Baadan 1: Inisogo o Allah a Ikalek Sekaniyan Sii Sa Qur’an

So kikhaaleken ko Allah, na kena ba a lagid o katatarimaa ron o sabaad, a patot kon bo aya ko manga nabi ago so siranoto a lebi a marani Rekaniyan. Aya mataan na isa ini a gedamen a madadalem ko manga poso o langon a miyamaratiyaya; ago giyaya a gedamen na taralbi ko langon a manosia a mapadalemon. So pandoan o Allah sa Qur’an na marayag:

“Hay sekano a miyamaratiyaya! Kaleken niyo so Allah ago siyapa o oman i ginawa o antonaa i minipakawit iyan para ko mapita. Kaleken niyo so Allah! So Allah na kaip Iyan so oman i penggolawlaen ka.” (Surat al-Hashr: 59:18)

So kalek ko Allah na kena ba giyoto so baad a kalek a tatarimaen o sabagi. Giyaya so titho a kapananggila o miyamaratiyaya - a sekaniyan na tanto a kapekhababayai niyan ko Allah, ago titho a ikhlas a kiyapangongonotan niyan ko Allah ago da den a kokowaen iyan a bolayoka ago phanarigan iyan inonta so Allah - ko manga sipat ago paparangayan a ikhagowad o Allah; ago lalayon den so kaphanginama niyan ago kaphanagontamani niyan ko manga limo o Allah ago so ikasosoat Iyan.

So Rasulollah (saw) na pakararayagen niyan aya sii ko madakel a manga hadith iyan, a lalayon iyan pephakatademen so manga miyamaratiyaya sii ko katatapa iran ko kalek ko Allah:

“Kaleken niyo so Allah apiya anda kano matatago a darpa; o tondogen niyo so marata a galebek sa mapiya a galebek na khapona iyan oto; ago pakindolona kano ko manga tao sa mapiya a paparangayan.” (Tirmidhi)

So Allah i miyaden ko manga manosia ago lebi a katawi Niyan kiran a di giyaya a manga ginawa iran. Katawan Iyan so manga sikrito o oman i isa kiran, apiya giyoto den a pinakasikrito ko langon a sikrito a isosolen ko pindidaleman a ginawa. Katawan Iyan so pimbarang a manga ringasa a pekhasinagadan o niyawa ago so pimbarang a pakabimban a galebek a penggita-gitaen o ginawa sabap sa Sekaniyan i Miyangaden ko langon a baraniyawa. Ago inidin Iyan kiran so kapakagaga galebek sa apiya i kala iyan a dosa, na sartaon mambo a inilaham Iyan kiran so okit a kapananggilai sa giyoto a manga dosa ka aden sekaniyan maiiksamin. Inaden pen o Allah so saitan a ped ko manga tepeng Iyan ago piyadaleman Iyan sa manga sipat a khaosar iyan ko kakhakowa niyan ko singanin iyan.

Giyaya i rason a aya pinakalebi a phakaogop ko miyamaratiyaya sii ko manga tepeng o kapaginentao niyan na so kalek ko Allah. Aya sabap na maphakatiyolin iyan so sowa-sowai o tao sii ko kabaya o Allah, makaphanagontaman iyan so tao ko panonowatan niyan ko Allah, khalinding o tao a ginawa niyan poon ko manga litag o saitan ago giyaya a baya-ginawa niyan, maana so napso. Khasabotan iyan oto sa taros a pelidasan iyan. Giyaya siran, i di khagaga o saitan o ba niyan mabimban ago o ba niyan mipaar so manga baya-ginawa iran – so napso o tao a da den mambo a ren iyan.

Giyaya i sabap a so baya-ginawa o manosia, sii ko kapembodyokaon o manga saitan, na pagam-paganay a phanamaran iran na maawat iran so tao ko kalek ko Allah. Baram-barang a phagosaren iran a manga pakabimban a okit a pekhasabapan mambo sa kakhadai sa inengka o manosia sii ko Kadenan iyan sa taros a kadaan sekaniyan mambo sa kalek ko Allah. Iphagetong iranon na di kon den kailangan so kalek ko Allah, sa taman sa mititik iran ko pamikiran iyan a giyaya kon na ribat; a inonta na aya pinakataralbi na giyaya a babaya ko Allah ago so magikhlas a poso. Ogaid na so miyalayam mangadi sa Qur’an na malebod a kakhakilalaa niyan sa giyaya manga waswas a da a kipantag iyan ago titho a katharidadag a manga antapan, sabap sa so Allah na inisogo Iyan ko manga miyamaratiyaya so kikhaaleken iran Rekaniyan sa Qur’an sa tanto a marayag:

“… Ago kaleken niyo so Allah ago tangkeda niyo a mataan a so Allah na mailot i kapaniksa.” (Surat al-Baqara: 2:196)

“… Na kaleken niyo so Allah ago tangkeda niyo a mataan a sekano na ron kano pelimoda.” (Surat al-Baqara: 2:203)

“… Ago kaleken niyo so Allah ago tangkeda niyo a mataan a so Allah na katawan Iyan so langon-taman.” (Surat al-Baqara: 2:231)

“… Ago kaleken niyo so Allah ago tangkeda niyo a mataan a so Allah na phagilayin Niyan so langon a penggagalebeken niyo.” (Surat al Baqara: 2:233)

“… Hay sekano a miyamaratiyaya! Kaleken niyo so Allah ago pangilobaa niyo so okit a ipakarani niyo Rekaniyan, ago panagontaman kano ko lalan Iyan, ka o ba kano thatagompiya.” (Surat al-Ma’ida: 5:35)

Na lagid den o manga ped a betad, a so miyaratiyaya na phanagontamanan iyan so kapenggalebeka niyan sa giyai a manga pandoan, sa da a angan-angan, ago da a ped a sabap. Kena ba lagid o siranoto a da katawan iran sa Qur’an ago phataplis ko kalebian ko kikhaaleken ko Allah, a siran so miyangadadadag; ped a inikadadag iran so waswas ago bodyok o saitan a kiyasabapan sa kiyarimboti ko pamikiran iran sa di iran den saboten, o ino a so manosia a pekhababaya ko Allah na taralbi ron pen so kikha-aleken iyan ko Allah. So lima wakto a sambayang ago so khapoasa na manga paliogat a galebek a taralbi ron so kinggolalanen phiya-piya, so kalek ko Allah na tanto a mala a kipantag iyan ko kapag-agama ago taralbi ko miyaratiyaya so ikhlas a kapanagontamani ron ka aden oto mapamola sa ginawa niyan. So Allah na piyakarayag Iyan sa Qur’an so ongangen ko kikhaaleken o manosia ko Allah.

So Rasulollah (saw) na inaloy niyan so kalek iyan ko Allah sii ko isa a hadith iyan:

Okit a Kikhaaleken Ko Allah