II Kulenin Zirvesindeki Küçük Adam

Bir önceki bölümde incelediklerimizi kısaca özetleyelim: Bizim gördüğümüz, duyduğumuz, dokunduğumuz ve adına "madde" dediğimiz şeylerin aslını hiçbir zaman bilemeyiz. Biz aslında beynimizde izlediğimiz algılarla muhatap oluruz. Hiçbir zaman beynimizden dışarı çıkıp gördüklerimizin, duyduklarımızın, dokunduklarımızın aslıyla muhatap olamayız, bunların asıllarının nasıl olduğunu kontrol edemeyiz. Rüya ile gerçek hayat arasında teknik bir fark yoktur, her ikisini de beynimizde görürüz. Bizim çok büyük sandığımız dünya, aslında beynimizin içine sıkışmış bir algılar bütünüdür. Bizden milyarlarca kilometre uzakta sandığımız dev galaksiler, beynimizdeki görüntü merkezinde yer alan, yani bizim "uzağımızda" değil, aksine "içimizde" var olan algılardır.

Bu, insanların çoğunun, belki de tamamına yakınının habersiz olduğu çok büyük bir gerçektir. Ama başkalarının bu gerçekten habersiz olması, bizim için bir bahane oluşturmaz. Çünkü söz konusu "başkalarını" da beynimizin içinde görürüz. Bir görüntüyle muhatabız ve gördüklerimizi anlamakla sorumlu olan biziz. Gördüğümüz insanların hepsi bize "bu dünyanın aslını görüyorsunuz, kopyasını değil " dese de, bu bir şeyi değiştirmez. Rüyanızda da binlerce insanın bir ağızdan "bu bir rüya değil, gerçek" dediklerine tanık olabilirsiniz. Ama biraz sonra rüya biter ve bu kişiler bir anda kaybolurlar. Çünkü birer algı olmak dışında, zaten hiç var olmamışlardır. Gerçek hayat da bir gün -ölümle birlikte- böyle bitecek ve gördüğümüz tüm varlıklar (bize "bu, dünyanın aslı" diyen insanlar dahil) kaybolup gidecekler, onların yerine yepyeni bir alem karşımıza çıkacaktır. Bu, ahiret alemidir. Allah, dünyadaki gölge varlıkları kendilerine hayat amacı haline getiren veya onlardan medet uman ve böylece onları putlaştıran insanların ölüm anındaki durumunu Kuran'da anlatırken bu gerçeği şöyle açıklamaktadır:

Taşa atılan tekme, o taşın var olduğu anlamına gelmez. Taş sadece beyindeki bir algıdan ibarettir. Aynı algıyı rüyada da hissedebiliriz, ama rüyamızdaki taş da gerçekte yoktur.

… Nihayet elçilerimiz, hayatlarına son vermek üzere kendilerine gittiklerinde onlara diyecekler ki: "Allah'tan başka taptıklarınız nerede?" "Onlar bizi bırakıp-kayboldular" diyecekler. (Böylelikle) Bunlar, gerçekten kâfirler olduklarına kendi aleyhlerinde şehadet ettiler. (Araf Suresi, 37)

Burada anlattığımız gerçeğe itiraz edenler, materyalistlerdir. Yani maddenin mutlak varlık olduğu ve insan zihninin de maddenin bir türevi olduğu yanılgısına inananlar. Materyalistler genelde burada anlatılan gerçeği, yani maddenin aslına hiçbir zaman ulaşamadığımız gerçeğini düşünmek ve tartışmak istemezler. Hatta çoğu zaman buna sinirlenirler. Madde dediğimiz kavramın gerçekte zihnimizdeki algı halini bildiğimiz, 18. yüzyılda ünlü İngiliz düşünür ve din adamı George Berkeley tarafından sistemli bir biçimde açıklandığında, materyalistler öfkeli tepkiler vermişlerdir. Aynı dönemde yaşayan materyalist düşünür Samuel Johnson, bir taşa tekme atmış ve "işte Berkeley'i çürüttüm" diye bağırmıştır. Oysa Johnson'ın -ve daha sonra benzer cevaplar veren diğer materyalistlerin- ilkel tepkisi sadece konuyu anlamaktan ne kadar uzak olduklarını göstermektedir. Çünkü ne taşlara tekme atmaları ne duvarları yumruklamaları, maddenin aslıyla muhatap olduklarına dair bir delil oluşturmaz. O anda yaptıkları ve hissettikleri herşey, birer algı olarak beyinlerinin içindedir. Taşa tekme atan da beynin içindeki taşa tekme atmakta, duvarı yumruklayan da beynin içindeki duvar görüntüsünü yumruklamaktadır. Nitekim rüyalarında da taşları aynı gerçekçilikle tekmeleyebilirler; ama onlar da kabul edeceklerdir ki taş sadece beyinlerindeki bir algıdır.

