Kjo jetë është krijuar me begati të cilat thellësisht bëjnë apel tek njerëzit, kështu :
Dhe Ai ju dha gjithatë që e kërkuat (që kërkoi nevoja juaj) dhe, edhe në qoftë se përpiqeni t’i numëroni të mirat (në numër). Vërtet, njeriu është i padrejtë dhe shumë për përbuzës. (Ibrahim 34)
Për më tepër Allahu na lejon t’i shijojmë këto begati (të mira) si të dëshirojmë dhe na informon se nëse e falemnderojmë Atë, këto begati do të shtohen edhe me tepër. Sidoqoftë, këto begati të mrekullueshme do të jenë shkak i mjerimit për ata që janë të pafalemnderuar. Kjo është njëra prej sekreteve më të fshehta të Kur’anit, një manifestim i drejtësisë së Allahut, dhe një indikator (tregues) i rëndësishëm i urtësisë së Tij të krijimit. Për ata që shohin Rrugën e drejtë dhe besojnë, Ai vazhdimisht krijon mundësi të reja dhe ju tregon atyre bukurinë e besimit dhe errësirën e jetërave të pabesimtarëve. Pra, çfarëdo begatishë që njerëzit mund t’i kenë nuk mund t’u jep atyre një kuptim të sigurisë dhe kënaqësisë së vertëtetë. Kjo, në fakt, është mëshirë e Allahut ndaj robëve të Tij, dhe kjo don të thotë se ata mund të kuptojnë se vetëm besimtarët të cilë janë të nënshtruar ndaj Allahut mund të gjejnë lumturinë dhe kënaqësinë e vërtetë, dhe kështu iu nënshtrohen Atij.
Duke i kuptuar rreziqet e mosbesimit dhe bukurinë e besimit, ata të cilët mund t’a shohin urtësinë e Allahut në krijim do të lirohen nga humbjet në këtë botë si dhe nga mjerimi i paimagjinueshëm që kishin për t’a pasur në botën tjetër. Prandaj, lexuesit duhet medoemos t’a kuptojnë çka nënkuptohet me ,, begatitë shpirtërore dhe mareriale të cilat pabesimtarët i shpenzojnë ( hargjojnë) në këtë jetë (botë). Kjo do të egzaminohet në kapitujt e ardhshëm. Njërëzit të cilët e lexojnë parathëniën dhe shiqojnë titujt e kapitujve mund të mendojnë se ky libër nuk është destinuar për ta për arsye të ndryshme: Ata mund të shijojnë gjërat e mira në këtë jetë, njerëzit e tjerë, natyrën, dhe gjërat e mira të kësaj bote, ose që në njëfarë mënyre ata janë imun ndaj brengës (shqetësimit) dhe depresionit të përshkruar këtu ( në këtë dokument).
Megjithatë, ne kishim pas dëshirë t’u përkujtojmë këtyre njerëzve se bile edhe konsiderimi i nxituar i kësaj qeshtjeje do të sjell dobi për ta. Nëse konsideroni me kujdes këto faqe, do të shihni se me çka kanë të bëjnë, për secilin është një mësim për të mësuar. Disa njerëz mund të mësohen me situatën e tyre me kohën dhe kjo tju duket atyre si gjë normale, duke mos e kuptuar se ata mund të çojnë një jetë të hequr nga shumë kënaqësi dhe begati që Allahu ka krijuar për ta. Arsyeja se pse këta njerëz asnjëherë nuk i kanë shijuar këto kënaqësi është se ata janë kënaqur me kënaqësitë e zakonshme dhe themelore të kësaj jete dhe mund të besojnë se s’ka kurgju më tepër. Megjithatë, është e mundshme që prej çdo begatie të nxjerret një kënaqësi më e thellë dhe kënaqësia e njerr ndryshon nga personi( individi). Veç kësaj, njerëzit mund të mendojnë se ata tashmë kanë përjetuar mjaftë kënaqësi nga begatitë dhe gjërat e mira të kësaj jete, ose kanë marrë më shumë hise se sa që ju takon. Me fjalë të tjera, ata besojnë se nuk ka nevojë tju përkutojmë. Të tjerët mund të mos kenë përjetuar asnjëherë këtë gëzim më të madh dhe më të thellë brenda vehtës ose me të tjerët për arsye se askush nuk ju ka treguar se gjëra të tilla ekzistojnë. Por tash që janë duke i lexuar këto faqe, Allahu do t’i vetëdijësoj ata për mundësinë e humbjës së begative të tyre në të dy botërat dhe t’u tregoj atyre se si t’a shmangin këtë humbje. Deri në këtë çast, mund të mos kesh qenë në dijeni për këtë çështje. Por tash, pasi ta keni marr këtë dituri, ju do të jeni përgjegjës për t’menduar për të seriozisht dhe të bësh një përpjekje të sinçertë që të kapërcesh (tejlkalosh) çdo mungesë në të menduarit tënd. Njerëzit mund të mos jenë gjithmonë në këtë gjendje shpirtërore. Por nuk duhet të lejojnë që kjo t’i largoj nga rruga e drejt. Nëse vetëm rastësisht janë të matur (kujdesshëm) me aspektet rutinë (të zakonshme) të jetës, mërziten me jetën; dhe mendojnë se jeta ska kuptim, një pakënaqësi e tillë duhet të mjaftoj që seriozisht të marrin parasysh ser çka thuhet këtu. Mbani në mend se harxhimi dhe humbja e kënaqësive në këtë botë është vetëm një fillim i një errësire të përjetshme në jetën tjetër. Në botën tjetër, ky mjerim nuk do të kufizohet vetën në pamundësinë e përjetimit të kënaqësive siç duhet. Duke qenë pabesimtar, njerëzit e tillë do të përjetojnë një mjerim shumë më të thellë. Por, për besimtarë, bota tjetër do të shndërrohet në një begati të përjetshme. Duke e kuptuar gjendjën e pabesimtarëve, besimtarët mund të shohin ankthin e mosbesimit dhe të mësojnë nga kjo. Si rezultat, ata do të jenë shumë të falemnderuar ndaj Allahut për besimin që ju ka dhuruar. Faqet në vijim do të marrin parasysh humbjën e begative që shndërron jetën e njëriut në një mjerim të vërtetë, si dhe i përmend kënaqësitë e humbura shpirtërore dhe materiale, dhe në këtë mënyrë nxjerr në shesh jetën e privuar (të mangët nga të mirat- hequr) që pabesimtarët janë të detyruar t’a durojnë (bajnë).
Ata të cilët nuk i praktikojnë parimet morale të Kur’anit duken të jenë të anashkaluar me shqetësim ndaj rrethit dhe gjendjës së tyre. Të duhet vetëm një çast për t’a kuptuar se në çfarë gjendje shpirtërore janë ata. Kur ata thonë çdo gjë shkon mirë a mendon se janë të kënaqur, ose çdo gjë është si dëshirojnë ata? A thonë ata se janë të lumtur dhe të ngacmuar me rutinën e tyre të përditshme dhe jetërat e tyre të njejta dhe monotone? Çdo mëngjes zgjohen në të njejtën shtëpi dhe dhomë, rregullojnë të njejtin shtrat, veshin të njejtat rrobe, ecin nëpër të njejtin korridor, hipin në të njejtin autobus, vozitin në të njejtat rrugë, shkojnë në punë të njejtë, dhe ulen në të njejtën karrige në të njejtën dhomë. Gjatë gjithë ditës ata flasin me njerëz të njejtë për gjëra të njejta. A thonë ata se janë të lumtur për bashkëbisedimet e tyre stereotipike?
A thonë ata se janë të kënaqur duke pare të njejtën shtëpi, të njejtat mure, mjedisin e njejtë të punës, dekorin e njejtë, të njejtat mobile me rregullim( vendosje) të njejtë? Apo ndoshta ata tregojnë se sa të mërzitur janë duke ecur nëpër rrugët e njejta duke u takuar me njerëz të njejtë? A ankohen ata se si kjo monotoni ua largon atyre kupimin e jetës së tyre? Përgigja në këto pyetje është e qartë. Ata të cilët nuk i përcjellin parimet morale të Kur’anit ankohen për mjedisin e tyre të pandryshuar, pikëllohen se çka i ka ngacmuar ata më parë tash nuk ka kuptim dhe joshje (tërheqje), dhe shprehin mërzinë e tyre me monotoninë e jetës, për çka ata më nuk mund t’a shohin bukurinë që i rrethon dhe të shijojnë posedimin e tyre dhe mjedisin. Ky shqetësim (kjo brengë) është aq gjithëpërfshirëse (që i rrethon aq shumë) sa që ata dëshirojnë t’a braktisin qytetin bile edhe shtetin e tyre. Por, besimtarët megjithatë, asnjëherë nuk hasin në një situatë të tillë. Edhe në qoftë se jetojnë në të njejtin qytet gjithë jetën e tyre, kanë të njejtat mobile dhe gjëra personale, dhe bëjnë të njejtën punë, ata janë të kënaqur me gjithçka, se vetëm besimi i tyre në Allahun dhe shpresa për xhenet (parajsë) i bëjnë ata të lumtur. Pamvarësisht nga kjo, megjithatë, nuk është gabim për njerëzit të dëshirojnë ndryshim. Përkudrazi, ky tipar i dëshirës tregon pasurinë e shpirtit njerëzor. Por kjo është krejtësisht ndryshe prej dëshirës së pabesimtarëve për të gjetur ndonjë mënyrë për t’a zbrazur mërzinë. Ky dallim së shpejti do të bëhet i qartë.
