I Fəsil: Tarixi Mənbələrə Görə İncil Zaman Keçdikcə Təhrif Edilmişdir

Xristianlar İncilin Dəyişdirildiyinə Ehtimal Verməklə Dindən Çıxmazlar

Xristian qardaşlarımızın böyük əksəriyyəti, İncilin zaman keçdikcə dəyişdirildiyi məsələsinə ciddi şəkildə reaksiya verir və bunu əsla qəbul etmirlər. Çünki bu vəziyyəti bir cür "dindən çıxmaq" kimi qiymətləndirirlər. Əlbəttə ki, xristianların tabe olduqları kitabın təhrif olunduğuna dair iddiaları reaksiya ilə qarşılamaları aydın məsələdir. Lakin bunun əsla dilə gətirilməməli və "dindən çıxmağa" səbəb olacaq qəti hökm olub-olmadığının aydın ola bilməsi üçün, bir qədər düşünülməli, xristianlıq tarixinə baxılmalı və bütün bunlar əsasında İncil yenidən araşdırılmalıdır.

Bir daha əhəmiyyətlə ifadə etməli olsaq İncil, müsəlmanlar olaraq bizim də kitabımızdır. Dolayısilə İncilin dəyişdirilmiş və yanlış şərh olunmuş olması bizim arzulayacağımız bir şey deyil. Lakin bu hal yaşanmışdır və bu, bizə, Quranda da xəbər verilmişdir. Belə olan halda, bu dəyişməni göstərən dəlillərə və tarixi hadisələrə baxılmalıdır. Əlbəttə ki, bu vəziyyət əsil İncilin yox olduğu mənasını verməz. İncilin əsli, qorunmuş halda dövrümüzə qədər gəlib çatmışdır. Hazırda gizlənmiş vəziyyətdədir və Allahın icazəsi ilə mütləq tapılacaq. Dolayısilə mühüm məsələ, İncilin haqq hökmlərini görə bilmək, Qurana görə qiymətləndirmək, eləcə də, ağıllı və vicdanlı şəkildə düşünməkdir.

Hal-hazırda xristian qardaşlarımız tərəfindən istifadə edilən dörd İncil haqqında mütləq bilinməli və üzərində düşünülməli bir məsələ daha var:

Bu kitabda oxuyacağınız izahatlar, müsəlmanların etdiyi çıxarışlar və ya ortaya atdığı iddialar deyildir. Tam əksinə kitabda izah edilənlər, xristianların öz mənbələrinə əsaslanır.

Daha əvvəl, “hz. İsa (ə.s) Allahın oğlu deyil, Allahın Peyğəmbəridir” adlı kitabımızda ətraflı şəkildə izah etdiyimiz xristianlıq tarixinə dair məlumatlara, burada yalnız xatırlatma olması məqsədiylə bəndlər halında toxunulacaq:

Tarixi Mənbələrə Görə Xristianlığın Yayılması və Təslis Inancının Kökü

İlk dövr xristian sənədləri ilə xristian camaatlarını araşdırdığımız vaxt, hz. İsa (ə.s)-ın; Allahın varlığı və vahidliyi mövzusunda nə hz. Musa (ə.s)-dan, nə də hz. Məhəmməd (s.ə.v)-dən fərqli bir təlim gətirmədiyini görərik.

Xristianlıq hz. İsa (ə.s)-dan sonra həvarilər tərəfindən yayılmışdır. Onlar, xüsusilə Orta Şərq, Qüds, Antakya və Urfa kimi tövhid inancının hakim olduğu bölgələrdə təbliğlə məşğul olublar. Bu bölgələr peyğəmbərlərin zühur etdiyi bölgələr olduğu üçün, onsuz da tövhid inancından xəbərdar olan bir çox insan tezliklə xristianlığı seçmişdir.

O dövrə qədər mövcud olmayan təslis inancının xristianlığa yerləşməsi isə, hz. İsa (ə.s)-dan çox sonra, xristianlığın Yunan-Roma bütpərəstliyinin hakim olduğu bölgələrdə yayılmasıyla ortaya çıxmışdır.

Bunun səbəbi, Misirdəki İskəndəriyə, Yunanistan, İtaliya və Anadolu kimi bölgələrdə bütpərəstlikdən imtina etmiş xristianların, qədim inanclarının təsiriylə təslis adlandırdıqları xristianlıq forması meydana gətirməyə başlamalarıdır.

Şüphesiz bu, gerçek bir olayın haberidir. Allah'tan başka İlah yoktur. Ve şüphesiz Allah, üstün ve güçlü olandır, hüküm ve hikmet sahibidir. (Ali İmran Suresi, 62)

Bütpərəstlik Təslis Inancına Necə Zəmin Hazırladı?

Tarix boyunca bütpərəstlər, bütlər arasında həmişə üç bütü digərlərindən üstün hesab ediblər. Bunlardan ən böyüyünü Ata, digərini Ana, digərini isə Oğul kimi qəbul ediblər. Buna dair bəzi nümunələr belədir:

◉ Hind bütpərəstliyində təslis anlayışı var. Bu üçlü tanrı, Brahma, Vişnu və Şuvadır.

◉ Quranda, ərəb bütpərəstliyində də təslis fikrinin olduğuna işarə edilir: “Siz tapındığınız Lat və Uzzanı gördünüzmü? Həmçinin üçüncü olan Mənatı da?” (Nəcm surəsi, 19-20)

◉ Xristianlıqdan əvvəlki dövrdə, Suriya və ətraf bölgələrdə də üçlü tanrı inancının geniş yayıldığı məlumdur.

◉ Eynilə Misir bütpərəstliyində Osiris (Ata), İsis (Ana) və Horus (oğul) üçlü tanrısı var.

Fars bütpərəstliyi olan mitraizm də üçləməyi müdafiə edən batil bir inancdır. Eradan əvvəlki əsrlərdə Anadoluda və Avropada geniş yayılmışdır.

◉ Roma və Yunan bütpərəstliyində də təslis fikri və inancı var. Zevs, Yupiter və Apollon, Qədim Yunanistanın üçlü tanrılarıdır. Onsuz da xristianlığa təslis fikrinin də Roma və Yunan bütpərəstliyindən daxil olduğu məlumdur.

◉ Yunan mifologiyasında çox sayda Ata və Oğul tanrı var. Hətta Platon bu təslisə müəyyən forma qazandırmış və saxta tanrılarının "loqos" (söz) adlı bir oğlu və "sofiya" (müdriklik) adlı bir qızı olduğunu müdafiə etmişdi. Məlum olduğu kimi, xristianlıqda hz. İsa (ə.s) üçün işlədilən ifadələrdən biri də "loqos"dur.

Meryem Ana Evi, İzmir Selçuk'taki Bülbüldağı'nda Hz. İsa (as)'ın annesi Hz. Meryem (as)'ın son yıllarını geçirdiğine inanılan kilise. Hıristiyanlar için hac yeridir. Hz. Meryem (as)'ın mezarının da Bülbüldağı'nda olduğu düşünülür. Hristiyanlar yanında Müslümanlarca da kutsal sayılır.

