh tradhtinë e tyre, përveç një pakice të tyre; pra, falua fajet dhe mos i qorto! Se, Allahu i do bamirësit.(Surja Ma’ide:13)

Kur’ani nuk vendos kufizime në mënyrën se si besimtarët duhet t’i falin tjerët. Pra, madje edhe ata të cilët vazhdimisht u shkaktojnë dëm besimtarëve duhet të falen. Besimtarët fare lehtë do ta falin një person tjetër, madje edhe nëse pësojnë humbje të madhe si rezultat i veprimeve të atij personi. Duke e falur një thashetheme, një ngatërrestar apo ndonjërin i cili i shkakton atij humbje serioze materiale dhe duke qenë në këtë mënyrë një shembull i shkëlqyeshëm i moralit të lartë, po ai person mund të bëhet një mik i afërt. Në fakt, kur falet një besimtar, ai apo ajo do të ndiejë një dashuri dhe mirënjohje të madhe ndaj falësit. Allahu shpall në Kur’an se njeriu duhet të jetë në gjendje për të falur në mënyrë që të krijoj dashuri të vërtetë:

Nuk barazohet e mira me të keqen! Të keqen ktheje me të mirë e atëherë armiku yt do të të bëhet menjëherë mik i ngushtë. (Surja Fussilet: 34)

Të jesh modest

Njeriu mund të arrij dashuri të vërtetë vetëm pasi ta mposht egoizmin, të punuarit për përfitim, jo-sinqeritetin, mendjemadhësinë dhe sjellje të ngjashme. Në anën tjetër, modestia është njëri prej aspekteve më të rëndësishme të dashurisë, sepse ata të cilët e shohin veten si superior ndaj të tjerëve vlerësojnë vetëm veten e tyre. Duke i parë të tjerët si të pavlerë dhe inferior, ata besojnë se ata janë më të zgjuarit, më të ndërgjegjshmit dhe më të denjët për respekt. Me fjalë të tjera, ata shndërrohen në hyjni të vogla. Një person i tillë e ka të pamundshme të shoqërohet me ata të cilët janë “inferior” dhe kështu nuk mund të sakrifikohen për ta apo t’i vendosin në radhë të parë nevojat e tyre. Si rezultat, ata nuk mund të ndiejnë dashuri të vërtetë dhe të sinqertë për ta. Pra, dashuria dhe mendjemadhësia janë reciprokisht përjashtuese. Një person i cili është mendjemadh nuk mund as të duhet dhe as të ndiej dashuri të thellë dhe të sinqertë ndaj kujtdo.

Ka shumë arsye pse njerëzit mendjemëdhenj çojnë një jetë pa dashuri. Ata në përgjithësi kanë veti që janë të përshtatshme për t’u tallur me njerëz për të ngritur vlerën e vet në sytë e tyre. Ata mendojnë se duke i bërë publike të metat e njerëzve të tjerë do të vënë në pah epërsitë e tyre. Askush s’do të ndiejë një dashuri të sinqertë në zemrat e tyre për ata të cilët vazhdimisht tallen apo poshtërojnë të tjerët.

Në anën tjetër, njerëzit modest duhen gjithmonë, sepse ata e çmojnë njeriun që kanë para vetes dhe, për shkak të besnikërisë së tyre ndaj vlerave Kur’anore, të tjerët do të ndihen rehat me ta. Të tillët dëgjojnë me vëmendje dhe me sinqeritet çdo këshillë që u jepet dhe kurrë nuk grinden dhe nuk pohojnë se ata dinë më mirë. Në vend se të bëhen mendjemëdhenj, ata shfaqin qëndrim të mirë dhe pozitiv. Ata nuk do ta vënë në dyshim të vërtetën dhe nuk e zmbrapsin të gabuarën me zemërim. Ata u përgjigjen të gjitha pyetjeve me ndjeshmëri të madhe dhe kurrë nuk kërkojnë që njerëzit e tjerë t’iu shfaqin dashuri apo respekt në fillim. Madje edhe kur kanë punë me një person mendjemadh dhe polemizues, ata do të përgjigjen duke qenë modest, i vlerësojnë mendimet e të tjerëve, u përgjigjen përshëndetjeve të secilit në mënyrën më të mirë të mundshme dhe kanë shumë dashuri dhe respekt për secilin. Shkurt, modestia e nxitur nga parimet morale të Kur’anit do të zhvillohet në një person shembull i cili është shumë miqësor, i hapur ndaj pikëpamjeve të ndryshme dhe që nuk është kryelartë. Në fakt, ata do të jenë shembull i ndershmërisë, kujdesit ndaj të tjerëve dhe që i çmojnë të tjerët. Për këtë arsye, njerëzit modest zakonisht duhen shumë. Allahu na njofton lidhur me këtë, si vijon:

Robërit e të Gjithëmëshirshmit janë ata që ecin thjesht nëpër Tokë dhe, kur të paditurit i sulmojnë me fjalë, ata përgjigjen:Paqe qoftë! (Surja Furkan: 63)

Në një ajet tjetër, Ai na njofton se:

... Zoti juaj është një Zot i vetëm, prandaj vetëm Atij përuljuni. Dhe jepu lajme të mira atyre që janë të përulur. (Surja Haxhxh:34)

Për më tepër, si rezultat i modestisë dhe natyrës së butë tij, njerëzit u bashkuan rreth Profetit tonë (savs):

Në sajë të mëshirës së Allahut, u solle butësisht me ta (o Muhamed). Sikur të ishe i ashpër dhe i vrazhdë, ata do të largoheshin prej teje. Prandaj falua atyre gabimin, kërkoi falje Allahut për ata dhe këshillohu me ata për çështje të ndryshme. Kur të vendosësh për diçka, mbështetu tek Allahu. Vërtet, Allahu i do ata që mbështeten tek Ai. (Surja Al ‘Imran:s 159)

Të jesh i ndershëm

Ca jobesimtarë ndihen shumë rehat kur thonë gënjeshtra. Nëse këta njerëz nuk i pranojnë gënjeshtrat e tyre dhe nuk ndalojnë të zhyten në këso lloj sjellje mashtruese, askush nuk do t’i dojë ata. Gënjeshtarët shpesh humbin lidhjen me të vërtetën dhe si pasojë janë njerëz shumë të pabesueshëm dhe të pasigurt. Njerëzit nuk mund t’i duan ata tek të cilët nuk kanë besim.

Mirëpo, besimtarët kurrë nuk gënjejnë, pavarësisht nga pasojat për interesat e tyre. Pra, ata janë plotësisht të sigurt dhe të besueshëm, sepse ata nuk e fshehin apo shtrembërojnë të vërtetën apo nuk bëjnë premtime që ndoshta s’mund t’i mbajnë. Për besimtarët, nuk ekziston diçka e tillë si gënjeshtër e bardhë. Si rezultat, ata nuk priren nga gënjeshtra që në sytë e të tjerëve të duken se po veprojnë mirë apo për ta mbrojtur nderin e tyre në sytë e të tjerëve, për t’u mburrur, për të siguruar përfitim material apo për t’iu shkaktuar çfarëdo lloj humbje të tjerëve.

Kjo vlerë e bukur morale është njëri prej faktorëve që e kthen shpirtin e një njeriu drejt dashurisë, sepse shpirti do të formojë ndjenjat e dashurisë së vërtetë ndaj një personi i cili shfaq ndershmëri dhe sinqeritet. Profeti ynë (savs) ka theksuar rëndësinë e dashurisë midis besimtarëve dhe ka thënë se para se të mund të krijohet dhe forcohet kjo dashuri, së pari duhet vendosur sinqeriteti dhe besimi:

Ebu Hurejra (ra) transmeton: “I dërguari i Allahut (savs) ka thënë: ‘Nuk do të hyni në Parajsë për aq kohë sa nuk do ta pohoni besimin (në gjithë ato gjëra që janë pjesë e besimit), dhe nuk do të besoni për aq kohë sa nuk e duani njëri tjetrin. A doni t’ju udhëzoj për një gjë që, nëse e bëni, do ta forcojë dashurinë mes jush: (praktikimi i dhënies së selamit njëri tjetrit duke thënë) es-selamu aleikum. 13