Padyshim, mjedisi themelor është shtëpia e vet. Kur janë jashtë, disa njerëz nuk mund të presin të shkojnë në shtëpi, duke paramenduar të kalojnë një mbrëmje të këndshme ( mirë) atje. Natyrisht, njerëzit duhet të ndihen të kënaqur, të sigurt, dhe të lumtur në shtëpi, për çka edhe janë në mes të njerëzve që i dojnë dhe besojnë, dhe larg prej botës së jashtme kaotike, të pasigurt dhe paparashikueshme. Për më tepër, shumë njerëz i kanë projektuar shtëpitë e tyre në mënyrë sa më të rehatshme që është e mundur dhe i kanë zbukuruar për t’u përshtatur në to. Por pavarësisht nga ky mjedis pozitiv, ata të cilët nuk i përcjellin parimet morale të Kur’anit janë të shqetësuar edhe atje.
Kur shpërngulen në shtëpinë e tyre, ata mendojnë se do të kënaqen në çdo cep dhe qosh në të. Por gradualisht, të gjitha mobilet dhe paisjet e tyre që i kanë zgjedhur me aq kujdes, fillojnë t’a humbin kuptimin dhe tërheqjën e tyre. Pas pak, ata më nuk ndihen rehat atje dhe dëshirojnë të ikin diku tjetër për t’iu shmangur ndjenjës së shqetësimit dhe pakënaqësisë. Edhe nëse shtëpia është e gjerë (e bollshme) atyre ju duket e kufizuar (mbyllur), e trishtueshme, e errët dhe e vogël. Ata fillojnë të ndjehen të mërzitur dhe të shqetësuar( brengosur), duke thënë “ kjo shtëpi më ka shtypur” , “ këto gjëra më rëndojnë” ose “ jam lodhur duke i parë të njejtat gjëra për çdo ditë” Tash ata nuk kënaqen më në shtëpinë e tyre dhe nuk janë më të ngacmuar të rrinë aty. Njëra prej arsyeve për këtë është se jetërat e tyre janë bërë një rutinë e gjatë të bazuar në standardet e paramenduara (të formuara më herët) të pabesuar të shoqërisë. Çdo gjë është automatike: të gjitha aktivitetet e tyre ditore, perj ushqimit që e hajnë e deri tek programet televizive që i shiqojnë. Larg nga të ofruarit e kënaqësisë, gati të gjitha këto gjëra janë bërë detyrim. Arsyeja tjetër është apetiti i pangopur i tyre për këtë jetë. Kur i krahasojnë begatitë e njerëzve të tjere me ato të vetat, ata bëhen xheloz dhe të mjerë. Duke e kuptuar se dikush tjetër posedon diqka të mirë që ata nuk e kanë, e shndërron çdo posedim tërheqës që ata shohin në një burim të mjerimit për ta. Për shembull, ata mund të nervozohen nëse shtëpia e tyre nuk është luksoze me pamje kah deti, një kopsht me trëndafila dhe një bazen, ose nëse nuk i ka zbukurimet e fundit. Shqetësimi i tyre nuk pushon edhe nëse më në fund fitojnë (marrin) atë që lakmojnë, dhe nuk dëshirojnë t’i ndajnë ato me të tjerët. Nëse një shok ose i afërm ju kërkon para (të holla), ata bëhen merak se mos pasuria e tyre do të pakësohet. Ndonjëherë ata frikësohen se do humbin diqka, sepse e dinë se një katastrofë mund t’i godet ata në çdo kohë. Të ndarë nga parimet morale të Kur’anit, ata nuk e marrin parasysh fuqinë e Allahut dhe se çkado që u ndodh atyre vjen nga Ai për t’i testuar (sprovuar). Por, besimtarët asnjëherë nuk vuajnë nga ky shqetësim (kjo brengë), për çka ata janë gjithmonë në dijeni se janë me Allahun dhe se kjo botë është një vend testues (i sprovave) i përcaktuar për të treguar besimin, besueshmërinë dhe nënshtrimin e tyre ndaj Tij. Për këtë arsye ata janë të kënaqur ( pajtohen) me çkado që ndodh dhe me çfarëdo situate dhe gjendje që Ai ka krijuar për ta, dhe kënaqen me to. Ata demonstrojnë të njejtën gjendje shpirtërore në mjedisin e tyre, pa marrë parasysh se a jetojnë në një shtëpi të vogël verimi, në një shtëpi të madhe apo në një pallat. Atyre nuk u intereson stili arkitektor i ndërtesës, materialet, ngjyrat, madhësia, stili, ose sa gjatë kanë jetuar në të. Të gjitha këto gjëra janë begati për secilin. Megjithatë, besimtarët vendosin rëndësinë në diqka përtej këtyre gjërave, dhe kjo është ajo që i bënë të lumtur dhe të kënaqur: duke jetuar sipas parimeve morale të Kur’anit. Natyrisht ata dëshirojnë që shtëpitë e tyre të jenë sa më të bukura, moderne, të kënaqshme nga estetika që të jetë e mundshme, sepse ata shiqojnë mjedisin e tyre me sytë e besimit. Veç kësaj, pasi që aftësia e tyre për të parë bukurinë dhe për të vlerësuar hollësirat është më e madhe se e shumicës së njerëzve, përshtypja (arsyeja) e tyre për bukurinë, estetikën edhe shumëllojshmëria është më e rafinuar (përpunuar). Por, edhe nëse ka mangësi në atë çka kanë, ata ende i çmojnë dhe shijojnnë ato. Si shpërblim për karakterin e moralit të mirë, Allahu e tregon mëshirën dhe dashurinë e Tij duke iu premtuar besimtarëve prej çdo gjëje më të mirën dhe duke iu mundësuar të nxjerrin një kënaqësi të thellë prej asaj që kanë:
Dhe (pëkujtoni) kur Zoti juaj njoftoi bindshëm: “Nëse falënderoni, do t’ua shtojë të mirat, e nëse përbuzni, s’ka dyshim, dënimi Im është i vështirë!” (Ibrahim 7).
(ata i luten) që Allhu t’i shpërblejë më së miri për atë që punuan dhe për t’ua shtuar të mirat nga Ai. All-llahu e dhuron pa masë atë që do. (Nur 38).
Atyre që bëjnë vepra të mira, u takon e mira (Xhenneti) edhe më tepër (e shohin All-llahun). Fytyrat e tyre nuk i mbulon pluhuri i zi as nënçmimi, ata janë banues të Xhennetit, aty janë përgjithmonë. (Junus 26).
Për shkak të gjendjës së tyre shpirtërore të çliruar nga shqetësimet dhe, rrethi vicioz” në të cilin jetojnë, ata pabesimtarë qëllimi i të cilëve është të kenë një jetë të mirë dhe të bëjnë shumicën e begative të tyre e konsiderojnë punën si një telash të madh. Jo vetëm që i lodh ata dhe prandaj i bën të paaftë të jetojnë jetë të mirë gjatë gjithë kohës, por gjithashtu thjesht ju përkujton se sa vështirë është të jetojnë një jetë të mirë. Ideali i tyre është të punojnë më pak dhe kohën e tyre shtesë t’a shfrytëzojnë për t’jetuar një jetë më të mirë. Por, kjo është e pamundur, për çka edhe duhet të punojnë më tepër për t’i realizuar dëshirat e tyre, gjë që iu merr kohën e tyre për t’i shijuar ato.
Duke shiquar me kujdes në jetërat profesionale të atyre që nuk i përcjellin parimet morale të Kur’anit, mund të shohim se, për ta, puna është bërë një telashe (mudim) dhe një rreth vicioz. Për të mbërri në punë me kohë, ata duhet të zgjohen herët, që don të thotë se ata duhet të flejnë herët. Dhe duhet t’a kalojnë (shpenzojnë) tërë kohën për të shkuar në punë, larja, ngrënia, fshirja (pastrimi), kryerja e porosive, dhe plotësimi i të gjitha nevojave të panumërta të jetës së përditshme.