Amerikalı teologiya professoru dr. Pol R. Eddi (Paul R. Eddy) də bu mövzuya diqqət çəkmiş və "was early christianity corrupted by hellenism?" (erkən xristianlıq ellinizm tərəfindən təhrif olundu mu?) başlıqlı məqaləsində bu açıqlamaları vermişdir:

Babilə qədər gedib çıxan qədim dünya tarixi boyunca, üçlü qruplaşdırmalarla bütpərəst tanrılara tapınmaq geniş yayılmışdı. Bu təsir özünü, hz. İsadan əvvəlki və sonrakı əsrlərdə Misirdə, Yunanistanda və Romada da çox göstərirdi. Həvarilərin ölümündən sonra, bu cür bütpərəst inanclar xristianlığı zəbt etməyə başladı... Ptolomey, təslisin hazırkı formasını öyrətməmiş olsa da, onun fəlsəfələri bu doktrina üçün, müəyyən ön hazırlıq xüsusiyyətində idi (dr. Paul R. Eddy, Was Early Christianity Corrupted by 'Hellenism'?, http://www.xmark.com/focus/Pages/hellenism.html).

Ümumiyyətlə bütpərəstlikdə, xüsusilə də Yunan və Roma bütpərəstliyində üçlü tanrılardan ən böyüyünün ölümlü qadınlarla evləndiyinə və bu evlilikdən həmişə oğlan uşağı dünyaya gəldiyinə və bu uşaqların da tanrı olduğuna inanılardı.

Ölümlü bir ananın dünyaya gətirdiyi tanrı uşaq inancı bu gün xristianlıqdakı təslis inancı ilə, ciddi bənzərliklər daşıyır.

Yunan fəlsəfəsində filosoflar fiziki dünya barəsində fikir yürüdərək öz ağıllarınca vahid tanrı fikrinə gəliblər. Lakin dəyişməz və sonsuz qəbul etdikləri tanrının, necə olub da sonlu, dəyişən varlıqları yarada bildiyini qavraya bilməyiblər. Bundan ötrü də, kainatın yaranmasını maddi bir varlıq vasitəsilə izah etməyə çalışıblar.

Buna görə də, məsələn, bir uşaq ata-anadan törədiyi kimi, kainatın meydana gəlməsi üçün də, tanrı ilə varlıqlar arasında olması lazım gələn vasitəçilər, yəni iyerarxik tanrı xüsusiyyəti daşıyan varlıqlar olmalı olduğunu iddia ediblər. Bu iyerarxiyaya görə ən üst tanrı, avtoriteti və başlanğıcı (yəni yaradılışı), digərləri zaman və məkana aid dünya işlərini, ikinci səviyyəli tanrılar isə, cəza vermə və mükafatlandırma kimi işləri yerinə yetirirlər.

Bu saxta tanrılar və tanrı xüsusiyyəti daşıyan varlıqlar, ümumiyyətlə ən əhəmiyyətlisindən başlamaqla, həmişə "üçlük" kimi müəyyənləşməklə xarakterizə olunublar. Dolayısilə təslis və ya üçlük inancı, bütpərəstlik dövründə yaranan geniş yayılmış bir inanc formasıdır.

Uilyam Varner (William Varner), hz. İsa (ə.s)-ın təbliğini alan gentilelərin (Bibliyada qeyri-yəhudilər üçün işlədilən bir ifadədir. Hz. İsa dövründəki Romalılar üçün işlədilər) dünyagörüşlərinin bu fikirlər çərçivəsində formalaşdığını söyləyir və sözünə belə davam edir:

Onların Allahın oğlu fikirləri çox tanrılı düşüncə üzərində qurulmuşdu. Bundan ötrü də, bu fikirlərini hz. İsa və həvarilərinin tək Tanrılı inanclarına çevirmələri olduqca çətindi. Şərq və ellin düşüncələrinin hakim olduğu, dolayısilə kralların və digər mübarək insanların Allahın oğlu kimi adlandırıldığı bu bölgədə, hz. İsa da Allahın oğlu elan edildi. (Uilyam C. Varner (William C. Varne), "Jesus the Son of God")

"Gerçekten Allah, benim de Rabbim, sizin de Rabbinizdir. Öyleyse O'na ibadet edin. Dosdoğru olan yol işte budur." (Ali İmran Suresi, 51) Onlar, ayakta iken, otururken, yan yatarken Allah'ı zikrederler ve göklerin ve yerin yaratılışı konusunda düşünürler. (Ve derler ki:) "Rabbimiz, Sen bunu boşuna yaratmadın. Sen pek Yücesin, bizi ateşin azabından koru." (Ali İmran Suresi, 191)

Təslis Inancı Ilə Yunan Mifologiyasındakı Dionis Xarakteri Arasındakı Bənzərliklər

Təslis tərəfdarlarının hz. İsa (ə.s)-a dair verdikləri açıqlamalar, e.ə. 1000-ci ilə qədər davam etdiyi təxmin edilən, Yunan mifologiyasındakı Dionis xarakteri ilə də bənzərliklər daşıyır:

◉ Dionis, ölümsüz tanrı atadan meydana gələn ölümlü tanrı oğuldur.

◉ Dionis, Semela adlı ölümlü bir anadan dünyaya gəlmişdir.

◉ Ölümlü insanlar tərəfindən öldürülmüşdür.

◉ Dünyaya xilaskar olaraq göndərilmişdir.

◉ Dionis bədənlə öldükdən sonra yenidən bədənlə diriləcək.

◉ Dionis yarı Tanrı olduğu halda insanlar arasında insan görünüşündə və insanların sahib acizliklərlə yaşamışdır.

◉ Dionis özünün insanlar tərəfindən tutulub öldürülməsinə azad iradəsi ilə, bir fədakarlıq olaraq icazə vermişdir.

Qədim Yunanistanda Dionis ardıcılları, Dionisi xatırlamaq və minnətdarlıq üçün ət yeyib şərab içirdilər. Bunu Dionisin ətini yeyib qanını içməklə bir tutardılar və bunun onları Dionisə yaxınlaşdıracağına inanardılar. Bu bütpərəst ayin Yuhanna İncilində qəribə şəkildə hz. İsa (ə.s)-a uyğunlaşdırılmışdır:

"Sizə doğrusunu söyləyim, bəşər oğlunun bədənini yeyib qanını içmədikcə, sizdə həyat olmaz. Bədənimi yeyənin, qanımı içənin sonsuz həyatı var və mən onu son gündə dirildəcəyəm. Çünki bədənim əsil yemək, qanım da əsil içkidir. Bədənimi yeyib qanımı içən məndə yaşayar, mən də onda". (Yuhanna 6:53-56)

Başqa hissəyə görə də, İsa öz əliylə həvarilərinə şərab içirdər və bunun öz qanı hesab edilməsini söyləyər:

"Yemək vaxtı İsa əlinə çörək aldı, təşəkkür duasını edib çörəyi böldü və tələbələrinı verdi. "Alın, yeyin, bu mənim bədənimdir" dedi. (Matta 26: 26)

"Sonra bir kasa götürüb şükür etdi və bunu tələbələrinə verərək: “Hamınız bundan için, çünki bu mənim qanımdır, günahların bağışlanması üçün bir çoxları üçün axıdılan müvaqilə qanıdır” (Matta 26:27, 28)

Bütpərəst Inanca Paralel Yaradılan Təslis Inancı Necə Yayıldı?

