Bilim dergilerinin soru-cevap bölümleri, okurların çeşitli bilimsel konulardaki meraklarını giderme amacıyla uygulanan güzel bir girişim. Ancak hem sorulan soru hem de buna verilen cevap tutarsız olduğunda bu hizmetin fayda getirmekten çok zarar vereceği gözden kaçırılmaması gereken önemli bir nokta.
Bilim dergilerinin soru-cevap bölümleri, okurların çeşitli bilimsel konulardaki meraklarını giderme amacıyla uygulanan güzel bir girişim. Ancak hem sorulan soru hem de buna verilen cevap tutarsız olduğunda bu hizmetin fayda getirmekten çok zarar vereceği gözden kaçırılmaması gereken önemli bir nokta.
Hürriyet Bilim’in 13 Aralık 2003 tarihli sayısında tam da böyle bir durum ortaya kondu. "Böceklerde Tasarım Hatası mı Var?" başlıklı yazıda, dergi yetkilisi okuyucuya konuyu izah ederken bilimsel bulguları tamamen gözardı ederek, gerçeklerin aksi yönünde subjektif yorumlar yapıyordu.
Biz, söz konusu cevaplamadaki yanlışı aşağıda izah etmekle hem okura konuyla ilgili doğru olan açıklamayı yapmayı hem de toplumun yanlış bilgilenmesini önlemeyi amaçlıyoruz.
Okuyucu, bahçede çalışırken fark ettiği, sırt üstü dönmüş bir böceğe yardım ettiğini anlatmakta ve aksi takdirde böceğin öleceğini düşündüğünü belirtmektedir. Kendisi sonra dergi yetkililerine "Milyonlarca yıllık evrim, nasıl olup da bu kadar öldürücü bir tasarım hatasını ortadan kaldırmamış?" sorusunu yöneltmektedir.
Gerçekte eldeki bulgular, böceklerin "milyonlarca yıllık bir evrim" değil, "milyonlarca yıllık bir evrimsizlik" yaşadığını göstermektedir. En eski böcek fosilleri, Devonian devrine aittir. Daha sonraki Pennsylavanian devrinde ise çok sayıda farklı böcek türü bir anda ortaya çıkar. Örneğin hamamböcekleri aniden ve bugünkü yapılarıyla belirir. Amerikan Doğa Tarihi Müzesi"nden Betty Faber, "350 milyon yıl öncesine ait hamamböceği fosillerinin bugünkülerle aynı olduğunu" bildirmektedir .1
Gerçekte böcek olmayan ancak çoğunlukla böcek olarak anılan örümcek, kene ve kırkayak gibi canlıların 380 milyon yıllık fosil örnekleri de günümüzde yaşayan örneklerinden farksızdır. Öyle ki bu fosilleri Amerikan Bilimi Geliştirme Derneği’nin 1983’teki yıllık toplantısında yorumlayan bir bilim adamı "sanki dün ölmüş gibiler" yorumunu yapmıştır. 2
R. Wootton ve C. Ellington isimli araştırmacılar ise Biomechanics in Evolution adlı kitapta yer alan bir makalelerinde bu konuda şöyle yazarlar:
"Böcekler, Orta ve Üst Carboniferous devirlerinde ilk kez ortaya çıktıklarında birbirlerinden çok farklıdır ve büyük bir bölümü de kanatlıdır. Bir kaç tane kanatsız ve daha ilkel böcek vardır, ama hiçbir ara form bilinmemektedir". 3
Sayın okur bilmelidir ki, böcekler, kendisinin zannetmekte olduğunun tam aksine, hiçbir evrim emaresi göstermemektedirler. Bu canlıların fosilleri, diğer tüm canlı gruplarında olduğu gibi, fosil tabakalarında aniden ve kusursuz yapılarıyla ortaya çıkarlar. Ayrıca yukarıda izah ettiğimiz gibi yüzmilyonlarca yıl boyunca da hiç değişmemişlerdir. Tüm bunlar, daha önce yaşamış atalardan kademeli gelişim iddiasında olan evrim teorisinin iddialarını tamamen reddetmektedir. Apaçık gerçek, böceklerin bilinçli olarak tasarlandıkları, yani yaratıldıklarıdır.
Kötü Tasarım Yanılgısı
Ayrıca türlerin evrimle ortaya çıktığını zanneden okurun böceğin sırt üstü düşüşüne bakarak bunlarda tasarım hatası bulunduğunu düşünmesi, en basit ifadeyle, isabetsizdir. Böceklerin tüm özelliklerinde "tasarım hatası" değil tasarım ‘üstünlüğü’ görülmektedir.