Duke parë se nuk kanë më shumë se ndoshta ca orë për çdo ditë që vërtetë të dëfrehen, ata bëhen nervoz dhe dëshpërohen. Kjo situatë është një burim i madh I pakënaqësisë për ta, sikur që janë brengat dhe vështërësitë e zakonshme në jetën profesionale. Negativiteti i tillë fillon gjatë viteve të tyre në universitet, dhe që të gjithë ne kemi ndëgjuar raporte të mediave rreth të diplomuarve të rinj duke ia liruar rrugën dëshpërimit sepse nuk mund t’i kuptojnë qëllimet ose ëndrrat e tyre. Duke mos e kuptuar se gjithqka vjen nga Allahu dhe se është për të mirën e tyre ata shqetësohen dhe brengosen (bëhen merak) rreth asaj se a do të gjejnë punë, nëse do të fitojnë shumë para, përparojnë në karierën e tyre, dhe çeshtje tjera të tilla. Këta njerëz nuk e kuptojnë se çdo gjë ndodh nën kontrollin e Allahut dhe kështu, iu duket shumë e lodhshme dhe e mërzitshme të shkojnë prej një dere në një derë për të kërkuar punë dhe të jenë të refuzuar. Dhe mbas të gjitha përpjekjeve të lodhshme, ata mbarojnë duke pranuar një punë që nuk e dëshirojnë. Ata nuk janë në gjendje të gjejnë një punë për të cilën kanë ëndërruar në ditët e tyre në univerzitet. Dhe në vend se të sigurojnë ndonjë pozitë (post) që ata e dëshirojnë, ata janë të detyruar të pranojnë një punë që nuk i tërhjek. Për shkak se nuk munden të kryejnë detyra për të cilat kanë shpresuar dhe panifikuar, punë e alternatives (zgjedhjës) dytësore të tyre bëhet një punë e rëndë (angari) dhe e papërshtatshme për ta. Pa marrë parasysh se sa të lodhur janë, ata duhet të shkojnë në punë (edhe nëse nuk iu pëlqen, ata duhet të fitojnë para), ku ata do të jenë jo të lumtur (brengosur). Veç kësaj, ata shpesh duhet të udhëtojnë permes trenit, borës dhe pellgjeve të baltës (lloçit) për t’a zënë autobusin për punë. Ata duhet të presin në rresht që ai (autobusi) të vie, duke u djersitur në nxehtësi gjatë verës/verave dhe duke u mbërdhirë në të fohtit e dimrit. Situata nuk ndryshon aq shumë për ata që shkojnë në punë me vetura. Tash ata duhet të presin me orë të tëra të bllokuar në komunikacion dhe shpesh fillojnë të grinden me shofera të tjerë thjesht nga padurimi (zemërimi). Sapo të mbërrijnë, mjedisi i tyre i punës është një burim tjetër i stresit për ta. Por ata, si kushdo tjetër fillojnë punët e tyre të reja me shpresa të mëdha për të fituar (merituar) një rrogë të mirë dhe për t’u shpërngulur në një lagje më të mirë. Por, jeta e rehatshme, e sigurt e lumtur e punës për të cilën kanë shpresuar së shpejti mbushet me shqetësime. Sikur në të gjitha situatat ku parimet morale të Kur’anit nuk praktikohen, ata shohin një mjedis me besdisje, grindje, xhelozi, dhe hidhërime të përgjithshme. Dhe kështu ata mundohen të gjejnë pretekst për t’u grindur me bashkëpunëtorët e tyre, bëhen xheloz me ata që janë në pozita më të larta, dhe i nënçmojnë (turpërojnë) ata që janë në pozita më të ulëta. Sekretarët, menagjerët dhe drejtorër garojnë më njëri-tjetrin, dhe kështu nuk mund të bëhen shokë. Nëse dikush tjetër caktohet (emërohet) në një punë (detyrë) të cilën ata e kanë dëshiruar, ata irritohen dhe mendojnë se janë trajtuar në mënyrë jo të drejtë. Fyerja e tyre ndaj bashkëpunëtorëve të tyre e posaçërisht ndaj drejtorëve dhe menagjerëve rritet, dhe së shpejti ata ngopen me punën e tyre, janë të pakënaqur dhe të mërzitur. Atyre nuk ju pëlqen të jenë në të njejtin post (pozitë), duke parë të njejtit njerëz dhe duke u dashtur të punojnë shumë në një rreth që ata e përbuzin dhe kjo vazhdimisht ua humb durimin. Si rezultat, niveli i tyre I lodhjës, stresit dhe mjerimit (jolumturisë) rritet. Por situata në të cilën gjejnë vehtën këta njerëz terësisht rrjedh prej ideve të gabuara në të cilat ata i kanë bazuar jetërat. Natyrisht, njerëzit duhet të punojnë ndonjë punë që do t’iu lejoj (mundësoj) të fitojnë mjaftueshëm për të mbijetuar. Dhe është fare e natyrshme që ata do të përjetojnë një varg të vështërsive që puna e tyre u sjell. Qeshtja, megjithatë është se vështërsitë që çdo punë dhe mjedis punues paraqesin do të bëhen burime të irritimit (frustrimit) për njerëzit ignjorant, thjeshtë për shkak të gjendjës së tyre shpirtërore.
Për shkak se që të dy; ata dhe ata që i rrethojnë jetojnë të ndarë nga mësimet e Kura’nit për parimet e moralit, dhe për shkak se ata i shiqojnë jetërat dhe ngjarjet e tyre nga pikpamja caktuar e tyre, çdo gjë iu duket më e vështirë dhe e dështuar (zhgënjyese). E njejta është e vërtetë edhe për ata të cilët nuk mundohen shumë për të gjetur një punë të mirë dhe që paguhet, për të kryer një punë që dëshirojnë, dhe të sigurojnë një pozitë të mirë në karierën që kanë zgjedhur. Edhe nëse arijnë një standard të mirë jetese, asnjë sasi e pasurisë materiale nuk mund t’a mbush zbrasëtinë në zemrat e tyre. Ata përjetojnë gjendjën e njejtë të shqetësimit shpirtëror. Ata jetojnë një jetë me pakënaqësi sepse janë të lidhur për kësaj bote me aq passion, sa që ata mbesin ambicioz për pasuri dhe posedim (zotërim), dhe konsiderojnë çdo gjë dhe çdokend rreth tyre thjesht si një mundësi tjetër për përfitim personal.
Në fakt, burimi kryesor i shqetësimit të tyre vjen nga të shiquarit e problemeve pa i marr parasysh parimet morale të Kur’anit. Frustrimi (zhgënjimi) i tyre është “shpërblim” i Allahut për mosbesimin e tyre kokëfortë. Ata ignjorojnë begatitë e tyre dhe nuk iu falemnderohen Atij për to, kështu iu çon atyre shqetësime. Sikur të mos ishin konsumuar (shkatërruar) me pasion për këtë botë, sikur t’a kishin çmuar ate çka kanë dhe t’a kishin falemnderuar Atë për to, ata do të ishin në gjendje të shijonin posedimin (zotërimin) e tyre.
Le të qeshin pak (në dynja) e le të qajnë shumë (në botën tjetër). Ai është shpërblim i asaj që fituan. (Teube 82)
E kush ia kthen shpinën udhëzimit Tim, do të ketë jetë të vështirë dhe në ditën e kijametit do ta ringjall të verbër. (Ta Ha 124)
Kur njerëzit përcjellin parimet morale të Kur’anit nuk ndihen të shqetësuar apo të mërzitshëm. Megjithatë, kënaqësia e nxjerrë nga bërja e diqkaje duke pasur në mend qëllimet e kësaj bote është shumë e kufizuar dhe zgjatë shkurt. Kur përfitimet e fituara zbrazen, egoja e tyre për të vazhduar fundoset dhe qëllimi konsiderohet si një bezdi (mërzi). Por, ata që kërkojnë përkrahjën e Allahut shpërblehen me kënaqësi, për çka ata e dinë se do të shpërblehen për qëllimet e tyre dhe jo për natyrën e veprës. Prandaj, kurrë nuk dot mërziten kur e bëjnë atë (veprën):
te All-llahu nuk arrin as mishi as gjaku i tyre, por te Ai arin bindja e juaj. Ai ashtu ua nënshtroi ato juve që ta madhëroni All-llahu për udhëzimet që ua bëri. Bamirësëve merru myzhde.( Al Haxh 37)
Dhe kështu, pa marrë parasysh se çka bëjnë, nëse e bëjnë ate duke shpresuar për t’fituar kënaqësinë e Allahut, dhe nëse vazhdojnë t’a bëjnë këtë deri në përfundim të jetës së tyre, kurrë nuk do të mërziten ose t’a humbin kënaqësinë për t’a bërë ate vazhdimisht. Pa marrë parasysh se sa gjatë e bëjnë atë vepër, dashuria dhe dëshira e tyre për t’fituar kënaqësinë e Allahut do t’i bëjë ata që vazhdimisht të formojnë gjëra të reja dhe të bukura në horizontin e tyre. Duke i rrënjosur parimet e tyre morale në frikën ndaj Tij, ata formojnë marëdhënie dhe shoqëri të ngushtë me ata përreth tyre; s’dëshirojnë gradë, pozitë, ose para: dhe asnjëherë s’janë xheloz apo të mërzitur.
Disa njerëz që janë lidhur me këtë botë, e dinë se jeta është e shkurtë dhe dojnë të shfrytëzojnë sa më shumë që kanë.
