RELATIVITETI I KOHËS DHE REALITIVITETI I FATIT

Çdo gjë që është përmendur më lart demonstron se “hapësira tredimensionale” nuk ekziston në realitet, që është paragjykim i bazuar krejtësisht në perceptime dhe që njeriu tërë jetën e jeton në këtë “mosekzistim të hapësirës”. Që të pohohet e kundërta duhet që të mbajmë besimet paragjykuese larg nga arsyeja dhe e vërteta shkencore, pasi nuk ka dëshmi vlefshëm për ekzistimin e botës materiale tredimensionale.

Kjo përgënjeshtron supozimin kryesor të filozofisë materialiste që nënvizon teorinë e evolucionit, supozimin se materia është absolute dhe e përjetshme. Supozimi i dytë në të cilin qëndron filozofia materialiste është se koha është absolute dhe e përhershme. Edhe ky është aq paragjykues sa i pari.

Perceptimi i kohës

Atë që e perceptojmë si kohë, në të vërtetë, është metoda me të cilën një moment krahasohet me tjetrin. Mund ta shpjegojmë këtë me një shembull. Për shembull, kur një njeri troket në një objekt, ai e dëgjon një zë të caktuar. Kur të troket objektin e njëjtë pas pesë minutash, ai dëgjon edhe një zë. Personi percepton se ka qenë një interval në mes të zërit të parë dhe të dytit që ai e quan interval “i kohës”. Sidoqoftë kur ai dëgjon zërin e dytë, zëri i parë nuk është më shumë se imagjinatë në mendjen e tij. Është vetëm një pjesë e informatës në kujtesën e tij. Personi formulon konceptin e “kohës” duke krahasuar momentin në të cilin jeton me atë çfarë ka në kujtesën e vet. Nëse nuk bëhet ky krahasim, nuk do të ekzistonte koncepti i kohës.

Në të njëjtën mënyrë, personi bën krahasimin kur e sheh dikë duke hyrë në dhomë përmes derës dhe duke u ulur në kolltuk në mes të dhomës. Në kohën kur ky person ulet në kolltuk, imazhet që kanë të bëjnë me momentin kur ai hap derën, hyn në dhomë, dhe ulja e tij në kolltuk janë të përpiluar si pjesë të informatës në tru. Perceptimi i kohës ndodh kur dikush krahason njeriun e ulur në kolltuk me ato pjesë të informatës.

Shkurtimisht, koha ekziston si rezultat i krahasimit të bërë në mes të disa iluzioneve të ruajtura në tru. Nëse njeriu nuk do të kishte kujtesë, atëherë edhe truri nuk do të bënte interpretime të tilla e prandaj kurrë nuk do të mund të formohej koncepti i kohës. E vetmja arsye që dikush përcakton vetveten se i ka 30 vjet është për shkak se ai ka akumuluar informata që i përkasin atyre 30 vjetëve në mendjen e tij. Nëse kujtesa e tij nuk do të ekzistonte, atëherë edhe ai nuk do të mund të mendonte për ekzistimin e periudhës së kaluar dhe ai do të përjetonte vetëm “çastin” në të cilin jeton.

Shpjegimi shkencor i mosekzistimit të kohës

Le të mundohemi që të sqarojmë temën duke cituar shpjegimet e shkencëtarëve dhe dijetarëve të ndryshëm në lidhje me këtë temë. Sa i përket çështjes së rrjedhjes së kohës prapa, profesori i famshëm i gjenetikës dhe fituesi i çmimit Nobel, François Jacob, thotë në librin e tij Le Jeu des Possibles (E mundshmja dhe aktualja):

Filmat e lëshuar prapazi na e bëjnë të mundur që të imagjinojmë botën në të cilën koha shkon së prapthi. Botën ku qumështi ndahet nga kafja dhe kërcen nga filxhani dhe kthehet prapë në enën e qumështit; botën në të cilën rrezet e dritës lëshohen nga muri që grumbullohen në një vend (qendër graviteti) në vend se të shpërthejnë nga burimi i dritës; botën në të cilën guri kthehet nga uji në shuplakën e njeriut në bashkëpunim të çuditshëm me pikat e panumërta të ujit. Prandaj, në botën e tillë ku koha ka veçori të kundërta, proceset në trurin tonë dhe mënyra se si kujtesa jonë e përpilon informatën, do të mund të funksiononin së prapështi. E njëjta vlen edhe për të kaluarën dhe të ardhmen dhe bota do të dukej njëjtë siç duket tani.27

Pasi truri ynë është i mësuar me një renditje të caktuar të ngjarjeve, bota nuk funksionon siç është treguar më lartë dhe neve na duket se koha çdoherë ecën përpara. Por, ky është vendim i arritur në tru dhe është relativ. Në realitet, kurrë nuk do të mund të dimë se si ecën koha dhe a është duke ecur apo jo. Kjo tregon faktin se koha nuk është fakt absolut por vetëm një lloj perceptimi.