İnsan saniyede 10 kere bile kolunu açıp kapayamazken, ortalama bir sinek, saniyede 500 kez kanat çırpma yeteneğine sahiptir. Üstelik her iki kanadını eş zamanlı olarak çırpar. Eğer kanatların titreşimi arasında en ufak bir uyumsuzluk olsa sinek dengesini yitirecektir, ama hiçbir zaman böyle bir uyumsuzluk olmaz.
R. Wootton, "Sinek Kanatlarının Mekanik Tasarımı Kanatlarının Mekanik Tasarımı" başlıklı bir makalede şöyle yazar:
"Sinek kanatlarının işleyişini öğrendikçe, sahip oldukları tasarımın ne denli hassas ve kusursuz olduğunu daha iyi anlıyoruz... Son derece elastik özelliklere sahip parçalar, havanın en iyi biçimde kullanılabilmesi için, gerekli kuvvetler karşısında gerekli esnekliği gösterecek biçimde hassasiyetle biraraya getirilmişlerdir. Sinek kanatlarıyla boy ölçüşebilecek teknolojik bir yapı yok gibidir".4
ABD, Berkeley’deki California Üniversitesi ile Stanford Üniversitesi bilimadamlarından kurulu bir araştırma ekibi, robot geliştirmede hamamböceklerinden ilham almaktadırlar. Bilim adamları ve mühendislerin çalışmalarını haber veren ve Amerikan Bilimi Geliştirme Derneği’nin haber sitesi Eurakalert’de yayınlanan bir makalenin başlığı, bilim adamlarının geliştirmeyi amaçladığı robotlarla hamamböceği arasında yaptığı kıyas açısından dikkat çekicidir: "Yarının Süper Robotları Hareket Yeteneklerini Günümüzün Hamamböceğinin Bacaklarına Borçlular".5
‘Süper’ bir tasarım eğer bir böcekteki tasarıma borçlu oluyor ise, bundan çıkarılacak makul sonuç, böcekteki tasarımın süper bir robottaki tasarımdan daha üstün olduğudur. Böceklerde kötü tasarım bulunduğu değil...
Görüldüğü gibi, sayın okurda bilim adamları ve mühendislerle bütünüyle çelişen bir değerlendirme kriteri söz konusudur.
Bunlar böceklerin kökeni hakkındaki bilimsel gerçeklerdir. Şimdi söz konusu yazıyı yayınlayan Hürriyet Bilim’in tutumunda gördüğümüz yanlışa değinelim.
Bu cevaplamayla ilgili en önemli yanlış, yukarıdaki gerçeklere değinen tek bir kelime sarfedilmemiş olmasıdır. Okura verilen cevapta böceklerin bazı özellikleri sayıldıktan sonra, "Böcekler yeryüzünde en başarılı geçmişe sahip olan gruptur", "Bence böcekler evrim konusunda en başarılı hayvanlar arasındadır" gibi yüzeysel geçiştirmelere başvurulduğu görülmektedir.
Diğer yandan, Hürriyet Bilim’in gerçekleri yorumlamada tam anlamıyla bir mantıksızlık içinde bulunduğu ortaya çıkmaktadır. Çünkü yüzmilyonlarca yıl değişmediği bilinen böceklerin evrimleştiği, üstelik bunun başarılı (!) bir evrim olduğu iddia edilmektedir. Ancak yukarıda gösterdiğmiz gibi, böyle bir evrim sözkonusu değildir ve Hürriyet Bilim olmayan bir evrimden söz etmektedir. Hayal gücünün de bilimsel gerçeklere yeğ tutulmasının hiç kimseye fayda sağlamayacağı açıktır.
Buradan Hürriyet Bilim okurlarına da bir çağrıda bulunuyor ve dergide bundan böyle evrimle ilgili sorular sözkonusu olduğunda, Hürriyet Bilim tarafından yapılan cevaplamalarla yetinmemelerini, sitemizde verilen bilgileri muhakkak değerlendirmeye katmalarını tavsiye ediyoruz.
1-M. Kusinitz, Science World, 4 Şubat 1983, s. 19
2 -New York Times Press Service, San Diego Union, 29 Mayıs 1983; W. A. Shear, Science, vol. 224, 1984, s. 494
3 -R. J. Wootton, C. P. Ellington, "Biomechanics and the Origin of Insect Flight", Biomechanics in Evolution, ed. J. M. V. Rayner ve R. J. Wootton, Cambridge, Cambridge University Press, 1991, s. 99
4 -J. Robin Wootton, "The Mechanical Design of Insect Wings", Scientific American, cilt 263, Kasım 1990, s. 120
5 -Eurekalert ( Amerikan Bilimi Geliştirme Birliği Bilim Haberleri Sitesi) Tomorrow"s super robots may owe their mobility to a cockroach’s legs today, 26 Ağustos 2002: http://www.eurekalert.org/pub_releases/2002-08/aps-tsr082602.php