Nuk ka asgjë të keqe këtu, por Allahu e ka paisur këtë botë me aq shumë gjëra të mira, që të mund të kënaqemi me to dhe t’a falemnderojmë Atë (Allahun). Megjithatë, pabesimtarët mendojnë se mund t’i fitojnë këto gjëra të mira përmes mënyrave (mjeteve) Jo-Kur’anore dhe atëherë të kënaqen me to. Duke i përdorur metodat e tyre, ose teknikat që përdoren përgjithësisht në shoqëri, ata supozojnë (marrin me mend) se mund t’i shijojnë kënaqësitë më të mira që jeta e kësaj bote ju ofron. Njëra nga këto metoda është” zbavitja (argëtimi)”. Por pasi që ata e definojnë zbavitjën në bazë të stilit të tyre jetësor dhe karakterit moral, nuk mund t’a shijojnë si duhet, për këtë:
Ata që besuan dhe me të përmendur All-llahun, zemrat e tyre qetësohen; pra ta dini se me të përmendur All-llahun zemrat stabilizohen. (Ar Rrad 28)
Pavarësisht nga kjo, nuk ka gajle ( lidhje) çka bënë një person. Edhe në qoftë se ai zbulon zbavitjet më të mira dhe me plotë ngjyra në Tokë, ai kurrë nuk do të jetë në gjendje të kënaqet në ndonjërën prej tyre. Nëse shiqoni me kujdes llojet e zbavitjeve që njerëzit injorant i kërkojnë, prapë do të shihni dëshpërimin në të cilin hulumtimi (kërkimi) i tyre e arrin kulminacionin. Ata të cilët nuk i përcjellin parimet morale të Kur’anit kanë një ide shumë të kufizuar të zbavitjës. Ata i kanë bazuar jetërat e tyre në pritjet (shpresat) e të tjerëve në një shoqëri injorante, të etur për t’fituar një pozitë të mirë në mesin e tyre dhe të fitojnë respektin e tyre. Si rezultat, në çështjet e zbavitjës, ata lufotjnë (përpiqen) të përshtaten në një humus (myk) të cilën shoqëria tashmë e ka ndërtuar ose aprovuar, me tepër se sa të kërkojnë kënaqësitë në mënyrë të pavarur (vetë). Nëse lehen në zgjedhjet (alternativat) e tyre, shumë njerëz të cilët kërkojnë zbavitje të, popullarizuar “shumë më përpara do t’a kalonin kohën e tyre në shtëpi duke shiquar televizorin, duke ngrënë ushqim të mirë, duke shiquar pamje të bukura, ose duke folur me shokë ose me njerëzit e tjerë. Por, pa marrë parasysh se sa mund t’i kënaqin këto argëtime, ata nuk e lejojnë vehtën të kënaqen me to, më qëllim që t’i transmetojnë dhe t’fitojnë respekt. Dhe kështu shkojnë ku shkojnë të gjithë për t’u zbavitur, dhe zgjedhin fomat e njejta të zbavitjës. Prandaj, pabesimtarët mundohen të gjejnë kënaqësi duke dalë për darkë me shokë, duke shkuar në teatër ose kinema, duke shkuar ( vijuar) në aktivitetet shoqërore nga shkolla e tyre apo kolegët tyre professional, duke diskutuar në kafe, ose duke shkuar në ndonjë klub për të vallzuar ose ndëgjuar muzikë. Natyrisht, disa individë mund të kënaqen me këto shetitje (dalje). Por, për t’u kënaqur në mënyrë të drejtë, ata duhet t’a kenë frikë dhe t’a respektojnë Allahun, të besojnë në Të, dhe të kenë një karakter të moralit të mirë. Përndryshe, të gjitha këto shansa të mira thjeshtë do t’i merakosin (shqetësojnë) ata. Ato i shpiejn njerëzit në një mjedis (rreth) ku do të jenë të ndikuar nga detyrimi i një parimi moral (virtyti) injorant. Pra kur ata të cilet janë larguar shumë nga parimet morale të fesë të bashkohen, bëhet e çartë se sa e kanë shpërfillë këtë realitet.
Siq e pamë më lartë, së pari të larguar, njerëzit injorant veprojnë më tepër sipas kërkesave të shoqërisë së tyre, se sa që i përcjellin shijet dhe prirjet e tyre. Për sa i përket asaj se si do të zbaviten, çfarë filmash do të shiqojnë, dhe në cilat restorante, kafene apo klube nate do të dalin, ata i bazojnë vendimet në standardet e shoqërisë së tyre. Ata mendojnë se duke bërë gjëra elegante dhe të modes që shoqëria ju aprovon (pëlqen) do t’u fitoj atyre pozitë, rëndësi dhe respekt në sy të të tjerëve. Për shembull, të shihen në ndonjë klub nate të popullarizuar,, ku të gjithë shkojnë ” është shumë me rëndësi për vetërespektin e tyre. Edhe nëse nuk ndihen të rehatshëm atje, të nesërmën duke qenë në gjendje t’u tregojnë kolegëve ose shokëve se kanë kaluar mirë në një vend të popullarizuar, ju lejon atyre që të jenë në qendër të vëmendjës. Kur shiqojmë këto vende të zbavitjës, shohim se asgjë në to nuk i apelon shpirtit njerëzor, aq më tepër i bëjnë njerëzit të lodhur dhe të shqetësuar. Shumica e këtyre vendeve janë përplot me njerëz dhe air të ndotur, për shkak se shumë njerëz pijnë duhan.
Për shkak të zhurmës nuk mund t’i ndëgjojmë të tjerë çka thojnë. Pa marrë parasysh se sa e mire është muzika dhe sa i shijshëm është ushqimi, turma (grumbulli i njerëzve-kallabllaku) e bën të pamundshme të kënaqemi me to. Edhe në qoftë se ky vend do të ishte gjallërues, i ndritshëm, i pastërt, dhe i paisur mirë, rezultati prap do t’ishte i njejtë, sepse njerëzit të cilët shkojnë atje nuk i përcjellin parimet morale të Kur’anit prandaj edhe nuk janë të kënaqur. Në një ambient ( rreth) të mbushur me lakmi dhe rivalitet ( konkurrencë), njerëzit nuk mund të kënaqen. Kjo mund të ndodhë vetëm në një rreth natyral, të ngushtë, shoqëror dhe të sigurt. Megjithatë, vështirë se do të jenë të kënaqur nëse ata vazhdimisht shiqojnë gabimet e të tjerëve dhe i nënçojnë njerëzit e tjerë duke dhënë kritika për të metat e tyre. Është e qartë se njerëzit që shoqërohen me njëri-tjetrin kryesisht për të shfryrë lakminë (xhelozinë) dhe konkurrencën e tyre nuk mund të kënaqen me asnjërën prej hiseve të tyre në ushqim, bisedat e tyre, duke ndëgjuar muzikë së bashku ose duke vallëzuar. Në vend të kësaj ata do të lodhen, në të dyja aspektet: shpirtërore dhe fizike. Ky është një fakt që edhe vetë ata nuk mund t’a mohojnë. Përveq kësaj, bota në të cilën këta njerëz injorant shoqërohen është e hapur ndaj të githa llojeve të rreziqeve. Pa marrë parasysh se sa me kujdesë ata sigurohen të zgjedhin zbavitjën a kualitetit me të lartë, se a ju pëlqen a jo, janë të detyruar të durojnë një shoqëri njerëzish nga segmentet e një shoqërie krejtësisht ndryshe nga e vetja. Këta njerëz mund të kenë qëndrime të çoroditura, të kaluara të errëta dhe personalitete kriminele; ata mund të jenë të dhënë pas alkoolit dhe drogës. Kjo, natyrisht mund të krijoj atmosferë të tensionuar për ata që dëshirojnë vetëm të kënaqen. Prandaj, duke qenë në një shoqëri njerëzish që nuk e njohin – për të kaluarën, stilin jetësor, karakterin moral dhe personalitetin e të cilëve dijnë aq edhe më pak, e bënë të pamundur të rehatohen mirë dhe të kënaqen. Njerëzit nuk mund të ndihen të sigurt në një ambient (rreth) të tillë, sepse asnjëri prej tyre nuk e respekton dhe nuk ka frikë nga Allahu. Ata nuk brengosen se do duhet të japin llogari para Allahut në jetën e përtejme ( ahiret), dhe këhtu mendojnë, sillen, ragojnë sipas dëshirave dhe parimeve të tyre; ignjorojnë të gjitha porositë ( këshillat) dhe kufijtë përveq për mendimet e tyre, dhe kërkojnë dobi ( hair). Për t’gjitha këto arsye, është e pamundshme të ndihen vërtetë të sigurtë dhe të rehatshëm kudo qe takohen njerëzit që nuk kanë besim në Allahun. Si mund të kënaqet dhe të çlodhet dikush në një mjedis kaq të rrezikshëm dhe të tensionuar? Për më tepër, edhe pse e dinë se nuk mund të kënaqen si të dojnë, nuk e kuptojnë se problemi u vjen nga mungesa e besimit. Ata mundohen të gjejnë zgjedhje në forma tjera të zbavitjës, por pa sukses. Pa marrë parasysh se ku shkojnë, ndeshen me të njejtin shqetësim, tension dhe mërzi. Edhe pse nga pikëpamja e një vëzhguesi duken sikur kënaqen, prej asaj që kemi thënë është e qartë se ata nuk mund të gjejnë dot kënaqësi dhe qetësi shpirtërore.
Allahu tërhjeq vemendjën tonë në këtë fakt:
Rreth argumenteve të All-llahut nuk kundërshton kush, pos atyre që nuk besuan; pra ty të mos te mashtrojë lëvizja e tyre nëpër qytete. (Surja Gafir 4)
Të mos mashtrojë bredhja nëpër qytete e atyre që nuk besuan. Ajo është një kënaqësi e pakët, e pastaj vendi i tyre është Xhehennemi që është vend mjerimi (Ali Imran 196-197).
Allahu iu çon pabesimtarëve këtë mjerim dhe nuk i lejon të kënaqen kështu që të jenë të shkatërruar (konsumuar) me dëshpërim. Nëse besimtarët e gjejnë vehtë në një mjedis të ngjajshëm, ata mbesin të kënaqur duke qenë në dijeni se ata kanë frikë Allahun dhe se përcjellin parimet morale të Kur’anit.