Relativiteti i kohës është fakt që është vërtetuar edhe nga njëri ndër fizikanët më të rëndësishëm të shek. 20-të, Albert Einsteinit. Lincoln Barnett, shkruan në librin e tij Gjithësia dhe dr.Einsteini:

Së bashku me hapësirën absolute, Einsteini hodhi poshtë konceptin e kohës absolute – ku rrjedhja e kohës universale është e njëtrajtshme, e pandryshueshme dhe e vazhdueshme, duke rrjedh nga e kaluara e pafund në të ardhmen e pafund. Shumë paqartësi që e kanë rrethuar teorinë e relativitetit dalin nga ngurrimi i njeriut që të pranoj se domethënia e kohës, sikurse domethënia i ngjyrës, është një formë e perceptimit. Sikurse hapësira që është radhitje e mundshme e objekteve materiale, ashtu edhe koha është një radhitje e mundshme e ngjarjeve. Subjektiviteti i kohës më së miri është shpjeguar nga Einsteini. “Përjetimet e një personi”, thotë ai, “na shfaqet si seri e rregulluar e ngjarjeve; në këtë seri ngjarjet e vetme që ne i mbajmë në mend radhiten asisoj sipas kriterit të konceptit “më herët “apo “më vonë”. Prandaj ekziston, për një person një kohë – personale, apo kohë subjektive. Kjo në vetvete nuk është e matshme. Mundem, në të vërtetë, që të lidh numrat me ngjarjet, ashtu që numri më i madh i përket ngjarjes më të vonshme sesa me të parën.28

Vet Einsteini theksoi, siç citohet në librin e Barnettit se: “hapësira dhe koha janë formë e intuitës, që nuk mund më të ndahen nga vetëdija sikurse konceptet tona të dallimit të ngjyrës, formës dhe madhësisë.” Sipas teorisë së përgjithshme të relativitetit: “koha nuk ka ekzistencë të pavarur nga radhitja e ngjarjeve me të cilën i masim.”29

Pasi që koha përbëhet nga perceptimet, krejtësisht varet nga perceptuesi dhe për këtë arsye është relative.

Shpejtësia me të cilën koha kalon ndryshon sipas referencave që ne e masim pasi nuk ka orë natyrale në trupin e njeriut që të tregojë në mënyrë precize se sa shpejt kalon koha. Siç shkruan Lincoln Barnett: “Sikurse që nuk ka gjë me ngjyrë që mund të dallohet pa sy, gjithashtu një çast, orë apo ditë nuk mund të shënohet pa ngjarje.”30

Relativiteti i kohës më së thjeshti përjetohet në ëndrra. Edhe pse atë që shohim në ëndërr duket se ndodhë me orë të tëra, në të vërtetë, kjo ndodhë për vetëm disa minuta, e bile edhe disa sekonda.

Të shqyrtojmë një shembull ashtu që të sqarojmë çështjen më tutje. Të paramendojmë se jemi në një dhomë me vetëm një dritare që është e punuar në mënyrë të veçantë dhe do të jemi të ngujuar për një kohë të caktuar. Le të jetë një orë në dhomë për të matur kohën e kaluar. Në të njëjtën kohë, le të jetë që mund të shohim nga dritarja e dhomës lindjen e diellit dhe perëndimin në intervale të caktuara. Pas disa ditësh, përgjigja që ne mund të japim për pyetjen se sa kohë kemi kaluar në dhomë do të jetë në bazë të informatave që kemi mbledhur duke shikuar orën kohë pas kohe dhe llogaritjen që kemi bërë duke iu referuar faktit se sa herë ka lindë dhe perënduar dielli. Për shembull, ne vlerësojmë se kemi kaluar tri ditë në atë dhomë. Por, nëse personi që na ka vendosur në atë dhomë të thoshte se ne kemi qëndruar vetëm dy ditë në dhomë dhe se dielli që ne e kemi parë nga dritarja është prodhuar artificialisht nga një makinë simuluese si dhe ora në dhomë është punuar që të punojë më shpejt se zakonisht, atëherë llogaritjet tona nuk do të kenë kurrfarë kuptimi.

