Duyma Anında Neler Oluyor?

Yolda karşılaştığınız bir arkadaşınız size "merhaba" dediğinde, arkadaşınızdan gelen ses dalgaları kulak kepçesi tarafından toplanır. Ses, yolculuğu sırasında saniyenin ellide birinde 6 m. yol kat eder.

İki kulağın içinde titreşen hava, hızla orta kulağa kadar olan mesafeyi kat eder. 7.6 mm çapında olan kulak zarı titremeye başlar. Bu titreme hareketi üç küçük kemiğe iletilir. Ses titreşimleri böylece mekanik titreşimlere dönüşür. Daha sonra ise bu kemiklerdeki titreşimler iç kulağa iletilir ve buradaki salyangoza benzeyen koklea isimli yapının içinde bulunan özel sıvıyı hareketlendirir. (şekil 111)

Koklea'nın içerisinde farklı ses tonları birbirinden ayrıştırılır.  Kokleanın içinde, tıpkı bir müzik aleti olan arpteki teller gibi, değişik kalınlıklarda ince teller uzanmaktadır. (şekil 112)Arkadaşınızın sesi şimdi bu telleri adeta çalmaktadır. "Merhaba" sesi, başlangıçta düşük perdeden başlamış sona doğru yükselmiştir. Önce kalın teller titreşir sonra bunu inceleri takip eder. Sonunda iç kulaktaki on binlerce çubuk şekilli cisimcik, kendi titreşmelerini işitme sinirlerine aktarır. (şekil 113)  

Şekil 111, 112
Bir dostunuz size "Merhaba" dediğinde, dostunuzun ses dalgaları kısa sürede orta kulağa ulaşır ve kulak zarını titretir. Bu titreme üç küçük kemiğe iletilir. Kemiklerdeki titreşimler iç kulağa iletilir ve kokleanın içinde bulunan özel sıvıyı hareketlendirir. Kokleanın içinde, tıpkı bir arpteki teller gibi, değişik kalınlıklarda ince teller uzanmaktadır.
 
Şekil 113
Önce kalın teller titreşir, sonra bunu inceleri takip eder. Sonunda iç kulaktaki on binlerce çubuk şekilli cisimcik, kendi titreşmelerini işitme sinirlerine aktarır. Artık "merhaba" sesi, sadece bir elektrik sinyalidir.

Artık "merhaba" sesi sadece bir elektrik sinyalidir. Bu sinyal, işitme sinirleri içinde beyne doğru hızla ilerler. Sinirlerdeki bu yolculuk, sinyaller beyindeki duyma merkezine ulaşıncaya kadar devam eder. Bu yolculuğun sonunda beyindeki milyonlarca nöronun büyük bir kısmı, elde edilen işitme bilgilerini değerlendirmekle meşguldür. Böylece arkadaşınızın merhabasını duymuş olursunuz. (şekil 114)

Burada son derece yüzeysel hatları ile anlatılan bu işlemler, gerçekte çok daha karmaşıktır ve saniyeden de kısa bir sürede gerçekleşir. Her gün yüzbinlerce kez görür ve işitiriz. Ancak çoğu zaman bunları nasıl yapabildiğimizi düşünmeyiz. Oysa gördüğümüz ve duyduğumuz herşeyi Rahman ve Rahim olan Allah'ın rahmetiyle görmekte ve işitmekteyiz. Bunun için de tüm bunlar müminlerin şükürlerine vesile olmalıdır.

Nitekim Allah Kuran'da insanlara bu gerçek üzerinde düşünmelerini ve şükredici olmalarını şöyle bildirmiştir:

Allah, sizi annelerinizin karnından hiçbir şey bilmezken çıkardı ve umulur ki şükredersiniz diye işitme, görme (duyularını) ve gönüller verdi. (Nahl Suresi, 78)

Şekil 114
Beyne ulaşan elektrik sinyalleri, nöronlar tarafından değerlendirilir ve sese dönüştürülür. Bu sayede arkadaşınızın "Merhaba" diyen sesini beyninizde duyarsınız.