Petrus Bazilikası'nın önünde yer alan pek çok heykelden biri de Pavlus'a aittir.

Xristian tarixçiləri və ilahiyyatçıları, təslis inancının ilk dəfə Pavel (Pavlus) tərəfindən yayıldığı mövzusunda həmfikirdirlər. Bu mövzudakı tarixi sənədlər və Pavelin (Pavlus) 4 İncildə yer alan məktubları nəzərə alındıqda, bu iddianın doğruluğu aydın ola bilir.

Pavel (Pavlus) İsa (ə.s)-ın həvarisi deyildir. Nəinki həvarisi olmamış, hətta sağlığında ona şiddətlə qarşı çıxmışdır. Hz. İsa (ə.s)-ın göyə alınmasından dörd il sonra qəfildən görmə gücünün artdığını iddia edərək özünü həvari elan etmiş və ilk xristian camaatı arasına daxil olmuşdur.

Pavelin (Pavlus) məqsədi xristianlığı Qərbdə yaya bilmək olmuşdur. Bunu edə bilmək üçün, həmişə Qərbdə müxtəlif bölgələrə məktublar göndərmişdir. Bu məktublardan 14-ü "dəyişdirilə bilməz" müqəddəs mətn kimi İncilə əlavə olunmuşdur.

Pavel (Pavlus), yəhudi xalqının danışdığı arami və ibrani dilindən başqa Yunan dilində də yaxşı danışan bir Roma vətəndaşı olmuşdur. Romalıları yaxşı tanımış və onlara qarşı necə bir siyasət yürüdəcəyini yaxşı bilmişdir.

Dolayısilə Pavel (Pavlus), Qərbdə fikirlərini yaya bilmək üçün, həmin bölgənin bütpərəst inancına uyğun bir xristianlıq inancı meydana gətirmişdir (təbiidir ki, izahatlarının bəhs olunan bütpərəst cəmiyyət tərəfindən yanlış şərh olunma ehtimalı da var). Ata və Oğul anlayışlarını Roma bütpərəst inancına uyğun hala gətirmiş və bütpərəstlikdəki ata və oğulların meydana gətirdiyi üçlü tanrı inancına bənzər bir məhfum meydana gətirmişdir. Bunu xristianlığın bu üsulla asan yayılacağını ümid etdiyi üçün, etmiş olma ehtimalı yüksəkdir.

İncilə daxil edilən məktublarında, Ata və Oğul ifadələri tez-tez işlənmişdir.

Xristianlığa daxil edilmiş bu bütpərəst inanc, (Qərbin bütpərəst fikirləriylə uyğun gəldiyi üçün) asanlıqla bölgədə yayılmışdır. Zamanla, Qərbi Roma imperiyası və Bizans torpaqlarının maddi və siyasi cəhətdən də güclənməsi nəticəsində, Şərq xristianlığının tövhid anlayışı üzərində müəyyən təzyiq siyasəti özünü göstərmişdir. Şərq xristianlığının tövhid inancı yox edilməyə çalışılmış və bunun üçün göstərilən səylər də böyük ölçüdə müvəffəqiyyətlə nəticələnmişdir.

Şuralarda, "Səs Çoxluğu ilə" Yaradılan İncil Mətnləri

Təslis inancı ilk dəfə və rəsmi şəkildə xristianlığa 325-ci ildə toplanılan İznik şurası ilə daxil edilmişdir. Bu şura, Roma imperatoru Konstantinin iştirakı ilə gerçəkləşmişdir.

Belə bir şuranın toplanılma səbəbləri bunlardır:

◉ Roma imperiyası ərazisinin xristianlığın yayıldığı bölgələrə doğru genişlənməsi.

◉ Bu genişlənmədən ötrü bütpərəstlərllə xristianlar arasında narahatlıq yaranması və imperiyanın iki yerə parçalanma təhlükəsi ilə üz-üzə gəlməsi.

◉ İmperiyanın iki yerə parçalanmaması üçün, qədim bütpərəstlik dini ilə, yeni İsəvilik arasında birləşmiş inanc forması yaradılmalı olduğuna inanılması və bundan ötrü müəyyən işlər görülməsi.

◉ Yuxarıda bəhs etdiyimiz kimi, bütpərəst torpaqlar üzərində baş verə biləcək bir qarşıdurmanın xristianlığın dəyişdirilməsi ilə mümkün olacağı zənn edilmişdir. İznikdə toplanılan bu şuradan sonra, daxili qarışıqlığın həllinin İncilə təslis inancının daxil edilməsi olduğu qərarlaşdırılmış və bu qərar tətbiq olunmuşdur.

◉ Həmin bu şurada təslis inancını müdafiə edən 4 İncil səhih qəbul edilmişdir.

◉ Qorunub saxlanılmış bir neçə əlyazmasından başqa, tövhid inancını müdafiə edən digər İncillər isə "heretik", yəni azğın elan edilmiş və yandırılaraq yox edilmişdir.

◉ Tövhid inancının müdafiəçiləri yenə azğın bir inancı müdafiə etdiklərindən ötrü məhkum ediliblər. Azğınlığın cəzası isə yandırılaraq edam edilməkdir.

◉ Aforoz adı və tətbiqi, tarixdə ilk dəfə təslis inancına qarşı çıxanlar üçün, yaradılmış bir tətbiqdir. Papa hakimiyyəti, Roma və Bizans siyasətçiləri, təslis tənqidçilərini və onu rədd edənləri yandıraraq öldürmə də daxil olmaqla, müxtəlif cəzalara məhkum ediblər. Onsuz da inkvizisiya adlanan məhkəmələr bu məqsədlə qurulmuşdur.

◉ O dövrdə ilk və səhih yazılara əsaslanaraq İskəndəriyəli rahib Ariusun başlatdığı tövhidə əsaslanan arianlıq hərəkatı da təsirli olmuşdur. Lakin bu hadisədən ürkən Romalılar, 411-ci ildə bəhs olunan sənəd və kitabın olduğu İskəndəriyə kitabxanasını yandırdılar.

Pedro Berruguete'nin çizimi ile Engizisyon ve mahkeme kararları sonucunda heretik kabul edilerek yakılan kitaplar.

Kilsənin Meydana Gətirdiyi "Dini Əhkam" və Xristianlara Yüklədilən Buna Tabe Olma Məcburiyyəti

◉ "Əhkam" sözünün dini məna qazanması, təslis tərəfdarı xristianlar tərəfindən gerçəkləşdirilmişdir.

◉ Dini əhkam qısaca bu deməkdir: "Xristian inanc doktrinası yalnız və yalnız Papalıq və ya Kilsə nüfuzu tərəfindən düstura edilə bilər və ona o şəkliylə inanılması şərtdir."

◉ Digər bir sözlə, bir xristianın, dininin tələbindən ötrü nəyə inanıb nəyə inanmayacağına Bibliyaya əsaslanaraq qərar verməsi qeyri-mümkündür. Onun nəyə inanıb, nəyə inanmayacağını kilsə müəyyənləşdirər.