Të jesh i durueshëm

Kur’ani na përkujton se ... Njerëzit janë të prirur nga koprracia... (Surja Nisa: 128) Pra, ne duhet të përpiqemi të mbrohemi prej tipareve të tilla negative të karakterit që të mund të arrijmë moral të lartë të përshtatshëm për Parajsën. Megjithatë, përkundër kësaj, njerëzit bëjnë gabime. Njerëzit të cilët përpiqen të jetojnë një jetë të dashurisë dhe miqësisë së vërtetë s’duhet ta harrojnë këtë fakt.

Ata duhet të jenë shumë të durueshëm dhe falës ndaj atyre të cilët i duan, të jenë të durueshëm kur miqtë e tyre bëjnë diç të gabueshme dhe të përpiqen t’i mbulojnë të metat e tyre, sepse vetëm ata të cilët janë të durueshëm dhe bujar mund të duan dhe të duhen. Durimi forcon dhe zhvillon dashurinë dhe tolerancën e ndërsjellë. Besimtarët mbështeten në njëri tjetrin dhe, duke qenë besimtarë e respektojnë njëri tjetrin, i durojnë gabimet e njëri tjetrit me tolerancë dhe falje. Për t’i kompensuar gabimet e veta, ata dyfishojnë përpjekjet e tyre për të jetuar në pajtim me parimet morale të Kur’anit në mënyrën më të mirë të mundshme, gjë që vetëm i afron më shumë me vëllezërit e tyre besimtarë. Për këtë arsye, ata janë gjithmonë të durueshëm me të tjerët, pa marr parasysh sa i madh është gabimi i tyre.

Profeti ynë (savs) i urdhëron besimtarët që t’ua mbulojnë gjynahet vëllezërve të tyre besimtarë dhe që t’i përkrahin ata:

Çdo Musliman është vëlla i Muslimanit, që as nuk i bën keq atij dhe as nuk lejon që atij t’i bëhet keq. Nëse dikush e ndihmon vëllanë e tij kur ka nevojë, Allahu do ta ndihmojë atë kur ai të ketë nevojë. Nëse dikush ia largon një fatkeqësi një Muslimani (tjetër), Allahu do t’ia largojë atij disa prej fatkeqësive të Ditës së Ringjalljes. Nëse dikush e mbron një Musliman (tjetër) nga turpërimi, Allahu do ta mbrojë atë nga turpërimi në Ditën e Ringjalljes. 14

Durimi i një njeriu i cili e do Allahun dhe është vazhdimisht i kënaqur me Të dallon në masë të madhe nga të kuptuarit e durimit nga ana e jobesimtarëve. Jobesimtarët përpiqen të jenë të durueshëm në disa situata nëse mendojnë se do të kenë ndonjë përfitim nga një person tjetër ose nëse iu frikësohen reperkusioneve të komunitetit të tyre. Ata mendojnë se ata kanë të drejtë të hidhërohen, të ankohen apo të sillen keq. Ata do të mendojnë: Unë po i bëj ballë gjithë kësaj, kështu që kam të drejtë të bëj si dëshiroj, ose pohime tjera të ngjashme. Për shembull, një jobesimtar i cili është duke u kujdesur për shokun e tij të sëmurë dikur do të fillojë të mërzitet, të zemërohet dhe do të fillojë të ankohet. Ai do të ankohet se nuk mund të flejë, se është shumë i lodhur, se puna që e bën është e shumë e vështirë apo madje edhe se askush nuk mund të jetë aq vet-flijues sa ai. Këto ndjenja do të bëhen të dukshme dhe ai do të ndikojë që shoku i tij i sëmurë të ndihet i detyruar ndaj tij, sepse ai do t’ia përkujtojë atij gjatë gjithë kohës se apo ia bën një të mirë.