Pabesimtarët mendojnë se duke shkuar në pushime mund t’i ikin jetërave të tyre të pakëndshme. Nëse nuk janë në gjendje t’a bëjnë këtë, njerëzit në gati çdo segment të shoqërisë kërkojnë t’i krijojnë vehtës një mjedis pushimi, në bazë të shijeve dhe të ardhurave të tyre materiale. Disa prej tyre qëndrojnë në shtëpi dhe pushojnë: disa të tjerë shfrytëzojnë rastin në ndonjë kohë të lirë dhe dhe bëjnë një gjiro (udhëtim) ditore. Edhe pse zgjedhjet e tyre se ku të shkojnë mund të jenë të ndryshme në thelb, qëllimi i përbashkët i tyre është të marrin pushim në punën që ishin dashur t’a bëjnë gjatë tërë vitit dhe t’a kalojnë kohën duke u kënaqur më shumë duke bërë diçka krejtësisht ndryshe. Dhe kështu’ ata fillojnë të kursejnë para, duke ëndrruar për pushimet e tyre të ardhshme. Ata paraprakisht planifikojnë çdo detajl; zgjedhin me kujdes rrobat që për t’i veshur dhe sigurohen se kudo që kanë për të qëndruar të kenë gjithçka që u nevoitet për t’a ndier vehtën të rehatshëm. Dhe në mënyrë që në kohën e tyre të kufizuar të kënaqen sa më shumë ata shpesh bëjnë përgatitjet që edhe shokët e tyre të mirë të shkojnë me ta. Dhe prapë, shpeshherë asgjë nuk ka nga këto plane, pushimi nuk del siç është pritur. Nganjëherë, njerëzit kthehen bile edhe më të lodhur fizikisht dhe psiqikisht se sa kanë qenë para se të shkojnë. Ka arsye të caktuara për këtë. Për shembull, Allahu i teston njerëzit duke krijuar fatkeqësi të dukshme (qarta) si dhe disa mjedise që bëjnë apel në unin e tyre më të ulët;
çdo krijesë do ta shijojë vdekjen, e NE, në shenjë sprove ju sprovojmë me vështirësi e kënaqësi, dhe ju ktheheni te Ne. (surja Enbija 35)
Pra, sipas urtësisë së Allahut qëniet njerëzore përjetojnë gjëra të këndshme dhe të pakëndshme gjatë rredhës së jetës së tyre. Nëse demostrojnë karakter të moralit të mirë përballë fatkeqësive, ngjarjet që në shiqim të parë janë dukur si negative, të vështira Allahu i shndërron në mjete për diçka të mirë dhe pozitive. Prandaj, kushdo që vepron nga kjo pikëpamje do të jetë i kënaqur në çdo moment të jetës së tij. Ai do t’i çmoj gjërat e mira që i ka dhe do të jetë i lumtur me to. Por një person me një karakter të moralit ignjorant duke hasur në këto situata të lodhshme që Allahu ka krijuar, nuk do të sheh asgjë të mirë në këto ngjarje në dukje negative. Ai do të jetë larg nga të qenurit i kënaqur me to, dhe për shkak të qëndrimit të moralit zemërak, nuk do të jetë në gjendje t’i shijoj (kënaqet me) gjërat e mira që posedon (ka).
Në mjediset ku mungojnë parimet e larta të moralit të realizuara nga frika prej Allahut, njerëzit nuk mund të jenë të kënaqur me vetvehtën, as që munden ata të kënaqen me gjërat e mira që u ofrohen. Kjo është sepse aty ku nuk ka besim në Allahun, kur nuk ka mundësi të shihen t’mirat në çdo ngjarje, asnjëra nga fazat e pjekurisë nuk është nevoitur për t’i duruar qëndrimet dhe fatkeqësitë e qarta. Dhe aty kunjerëzit nuk mund t’I zgjedhin problemet duke mposhtur (anashkaluar) hidhërimin, një qëndrim injorant i pushton (kaplon), duke i nënshtruar ata ndaj një shqetësimi të madh.
Pra, kjo është një nga arsyet pse disa njerëz nga pushimet e tyre nuk mund të nxjerrin kënaqësinë e pritur pavarësisht përpjekjeve të tyre më të mëdha. Dhe kështu është edhe me aspektet e tjera të jetës së tyre. Nëse ishin dhënë disa shembuj të shkurtër të problemeve që sipas gjasave mund t’i hasnim në këto shetitje, atëherë do t’ishte e qartë se këta njerëz ndihen jo të lumtur vetëm për shkak të karaktereve të moralit të tyre. Në çdo mjedis të pushimit, dëshprërimi që më së shpeshti haset është se vendi ndryshon nga ai që ata kanë pritur të jetë. Fakti që vend strehimoret- banesat janë më të vogla se sa që kanë paramenduar ata mjafton tu prish atyre kënaqësinë që në fillim. Kësaj shtoja edhe atë se ata mund t’a kenë pasur një udhëtim të vështirë për të mbërri atje, duke i bërë veçanërisht të padurueshëm. Pakënaqësia e tyre e të qenurit në një vend të panjohur që ata nuk dëshirojnë vetëm se i shton paaftësisë së tyre për të toleruar mungesën e komoditeteve apo paisjeve, duke i bërë ata të ndihen plotësisht të dëshpërruar.Të shtuarit në jolumturinë e tyre është një ide paragjykuese se çdo gjë që fillon keq do të vazhdon në të njejtën mënyrë. Ndonjëherë gjejnë situata krejtësisht sipas shijës (qefit) së tyre. Por, po qe se edhe një gjë e papritur u ndodh atyre gjatë pushimit të tyre, e tërë kënaqësia e tyre zhduket. Për shembull, ata shkojnë diku për të bërë banjo dielli dhe fillon të bjerë shi, nuk ka rrymë apo ujë rregullisht, bazeni është përplot me njerëz, ose nuk kanë mbetur tavolina të mira në restaurant. Besimtarët të cilët hasin në të njejtat situata, megjithëate, i shohin ato nëpërmes syve të besimit si burime të kënaqësisë. Pa marrë parasysh se sa e papëlqyeshme një situate mund të jetë, do të shohin shumë gjëra për t’cilat do t’i falamnderohen Allahut dhe dot dijnë si t’jenë të kënaqur me to. Për shembull, moti mund të mos jetë me diell, por ka gjëra tjera interesante për t’bërë kur bjen shi. Ose, bazeni mund të jetë përplot me njerëz, por ata mud të angazhohen në sporte të jashtme (psh jasht shtëpisë), në ekskurzione, apo të bëjnë pazar. Tavolina në restaurant mund t’mos jetë më e mira, por në tavolinën tjetër ka shokë me të cilët mund të bisedojmë. Ata mbesin të qetë në t’gjitha situatat e përmendura më lart, dhe reagimi ndaj tyre në mënyrë negative vetëm se i bënë ata të mjerë. Duke e ditur këtë, ata përvetësojnë një qëndrim të matur dhe pozitiv ndaj rrethanave të tilla. Në fakt, pabesimtarët s’janë të lumtur edhe kur gjinden në një mjedis të përkryer, për shkak se prishja e tyre shpirtërore, pakënaqësia e mbrendshme, dhe karakteri i moralit Jo-Kur’anor i pengojnë ata t’i shijojnë ato begati. Nëse ata nuk dijnë se si t’a falemnderojnë Ate (Allahun) për atë çka kanë ose si të shiqojnë pozitivisht në çdo gjë që ndodh, në qoftë se janë jotolerant dhe nuk falin gabimet e njerëzve të tjerë, dhe nëse nuk janë dorëlirë dhe modestë, kurrë nuk do të jenë në gjendje të shijojnë ndonjë begati të Tij. Por, në çoftë se në zemrat e tyre kanë frikë dhe respekt për Allahun, ata do t’i kenë të gjitha këto vlera të moralit dhe Allahu do t’u mundësoj atyre të përjetojnë kënaqësitë e kësaj jete.