◉ Məsələn, bir insan: "Mən üçləməni rədd edirəm və Allahın bir və tək Yaradıcı olduğuna, hz. İsa (ə.s)-ın isə onun oğlu deyil, Peyğəmbəri olduğuna inanıram" desə, o artıq xristian olmaz. Hər nə qədər oxuduğu Bibliyadan, apardığı araşdırmalardan bunu anlamış; ağlı, vicdanı, dərin anlayışı və düşünmə qabiliyyətindən ötrü belə doğru bir nəticəyə gəlsə də, kilsəyə görə xristian qəbul edilməz.

◉ Bir insanın "xristian" qəbul edilə bilməsi üçün vicdanı, elmi və ağlı təcrübələrinin göstərdiyi həqiqət qarşısında gözlərini yummalı və kilsənin zəruri etdiyi şəkildə Ata, Oğul və Müqəddəs Ruh kimi xarakterizə olunan üçlük inancını qəbul etməlidir.

◉ Bu inanc formasını kilsə bu cür düstura etmişdir və buna bu şəkildə inanmaq bir xristian üçün zəruridir.

◉ Məhz dini əhkam və ya digər bir sözlə, dini zorakılıq budur.

◉ Bu, hazırda xristianların böyük əksəriyyətinin əsla rədd edilə bilməz hökmü ilə qəbul etdikləri təslis inancına bu qədər sahib çıxmalarının tək səbəbini təşkil edir. Kilsə və Papa hakimiyyəti, Roma imperiyasının quruluşuna görə formalaşdığından, təslis inancının kökü də kilsə olmuşdur. Məhz bundan ötrü də, İncilin dəyişdirildiyini qəbul etmək və ya üçləməni rədd etmək "dindən çıxmaq" kimi qəbul edilir.

◉ Halbuki "dindən çıxmağı" tələb etdiyi iddia edilən bu hökmlərin hamısı hz. İsa (ə.s)-dan əsrlər sonra ortaya çıxan, kilsənin ortaya atdığı tətbiqlərdir. Bir çox xristian qardaşımızın bundan xəbəri belə yoxdur.

Açıq şəkildə başa düşülə biləcəyi kimi, tarixdə Papa hakimiyyəti və kilsə, həmişə Bibliya üzərində müəyyən nüfuz sahibi olublar. Hətta Bibliyaya qayıdış mənası daşıyan reformasiya və protestantlıq hərəkatlarına baxmayaraq, bu belə olmuşdur.

İşte Rabbiniz olan Allah budur. O'ndan başka İlah yoktur. Herşeyin Yaratıcısı'dır, öyleyse O'na kulluk edin. O, herşeyin üstünde bir vekildir. (En'am Suresi, 102) Bunlar, Allah'a ve ahiret gününe iman eder, maruf olanı emreder, münker olandan sakındırır ve hayırlarda yarışırlar. İşte bunlar salih olanlardandır. (Ali İmran Suresi, 114)

Xristianlığa Sonradan və Müxtəlif Mərhələlərlə Əlavə Olunmağa Çalışılan Təslis Inancı

"Təslis inancı" heç bir müqəddəs mətndə yoxdur. Nə ad, nə də təlim etibarilə, xristianlığın (yaxud digər haqq dinlərin) heç bir müqəddəs təlimində yer almır. Bunu xristianların özləri də qəbul edirlər.

Təslis inancı, tarixin gedişatında uydurulmuş və İncilə də müxtəlif mərhələlərlə yerləşdirilmişdir. Bunlar belə yekunlaşdırıla bilər:

◉ Hz. İsa (ə.s)-ın tanrı olduğuna dair iddialar 325-ci ildə toplanmış İznik şurasında,

◉ Müqəddəs Ruhun tanrı olduğuna dair iddialar 381-ci ildə toplanmış İstanbul şurasında,

◉ Hz. İsa (ə.s)-ın biri bəşəri, digəri isə, tanrı xüsusiyyəti daşıyan iki təbiəti olduğuna dair iddialar isə, 451-ci ildə toplanmış Kalkedon şurasında qəbul edilmişdir.

◉ Təslis mövzusu hər nə qədər 381-ci ildə toplanmış İstanbul şurası ilə müəyyən forma qazanmış olsa da, təslis ünsürlərinin təbiəti və aralarındakı əlaqəyə heç vaxt hər kəsin razılığa gəldiyi qəti çıxış yolu gətirmək mümkün olmamışdır.

◉ Matta İncilinin "Ata, Oğul və Müqəddəs Ruh üçün vəftiz edin" cümləsindən başqa, heç bir müqəddəs mətndə Müqəddəs Ruh sözünün, təslisin ilk iki ünsürü olan Ata və Oğul sözləri ilə birlikdə çəkildiyi tək bir cümlə belə yoxdur.

◉ Hətta Müqəddəs Ruhun tanrı olduğuna dair İncilin heç bir yerində, müəyyən ifadə və işarə yoxdur. Əksinə bəzi xristian mənbələrində Müqəddəs Ruhun, Quranda bildirildiyi kimi "Ruhul Qüds", yəni Cəbrayıl (ə.s) mənasını verdiyi bildirilir.

◉ Matta İncilinin son hissəsinə 4-cü əsrdə qəbul edilən təslis inancına uyğunluq təşkil etməsi üçün 28/18, 20 kimi nömrələnən ayədə "Ata, Oğul və Müqəddəs Ruh üçün vəftiz olma əmri" əlavə edilmişdir.

◉ Dördüncü əsrdə rəsmiləşən təslis doktrinası, birinci əsrdə yazılan mətnə əlavə olunmuş, beləliklə də, bu mətnin, şuranın aldığı qərarla Matta İncilinə uyğunlaşdırılması təmin edilmişdir. Sonradan edilən bu əlavələrlə, tövhid inancını müdafiə edən bir mətn, təslis inancını göstərən vəziyyətə gətirilmişdir.

◉ Demək olar ki, hər kəs eyni mövzuda müxtəlif fikir sahibi olmuşdur. Bunun üçün hər kəs hər kəsi səhvlik etməklə, azğın və zındıq olmaqla günahlandırmışdır. Hətta bəzən eyni inanca sahib təslis tərəfdarları belə müxtəlif fikirlərə sahib olublar.

Aziz Petrus Kilisesi İlk Vatikan Konsili, Birinci Vatikan Konsili veya Vatikan I, Papa IX. Pius tarafından 29 Haziran Yaklaşık 800 kilise önderi katılmıştır. Bu konsil, konsil kararlarıyla Hristiyanlığa dahil edilmiş ve hiçbir mantıklı açıklaması yapılamamış olan üçleme inancı hakkında son kararı vermiştir: "Teslis, akıl ve mantık konusu değildir. Düşünüp anlamanıza gerek yok." Böylelikle teslis anlaşılmadan inanılması gereken bir dogma haline getirilmiş ve buna inanmayanlar aforoz edilmişlerdir.

Təslis Mövzusunda Kilsənin Verdiyi Son Qərar: "Təslis Ağıl və Məntiq Mövzusu Deyildir, Onu Düşünüb Anlamağınıza Ehtiyac Yoxdur"

◉ Təslis mövzusu, arxabaarxa toplanılan şuralar, görülən işlər, alınan qərarlarla həmişə yeni forma almış, İncildəki müxtəlif sözlər yenidən şərh olunmuş, daha əvvəl rədd edilən sözlər birdən səhih qəbul edilərək İncillərə əlavə olunmuş, bəziləri isə çıxardılmışdır.

