Ətrafinizdaki Canlilarin Təəccüblü Xüsusiyyətləri

Hər gün gördüyünüz bəzi canlıların çox təəccüblü xüsusiyyətlərinin olduğunu bilirdinizmi?

Allah dünyanı yaratdıqdan sonra üzərində saysız-hesabsız canlı da yaratmışdır. Bu canlılardan biri insandır. İnsanın necə yaradıldığını sizə az öncə anlatdıq. Lakin dünyada başqa canlılar da var. Bunlar heyvanlar və bitkilərdir.

İndi isə bu bölmədə Allahın yaratdığı bəzi heyvan və bitkilərdəki təəccüblü xüsusiyyətlərdən bəhs edəcəyik. Bunların bir qismi sizin, bəlkə də, hər gün yolda gedərkən, həyətdə oynayarkən və ya eyvana çıxarkən gördüyünüz canlılardır. Amma indiyə kimi onların bu xüsusiyyətlərini düşünməmiş ola bilərsiniz.

Allah insanları yaradarkən onlara Özünü düşünmələri üçün bir çox xüsusiyyət verir. Məsələn, bu kitabdakı şəkillərdə bir ağcaqanad və bir də insan görürsünüz. Ağcaqanad insandan min dəfələrlə kiçikdir. Lakin buna baxmayaraq, insan gecə yatanda bu kiçik canlıdan qoruna bilmir. Nə etsə də, ağcaqanadın onu sancmağına mane ola bilmir. Odur ki, Allah insandan çox kiçik olmasına baxmayaraq, ağcaqanadlara da bəzi əhəmiyyətli xüsusiyyətlər vermişdir. Uca Allah bunun sayəsində insanların düşünməyini istəyir. İnsanların Allah diləmədikdən sonra bir ağcaqanada qarşı heç bir şey edə bilməyəcəyini anlamaqlarını istəyir ki, beləliklə də, Allahın qarşısında heç bir gücünün olmadığını dərk etsin.

İndi siz də özünüz üçün düşünün. Gecə yatırsınız və sürəkli vızıltı eşidirsiniz. Bu, ağcaqanadın vızıltısıdır. Şəkildə də gördüyünüz kimi, çox kiçik olsa da, səsi çox güclüdür. Çünki Allah ona belə bir xüsusiyyət vermişdir.

Bəs ağcaqanadın niyə israrla sizi sancmağa çalışdığını bilirsinizmi? Baxın, indi sizə bu canlının maraqlı macərasını danışacağıq.

A mosquito at work! At the right picture, can you see how the abdomen of the mosquito reddens as a result of the blood that it sucks?

Ağcaqanadin Olmazin Macərasi

Ağcaqanadlar hamının çox yaxşı tanıdığı canlılardan biridir, çünki hər yay evlərdə çoxlu ağcaqanad olur.

Heç ağcaqanadı yaxından araşdırıbsınız? Əgər bunu etməyibsinizsə, yandakı şəklə baxaraq birlikdə nəzərdən keçirək. Bu şəkildəki ağcaqanadın qarnının niyə qırmızı olduğunu bilirsiniz? Çünki qarnı üstünə qonduğu adamın qanı ilə doludur. Bəs ağcaqanadlar niyə qan sorurlar? Bir çoxları elə zənn edir ki, ağcaqanad qanla bəslənir. Halbuki ağcaqanadlar çiçəklərin özəyi ilə bəslənirlər. Sadəcə ana ağcaqanad daşıdığı yumurtaların ehtiyacı olduğu üçün qan sorurlar.

Bunu öyrəndikdən sonra artıq ağcaqanadlara hər halda fərqli yanaşacaqsınız. Lakin ağcaqanadlarla bağlı bundan çox təəccüblənəcəyiniz şeylər var. Bildiyiniz kimi, ağcaqanadlar uçan və quruda yaşayan canlılardır. Ancaq suyun içində böyüyürlər və böyüdükdən sonra sudan heç islanmadan çıxırlar. Belə möhtəşəm bir şeyi heç eşidibsiniz? Əgər eşitməyibsinizsə, bundan sonrasını diqqətlə oxuyun, çünki çox təəccüblənəcəksiniz.

Macəra Başlayır

The mother mosquito links her eggs in the shape of a raft to prevent them from sinking.

Kiçik ağcaqanadın macərası ana ağcaqanadın yumurtalarını gölməçələrin və ya nəm yarpaqların üzərinə qoyması ilə başlayır. Lakin ana ağcaqanad yumurtalarını necə gəldi qoyub getmir. Onları yan-yana elə nizamla düzür ki, yumurtalar sala bənzəyir. Heç bilirsinizmi, ana ağcaqanad yumurtalara niyə belə forma verir?

Çünki yumurtalar suda bata bilərlər. Lakin bir-birilərinə bu şəkildə bitişik olduqda artıq batmaq təhlükəsi də ortadan qalxır.

Ana ağcaqanadın diqqətlə yerləşdirdiyi ağ yumurtaların rəngi qısa zamanda qatılaşır. Bu isə onları böcəzk və quşlara yem olmaqdan qoruyur. Bəs kiçik ağcaqanad yumurtaları rəng dəyişməyi haradan bilir?

1. Mosquito Cocoon	2. Mosquito Larva

Əlbəttə, bunu yumurtanın özü bilə bilməz. Yumurtaları ora qoyan ana ağcaqanad da bunu bacarmaz. Yumurtaların rəngini dəyişdirən Allahdır. Allah çox mərhəmətlidir və yaratdığı canlıları qoruyur. Ağcaqanad yumurtalarını da qorumaq üçün onların rəngini dəyişir.

