15. Эркектин Көбөйүү Системасындагы Гормондор

ркек көбөйүү системасында да гормондор башкы ролду аткарышат. Төрөлгөндөн орточо 10 жылдан кийин өспүрүмдүк курактын башталышы менен бирге эркек гормондору толук ишин баштайт. Бул гормондордун ишин башташы кайра эле денеде курулган бир буйрук-команда тизмегинин иштеп башташы натыйжасында ишке ашат.

Figure 68: In the years following birth, the hypothalamus secretes a hormone known as LHRH every three to four hours. Figure 69: However, this hormone is secreted in very small quantities. Some ten years afterward, the hypothalamus recognizes that the time for shaping of the male body has come and begins secreting LHRH at much shorter intervals.

Бул буйрук-команда тизмегинин эң жогорку башкаруучусу – бул гипоталамус.

Гипоталамус төрөлгөндөн кийинки жылдары ар 3-4 саатта бир LHRH аттуу бир гормон чыгарат. Бирок бул гормондун чыгарылган саны абдан аз. Орточо он жылдан соң гипоталамус эркектин денесинин калыптанышы үчүн убакыттын келгенин түшүнгөн сыяктуу, LHRH гормонун бат бат чыгарып баштайт14 (Figures 68 and 69).Бул кичинекей молекулалар кандайча болуп жылдар бою күткөн соң, бир заматта көбүрөөк гормон чыгаруу чечимин алышууда. Мурдатан курулган бир система бар сыяктуу, бул система 10 жылдан соң иштеп баштоодо. Бул системаны курган, активдеше турган убактысын мурдатан аныктаган, кемчиликсиз иштешин камсыз кылган жана башка бардык процесстерди илхам кылган – бул ааламдардын Рабби болгон Улуу Аллах.

Убактысы келгенде көбүрөөк чыгарылып баштаган LHRH гормону буйрук-команда тизмегинин экинчи баскычы болгон гипофиз безине жетет. Гипофиз бези бул буйрукту алаар замат LH аттуу башка бир гормонду чыгарат. Бул гормон болсо эркектин жынсытык бездерине, б.а. жумурткаларга өндүрүштү баштоо буйругун берет.

Бүт бул процесстердин башталышы эмне үчүн көп жылдар уланууда жана бул механизмдин иштөө убактысы кантип аныкталууда? Бул суроолордун жооптору илим дүйнөсү үчүн али бир сыр. Бирок, али сырлары билинбеген бул система адамдардын денесинде Улуу Раббибиз алгач жараткандан бери иштеп келүүдө.

LH гормону кан аркылуу жумурткаларга жеткенде ал жердеги клеткалар тестостерон аттуу гормонду өндүрүп башташат. Тестостерон өндүргөн клеткалар өзү тиешелүү болгон дененин балалыктан эркек көрүнүшүнө өтүү убактысына келгенин билишкен сыяктуу. Себеби өндүргөн тестостерондун химиялык формуласы чоңойуп жаткан бир баланы бойго жеткен бир эркекке айлантат(Figures 70 and71).

Албетте, булардын баарын аң-сезимсиз бир молекуланын жасап жатышы абдан таң калыштуу. Бул молекула бир эркек денесинин өзгөчөлүктөрүн билген сыяктуу триллиондогон клетканы бир эркектин денесин жасашы үчүн башкарып, багыттоодо.

a. Testosterone

Figures 70 and 71: Thanks to the hormone testosterone, the male body takes on its adult shape. For example, testosterone molecules affect hair root cells, causing the male beard and moustache to grow, the hairline to retract, the voice to deepen and the body to become capable of fertilizing a female's eggs.