Yemenliler Birbirinin Düşmanı Değil, Kardeşi Olmalı

Güç ve güvenlik, devletlerin dış politikalarını oluştururken esas aldıkları iki kriterdir. Hemen hemen tüm ülkeler kendi güvenliklerini sağlamak için komşu ülkelerden güçlü olma ihtiyacı içindedir.

Ülkeler kendi güvenliklerine tehdit olarak görürlerse komşularına karşı savaş açabilmekte, bazen de savaş yerine çeşitli ittifaklara katılarak kendilerini güvene almaya çalışmaktadırlar. Ekonomik abluka, kuşatma, şiddet unsuruna yer vermeyen başka güvenlik yöntemleridir. Uluslararası hukukta yasaklanmış olmasına karşın, komşu ülkedeki silahlı unsurları desteklemek başvurulan bir diğer yöntemdir. Bu yöntemlerin hemen hemen tamamı son derece acımasız olup, çok sayıda masum sivilin büyük sıkıntılar yaşamasına ya da hayatını kaybetmesine yol açmaktadır.

Bugün Yemen'de yaşananlar uluslararası sistemdeki bu acımasız yöntemlerin bir sonucu olarak yorumlanabilir. Yemen üzerinde bölgesel ve küresel güçler farklı hesaplar yapmakta ve bu da ülkeyi, uzun yıllardır istikrarsızlığa mahkum etmektedir.

Şüphesiz tüm bu olup bitenlerde Yemen'in sosyal ve siyasi yapısından kaynaklanan iç dinamiklerin rolü oldukça büyük. Yemen'in yaşadığı ayrılmalar, birleşmeler, iç savaşlar ve son dönemde bunlara ek olarak ordunun zayıflaması, güvenliğin sağlanamaması, ekonominin kötüleşmesi gibi etkenler de Yemen'in ülkenin şu anki durumuna gelmesine yol açmıştır.

Yemen üzerinde bölgesel ve küresel güçler farklı hesaplar yapmakta ve bu da ülkeyi, uzun yıllardır istikrarsızlığa mahkum etmektedir.

Artık ülkeler, başka ülkelere eskiden olduğu gibi doğrudan müdahalede bulunmamaktadır. Çünkü bu tür müdahaleler hem çok pahalıdır hem de uluslararası hukukta yeri yoktur. Bu nedenle ülkeler, komşu bir ülkede tehlikeye düştüğünü düşündükleri çıkarlarını yeniden elde edebilmek için hemen yeni arayışlara girmektedirler. Bu durumda tercih edilen, 'komşu ülkede kendi çıkarlarına göre hareket edecek unsurlar bulmak' olmaktadır.

Bu unsur bazen bir terör örgütü, bazen bir azınlık grubu, bazen de o ülkenin ordusu ya da bir siyasi parti olabilmektedir. Bu unsurlar silah ya da para yardımı ile doğrudan desteklenebildiği gibi, dolaylı destekler de alabilmektedir. Hatta bazen destekler o kadar profesyonelce olur ki; desteklenen grup kendi idealleri doğrultusunda mücadele ettiğini düşünürken, aslında farkında olmadan başka bir ülkenin çıkarları uğruna çatışabilmektedir.

1. Yeni Asya Gazetesi, 27.05.2011 2. Taraf Gazetesi, 19.03.2011 3. Zaman Gazetesi, 04.04.2011	4. Zaman Gazetesi, 18.02.2011 5. Taraf Gazetsi, 28.05.2011
Yüce Allah Kuran'da müminlere birlik olmalarını, inkara karşı imanda ittifak etmelerini, birbirlerini kardeşleri gibi görüp sevmelerini, dağılmaktan, ayrılmaktan ve parçalanmaktan şiddetle kaçınmalarını emretmiştir.