Allahu na tregon në Kur’an se të mirat nuk u bëjnë mirë (hair) pabesimtarëve:
Andaj, ti (Muhammed) lëri ata edhe një kohë në atë mashtrimin e tyre.A mos mendojnë ata se me atë që jemi duke udhënë atyre nga pasuria dhe fëmijët, Nxitojmë t’u ofrojmë atyre të mirat? Jo, kurrsesi, por ata nuk janë kah e kuptojnë. (Mu’minun 54-56)
Pabesimtarët mund t’a kalojnë jetën të rrethuar me pasuri, bukuri, nder, famë dhe respekt. Pos asnjëra nga këto gjëra nuk u bënë mirë apo të bëhet begati për ta, dhe ata do të përjetojnë vetëm rritje të agonisë në të dy botërat. Në pamje të jashtme duket se Allahu u jep begati, por Ai nuk iu mundëson të kënaqen me to. Prandaj, edhe pse t’gjitha begtatitë janë perreth tyre megjithëate ata janë të privuar nga ato. Njeriu mund të ketë çdo gjë që dëshiron por bëhet një mjerim për të të mos jetë në gjendje të kënaqet me ate që tashmë e ka. Ne duhet mbajtur në mend se ata e dinë arsyen e kësaj, dështimi i tyre për të vepruar sipas vlerave të Kur’anit. Natyrisht, ata e mohojnë këtë me vrull. Dhe në vend se të kërkojnë zgjidhje në besim dhe të gjejnë strehim te Allahu, ata mundohen t’i ikin mërzisë së tyre duke ndrruar zakonet ( adetet), qëndrimet, rrethet shoqërore, shokët dhe vendet që frekuentojnë ata. Ata shpresojnë se atëherë, përsëri çdo gjë do të jetë në rregull, dhe do t’i kenë kursyer jetërat e tyre nga zbrazëtia dhe zemrat e tyre nga shqetësimi. Të gjithë ne i kemi ndëgjuar njerëzit përreth nesh duke thënë gjëra si në vijim; “ dua të filloj një jetë të re”, “ do t’ia filloj nga zeroja” dhe ” do t’a fshij të kaluarën dhe do t’a shfletoj një faqe të re”. Edhe nëse ia dalin të follojnë jetëra terësisht të reja,, ata megjithëate nuk mund t’a gjejnë kuptimin, ngacmimin, ose lumturinë të cilën e kërkojnë. Për shembull, ata ndjekin ligjërata për artin e pikturimit apo skulpturës, duke menduar se do t’iu jep kënaqësinë për t’krijuar punët e artit që shprehin personalitetin e tyre. Por ata se shpejti zbulojnë se çfarëdo kënaqësie e tillë nuk do të vie (nuk është e ardhshme). Ata provojnë çdo gjë për të nxitur egon (unin) e tyre, gjejnë lajkatim (admirim) në mesin e moshatarëve të tyre, dhe t’fitojnë një reputacion të mirë në shoqërinë e tyre. Ata janë të pranishëm në mbledhje, pranojnë një pozitë në një organizatë bamirësie, shkojnë në ekspozita, koncerte dhe teatra; ata shkojnë për t’bërë pazar, provojnë lloje të ndryshme të sporteve, dhe caktojnë mbledhje me shokët e tyre. Por, pas një kohe të shkurtë mërziten edhe me këto gjëra; ata nuk mund të gjejnë ngacmimin (interesimin) të cilin janë duke e kërkuar. Kurgju nuk ka ndryshuar sepse as shpirti i tyre nuk ka ndryshuar. Vetëm nëse këta anëtarë të shoqërisë injorante i braktisin këto veti (karaktere) të pahijshme dhe përvetësojnë parime të larta të moralit për të cilat Allahu ka urdhëruar ata mund të jenë të lumtur dhe të kënaqur. Disa mendojnë se paret dhe ate çka mund të blejnë me to i bëjnë ata të lumtur dhe kështu koncentrohen në fitimin e saj. Por, duke fituar një veturë më të mirë, një shtëpi më të mirë, një pozitë më mirë,më shumë komoditet asnjëherë nuk do t’i kënaq ata, për këtë ata janë të mbushur me dëshirë për të pasur edhe më shumë. Për shembull, disa njerëz kanë pasion veturat. Është shumë me rëndësi që vetura e tyre të jetë markë e mirë dhe modeli më i fundit; duhet t’a ketë teknologjinë e mirë dhe sistemin kualitativ të muzikës. Ata bëhen lidhen shumë emocionalisht me automjetin e tyre dhe skanë dëshirë që ajo të ketë as edhe dëmin dhe gërvishjën më të vogël. Por kënaqësia e tyre për të vozitur një veturë të mirë nuk zgjatë shumë. Së shpejti del një model i ri, dhe ai i tyre bëhet i dalë nga moda (i vjetëruar). U dhemb të lexojnë se tash në treg është një automjet më i shpejtë me më shumë paisje shtesë dhe me teknologji më të avancuar dhe në një moment të menjëhershëm humbin tërë kënaqësinë për lakminë që kanë pasur dikur. Për njerëzit injorant edhe dollapi i rrobave bëhet një problem i madh. Disa njerëz kanë dëshirë të përcjellin modën më të re të rrobave, edhe pse mund të mos kenë para të mjaftueshme për t’a bërë këtë. Ata blejnë një kostum që u pëlqen dhe që u duket tërheqës, por ndalojnë së pëlqyeri kur del prej mode apo kur t’a shohin të veshur në dikend që nuk e dojnë, ose edhe më keq kundërshtar (konkurrent). Befas, kostumi e humb joshjën dhe bëhet burim i irritimit. Në mënyrë të njejtë, duke pare dikend se ka veshur rrobe më të mira se ato që i kanë ata, i bënë ata, mjaft të mjeruar. Pa marrë parasysh se sa të mira janë kostumet e tyre, ata brengosen se nuk janë më tepër se të zakonshëm, gjë që i bënë ata jo të lumtur. Zakonet e tyre, aktivitetet shoqërore, mjetet materiale, ose ato që kanë nuk do t’i bëjnë të lumtur, dhe kërkimi i tyre i vazhdueshëm për më shumë, i bënë ata edhe më të mjerueshëm. Kur t’a kuptojnë se ata me të vërtetë kanë shpenzuar dhe humbur të gjitha kënaqësitë e kësaj bote, në përgjithësi ata bëhen nervoz me jetën”. Duke mos dashur t’i zgjidhin problemet e tyre nëpërmes besimit, ata ngecin në hutim dhe hidhërim (Jo lumturi). Prandaj, pavarësisht nga përpjekjet e tyre ata mbesin të hutuar dhe të palumtur. Megjithatë, nëse ata do t’i kishin praktikuar parimet morale të fesë, do t’kishin një kënaqësi më të thellë se sa që kishin mund t’a paramendojnë. Besimtarët e shohin këtë në jetërat e tyre në mënyrë të qartë. Duke ikur nga mërzia dhe shqetësimi, ata gjejnë shpirtërat e tyre duke u thelluar për çdo ditë e më shumë dhe kështu fitojnë një mirëkuptim edhe më të madh të vlerave të begative q Allahu iu dhuron. Dëfrimi dhe kënaqsia e tyre rritet, kështu që ata e kuptojnë se këto begati janë manifestime të mëshirës së Allahut, dashurisë dhe mirësisë ndaj tyre. Për shkak se jetojnë jetërat e tyre krejtësisht për Allahun, përdorin çdo avantazh të tyre për t’fituar përkrahjën ( simpatinë) e Tij, dhe bëjnë gjithçka për t’a kënaqur Ate, ata vazhdimisht përjetojnë të njejtin gëzim dhe eksitim. Në Kur’an Allahu vazhdimisht nxjerr në shesh gjendjën e qetësisë shpirtërore të qëndrueshme të atyre që besojnë në Të:
O shpirt i qetësuar! Kthehu te Zoti yt i kënaqur (për vehte) e kënaqës (për Zotin)! Hyr mes robërve të Mi! Dhe hyr në Xhennetin Tim! (Surja Fexhr 27-30)
Mënyra materialisitike e t’menduarit të pabesimtarëve i pasqyron ata si t’paaftë për t’a kuptuar (ndjerë) bukurinë e natyrës. Gati çdo gjë rreth tyre ata e shohin sa i përket asaj se s’i mund tu sjell dobi dhe si mund të bëjnë më shumë në këtë jetë. Ky kërkim për dobi është aq shumë një pjesë e karakteirt të tyre sa që ata mendojnë se diçka mirë ka kuptim vetën nëse u sjell lajkatime dhe respekt. Ky vizion i kufizuar i pengon ata të shohin të gjitha bukuritë e natyrës duke zbukuruar çdo pjesë të krijimit, dhe kështu vlerësimi i saj nga ana e tyre është vetëm sipërfaqësor.
Por, Allahu e ka paisur (furnizuar-mbajtur) gjithë tërë botën me bukuri madhështore të natyrës për t’a kënaqur shpirtin njerëzor dhe kështu të mendojmë për Të, të shohim fuqinë e madhe të Tij, t’besojmë në Të, dhe t’a falemnderojm Ate. Pa marrë parasysh se ku jetojmë, të gjithë ne kemi ndojnjë lidhje ngapak me këtë bukuri. Shiu, valët që godisin bregun, një perendim dielli, ose pamja e një luleje që nis të lulëzoj, që të gjitha këto japin një kënaqësi shpirtit të njeriut. Të gjitha pjesët e krijimit lënë një përshtypje tek njerëzit dhe u sjellin atyre begati. Duke shiquar me sy të besimit, besimtarët e dijnë se të githa këto gjëra të bukura Allahu i ka krijuar për ta. Dhe në këtë mënyrë ata shiqojnë çdo hollësi të tyre më të mirë dhe nga ato nxjerrin një kënaqësi të thellë. Ata që e vështrojnë botën me sy të pavëmendshëm e shohin atë nëpërmes një perdeje të pavëmendshmërisë. Për këtë arsye, shumica e njerëzve injorant nuk i vërejnë gjërat e bukura përreth tyre, dhe ate çka vërejnë nuk ka ndonjë kuptim për ta. Përderisa janë të interesuar, atje mund të ketë një perde mbi begatitë e ndryshme të mrekullueshme që i rrethojnë. Në Kur’an Zoti jonë, përshkruan gjendjën e atyre që kanë sy por nuk shohin:
A nuk udhëtuan ata nëpër tokë e të kenë zemra me të cilat do të kuptojnë, dhe veshë me të cilat do të dëgjojnë? pse në të vërtet sytë nuk verbërohen, por verbërohen zemrat në krahrorë. (Haxh 46)
Ne krijuam shumë nga xhinët e njerëzit për Xhehennem. Ata nuk kanë zemra që me to nuk kuptojnë, ata kanë sy që me ta nuk shohin dhe ata kanë veshë që me ta nuk dëgjojnë. Ata janë si kafshët, bile edhe më të humbur, të tillët janë ata të marrët. ( Surja Al Araf 179).