Ky shembull konfirmon se informata që ne kemi për shpejtësinë e kalimit të kohës bazohet në referencat relative. Relativiteti i kohës është fakt shkencor i dëshmuar nga metodologjia shkencore. Teoria e përgjithshme e relativitetit të Einsteinit pohon se shpejtësia e kohës ndërron varësisht nga shpejtësia e objektit dhe pozitës së tij në fushën e gravitacionit. Me rritjen e shpejtësisë, koha shkurtohet dhe ngjeshët; ajo ngadalësohet deri sa të vjen tek pika e “ndaljes”.

Të shpjegojmë këtë me një shembull të dhënë nga Einsteini. Paramendojmë dy binjak, njëri mbetet në tokë derisa tjetri udhëton në gjithësi me një shpejtësi afër shpejtësisë së dritës. Kur kthehet në tokë, ai që ka udhëtuar do të sheh se vëllai i tij që ka qëndruar në tokë është plakur shumë më shumë se ai. Arsyeja është se koha rrjedh shumë më ngadalë për personin që udhëton me shpejtësi të afërt me atë të dritës. Le të marrim me mend një babë udhëtues nëpër gjithësi dhe djalin e tij në tokë. Nëse babai ishte 27 vjeç kur është nisur ndërsa djali i tij tre vjeçar; kur babai të kthehet në tokë pas 30 viteve (tokësore), djali do të jetë 33 vjeçar ndërsa babai i tij do të jetë vetëm 30 vjeçar.31 Ky relativitet i kohës nuk shkaktohet nga ngadalësimi apo përshpejtimi i orës, apo ngadalësimi i pranverës mekanike. Më parë është rezultat i dallimit të periudhave të punës të tërë sistemit të ekzistencës materiale, që shkon thellë deri në grimcat sub-atomike. Me fjalë tjera, për personin që e përjeton këtë, shkurtimi i kohës nuk përjetohet si film i ngadalësuar. Në ato raste kur shkurtohet koha, të rrahurat e zemrës, shumimi i qelizave dhe funksioni i trurit etj., të gjitha punojnë më ngadalë se tek personi në tokë. Pa marrë parasysh, personi vazhdon me jetën e tij të përditshme dhe fare nuk e vëren shkurtimin e kohës. Në të vërtetë shkurtimi nuk është i dukshëm derisa nuk bëhet krahasimi.

Relativiteti në Kur'an

Përfundimi që arritëm me ndihmën e zbulimeve shkencore thotë se koha nuk është absolute siç supozonin materialistët, por një perceptim relativ. Ajo që është më interesante është se ky fakt që ka mbetur pa u zbuluar deri në shek. 20-të nga shkenca, është zbuluar në Kur’an para 14 shekujsh. Ka referime të ndryshme në Kur’an për relativitetin e kohës.

Është e mundur të shihet në shumë ajete të Kur’anit fakti i dëshmuar shkencërisht se koha është perceptim psikologjik që varet nga ngjarjet, mjedisi dhe kushtet. Për shembull, tërë jeta e një njeriu është kohë shumë e shkurtë siç informohemi në Kur’an:

Disa ajete tregojnë se njerëzit perceptojnë kohën në mënyra të ndryshme dhe se ndonjëherë mund perceptojnë një periudhë të shkurtë kohore si shumë të gjatë. Biseda vijuese e njerëzve gjatë gjykimit në Ahiret është shembull i mirë për këtë:

Në ajetet tjera Allahu thotë se koha mund të rrjedhë në shpejtësi të ndryshme në mjedise të ndryshme:

Këto ajete shprehje të qarta për relativitetin e kohës. Që ky rezultat, e që është kuptuar së voni nga shkencëtarët e shek. 20-të, i është komunikuar njerëzimit para 1.400 vjetëve në Kur’an, është tregues i shpalljes së Kur’anit nga Allahut, i Cili rrethon tërë kohën dhe hapësirën.