◉ Kilsə görünməmiş dərəcədə ziddiyyətli olan bu mühitdə, təslis əhkamından güzəştə getməmək üçün, gətirilən yeni təklif və etirazlara uyğun hərəkət etməyə çalışmışdır.

◉ Təslis inancı ilə əlaqədar ziddiyyətlər və mübahisələr məsələsində, dövrümüzə qədər nəticə əldə olunmamışdır. Bu mövzuda son qərar 1443-cü ildə toplanmış Florensiya şurasında verilmişdir. Lakin bu şurada bu mövzudakı ziddiyyət və zidlikləri ortadan qaldırmamış və mübahisə çox uzun müddət davam etmişdir.

◉ Sonu gəlməyən bu mübahisələrə son qoymaq məqsədiylə Papa hakimiyyəti, 1868-1870-ci illər arasında [hz. İsa (ə.s)-dan tam 1870 il sonra] təşkil etdiyi birinci Vatikan şurasında təslisin AĞIL VƏ MƏNTİQ MÖVZUSU OLMADIĞINA, iman mövzusu olan bir SİRR olduğuna qərar vermişdir. (Const. "De fide, cath", IV)

◉ Digər bir sözlə, içindən çıxılmaz hal alan təslis mövzusu; ağlın, məntiqin və səhih İncil keçidlərinin tələb etdiyi haqlı etirazları, müxalifətləri qəti şəkildə ortadan qaldırmaq məqsədiylə kilsə tərəfindən "sirr" elan edilmişdir. Yəni insanlara bu mesaj verilmişdir: "Artıq bu mövzu üzərində düşünməyinizə ehtiyac yoxdur!".

Bu mövzu, irəliləyən sətirlərdə daha geniş ələ alınacaq.

İncilin Dəyişməzliyini Müdafiə Edən Kilsənin Səhih Qəbul Etdiyi 4 İncil Üzərində Rəsmi Şəkildə Etdiyi "Əlavələr və Çıxarışlar"

Kilise, bir yandan İncil'in değişmezliğini savunurken, bir yandan da sahih kabul ettiği dört İncil'in birbirine uyumlu olabilmesi için çeşitli ekleme ve çıkarmalar yapmakta sakınca görmemiştir.

Əldəki səhih qəbul edilən müqəddəs kitabələrin əlyazma nüsxələrinin ən qədimləri 3-cü əsrə qədər gedib çıxır. Yəni bunlar hz. İsa (ə.s)-dan üç əsr sonra yazılmışdır. Necə ki, hər bir müqəddəs mətn əlyazmalarında nüsxə və ifadə fərqlərinin olduğu məlumdur.

Hətta mətnlərdə, yazıldıqları qəbul edilən ən keçmiş tarixlərdən çox sonrakı hadisələr və insanlardan belə bəhs edilir.

Yuhanna mətninin ən qədim nüsxəsi təxminən 200-ci ilə qədər gedib çıxır və sırf Yuhanna mətninin 10 000-dən artıq fərqli nüsxəsi var. Bu 10 000 fərqli nüsxə arasında olduqca ciddi əhəmiyyətıə malik fərqlərin sayı 200 000-ə çatır.

Qarışıqlığın qarşısının alına bilməsi üçün, müxtəlif İncillərdə tez-tez haşiyələr qoyulduğu müşahidə edilir. Bu haşiyələrdə bu ifadələrə rast gəlinir: "Digər keçmiş avtoritetlərə görə bu cümlə və ya söz yoxdur", "digər keçmiş avtoritetlər belə... oxuyublar", "digər keçmiş avtoritetlər əlavə ediblər" və ya "digər keçmiş avtoritetlər ardınca gələn bu sözün üstündən keçiblər" kimi.

Holy Bible (Müqəddəs Bibliya) (Revised Standart Version, New York Glasgow 1971) nəşrində, Markos İncilinin ilk cümləsində, hz. İsa (ə.s)-dan "Allahın oğlu" kimi bəhs edilir. Bu səhifənin aşağısına bir haşiyə əlavə edilmişdir və bu haşiyədə belə deyilir: "Digər keçmiş avtoritetlər (Allahın oğlu) ifadəsini yazmayıblar".
Səhih qəbul edilən 4 İncil arasında ciddi fərqlər və ziddiyyətlər var. Lakin bu fərqlilik təkcə bu İncillərlə məhdudlaşmır. Bu İncillərin hər birinin qədim əlyazması və çap edilmiş nüsxələri arasında da fərqlər var.
Bəhs olunan Mattanın mətni standart vəziyyətə gətirilərkən onun əvvəllər çap edilmiş nüsxələrinin əlyazmalarındakı fərqlər, əskiklik və çoxluqlar istəyə uyğun seçilmişdir. Dolayısilə hansı ifadənin doğru və etibarlı qəbul edilməli olduğunu anlamaq qeyri-mümkündür.
Markos İncilinin İznik şurasında qəbul edilə bilməsi üçün, həmin bu İncilin son hissəsindəki bəzi cümlələri çıxartmaq zəruri hesab edilmişdir. Çünki buradakı ifadələr təslis əhkamına tamamilə tərs düşür.
Digər İncil yazıçılarının əsərlərindən müxtəlif hissələr götürülüb, Markos İncili üçün bitmə paraqrafı hazırlanmışdır.
Yuhanna İncilindən hz. İsa (ə.s)-ı yəhudilərin Məsihi kimi tanıdan bütün ayələr çıxardılmışdır. Bunun yerinə fövqəlbəşər bir İsa fiquru ortaya qoyulmuşdur.
(Prof. Dr. Mehmet Bayrakdar, Bir Hristiyan Dogması Teslis, Ankara okulu nəşriyyatı, sentyabr 2007, səh. 163)

Bəzi təbəqələr tərəfindən Yuhanna mətninin 110-cu ildə yazıldığı qəbul edilir. Belə olan halda, Həvari Yuhanna ən azı 140-150 il yaşamamış olmalıdır ki, bu da qeyri-mümkün kimi görünür. Həmçinin Yuhanna mətnində daha sonrakı dövrlərə aid məlumatların olması da, bu mətni yazanın Həvari Yuhanna olması məsələsində şübhə yaradır.

Digər İncillərdə hz. İsa (ə.s)-ın yəhudilərin Məsihi, yəni hz. Davud (ə.s)-ın nəslindən gələn və İsraili xilas edəcək insan olduğu vurğulanıb. Yuhanna İncilində isə, yunanlı xristianlarının xoşlamadığı bütün yəhudi məhfumlar ortadan qaldırılmışdır. Yunan fəlsəfəsinin təsiri Yuhanna İncilində çox aydın görülür.

Daha sonrakı illərdə yenə kilsə tərəfindən saxta qəbul ediləcək müxtəlif İncillər və bu İncillərə aid ayələr, uzun müddət ərzində səhih qəbul edilmişdir. Bu dövr ərzində bunlara da tabe olunmuş və bunların yanlış olduğunu iddia edənlər dinsiz qəbul edilmişdirlər.