Gjetiu (tjetërkund) Allahu përshkruan kënaqësinë vezulluese në fytyrat e atyre besimtarëve të cilët kënaqen me begatitë e tyre. (Surja mutafifin; 24 Ajeti origjinal Në fytyrat e tyre mund të kuptosh kënaqësinë e përjetimeve).
Në një ajet tjetër Ai shpall;
Juve ju erdhën argumente të qarta nga Zoti i juaj e kush i sheh (kupton) ai e ka për vete, e kush verbërohet, ai e ka për të zezën e vet. E në (pejgamberi) nuk jamë rojë e juaj. ( En’nam 104).
Pra ata që shikojnë në mënyrë të pavëmendshme në bukuritë përreth tyre mund të shohin sikur të ishin mbrapa një perdeje. Natyrisht, njerëzit që jetojnë në mes të disa bukurive natyrore mundohen të shfrytëzojnë përparësitë e saj kurdo që ë është e nevojshme. Për shembull, ata mund të kënaqen duke shkuar në bregdet për t’shikuar perendimin e diellit, ose t’shiqojnë lulet dhe pemët, por kënaqësia e tyre është e kufizuar. Thellë në zemrat e tyre ata nuk kanë kuptim të kënaqësisë. Ata përjetojnë vetëm një kuptim të zakontë dhe shkurtër të kënaqësisë, që së shpejti ia liron rrugën pandjeshmërisë, mosinteresimit, dhe mërzisë. Brenda një kohe të shkurtë ata dëshirojnë diçka të re, më interesante, dhe më origjinale. Kjo është një shenjë e prishjës dhe pandjeshmërisë së shpirtit të tyre. Ka pabesimtarë të cilët thonë se e dojnë natyrën dhe dëshirojnë të jetojnë në të, disa prej tyre edhe e kanë kaluar një pjesë të gjatë të jetës së tyre duke e bërë këtë. Por, si e masin ata tash kënaqësinë e nxjerrë nga bukuria natyrore?
Besimtarët e dinë se kjo matje varet prej aftësisë së tyre për të ndjerë Fuqinë dhe Madhështinë e Allahut, duke e parë vehtën të vogël (pa vlerë) në krahasim me Krijimin e Tij Madhështor, dhe duke iu nënshtruar Atij me sinçeritet. Vetëm ata të cilët e shohin këtë të vërtetë dhe jetojnë sipas saj Allahu i lejon të shijojnë kënaqësi të vërtetë në këto gjëra të bukura.
Edhe pse jetojnë midis gjithë kësaj bukurie, disa njerëz kurrë nuk mund t’i ikin zbrazësirës në zemrat e tyre, pakënaqësisë dhe dëshpërimit të tyre të brendshëm. Kjo vetëm tregon paaftësinë e tyre për t’u kënaqur me këtë bukuri siç duhet. Përderisa nuk kanë besim në Allahun, bukuria mund t’u jep atyre një kuptim të shkurtë të kënaqësisë dhe të mbaj interesin e tyre vetëm për një kohë të shkurtë. Por një njeri i cili e kupton që të gjitha gjërat e bukura rreth tij i ka krijuar Allahu mund t’a kuptoj më mirë kuptimin mbrapa saj. Ai do t’i kuptoj aspektet më të thella të saj dhe dot përjetoj kënaqësi në çdo zbulim. Si rezultat, ai mund të ndjej kënaqësi të thellë që vjen nga të kuptuarit e Kualiteteve Supreme të Allahut, Madhështinë dhe Mjeshtërinë e Pafund Krijuese, Pushtet dhe Dituri të Pakufishme (infinite), dhe Dominimin mbi të gjitha krijesat. Ky njeri nuk dot kishte nevojë t’i vizitoj të gjitha shtetet për t’parë bukuritë e tyre natyrore. Pasuria dhe thellësia e shpirtit të tij do t’i lejonin atij të kënaqet me pamjet e vogla të panumërta me të cilat është mësuar ndonëse shkon përpara dhe mbrapa. Kjo prodhon një kuptim të madh të kënaqësisë në brendësi të qeniës së tij. Për shembull, Allahu ka krijuar kafshë si begati (bekim) për qeniet njerëzore. Lloje të panumërta zogjsh rrëshqasin hijshëm nëpër ajr, krahët e tyre të bukur, ngjyrat e tyre të ndezura, dhe puplat e tyre simetrike u japin kënaqësi të gjithë atyre që i shiqojnë me sy të besimit. Mënyra se si një ketër e vogël e bukur i përdor dhëmbët e saj, se si i lëviz putërat, dhe si e lëviz lehtë bishtin, zgjon një kuptim të fortë të dhembshurisë (mëshirës) në zemrën e çdo besimtari. Ky është gjithashtu rasti kur ata shohin një lepur të vogël e tërheqës duke i përdorur putrat e saj për të ngrënë një karrotë, dizajnet në trupin e zebrës, madhështinë e një kali gallop (lloj kali i shpejtë), bukurinë e një gazele, dhe vetitë e panumërta të të gjitha kafshëve. E njejta gjë zbatohet edhe për gjelbërimin e ndritshëm të një pylli, madhështinë e një ujëvare, pamja e majeve (kreshtave) të malit duke çarë retë, dhe lloje të panumërta të drunjëve, luleve, pemëve dhe perimeve. Duke qenë dëshmitarë të këtyre Manifestimeve të Diturisë dhe Mjeshtërisë së Tij Supreme, ata e falemnderojnë Ate. Të gjithë besimtarë kanë një kapacitet të pakufizuar për t’u kënaqur me bukurinë natyrore, një kënaqësi që rritet për shkak të thellimit të shpirtit dhe besimit të tyre. Kjo është një kënaqësi që Allahu u jep vetëm atyre që iu afrohen Atij me sinqeritet; Ai ia jep atë vetëm besimtarëve si përgjigjie (shpërblim) për aftësinë e tyre që çdo gjë e shohin me sy të besimit. Ata të cilët e mohojnë Allahun e humbin kënaqësinë e këtyre gjërave të mira në këtë botë dhe nuk do t’i kenë ato në botën tjetër. Në botën tjetër, për ta do të ketë vetëm mjerim. Në kur’an Allahu na tërheq vëmendjën në këtë realitet:
Hiqu atyre që e marrin fenë (në vend që ta resprktojnë) për lojë e dëfrim dhe i ka mashtruar jeta e kësaj bote. Ti përkujto me të (Kur’anin) që të mos bjerë njeriu viktimë e asaj që ka veprruar, e që s’ka mbrojtës as ndërmjetësues për te pos All-llahut. je ai (njeri) edhe nëse jep, çdo lloj shpagimi nuk i pranohet. Të tillët janë ata që ranë viktimë e asaj që punuan. Ata , për skak se mohuan, për pije kanë ujë të vluar e dënim të idhët. ( En’nam 70)
Pastërtia qet në shesh personalitetin e një individi, karakterin moral, mënyrën e të menduarit dhe inteligjencën. Allahu përmend rëndësinë e saj në Kur’an;
Dhe rrobat tua pastroji! Dhe të keqës së ndyrë largohu! (Mudethirr 4-5).
Por, pastërtia është një cilësi e cila gjendet vetëm tek ata që kanë besim të sinqertë. Sikurse cilësitë e tjera të moralit, edhe pastërtia mund t’arrihet vetëm nëpërmes frikës ndaj Allahut. Kjo është për arsye se kushdo që ka frikë nga Allahu e din që, edhe kur është i vetmuar, Allahu e sheh çdo gjë që bënë, dhe në botën tjetë do t’a merr shpërblimin për këtë vepër. Ai gjithashtu e din se do të merr kompensim (shpërblim) pë çdo gjë që ai ka përkundrazi zërit të ndërgjegjiës së tij. -Për këtë arsye, ai iu shmanget çdo veprimi që e inatos (hidhëron) Allahun dhe që në Kur’an është e shpallur si e gabueshme. Në jetën e tij të përditshme, ai praktikon lloje pastërtish që Allahu në Kur’an i përshkruan si formë e adhurimit. Kjo don të thotë kënaqësia e të qenurit në një vend të pastërt, përdorimi i gjërave të pastërta dhe shoqërimi me njerëz të pastërt. Natyrisht, pabesimtarët kanë mënyrën vet të të kuptuarit të pastërtisë. Disa prej tyre njihen për pastërtinë dhe rregullin e tyre të përpikt, por kjo nuk vjen nga frika dhe respekti i tyre për Allahun ose nga dëshira e tyre për t’a fituar simpatinë e Tij. Prandaj kjo është pastërti që shoqëria prêt nga anëtarët e saj. Këta njerëz humbin një marrëveshje të madhe duke mos i udhëhequr jetërat e tyre në pajtim me t’kuptuarit e pastërtisë të shpallur në Kur’an, dhe nga paaftësia e tyre për t’a ndjerë nevojën për të. Si përgjigje ndaj refuzimit të tyre të besimit, Allahu ua ka marrë këtë kënaqësi nga shpirtërat e tyre, dhe i ka detyruar të jetojnë në një mjedis ( rreth) jo të kënaqshëm.
