18. КЛЕТКАДАГЫ БАЙЛАНЫШ СИСТЕМАСЫ

Бүгүнкү күндөгү байланыш (кабардашуу) системалары эң алдыңкы технологияга ээ электрондук жана механикалык каражаттар колдонулуу менен курулган. Ал эми адам баласы сырларын да али биле элек клетканын ичиндеги байланыш системаларында протеин түзүлүшүндөгү каражаттар бар. Протеиндердин ичинде болсо заманбап каражаттардагы сыяктуу электрондук өткөргүчтөр же жарым-өткөргүчтөр эмес; булардын ордуна көмүртек, суутек, кычкылтек жана азот атомдору бар.

Клеткалар арасында курулган байланыш системасы көп тараптан адамдар колдонгон байланыш системаларына окшошот. Мисалы, клеткалардын кабыкчалары үстүндө аларга жеткен кабарларды кабылдоосун камсыздоочу «антенналар» бар. Бул антенналардын астында эле клеткага келген кабардын кодун окуган «станциялар» жайгашкан.

a. Cell membrane

Figure 77: The antennae on cell membranes perceive the messages reaching them.

Сөз болуп жаткан антенналар калыңдыгы миллиметрдин жүз миңде биринчелик болгон жана клетканы толук орогон клетка кабыкчасында орун алышат. «Тирозин киназ» рецептору деп аталган бул кабылдагыч антенна, дене жана куйрук болуп үч негизги бөлүктөн турат. Антеннанын клетка кабыкчасынын сыртында калган бөлүгүнүн көрүнүшү спутниктик берүүлөрдү топтоодо колдонулган тегерек антеннага окшошот. Ар бир тегерек антеннанын белгилүү бир спутниктин берүүлөрүн алууга ылайыкталган болушу сыяктуу, ар бир гормон молекулалары ташыган кабарлардын тилин түшүнгөн ар башка антенналар бар.

Башка клеткалардан келген кабарлар -гормондор- клетка кабыкчасындагы антенналарга тийет. Бирок ар бир антенна бир гана кабарды кабылдай ала турган негизде долбоорлонгон. Бул абдан өзгөчө бир жаратуу чыгармасы. Натыйжада жөнөтүлгөн кабар жаңылыштык менен башка бир клетканын кыймылын баштатпайт.

a. Receptor Center b. Cell

Figure 78: Each antenna has been created in such a way as to perceive only one single message. Thus a given message does not mistakenly stimulate another cell. Figure 79: In the same way that only the correct key will open a lock, the right antenna is affected by the message sent, which means nothing to any other antenna.

Гормон жана антенна бири-бирине ушунчалык ылайыктуу жаратылган; мындай окшоштук дээрлик бүт биология китептеринде кулпу-ачкыч дал келүүчүлүгүнө окшоштурулат. Туура ачкыч гана кулпуну ача алат, т.а. туура клетка гана жөнөтүлгөн кабар менен мамиледе болот, башка клеткалар үчүн бул кабарлардын эч кандай мааниси жок.

Гормон клеткага жеткенден баштап клетканын ичинде таң калыштуу бир система иштеп баштайт. Клеткага келген кабар абдан өзгөчө байланыш системалары тарабынан клетканын ДНКсына жеткирилет жана клетканын бул кабарга ылайык кыймыл-аракет кылышы камсыздалат.

Клетканын антенналарына келген бир кабардын абдан бат клетканын ядросуна жеткирилиши, болгондо да мындай байланыш учурунда өтө жогорку бир технологиянын колдонулушу – абдан улуу бир керемет. Себеби клетка аң-сезимсиз молекулалардан турган жансыз бир зат жана адамдын бүт денеси ушундай клеткалардын жыйындысынан турат. Денебизде ар бири өз ичинде абдан алдыңкы бир байланыш (кабардашуу) системасына ээ болгон 100 триллион клетка бар. Адамдын денесиндеги сансыз өзгөчөлүктөрдүн бирөөсү гана болгон бул маалымат да – адамды жана бүт ааламды жараткан улуу күч-кудурет ээси Улуу Аллахтын илиминин чексиздигин көрсөткөн далилдерден.

a. Sender: Cell b. Receiver: DNA

Figure 80: The message reaching the cell is transmitted to the cell's DNA by very special communications systems, and in light of that message, the cell is set in motion..