Mirëpo, një njeri i durueshëm, u përgjigjet gjithë këtyre nevojave me kënaqësi dhe bën gjithçka është e nevojshme për ta ndihmuar atë. Ai kurrë s’do ta bëj atë person të ndihet se i detyrohet atij. Allahu u thotë gjithë besimtarëve të jenë të durueshëm me të tjerët, sepse ajo është njëra prej veçorive më të bukura të karakterit:

O besimtarë! Bëhuni të durueshëm dhe nxiteni njëri-tjetrin të jeni të tillë; bëhuni të vendosur dhe vigjilentë (në vepra të mira dhe në ruajtjen e kufijve) dhe kijeni frikë Allahun, që të shpëtoni! (Surja Al ‘Imran: 200)

Të jesh besnik

Një tjetër tipar që ngjallë dashurinë e të tjerëve është besnikëria. Allahu i bën me dije besimtarët se Ai do t’i shpërblejë ata për besnikërinë e tyre. Për këtë arsye, të gjithë besimtarët e zbatojnë këtë tipar pa rezervë. Siç na tregon Allahu në Kur’an:

Nuk ka dyshim se Allahu do t’i shpërblejë të sinqertët për sinqeritetin e tyre e do t’i dënojë hipokritët, nëse do ose do t’u pranojë pendimin. Vërtet, Allahu është Falës dhe Mëshirëplotë. (Surja Ahzab: 24)

Madje edhe në rrethanat më të vështira, besimtarët kurrë nuk do të bëjnë kompromis për besnikërinë e tyre ndaj Allahut dhe besimtarëve. Allahu përmend Profetin Musa (as) dhe pasuesit e rinj të tij si shembuj për gjithë besimtarët:

Por Musait nuk i besoi askush, përveç një pakice nga populli i tij, nga frika se do t’i keqtrajtonte Faraoni dhe paria e tij. Faraoni ishte vërtet një tiran në tokë dhe në të keqe kalonte çdo kufi. Musai tha: O populli im! Nëse besoni Allahun, mbështetuni tek Ai, nëse jeni myslimanë! (Surja Junus: 83-84)

Gjatë historisë, besimtarët dhe profetët kanë bërë jetë të tillë e cila ka rezultuar me vrasjen e tyre, me humbjen e pasurisë apo respektit të tyre dhe kanë qenë të akuzuar për keqbërje të ndryshme. Besimtarët, të cilët nuk e kanë braktisur kurrë njëri tjetrin, si rezultat i dashurisë së tyre për Allahun dhe frikës, respektit dhe afërsisë ndaj Tij, u kanë rezistuar gjithë këtyre rreziqeve dhe nuk janë dorëzuar përballë tyre. Besnikëria e çiltër dhe e pakushte e tyre ndaj Allahut është arsye e mjaftueshme për besimtarët që të ndiejnë dashuri për njëri tjetrin. Allahu na bën me dije për këtë në ajetin në vazhdim:

Besimtarë të vërtetë janë vetëm ata që besojnë Allahun dhe të Dërguarin e Tij dhe pastaj nuk dyshojnë, por luftojnë në rrugën e Allahut me pasurinë dhe jetën e tyre. Këta janë besimtarë të sinqertë. (Surja Huxhurat: 15)

Të jesh i mëshirshëm

Mëshira është një pjesë e dashurisë. Prandaj, njeriu nuk mund të ketë dashuri të sinqertë nëse nuk ka mëshirë për të tjerët. Mëshira e Profetit tonë (savs) është një shembull i shkëlqyeshëm për gjithë besimtarët. Siç pohon Allahu në Kur’an, Profeti Muhammed (savs) shfaqte moralin më të lartë të mundshëm:

Tashmë ju ka ardhur një i Dërguar nga gjiri juaj. Atij i vjen rëndë për gjynahet që bëni ju, jua dëshiron të mirën me gjithë zemër që ju të shkoni rrugës së drejtë dhe është i butë e i mëshirshëm me besimtarët. (Surja Teube: 128)

Njerëzit e mëshirshëm nuk kanë dëshirë që njerëzit që jetojnë rreth tyre të bëjnë jetë të mjerueshme pa marr parasysh se sa e rëndësishme është vet jeta e tyre, sa mirë jetojnë, sepse ata njerëz kanë po aq rëndësi, madje janë edhe më të rëndësishëm se vet nevojat e tyre. Për këtë arsye, njëra prej tipareve më të dallueshme të një njeriu të mëshirshëm është se ai brengoset për problemet e të tjerëve dhe bën gjithçka mundet për t’i zgjidhur problemet e tyre.