Yemen üzerinde etkili olmaya çalışan iki temel güç var. Birisi arkasında İran'ın olduğu Şii etkisi, diğeri ise ardında Suudi Arabistan'ın olduğu Sünni etkisi. Zaman zaman bu ikisine ek olarak ABD'yi eklemek de mümkün. İslam'ın iki ana kolu olmasına karşın Şiilik ve Sünnilik Ortadoğu'da amansız bir mücadele veriyor. Lübnan'da başlayan, Irak'ta alevlenen bu mücadele, sonrasında Suriye'ye sıçradı. Şimdi de kendini Yemen'de gösteriyor.

Husiler olarak bilinen Ensarullah Hareketi, her ne kadar İran ile bağlantılarını reddetmeyi tercih etse de, pek çok ülke bu bağlantı konusunda oldukça emin. Zaten Husiler ile ilişkisini artık gizleme ihtiyacı duymayan İran'ın Yemen ile ilgili verdiği son demeçler de bu şüpheleri doğrulamaktadır.

Husiler Yemen devletini ele geçirme savaşında bir noktaya kadar etkili olmuşsa da, yönetimi üstlenip sürdürebilecek bir güce sahip görünmüyorlar. Hele ki karşılarında Suudi Arabistan tarafından desteklenen büyük bir Sünni muhalefet varken bunu gerçekleştirmeleri nerede ise imkansız.

Suudi Arabistan daha önce Bahreyn'deki Şii halk hareketlerini kendi güvenliğine tehdit kabul ederek, bu ülkeye doğrudan müdahale etmişti. Şimdi benzer bir müdahaleyi Yemen'de yapması kuvvetle muhtemel. Ancak bu arada Husilerle çarpışan El Kaide'nin, Şii tehlikesi gerekçesi ile kendisine karşı olan Sünni aşiretleri de yanına almasına yol açabilir. Böyle bir durum gerek Arabistan gerekse ABD için durumu daha da içinden çıkılmaz hale getirebilir.

1. Zaman Gazetesi, 25.01.2015 2. Yeni Asya Gazetesi, 24.03.2011 3. Zaman Gaztesi, 08.01.2015	4. Zaman Gazetesi, 01.06.2011 5. Habertürk Gazetesi, 22.05.2012 6. Zaman Gazetesi, 23.09.2011
Birlik ve beraberlik ruhu sağlandıktan sonra toplumsal barışın oluşması ve istikrar ortamının gelişmesi kolaylaşacaktır.

Sünnilerin Husileri dikkate almadan iktidarlarını kuramayacakları da belli olmuş durumda. Husiler iktidarlarını ilan etseler de, ülkenin her yerinde otorite kurmaları imkansız. Yemen'in siyasi durumu, hiçbir partinin iktidarı kuracak çoğunluğu yakalayamadığı bir parlamentoya benziyor. Gruplar ülkelerinin iyiliğini gözetmek yerine, kendi iktidarlarını nasıl kuracaklarının hesabındalar. Bu mücadelenin giderek artan bir çatışmaya dönmesi durumunda Yemen'deki Sünniler ve Şiiler, Suriye'dekiler gibi büyük bir yıkım yaşayacaklar. Suudi Arabistan ve İran ise; bir yandan petrol gelirleri giderek düşerken, güvenlik giderlerini artırmaya devam etmeleri durumunda ortaya çıkacak kriz, bu ülkelerde de bir Arap Baharı yaşanmasını tetikleyebilir. Böyle bir durumda Yemen'deki mücadele tam bir "Pirus Zaferi" (Pirus Zaferi, yıkıcı büyüklükte, kayıplar pahasına kazanılan zaferdir.) ile sonuçlanmış olacaktır.

Oysa Yüce Allah Kuran'da müminlere birlik olmalarını, inkara karşı imanda ittifak etmelerini, birbirlerini kardeşleri gibi görüp sevmelerini, birbirlerine karşı merhametli, affedici ve koruyucu olmalarını, dağılmaktan, ayrılmaktan ve parçalanmaktan şiddetle kaçınmalarını emretmiştir:

Müminler ancak kardeştirler. Öyleyse kardeşlerinizin arasını bulup-düzeltin ve Allah'tan korkup-sakının; umulur ki esirgenirsiniz. (Hucurat Suresi, 10)