Materyalistlerin bu konudaki direnişlerinin temelinde yine çoğu zaman bu konuyu kavrayamayışları yatar. Maddenin mutlak varlığına kendilerini dogmatik bir biçimde inandırmışlardır ve bunu sorgulamaktan şiddetle kaçınırlar. Biz onları biraz daha samimi düşünmeye davet ediyoruz. Ve düşünmek istemedikleri bir gerçeği onlar için düşünüp açıklıyoruz:

Bu gerçek, eğer maddenin aslıyla muhatap olduklarını kabul ediyorlarsa, kendilerini de "kulenin tepesindeki küçük adam" olarak kabul etmeleri gerektiğidir.

Kule ve Zirvesindeki Kapalı Oda

Bu kitabın ismini de oluşturan söz konusu kule kavramı, konuyu daha iyi açıklamak için kullandığımız bir örnektir.

Anlamı şudur: Eğer şu anda beyninizin içinde olan dünya görüntüsünün ve kendi bedeninize ait görüntünün dışarıdaki aslıyla muhatap olduğunuzu iddia ederseniz, o zaman tüm bu görüntüleri kafatasının içinde taşıyan dev bir bedenin varlığını da kabul etmeniz gerekir. Bu durumda siz, herşeyi beyninizde algıladığınıza göre adeta dev bir kulenin tepesindeki küçük bir odaya hapsedilmiş küçük bir adam olursunuz.

Bu sonuca nasıl varıldığını aşama aşama düşünelim:

1) Şu anda gözlerinizi çevirip etrafa baktığınızda pek çok cisim görüyorsunuz. Duvarlar, eşyalar, gökyüzü, evler, insanlar, arabalar ve tüm bunların yanında bir de kendi bedeniniz. Tüm bu cisimlerin hepsi, bedeniniz de dahil olmak üzere aynı yerdeler.

Bir insan sahip olduğunu sandığı herşeyin, beyninin içinde meydana gelen his ve görüntüleriyle muhatap olur. Ve bir insan hiçbir zaman bunların dışarıda var olan asıl hallerini bilemez.

2) Bu yer acaba neresi? Önceki sayfalardaki açıklamaları hatırlarsanız bu yerin başka herhangi bir yer değil, doğrudan sizin beyninizin içindeki görme merkezi olduğunu fark edebilirsiniz. Yani muhatap olduğunuz tüm dünya, kendi bedeniniz de dahil olmak üzere, kafatasınızın içinde, beyninizin arka taraflarında yer alan birkaç cm3 hacmindeki bir alandadır. Şu anda kafatasınızın içindeki bu alandaki kitaba bakıyorsunuz. Kitabı ellerinizle çevirirken gördüğünüz ve hissettiğiniz eller, beyninizin görme ve dokunma merkezlerinde yer alıyor. Bedeninizin tüm organları da aynı yerde; kafatasınızın içinde. Bu kitabı okurken oturduğunuz koltuk, koltuğun içinde bulunduğu oda da aynı yerde.

3) Peki algısıyla muhatap olduğunuz ve kafatasınızın içinde yer alan bu bedenin dışında, dışarıdaki bedeninizin aslını gördüğünüze mi inanıyorsunuz? Eğer böyle bir bedeni gördüğünüze inanıyorsanız, bilin ki onu şimdiye kadar hiç göremediniz. Nasıl bir şey olduğuna dair hiçbir kesin bilgiye sahip değilsiniz. Böyle bir bedenin nasıl olduğuna dair sadece bir varsayımda bulunabilirsiniz.

"Voltran" adlı ünlü çizgi filmde, dev robotlar, kafa bölümündeki merkezde oturan bir adam tarafından yönetilirler.

4) Eğer bedenin aslını gördüğünüze inanıyorsanız, onun şu an gördüğünüz bedeninizin dışında yer alan bir dev olduğunu kabul etmeniz gerekir. Siz ve tüm gördükleriniz, yani odanız veya dışardaki cisimlerin tamamı bu devin kafatasındaki görme merkezinde yer aldığına göre, onun maddesel bedeninin çok çok büyük olması gerekiyor. Şu an bulunduğunuz mekandan daha aşağıda omuzları, kolları, gövdesi, bacakları ve ayakları uzanıyor olmalı. (Eğer o da sizin gibi iki kollu, iki bacaklı bir insansa.)

5) Bu durumda, siz bir devin kafatasında yaşayan bir minyatür insan olursunuz. Bir başka deyişle, dev bir kulenin tepesindeki kilitli bir odada yaşayan, bu odadan hiçbir zaman çıkamayan, sadece önüne konan ekranı seyreden, hapsedilmiş bir insan olursunuz. Kule, aslını gördüğünüzü iddia ettiğiniz bedeniniz, gördüğünüz beden ise kulenin tepesinde hapsolmuş olan küçük adamdır.