Shumë ajete tjera në Kur’an zbulojnë se koha është perceptim. Kjo është posaçërisht evidente në tregime. Për shembull, Allahu ka mbajtur shokët e shpellës, një grup të besimtarëve që përmendet në Kur’an, në gjumë të thellë për tre shekuj. Kur janë zgjuar, kanë menduar se kanë qëndruar në atë gjendje për pak kohë, dhe nuk kanë mundur që të supozojnë sa gjatë kanë fjetur:

Gjendja e treguar në ajetin e mëposhtëm është gjithashtu dëshmi se koha në të vërtetë është perceptim psikologjik.

Ky ajet qartë thekson se Allahu i Cili ka krijuar kohën është i pavarur nga ajo. Njeriu, nga ana tjetër, është i varur nga koha, që është paracaktuar nga Allahu. Siç theksohet në ajet, njeriu nuk ka aftësi të dijë as sa gjatë ka fjetur. Në këtë gjendje, të pohohet se koha është absolute (sikurse materialistët e bëjnë, në mendimin e tyre të shtrembëruar) është shumë e paarsyeshme.

Fati

Relativiteti i kohës sqaron një çështje shumë të rëndësishme. Relativiteti është aq i ndryshueshëm që koha prej miliarda vjetësh mund të zgjasë vetëm një sekondë nga një perspektivë tjetër. Përveç kësaj, koha e pamasë që shtrihet prej fillimit të kësaj bote deri në fund të saj ndoshta nuk është zgjatë bile as një sekondë por vetëm një çast në dimensionin tjetër.

Kjo është esenca e konceptit të fatit – një koncept që nuk kuptohet mirë nga shumica e njerëzve, posaçërisht materialistëve që e mohojnë plotësisht. Fati është dituri e përsosur e Allahut për të gjitha ngjarjet në të kaluarën dhe të ardhmen. Shumica e njerëzve pyesin se si Allahu mund të dijë paraprakisht ngjarjet që ende nuk kanë ndodhur dhe kjo dërgon në mosnjohje e vërtetësisë së fatit. Sidoqoftë, “ngjarjet që ende nuk janë përjetuar” janë vetëm për ne. Allahu nuk është i varur nga koha dhe hapësira pasi që Ai i ka krijuar ato. Për këtë shkak, e kaluara, e ardhmja dhe e tashmja janë të njëjta për Allahun; për Të çdo gjë ka ndodhë dhe ka përfunduar.

Në librin Gjithësia dhe Dr. Einsteini, Lincol Barnett shpjegon se si Teoria e përgjithshme e relativitetit dërgon deri në këtë përfundim. Sipas Barnettit, gjithësia mund të jetë “e rrethuar me tërë madhështinë e tij vetëm nga një mendje kozmike”.32 Vullnetin që Barnetti e quan “mendje kozmike” është mençuria dhe dijenia e Allahut, i Cili sundon tërë gjithësinë. Siç mund të shohim lehtë fillimin, mesin dhe fundin e zotëruesit dhe të gjitha pjesët në mes si një tërësi, Allahu e di se koha të cilës i jemi nënshtruar është sa vetëm një çast prej fillimit të saj e deri në fund. Njerëzit, sidoqoftë, përjetojnë incidentet vetëm kur t’i vie koha dhe shohin se fati është krijuar për ta nga Allahu.

Është e rëndësishme gjithashtu që t’i përkushtohet vëmendje cekëtinës së kuptimit të shtrembëruar të fatit që dominon në shoqërinë tonë. Ky besim i shtrembëruar i fatit është paragjykim se Allahu ka përcaktuar “fatin” për çdo njeri por disa fate ndonjëherë mund të ndryshohen nga njerëzit. Për shembull njerëzit bëjnë deklarata sipërfaqësore për pacientin i cili është kthyer nga dyert e vdekjes si ”ai mposhti fatin e tij”. Askush nuk ka mundësi të ndryshojë fatin e tij. Personi që është kthyer nga dyert e vdekjes, nuk ka vdekur pasi nuk është shkruar që të vdesë në atë kohë. Është, në mënyrë ironike, fati i atyre njerëzve që e mashtrojnë veten duke thënë “e kam mposhtur fatin tim” se duhet të thonë ashtu dhe e mbajnë atë mënyrë të shikimit të gjërave.