Məsələn, 4-cü əsrdə bir xristian məzhəbi, İncildə yer alan kitabların sayını 23 qəbul etdiyi halda, bir neçə əsr sonra bu sayı 27-yə yüksəltmişdir.

Təslis Mövzusundakı Ziddiyyətlər, Məntiqsizliklər və Tutarsızlıqlardan Ötrü Yaranan Yeni Məzhəblər

◉ Müqəddəs Ruhun sonradan üçlüyün bir hissəsi olduğuna qərar verilməsinin ardınca, təslis mövzusundakı mübahisələr və anlaşmazlıqlar çox artmışdır.

◉ Bu mübahisələr nəticəsində, Müqəddəs Ruhun həm atadan, həm də oğuldan zühur etməli olduğuna dair anlayış meydana gətirilmişdir. Bunun üçün "oğuldan" mənasını verən məşhur filioque məhfumu təslis əhkamına əlavə olunmuşdur.

◉ Həm bundan, həm də daha sonra ortaya çıxan müxtəlif məsələlərdən ötrü, 1054-cü ildə Roma kilsəsi, katolik və pravoslav olmaqla iki məzhəbə ayrılmışdır.

◉ Filioqueni qəbul edən katolik kilsəsi (həmçinin sonra buradan ayrılacaq protestant kilsəsi) Müqəddəs Ruhun həm Atadan, həm də Oğuldan gəldiyini qəbul edərək onsuz da qarışıq olan təslis inancını xeyli qarmaqarışıq vəziyyətə gətirmişdir.

◉ Filioqueni qəbul etməyən pravoslav kilsəsi Müqəddəs Ruhun yalnız atadan gəldiyini müdafiə edir. Bu iki kilsə arasında bu günə qədər davam edən təslis mövzusundakı ən böyük ixtilaf filioque mövzusundadır.

◉ Dolayısilə, Müqəddəs Ruhun təslis tərəfdarları tərəfindən Tanrı qəbul edilməsi, Oğul Tanrı qəbul edilməsindən zaman etibarilə 56 il sonradır.

Təslis qarışıqlığına çıxış yolu gətirmək üçün görülən işləri xülasə olaraq belə qeyd etmək olar: (Allahı tənzih edirik) Açıq və rəsmi şəkildə hz. İsa (ə.s)-ın Tanrı olması barədə 325-ci ildə toplanmış İznik şurasında və Müqəddəs Ruhun Tanrı olması barədəki qərar isə, 381-ci ildə toplanmış İstanbul şurasında verilmişdir. 431-ci ildə toplanmış Efes və 451-ci ildə toplanmış Kalkedon şuralarında, hz. İsa (ə.s)-ın biri bəşəri, digəri isə, Tanrı olan iki təbiəti olması, 447 və 589-cu illərdə Toledoda təşkil edilən şuralarda isə, Müqəddəs Ruhun hz. İsa (ə.s)-dan olması, yəni filioque məsələsi gündəmə gətirilmiş və İstanbul şurasında alınan qərarlar sırasına daxil edilmişdir. Buradakı qısa xülasələrdən görüldüyü kimi, hər şuradan sonra xristianlıq get-gedə qarışıq hal almışdır.

Təkrar ifadə etmək lazımdır ki, yuxarıda verdiyimiz bütün məlumatlar, (müsəlmanların deyil) xüsusilə xristian tarixçilər və teoloqların əldə etdiyi, ümumi qəbul edilən və dəlillərə əsaslanan məlumat və sənədlərdir. Bu məlumatlar, xristianlıq tarixinin və hazırki İncilin necə formalaşdığı məsələsində, bizə olduqca təməl məlumatlar verir. Təslis inancının əslində İncildə olmadığını sübut etmək məqsədiylə mühüm tarixi incəliklər təqdim edirlər.

Bütün bu dəlilləri gördükdən sonra bir insanın etməli olduğu şey, İncili, həmin bu tarixi incəliklərlə birlikdə qiymətləndirərək, "fikir yürüdərək", "düşünərək" doğruları anlamağa çalışmaqdır. Bu fikir yürütmə icra etməyi edə bilmək üçün aşağıdakı sualları məntiq və vicdan daxilində qiymətləndirmək yerində olacaq:

◉ Hər bir haqq dinə təkcə bir haqq kitab göndərilib. Xristianlıqda 4 ayrı İncilin olması və bunların hər birinin ayrı-ayrılıqda səhih qəbul edilməsi necə mümkün ola bilər?

◉ 4 kitabın hər biri səhihdirsə, aralarındakı ziddiyyətlər, ciddi məna boşluqları və tarixi məlumatlarda olduqca ciddi fərqlər necə meydana gələ bilər?

◉ Haqq dinə göndərilən haqq kitab, necə bir-birindən təməl iman etiqadında fərqli olan kitablar arasından "səs çoxluğuyla" müəyyənləşdirilə bilər?

◉ Az səs çoxluğu toplayan tövhid inancını müdafiə edən İncillər və onların ilk əlyazmaları niyə yandırılaraq yox edilib?

Tövhid inancını müdafiə edənlər niyə edam cəzasına məhkum edilib? Bu əleyhdarlığın və vəhşiliyin səbəbi nədir?

◉ 4 İncil və bu İncillərlə birlikdə xristianlığa daxil edilən təslis inancı 4-cü əsrdə qəbul edilmişdir. O vaxta qədər həmin bu İncillərin və təslisin varlığından xəbərsiz olan xristianların vəziyyəti nədir?

◉ Müqəddəs Ruh xeyli müddət sonra Tanrı qəbul edilmişdir. Bu vaxta qədər Müqəddəs Ruhu Tanrı qəbul etməmiş kilsə də daxil olmaqla, digər bütün xristianlar günahkardırlarmı?

◉ Kilsənin səhih qəbul etdiyi mətnlərin müəllifləri Matta, Markos, Luka və Yuhanna kilsə tərəfindən "vəhy almış insanlar" kimi qəbul ediliblər. Bu insanlar, peyğəmbərdirlərmi? Peyğəmbərlərdən başqa yerdə qalan insanların (həvari belə olsa) vəhy alması necə mümkün ola bilər? Bu zaman həmin bu həvari peyğəmbər xüsusiyyətinə sahib olmazmı?

◉ Bir insanın vəhy alıb-almadığı kilsə tərəfindən səs çoxluğu ilə necə müəyyənləşdirilə bilər?

◉ Bir insanın vəhy aldığını səs vermə yoluyla qəbul edib, sonra isə, onun yazdığı mətnlər barəsində (üzərlərində bir çox dəyişiklik apardıqdan sonra) "dəyişdirilə bilməz və dəyişməmişdir" hökmü necə verilə bilər?

◉ Əgər həmin bu 4 İncil dəyişdirilə bilməz hökmündədirsə, illər ərzində kilsə necə bu kitablara əlavələr etmiş, bəzi yerlərini düzəltmiş, bəzi yerlərini isə, ləğv etmişdir?

◉ Kilsə tərəfindən 4 İncilə sonradan əlavə olunmuş olan hissələrə də, o dövrədək heç bir xristian əməl etməmiş mövqeyindədir. Belə olan halda, o dövrə qədərki xristianların vəziyyəti nədir?

