Sonuç

Yeryüzündeki tüm varlıklar mükemmel detaylara sahiptirler. Bir canlıyı incelediğinizde, sahip olduğu her detayın içinde sayısız yaratılış mucizesi görürsünüz. Bir mikroorganizmanın yapısında detaylar vardır, her şeyin temeli olan en küçük parça yani atomlar çok çeşitli detaylara sahiptir. Gökyüzü olağanüstü dengeler ve düzenlerle yaratılmıştır. Evren, insan vücudu, bitkiler, Güneş, çiçekler, dağlar, denizler her biri sayısız ayrıntı ve özellik ile birlikte var edilmiştir. Sahip oldukları tüm detaylarda bir sanat vardır. Bu, Allah'ın detay sanatıdır.

Ancak önemli olan şu gerçeğin hiçbir zaman akıldan çıkarılmamasıdır: Allah'ın yaratırken tasarlamaya ve sebepler var etmeye ihtiyacı yoktur (Allah'ı tenzih ederiz). Bir canlının görebilmesi için kompleks bir görme sisteminin var olmasına, tüm bilgilerimizin DNA'larımızda kayıtlı olmasına, DNA'ların varlığına, suyun oluşması için oksijen ve hidrojenin çarpışmasına, bitkilerin fotosentez yapmalarına, karıncanın 500.000 hücrelik bir sinir ağına sahip olmasına, bitkinin oluşması için tohumun varlığına ve bunun bilgi depolamasına, okyanus derinliklerindeki canlıların ışık üretmelerine hiçbir zaman gerek yoktur. Allah, tüm bunları hiçbir sebebe bağlı olmadan da yaratır, çünkü göklerin ve yerin Yaratıcısı olan Allah sebeplerden münezzehtir.

Allah, bir şeyin yaratılmasını dilediği zaman ona yalnızca "Ol" der. Bir şeyin, sahip olduğu mükemmelliklerle bir anda olmasını dilediğinde, ona hükmetmesi yeterlidir. Bu gerçek insanlara ayetlerle haber verilmiştir:

Gökleri ve yeri yaratan, onların bir benzerini yaratmağa kadir değil mi? Elbette (öyledir); O, yaratandır, bilendir. Bir şeyi dilediği zaman, O'nun emri yalnızca: "Ol" demesidir; o da hemen oluverir. (Yasin Suresi, 81-82)

Allah'ın detaylar yaratmasının hikmetlerinden biri, bizleri düşündürmektir. Allah'ın her şeyi yoktan var ettiğini, Kendi varlığının delillerini sergilediğini görüp anlamamız içindir. Bizi oluşturan yapı taşlarının kompleksliklerini tefekkür edebilmemiz, bir bakterinin kimi zaman bizden üstün yetenek ve becerilerini çözüp anlamaktan aciz olduğumuzu fark edebilmemiz içindir. Allah'a muhtaç varlıklar olduğumuzu görebilmemiz içindir...

Dünyada Allah'ın dilemesiyle var olduğumuzu, Allah'ın dilemesiyle yaşamakta olduğumuzu ve Allah'ın dilemesiyle ahiretteki sonsuz yaşamımıza devam edecek olduğumuzu açıkça anlamamız içindir...

Mutlaka Allah'a dönecek birer varlık olduğumuzu ve dünyada gördüklerimizden, yaşadıklarımızdan, bize verilen delillerden sorguya çekilecek olduğumuzu hatırlatmak içindir.

Allah yeryüzündeki ve evrendeki her türlü detayı çeşitli amaçlarla yaratmıştır.

Elbette Allah, bunların tümünü yok edip gidermeye ve ahirette çok daha mükemmel halleri ile yeniden yaratmaya kadirdir. Allah büyüktür, uludur, Yücedir. Tüm varlıklar O'na boyun eğmişlerdir. Bu dünyada yaşayan ve yaşayacak olan tüm insanlar, bu satırları okuyan sizler de dahil olmak üzere, bir gün mutlaka Allah'ın huzuruna çıkarılacaktır. O gün gelmeden evvel, her insanın, Allah'ın varlığının delillerini takdir edebilmesi gerekir. Allah'ın detay sanatı, işte bu gerçeği her an hatırlayabileceğimiz şekilde sergilenmektedir.

Haberin olsun, göktekilerin ve yerdekilerin tümü gerçekten Allah'ındır. Haberin olsun; şüphesiz Allah'ın va'di haktır; ancak onların çoğu bilmezler. O, diriltir ve öldürür. Ve O'na döndürüleceksiniz. (Yunus Suresi, 55-56)