Fati është dituri e përjetshme e Allahut dhe për Allahun, i Cili e njeh kohën sikurse një çast të vetëm dhe i Cili sundon tërë kohën dhe hapësirën; çdo gjë është paracaktuar dhe përfunduar në fat. Ne gjithashtu kuptojmë nga çfarë Ai tregon në Kur’an se koha është një për Allahun: disa incidente që për ne do të duhej të ndodhin në të ardhmen tregohet në Kur’an në atë mënyrë saqë duket se kanë ndodhur shumë kohë më përpara. Për shembull, ajetet që shpjegojnë llogarinë që njerëzit duhet ta japin para Allahut në ahiret tregohet me ngjarjet që kanë ndodhur shumë përpara:

Disa ajete tjera në lidhje me këtë çështje janë:

Siç mund të shihet, ngjarjet që do të ndodhin pas vdekjes sonë (nga pikëvështrimi ynë) tregohen në Kur’an si ngjarje të kaluara që tashmë kanë ndodhë. Allahu nuk është i varur nga korniza relative e kohës në të cilin ne jemi të kufizuar. Allahu ka pasur dëshirë që këto gjëra të jenë në atë mosekzistim të kohës; njerëzit tashmë i kanë kryer dhe të gjitha këto ngjarje e që kanë përfunduar. Ai thotë në ajetin e mëposhtëm se çdo ngjarje e vogël apo e madhe, është brenda diturisë së Allahut dhe e shënuar në libër:

Brenga e materialistëve

Çështjet e debatuara në këtë kapitull, dmth e vërteta mbi materien, mosekzistimi i kohës dhe hapësirës janë krejtësisht të qarta. Siç u shprehëm më parë, këto padyshim nuk janë lloj filozofisë apo mënyrë e të menduarit, por janë të rezultate shkencore që është e pamundur të mohohen. Përveç që është një realitet teknik, dëshmia gjithashtu nuk lejon alternativë tjetër logjike mbi këtë çështje: gjithësia është një entitet iluziv me tërë materien që e përbën atë dhe krijesat që jetojnë në të. Është një përmbledhje perceptimesh.

Materialistët nuk mund ta kuptojnë këtë çështje. Për shembull, nëse kthehemi tek shembulli i autobusit të Politzerit: edhe pse Politzeri teknikisht e ka ditur që nuk mund të dalë jashtë perceptimeve të tij ai mundet vetëm që të pranoj këtë në raste të caktuara. Pra, për Politzerin, ngjarjet ndodhin në tru derisa të bëhet goditja e autobusit, por posa goditja e autobusit ndodhë, gjërat dalin nga truri dhe fitojnë realitet fizik. Defekti logjik i kësaj çështjeje është shumë i qartë. Politzer ka bërë të njëjtin gabim sikurse materialisti Johnson i cili tha, “ Godita gurin, këmba më dhemb, prandaj ekzistoj”. Politzeri nuk e kuptoi se edhe goditja që e ka ndier pas goditjes së autobusit ishte vetëm një perceptim.

Arsyeja e vetëdijes që materialistët nuk mund ta kuptojnë këtë çështje është frika e tyre që ata do të ballafaqohen kur ta kuptojnë. Lincoln Barnett n’a tregon se disa shkencëtarë “dallojnë” këtë çështje:

Së bashku me reduktimin e filozofëve për tërë realitetin objektiv deri tek bota e shëmbëlltyrave të perceptimeve, shkencëtarët janë bërë të vetëdijshëm për kufizimet alarmante të shqisave njerëzore.33

Kur kupton se gjithësia në të cilën ai mendon se është duke jetuar, bota, trupi i tij, njerëzit tjerë, materialistët tjerë me të idetë e të cilëve është influencuar, dhe, shkurtimisht, çdo gjë është perceptim, ai ndjehet si i shastisur nga frika e të gjithë kësaj. Çdo gjë që ai varet, beson dhe ka burim papritmas zhduket. Ai ndjen shijen e një dëshpërimi që ai me të vërtetë do ta përjetojë në Ditën e Gjykimit, siç shpjegohet në ajetin "Dhe ata (idhujtarët) i dorëzohen All-llahut, e atë çka ata e trillonin u asgjësohet." (Nahl: 87)

Pastaj, materialisti mundohet të bind veten në realitetin e materies, dhe trillon “dëshminë” për këtë fund. Ai së pari godet murin me grusht, shqelmon gurët, bërtet, ulurin, por kurrë nuk mund të largohet nga realiteti.