◉ Bir xristian necə olub da həyatını və inancını səhih İncil keçidlərinə, vicdanına və ağlına görə deyil, əksinə təkcə kilsənin müəyyənləşdirdiyi və üstəlik, hərdənbir dəyişdirdiyi bir inanc formasına görə qaydaya sala bilər?

◉ Bütün haqq dinlərin təməli olan və digər bütün haqq dinlərdə qəti və dəqiq şəkildə ifadə edilmiş Allahın varlığı və vahidliyi mövzusunda, niyə yalnız xristianlıqda bir-birindən fərqli bu qədər çox fikir var?

◉ Bir-birindən fərqli sayda kitab qəbul edən, bir-birindən fərqli xristian məzhəblərindən hansı doğru yoldadır? Hansının kitabları dəyişməz və rədd edilə bilməz şəkildə səhihdir?

◉ Tək bir məzhəbdə zaman keçdikcə kitab sayı 23-dən 27-yə necə qaldırıla bilər? Hansına inanılmalı və hansı doğru qəbul edilməlidir?

Həmin bu suallara təslis tərəfdarı heç bir xristian həqiqi mənada məntiqli, ağıllı, başa düşülən, razı salan, dəqiq və konkret bir cavab verə bilmir. Təslis adı altında yaranan bu fövqəladə qarışıqlıq açıqlanıla biləcək kimi deyil.

Yuxarıdakı suallarla, yalnız tarixi məlumatlara əsaslanaraq 4 İncil mövzusundakı ziddiyyətlərdən bəzilərinə toxunulmuşdur. Əsas məsələ isə, təslis inancının özü ilə gətirdiyi böyük məntiqsizlikdir. Səmimi xristianlarda təslis inancı barədə şübhə yaratmalı əsil şey, bu böyük və əsaslı məntiqsizlik olmalıdır. Bu mövzuya irəliləyən sətirlərdə toxunulacaq.

Tövratı Təsdiqləyici Olaraq Göndərilmiş İncil, Tövhid Inancını da Təsdiqləməlidir

Təslis tərəfdarı bir xristian, ilk anda yuxarıdakı tarixi sənədlərə əsaslanan açıqlamaları və bu mövzudakı şərhləri öz ağlınca doğru qəbul etməyə bilər. Lakin bu, hazırkı İncillərin 27 fərqli İncil arasından seçilmiş olduğu həqiqətini dəyişdirmir.

Xristianlığın haqq kitabı olaraq 4 ayrı İncil, şura qərarı ilə müəyyənləşdirilib. Bu açıq bir həqiqətdir. Bu 4 İncil arasındakı ziddiyyət və fərqlər də inkar edilə bilməyəcək ölçülərdədir. Dolayısilə səmimi bir xristian, kilsənin doqmatik qərarlarını bir kənara qoyaraq, ağlı və vicdanı ilə düşünməli, bunları "tək bir sözü belə dəyişdirilməmiş" kitablar kimi qəbul etmək məsələsində bir qədər düşünməlidir. Tək bir sözünün belə dəyişdirilmədiyi iddia edilən həmin bu kitablar üzərində, bilavasitə kilsə tərəfindən dəfələrlə dəyişikliklər edilmişdir. Bu, xristian tarixi mənbələrinin ifadə etdiyi haldır. Müasir İncil nəşrlərində qeyd olunan keçmiş İncil nüsxələrindəki açıqlamalara dair haşiyələr belə, bunu anlamaq üçün kifayətdir.

Burada əhəmiyyətlə toxunulmalı olan digər bir mövzu isə, hz. İsa (ə.s) və həvarilərdən sonra, təslis inancının qeyd olunduğu 4 İncil qəbul edilənə qədər keçən 3 əsr müddətində yaşamış xristianların vəziyyətidir. Bu xristianlar hər nə qədər bütün səmimiyyətləriylə hz. İsa (ə.s)-a və İncilə tabe olmuş olsalar da, kilsənin zorla qəbul etdirməyə çalışdığı əhkama görə, dindən çıxmış hökmündədirlər. Belə bir şey necə mümkün ola bilər? Xəbərdar edəni gəlmiş bir haqq din və onun müqəddəs kitabı mövcud olduğu halda, insanların həmin böyük dövrdə həqiqətləri bilmədən yaşadıqlarını kim iddia edə bilər? Şübhəsiz ki, Allah belə bir şeyə icazə verməz.

Dolayısilə ilk əlyazmalarının olduğu, İncilin orijinal dili olan arami dilinin işlədildiyi, ən azından çoxaltma və tərcümə səhvlərinin olmadığı IV əsrdən əvvəlki dövr deyil, sonrakı dövrdən şübhələnilməlidir. Həvarilərdən dərhal sonrakı dövr, çox böyük ehtimalla hz. İsa (ə.s)-ın yazdırmış olduğu İncilin [hz. İsa (ə.s)-ın özünə gələn vəhyi öz dövründə yazdırmış olma ehtimalı böyükdür] orijinal nüsxələrinin olduğu və tətbiq olunduğu dövrdür. Bundan ötrü də, yəhudiliyin davamı olan tövhid inancı həmin dövrdə mövcudluğunu qorumuşdur. Necə ki, İncil, Quranda da bildirildiyi kimi, Tövratı təsdiqləyici olaraq göndərilmişdir. Dolayısilə səhih İncildə, yəhudiliyin təməl etiqadı olan tövhid inancı da təsdiqlənmiş olmalıdır. Rəbbimiz Quranda belə bildirir:

Bəzi xristianlar, hz. İsa (ə.s)-dan sonra həvarilərin təslis inancını yaydıqlarını, hətta bu yolda öldüklərini iddia edirlər. Halbuki bu bir yanıltmadır. Hz. İsa (ə.s)-ın yanında olan əsil həvarilərin heç biri təslis inancını qətiyyən müdafiə etməmişdir və müdafiə etmələri də qeyri-mümkündür (təslis inancını yaydığı bilinən tək insan Paveldir (Pavlus) və bu gün bir çox xristian ilahiyyatçı və xristian mənbənin təsdiqlədiyi kimi Pavel (Pavlus), hz. İsa (ə.s) ilə heç görüşməmiş, hətta onun vaxtında ona qarşı çıxan biri olmuşdur). Hz. İsa (ə.s) və həvarilər, İncilin vəhyindən əvvəl eynilə digər bütün ilk xristianlar kimi, yəhudi idilər və İsrail qövmlərinə mənsubdular. İlk xristianlarda isə, əsla təslis inancı yox idi. Onlar, Tövratı təsdiqləyici olaraq göndərilən kitablarında, Tövratda açıqca bildirilmiş olan tövhid inancının olduğunu gördülər. Qəribədir ki, bu gün xristianlar onlara "yəhudi xristianlar" deyərək özlərindən hesab etmirlər. Sanki hz. İsa (ə.s), özünə vəhy gəlmədən əvvəl bir yəhudi və eyni zamanda İsrailoğullarından biri deyilmiş kimi.