Pabesimtarët janë në dijeni për dy lloje të pastërtisë; e dukshme dhe e padukshme. Ata i japin rëndësinë më të madhe llojit të parë, si pastërtia fizike dhe rroba të pastërta. Megjithëatë, pastërtia e jashtme gjithmonë ka një anë që nuk shihet, për pabesimtarët, kur ata janë vetëm ose kur mendojnë se askush nuk i sheh, shpeshherë sillen shumë më ndryshe se kur janë në publik. Është e pamudur të qellohet (dihet) se çka bëjnë ata kur janë vetëm, dhe të tjerë nuk mund t’a dallojnë çka është (dhe çka nuk është) e rëndësishme për ta, sepse kush nuk ka frikë nga Allahu vendos se ç’është e drejt dhe e gabuar në bazë të mendimeve të tij. Shumë njerëz të tillë shiqojnë pastërtinë e tyre fizike dhe të shtëpive të tyre nga jashtë, dhe e masin n’bazë të asaj se a vrejnë apo jo ndonjë papastërti. Ata heqin qafe larjën (e vet), larjën e rrobeve, hekurosjën, ndrrimin e qarqafave dhe rizave, dhe rregullimin sepse këto punë të përditshme i mërzitin ata. Ata i pastrojnë dhe rregullojnë dollapet e tyre vetëm atëherë kur detyrohen. Disa i përzijnë rrobet e pastërta me ato të papastërta dhe i veshin prap. Përgjithësisht, nëse munden, ata e paguajnë dikend që njëherë në javë të vjen dhe ta kryej pastrimin. Pavarësisht nga kjo, ata nuk mërziten që t’pastrojnë banjot, dyshemetë, dhe pluhurin nëpër qoshe, ose rrëmujën në dhomat e tyre të fjetjës. Shpeshherë disa njerëz janë fizikisht të papastërt. Ata lodhen duke u pastruar, dhe posaçërisht kur moti është i ftohtë, pastrojnë vetëm flokët e tyre. Ata nuk brengosen (nuk ua ndinë) për papastërtinë e tyre fizike, sepse askush nuk mund t’a sheh atë. Gratë i kanë frizerat e tyre që ua “rregullojnë” flokët dhe nuk e ndjejnë të nevojshme t’i pastrojnë derisa t’ju del minivalli (kona). Këta njerëz mundohen t’i fshehin trupat e tyre të papastër duke përdorur parfume (aroma) të rënda dhe deodorant, por kjo edhe më shumë t’largon nga të qenurit tërheqës. Ata mendojnë që t’u vie erë e tymit të duhanit, ushqimit apo djersës është normale. Ata mund të duken gjithmonë nga jashtë të pastërt, dhe rrobat e tyre mund të jenë të hekurosura dhe pa njolla. Por në të vërtetë, ata nuk janë të pastërt, sepse ata strehojnë (fshehin) një kuptim të shtrembëruar të asaj se ç’është pastërtia e vërtetë. Për shembull, ata mund të kenë pak pluhur në rrobat e tyre ose të derdhin diçka në mëngët e tyre, që mund të mos shkaktoj njollë të përhershme, dhe në përgjithësi nuk e konsiderojnë të papastër. Ata mund t’i ndotin ose bëjnë duart e tyre me yndyrë, por pastaj nuk i pastrojnë ato menjëherë. Ata mendojnë se askush nuk po i sheh ata duke e përgatitur ushqimin dhe lehtë mund t’a përdorin garuzhdën (kutllaqën) të cilën nuk e kanë pastruar ose ndonjë kafshatë e cila ka rënë në tavolinën e papastërt të kuzhinës (e cila përdoret për prerje në të) ose edhe në dysheme. Ata mund t’i përdorin enët e palara ose tenxherën e papastërt. Në mënyrë të njejtë, ata nuk e bezdisin vehtën për pastërtinë e banjove të tyre dhe në këtë mënyrë rrezikojnë jetën e vetë dhe të atyre që jetojnë me ta. Ne mund të themi edhe më tepër se çka mund të bëjnë njerëzit e tillë. Sikur t’i kishe pyetur ata kishin me thënë se nuk e kanë vërejtur se, rrobat, flokët, duart ose fytyrën i kanë të papastërta. Kjo është sepse e konsiderojnë atë situatë si krejtësisht normale. Edhe nëse i mundojnë (i bëjnë të parehatshëm) njerëzit përreth tyre ose bile edhe nëse e rrezikojnë shëndetin e tyre, ata refuzojnë t’a pranojnë të njejtën. Nuk duhet të harrojmë se ky është një kompenzim që Allahu ia jep një shoqërie injorante. Në njëfarë mënyre, ata që refuzojnë të besojnë marrin shpërblimin për t’keqën që ia kanë bërë kuptimit të shtrembëruar të moralit. Një ide tjetër e gabuar e shtrirë plotësisht është se të mos kushtuarit rëndësi pastërtisë është një aspekt i moralit modern. Njerëzit e tillë mendojnë se kushdo që pengon ndotjën e mjedisit është i dalë nga moda ( i prapambetur). Dhe, për arsye se e nxisin njëri-tjetrin të mendojnë kështu, ata ngurrojnë t’a kritikojnë këtë gjë, edhe pse e dinë se një stil i tillë i jetës është i gabuar. Për shembull, ata hyjnë në shtëpitë e tyre me këpucë të ndyta, dhe janë të kënaqur t’i lënë divanet dhe qilimat e tyre të mbuluara me pluhur dhe papastërti. Dhe edhe nëse dikush tjetër hyn në shtëpitë e tyre me këpucë të ndyta dhe ua ndot qilimat, ata nuk e kanë gajle, të kundështonin do t’ishte e sikletshme. Kjo mënyrë e shtrembëruar e t’menduarit mund të shihet tek njerëzit e rinj. Ata mendojnë se është në rregull të flejnë me të njejtat rroba që i kanë pasur veshur gjatë tërë ditës. Për ta është normale të hanë një sandviq të yndyrt, t’mos i pastrojnë duart e tyre, dhe pastaj t’a fshijnë yndyrën në flokët apo në rrobat e tyre. Nëse rrobat e tyre spërkaten me ujë balte, ata vetëm e fshijnë dhe vazhdojnë rrugën e tyre. Ata besojnë se sa ma e papastërt, me më shumë njolla, dhe sa ma e përdorur të jetë xhaketa e tyre, aq më e lezetshme ( cool) është. Farmerkat e tyre bëhen vend (kopsht) për shumim të vërtetë të mikrobeve dhe bakterieve. Kjo tendencë e njejtë është parë tek ata të cilët i barazojnë intelektualitetin me modernizimin. Ata mendojnë se stili i tyre i jetës dhe mënyra e tyre lecka-lecka e veshjës u jep atyre një pamje të ndryshme dhe superiore.Ti nuk mund tju afrohesh atyre sepse trupat dhe rrobat e tyre kullojnë nga tymi i duhanit, dhe nuk mund t’i shikosh në sy për shkak të flokëve të tyre të gjatë, të papastërta dhe të çrregullta (helaq) dhe të mjekrrave të pakrehura. Në fakt, ata janë të neveritshëm. Ata mendojnë se po t’ishin të larë dhe të pastërt, dhe po t’a bënin një bisedë në një atmosferë të ndezur, të ajrosur dhe të kënaqshme, ata do t’a humbnin aureolën e intelektualitetit të tyre dhe do t’ishin sikur të gjithë të tjerët. Një stil jete i tillë i sëmurë ka të dyja efektet; shpirtërore dhe fizike. Meqenëse ata jetojnë në një mjedis të ndyrë, ata shpesh sëmuren; të jetuarit në një vend pa ajër, me puhur dhe të ndyrë ua shkatërron mushkëritë dhe lëkurën e tyre. Nganjëherë ajo bëhet e verdhë (zverdhet). Me kohë, ata humbin aftësinë e tyre për të çmuar bukurinë dhe pamjet e mira, zemrat e tyre ngurtësohen dhe bëhen të paafta të kënaqen me gjëra të mira, dhe shpirtërat e tyre prishen. Për besimtarët, megjithatë, pastërtia është si një veprim i adhurimit ashtu edhe një begati që u jep atyre një kënaqësi të madhe shpirtrtërore, vetkënaqësi, freskim, rehati, dhe siguri (besim). Prej besimtarëve, besimtarët mund të kenë qetësi mendore, të ulen ku të dojnë, dhe t’përdorin orenditë dhe enët pa ngurrim apo shqetësim ( zorr). Ata e dijnë se çdo besimtarë e repekton dhe ka frikë (dronë) nga Allahu, se ata nuk i shkelin parimet morale të Kur’anit, se ata veprojnë në të njejtën mënyrë si në publik ashtu edhe në vetmi, dhe se ata gjithmonë sillen me një dëlirësi të patëmetë në çdo situatë, pikërisht ashtu siq urdhëron Allahu. Ata japin krejt nga vetja që të sigurohen që ata që janë rreth tyre të gëzojnë nivel të njejtë të rehatisë, shëndetit, dhe sigurisë të cilat i kanë ata. Ndërgjegja e tyre i bënë që t’a pranojnë këtë si përgjegjësi dhe të shmangin çdo gjë që mund t’u bënë keq të tjerëve. Ata kënaqen shumë duke formuar mjedise që të ngjajnë në Parajsë.