Ashtu siç mundohen ta largojnë realitetin nga mendja e tyre, ata dëshirojnë që edhe njerëzit gjithashtu të heqin dorë. Ata gjithashtu janë të vetëdijshëm se nëse njerëzit në përgjithësi do të mësojnë për natyrën e vërtetë të materies, natyra primitive e filozofisë së tyre dhe injoranca e botëkuptimit do të zbulohej nga të gjithë në shesh, dhe nuk do të ketë më vend ku ata do të mund t’i gjejnë pikëpamjet e tyre. Kjo frikë është arsyeja pse ata janë aq të shqetësuar nga faktet e paraqitura këtu.

Allahu thotë se frika e jobesimtarëve do të intensifikohet në jetën e pastajme. Në Ditën e Gjykimit ata do të drejtohen kështu:

Dobia e besimtarëve

Derisa fakti se materia dhe koha janë vetëm perceptime i alarmon materialistët, e kundërta është për besimtarët. Besimtarëve u erdhi mirë kur morën vesh për fshehtësinë pas materies, pasi kjo çështje është çelës i të gjitha përgjigjeve. Me këtë çelës, të gjitha fshehtësitë zbulohen. Dikush do të kuptojë më lehtë shumë çështje se sa më përpara.

Siç u tha më parë, çështjet e vdekjes, xhennetit, xhehennemit, ahireti, ndërrimi i dimensioneve dhe pyetjes si “ku është Allahu?”, “çka kishte para Allahut?”, “kush e krijoj Allahun” “Sa do të zgjasë jeta në varr?”, “ku është xhenneti dhe xhehennemi?” dhe “ku janë tani xhenneti dhe xhehennemi?” përgjigjen më lehtë. Do të kuptohet se me çfarë rendi Allahu krijoi tërë gjithësinë nga asgjëja, kaq shumë vetëm se, me këtë fshehtësi, pyetjet si “kur?’ dhe “ku?” bëhen të pakuptimta pasi që atje nuk ka as kohë e as hapësirë. Kur mosekzistimi i hapësirës të kuptohet, do të kuptohet se xhehennemi, xhenneti dhe toka në të vërtetë gjenden në të njëjtin vend. Nëse mosekzistimi i kohës kuptohet, do të kuptohet se çdo gjë zë vend në një çast të vetëm: asgjë nuk pret për kohë dhe koha nuk ecën, për shkak se çdo gjë veçse ka ndodhur dhe ka përfunduar.

Me këtë fshehtësi të gërmuar, bota për besimtarin bëhet sikurse xhennet. Të gjitha brengat e dhembshme materiale, shqetësimet dhe frika humben. Personi e kupton se e tërë gjithësia ka një Sundues të vetëm, që Ai ndërron tërë botën fizike ashtu siç Ai dëshiron dhe krejt se çfarë duhet bërë është të mbështeturit në Të. Ai pastaj i nënshtrohet krejtësisht Allahut "...vendosa ta kushtoj thjesht vetëm për shërbimin Tënd..." (Ali Imran: 35)

Të kuptuarit e kësaj fshehtësie është dobia më e madhe në këtë botë.

Me këtë fshehtësi, një realitet tjetër i përmendur në Kur’an zbulohet: se “Allahu është më afër tij se damari (që rrah) i qafës së tij.” (Kaf: 16). Siç të gjithë e dimë, damari i qafës është brenda në trup. Çfarë mund të jetë më afër ndokujt sesa që është ai vetë brenda trupit të tij? Kjo situatë mund të shpjegohet lehtë me realitetin e mosekzistimit të hapësirës. Ky ajet do të mund të kuptohej edhe më mirë me të kuptuarit e kësaj fshehtësie.

Kjo është e vërteta e qartë. Nga këtu do të mund të vërehet se nuk ka ndihmëtar dhe furnizues më të madh për njeriun sesa Allahu. Nuk ka asgjë tjetër përpos Allahut; Ai është qenie absolute tek te i Cili njeriu mund të kërkojë strehim, tek të i Cili mund të thërras për ndihmë dhe të llogarisë në shpërblim.

Kahdo që të kthehemi, është prania e Allahut.