Dolayısilə 4-cü əsrdən əvvəlki dövr, yəhudi tövhid dininin davamı olan, böyük ehtimalla İncilin əsli ilə hökm edilən, bundan ötrü də tövhid inancının hakim olduğu bir dövr olmuşdur. Bütün bunlara əsaslanaraq, Roma imperiyasının hakim olduğu, bütpərəstliyin və bütpərəst təslis inancının imperiya ilə birlikdə dünyaya yayıldığı və İncilin orijinal dili olan arami dilinin unudulub yunan dilinin işlədilməyə başlandığı, siyasi döyüşlərin, daxili qarşıdurmaların və din müharibələrinin hökm sürdüyü 4-cü əsrdən sonrakı dövr, bidətlər və xristianlığa gətirilən yeni hökmlər baxımından şübhə ilə baxılmalı bir dövrdür. Dolayısilə yuxarıda verdiyimiz tarixi məlumatlar, bu baxımdan yaxşı dəyərləndirilməlidir.

Əlbəttə ki, Allah Vəhy Etdiyi Haqq Kitabı Qorumağa Qadirdir

Bəzi xristianların, Allahın bir nur olaraq göndərdiyi haqq kitab olan İncilin zaman keçdikcə dəyişdiyi və yanlış şərh olunduğu ehtimalını qəbul etmək istəməmələri, əlbəttə ki, aydın məsələdir. Təhrif edilmiş bir haqq kitaba tabe olmaq fikrindən narahat olmaları mümkün ola bilər. Lakin səmimi xristianlar bu həqiqəti nəzərə almalıdırlar: Hazırkı İncilin böyük hissəsi doğrudur. Hz. İsa (ə.s)-a endirilən orijinal İncil, çox dərin və hikmətli izahatlardan, gözəl açıqlamalardan ibarət olan Allahın vəhyidir və Quranda təriflənilir. Müsəlmanlar, eynilə xristianlar kimi bu hökmlərə əməl etməklə məsuldurlar.

Lakin bununla yanaşı, onsuz da İncilin əsli, yəni təhrif edilməmiş variantı qorunub saxlanmışdır. Gizləndiyi yerdə, tapılacağı tarixi gözləyir. Allahın icazəsi ilə hz. İsa (ə.s) və hz. Mehdi (ə.s)-ın zühurunu görəcəyimiz dövrdə İncilin əsli tapılacaq. Dolayısilə xristianların inandığı kimi, heç bir dəyişikliyə uğramamış bir İncil var. Buradakı tənqidimiz, hazırda haqq qəbul edilən lakin içində bir çox tutarsızlıq olan 4 İncilin dəyişdirilmiş və yanlış şərh olunmuş hissələrinə istiqamətlidir. Həmin bu hissələrin mövcudluğu, səmimi gözlə baxan hər xristianın asanlıqla anlaya biləcəyi qədər aydındır. Bu kitabda izah edilənlərlə səmimi xristian qardaşlarımız; ağla, vicdana və məntiqə dəvət edilirlər.

Əlbəttə ki, Allah, insanlara yol göstərici olaraq endirdiyi haqq kitabları qorumağa qadirdir. Bəzi xristianlar, İncilin təhrif edilmiş olduğuna dair açıqlamaları qəbul etməmək üçün, Rəbbimizin bu üstün xüsusiyyətini dəlil kimi göstərirlər. Halbuki burada lazımınca başa düşülməli olan gizli bir hikmət var:

Təkrar ifadə etmək lazımdır ki, Allah, əlbəttə, Öz kitabını qorumağa qadirdir. Uca Allah bütün kainatda hər şeyi mükəmməl yaratmağa da qadirdir. Lakin kainatdakı hər şey mükəmməl deyildir. Kainatda çatışmazlıqlar və qüsurlar var, həmçinin bunları yaradan da Allahdır. Allahın çatışmazlıqlar yaratmasının xüsusi hikməti var. Çatışmazlıqlar sayəsində bu dünyanın müvəqqəti imtahan yeri olduğu, Allah qarşısında aciz varlıqlar olduğumuz həqiqəti və dünyanın deyil, axirətin əsil yurd olduğu həmişə yadda qalar. Çatışmazlıqlar olduqca insan lovğalanmaz və həmişə Allah qarşısında aciz və möhtac olduğunu bilər.

Dəlilləri olduqca açıq olan Müqəddəs İncilin təhrif edilməsi də, Allahın icazəsi və istəyi ilə, baş verən bir hadisədir. Bu, müəyyən hikmətlə, Allahın xüsusi bir imtahanının tələbindən ötrü belə yaradılıb. Allah belə yaradırsa və bu mövzudakı dəlilləri açıq şəkildə göstərirsə, bu mövzuda qatı olmaq deyil, bunun arxasındakı hikmətləri görmək və anlamaq lazımdır.

Aydındır ki, hal-hazırda xristian aləmi bununla imtahan olunur və vicdanlarının səsinə qulaq asmağa dəvət edilirlər.

Aydındır ki, bu vəziyyət, hz. İsa (ə.s)-ın gəlişi və əsil İncilin axtarılması üçün lazım gələn xüsusi zərurətdir.

Aydındır ki, bu imtahandan ötrü yanlış inanclar dünyanı bürüyəcək, insanlar din adından qarışıqlığa, qarmaqarışıqlığa və qan tökücülüyə sövq ediləcək və hz. İsa (ə.s) və hz. Mehdi (ə.s)-ın gəlişi üçün, Tövratda, İncildə, Quran və hədislərdə bildirilən Axırzaman əlamətləri gerçəkləşəcək. Dolayısilə səmimi xristianların üzərinə düşən əsil vəzifə, İncilin həqiqi hökmlərinin axtarılması və onalara əməl olunmasıdır.

Lakin eyni zamanda xristianlar, Quranın, haqq olan İncilin bütün hökmlərini özündə saxlayıb çatdırdığı həqiqətini də bilməlidirlər. Haqq İncil hökmləri Quranda mövcuddur və buna görə, müsəlmanlar da haqq İncili tətbiq etməklə məsuldurlar.

Onların (peygamberleri) ardından yanlarındaki Tevrat'ı doğrulayıcı olarak Meryem oğlu İsa'yı gönderdik ve ona içinde hidayet ve nur bulunan, önündeki Tevrat'ı doğrulayan ve muttakiler için yol gösterici ve öğüt olan İncil'i verdik. (Maide Suresi, 46)

Quran, İncili təsdiqləyən haqq kitabdır. Dolayısilə müsəlmanlar, Məhəmmədi olduqları kimi, haqq İncili tətbiq edən bir İsəvi və haqq Tövratı tətbiq edən bir yəhudidirlər. Dolayısilə, səmimi bir xristian da İncilin əslinə tabe olmaq və haqq İncillə hökm etmək istəyirsə, Quranda bütün bu hökmlərin olduğunu görəcək. Haqq İncil, Quranda Uca Allahın təriflədiyi müqəddəs kitabımızdır. Allah, İncilin, göndərildiyi dövrdə insanlar üçün yol göstərici olduğunu Quranda belə bildirir:

Nəticə etibarilə, xristian qardaşlarımız Quranı, (ön mühakimələrə əsaslanaraq, rədd etmədən əvvəl) bu dünyagörüşüylə oxumalıdırlar. Unudulmamalıdır ki, səmimi şəkildə Allahdan, özünə doğrunu yanlışdan ayırd etmə bacarığı verməsini istəyən hər insan, Allahın bu böyük nemətinə nail olacaq.