Bu dev kuleyi (yani aslını gördüğünüzü sandığınız bedeninizi) hiç göremezsiniz. Çünkü kulenin tepesindeki küçük karanlık odaya kilitlenmişsinizdir. Hayatınız boyunca o odadan çıkamazsınız. O karanlık odanın duvarlarına yansıtılan görüntüleri izlersiniz. Bu görüntülerdeki bazı cisimler (örneğin yıldızlar) size belki milyonlarca kilometre uzaklıkta gibi gelebilir. Oysa gerçekte hep aynı küçük odanın içindesinizdir.

Eğer bir arabanın veya vadinin aslını gördüğünüzü iddia ediyorsanız, görme merkezinizin de aynı şekilde en az kilometrelerce karelik bir alan kaplaması gerekir.

Bu konuyu daha iyi anlamak için, televizyonlarda sıkça rastladığımız fantastik çizgi filmlerden de bir örnek verebiliriz. Bu çizgi filmlerin bazılarında dev bir beden, kafatasındaki kontrol merkezinde oturan bir kişi tarafından kontrol edilir. Mesela "Voltran" adlı ünlü çizgi filmde, dev robotlar, kafa bölümündeki merkezde oturan bir adam tarafından yönetilirler. Dev robot bu insanın emirlerine göre hareket eder. Adam, dev bir kule büyüklüğündeki robotun içinde oturan küçük bir vücuttur.

İşte eğer şu an gördüğünüz, hissettiğiniz bedenin aslıyla muhatap olduğunuza inanıyorsanız, böyle bir sistemi kabul etmeniz lazım. Bir başka deyişle, adeta "bir kulenin tepesindeki odada oturan küçük adam" veya "dev bir robotun tepesinde oturan küçük adam" olduğunuzu kabul etmeniz gerekiyor.

Dışarıda gördüğünüzü zannettiğiniz bir bedeniniz olduğunu iddia ediyorsanız, o zaman dev bir kulenin tepesindeki kilitli bir odada yaşayan, bu odadan hiçbir zaman çıkamayan, sadece önüne konan ekranı seyreden, hapsedilmiş bir insan olduğunuzu da kabul etmeniz gerekir.

Eğer şu an gördüğünüz, hissettiğiniz bedenin yaklaşık 1.80 metre civarında bir boyu olduğunu düşünüyorsanız, yapılacak kıyaslamada, dışarıda aslıyla muhatap olduğunuzu kabul ettiğiniz bedenin, birkaç cm3 boyutundaki algı merkezlerine göre bir dev haline geldiğini de kabul etmelisiniz. Eğer vücudunuz bir kule, bunları algılayan "Ben" de o kulenin tepesindeki hücrede yaşayan bir insan olarak düşünülürse, bu kulenin boyu yüzlerce metreyi bulmalıdır. Eğer "ben" dediğiniz vücut görüntünüz 1.80 metre ise, aslıyla muhatap olduğunuzu kabul ettiğiniz beden de yüzlerce metre boyunda olmalıdır.

Bu konuyu şöyle bir örnekle daha açıklayabiliriz: Beyninde gördüğü arabanın dışarıdaki aslıyla muhatap olduğunu sanan kişinin şunları düşünmesi gerekir.

◉ Arabaya ait görüntü insanın beynindeki görme merkezinde oluşur. Görme merkezi ise toplam birkaç cm3 boyutundaki bir alandır. Eğer bu alana birkaç metre boyunda bir arabanın görüntüsü sığıyorsa, bu alanın da en az bu genişlikte olması gerekir.

◉ Eğer bu alan birkaç metre genişliğindeyse bu durumda insan beyninin de bu alanla orantılı şekilde çok büyük boyutlarda olması gerekir.

◉ Eğer insan beyni böylesine geniş bir yer kaplıyorsa, insanın vücudunun da yine beyniyle doğru orantılı olarak kilometrelerce uzunlukta olması gerekir.

Burada sadece bir arabayı gören kişiden söz edildi. Aynı durumu kilometrelerce uzayan bir vadiye bakan kişi için düşünelim. Eğer vadinin aslını gördüğünü iddia ediyorsa, bu kişinin görme merkezinin de aynı şekilde en az kilometrelerce karelik bir alan kaplaması gerekir. Bu durumda insanın beyni, iç organları, kolları, bacakları da bununla orantılı şekilde dev bir boyuta dönüşmelidir.

Böyle bir şey söz konusu olmadığına göre, dışarıda birkaç metrelik bir arabanın veya kilometrelerce kare yer kaplayan bir vadinin var olduğunu ve insanın da bunlarınasılları ile muhatap olduğunu iddia etmek son derece mantıksız değil midir?