Profeti ynë (savs) i urdhëron të gjithë besimtarët të sillen në mënyrë të mëshirshme ndaj gjithë njerëzve tjerë:

Ata të cilët janë të mëshirshëm do të mëshirohen nga i Gjithëmëshirshmi. Kini mëshirë ndaj atyre që janë në tokë dhe Ai që është në qiell do të mëshirohet mbi ju. 15

Njeriu do të mendojë për Jetën e përtejme të atij që e do sinqerisht

Jeta e vërtetë e një njeriu, jeta e përjetshme e Ahiretit, fillon vetëm pas vdekjes, sepse kjo botë nuk është tjetër pos një vendbanim i përkohshëm në të cilin gjithë njerëzit vihen në provë. Besimtarët, të cilët janë të vetëdijshëm për këtë realitet, tregojnë dashuri për njëri tjetrin duke u përgatitur për Ahiret. Po aq sa do të dëshironin ta fitonin kënaqësinë e Allahut, mëshirën dhe Parajsën, ata do të donin që njerëzit e dashur të tyre t’i përjetonin po të njëjtat mirësi dhe bukuri që ata vet i përjetojnë. Duke e ditur se njeriu mund të përballet me përjetësinë në Ferr, ata sillen në një mënyrë që është projektuar për t’i udhëhequr të tjerët drejt rrugës së drejtë. Kurdo që shohin ndonjë gabim në sjelljen e njëri tjetrit, ata menjëherë do të bëjnë çmos për t’i ndihmuar njerëzit e tyre të dashur që ta ndryshojnë sjelljen dhe moralin e tyre në mënyrë që ta fitojnë kënaqësinë e Allahut. Ata e thërrasin njëri tjetrin drejt asaj që është e mirë dhe e bukur dhe ndalojnë nga ajo që Ai e ka shpallur si të ndaluar. Malli dhe dashuria e sinqertë e tyre për njëri tjetrin janë prej tipareve më të mira të tyre. Allahu na njofton për të kuptuarit e kësaj dashurie të fuqishme:

Besimtarët dhe besimtaret janë miq për njëri-tjetrin. Ata urdhërojnë që të bëhen vepra të mira dhe i ndalojnë të këqijat; falin namazin, japin zeqatin dhe i binden Allahut dhe të Dërguarit të Tij. Këta janë ata që do t’i mëshirojë Allahu. Se, Allahu me të vërtetë, është i Plotfuqishëm dhe i Urtë. (Surja Teube: 71)

Në dashurinë e sinqertë, dëshirat e personit tjetër gjithmonë kanë përparësi

Për shumë njerëz, gjëja më e rëndësishme në jetën e tyre është mirëqenia e tyre. Mirëpo, ata të cilët i duan të tjerët me sinqeritet harrojnë dëshirat e veta dhe i vënë ato të njerëzve të tyre të dashur në radhë të parë. Ata bëjnë gjithçka që është e nevojshme që ai person të ketë rehati dhe për t’ia plotësuar nevojat e tij apo të saj. Për shembull, nëse dy njerëz e përfundojnë një çështje me sukses, ai më parë do të donte që njeriut të dashur të tij t’i bëhen komplimente. Ai do të ishte tejet i kënaqur nëse njeriu i dashur ka të drejtë, në vend të vetes së tij dhe më parë do ta bënte punën vet se sa ta shihte atë që e do të lodhej. Ai kurrë s’do ta turbullonte, nënvleftësonte apo lëndonte atë që e do, sepse dëshira e vetme e tij është të fitojë kënaqësinë dhe dashurinë e Allahut, si edhe Parajsën e Tij. Si rezultat, ai do të jetë në gjendje të shfaqë një dashuri dhe kuptim të sinqertë për personin tjetër.