Dayanın! Ağcaqanad macərası hələ yeni başlayır. Yumurtadakı balacalar qısa müddətdə qurdcuqlara dönürlər. Həmin qurdcuqlar yan səhifədə şəkildə gördüyünüz kimi, suyun içində başı aşağı vəziyyətdə dayanırlar. Bəs sizcə, onlar bu şəkildə necə nəfəs alırlar? Allah onları nəfəs almaq üçün çox əhəmiyyətli orqanla birlikdə yaratmışdır. Bu orqanın nəyə bənzədiyini bilirsinizmi? Yandakı uşaq şəklində də gördüyünüz kimi, dalğıcların nəfəs almaq üçün istifadə etdikləri alətə bənzəyir. Bu, xortumdur və bir ucu suyun üzərinə çıxır. Suyun altındakı ağcaqanad bu xortuma girən hava ilə nəfəs alır.

Mosquito Cocoon

Lakin bir problem də qalır. Xortumun ucu havada olsa da, ən kiçik dalğa belə xortumun içinə suyun düşməsinə səbəb ola bilər və bununla da kiçik ağcaqanad boğulub ölər. Lakin belə olmur. Xortumun yuxarı hissəsində suyun içəri girməsinə mane olan yapışqan maddə olur. Sizcə, şəkildə gördüyünüz qurdcuqlar düşünə bilər ki, xortumun ucuna bu maddədən vuraq ki, içinə su girməsin? Əlbəttə ki, ağcaqanadlar belə şeyləri düşünüb edə bilməzlər. Onların nəfəs almağı üçün xortumu və xortuma suyun girməməyi üçün ucuna sürtülən maddəni yaradan Allahdır.

Gördüyünüz kimi, təkcə sizi deyil, ətrafınızda gördüyünüz bütün canlıları Allah qoruyur.

Macəranın bitdiyini sanmayın, hələ davam edir...

Bu minvalla kiçik ağcaqanadlar dərilərini bir neçə dəfə dəyişdirirlər. Ən sonda yan tərəfdəki şəkildə gördüyünüz formaya düşürlər. Lakin hələ də ağcaqanada bənzəmirlər, elə deyilmi? Ağcaqanadın bu halına pup deyilir. Ağcaqanad pupun içində tam inkişaf edir. Buynuzcuq, xortum, ayaq və qanadları ilə, eləcə də başının böyük hissəsini tutan gözləri ilə uçmağa hazır vəziyyətə gəlirlər. Lakin əvvəlcə pupdan çıxmağı bacarmalıdır.

Ağcaqanad Ilk Dəfə Çölə Çıxır!

The mosquito that has come out of its cocoon is standing on water! Allah protects the mosquito from sinking with a sticky substance that He created for its feet.

Birinci pupun yuxarı hissəsi cırılır. Bu arada ağcaqanad doğulmamışdan qabaq böyük təhlükə ilə üz-üzə qalır: bəs pupa su dolsa necə? Onda ağcaqanad boğula bilər. Lakin cırılan pupun üst tərəfi ağcaqanadın başını sudan qoruyan xüsusi yapışqan maddə ilə örtülüdür.

Baxın, bu an çox əhəmiyyətlidir. Çünki ağcaqanad ayaqlarının ucu ilə suyun üzərində dayanmalı və qanadlarını qətiyyən islatmamalıdır. Azacıq külək belə ağcaqanadın suya düşüb ölməyinə səbəb ola bilər. Amma ağcaqanad bunun öhdəsindən xüsusi bacarıqla gəlir. Çünki onu yaradan Allah ona bu bacarığı da vermişdir.

Ağcaqanad Sizi Qaranlıqda Necə Görüb Sancır?

Sizə heç maraqlı gəlibmi? Gecə qaranlıqda yatırsınız. Üstünüzə də yorğan örtübsünüz. Ancaq qolunuzun kiçik hissəsi çöldə qalıb. Ağcaqanad qaranlıqda gəlib həmin yeri tapır və sancır. Bəs siz qaranlıqda heç nə görmədiyiniz halda, kiçik bir ağcaqanad necə görə bilir?

Ağcaqanadlar ətrafındakı şeyləri istiliklərinə görə rəng-rəng görə bilirlər. Bu görmək işıqdan asılı olmadığı üçün qaranlıqda da damarlarınızı tapa bilirlər. Bu, çox önəmli bacarıqdır. Buna görə də elm adamları ağcaqanadın gözlərini təqlid edərək kamera icad etdilər. Bu kamera da istiliyə görə görür. Hava qaranlıq olsa da, kamera ətrafı aydın çəkə bilir. Heç düşünə bilirsiniz bunu? İnsanlar kiçik bir ağcaqanadı təqlid edirlər. Ağcaqanad bir adamdan, həm də elm adamından daha çox şey bilə bilərmi? Əlbəttə, bilməz. Allah ağcaqanada qeyri-adi xüsusiyyətlər verib. İnsanlar da Allahın yaratdığı bu xüsusiyyətlərə heyran olub onları təqlid etməyə çalışırlar. Məsələn, insanlar təyyarələri quşları təqlid edərək icad ediblər. Bunun kimi insanalrın təbiətdə görüb təqlid etdikləri daha çox şey var. Lakin biz indi ağcaqanadın macərasında davam edək.

Ağcaqanad Iş Başında!

Ağcaqanadın sormaq texnikası insanı heyrətləndirəcək qədər detallıdır.

Ağcaqanad əvvəlcə hədəfin üzərinə qonur. Məsələn, qolunuza... Sonra xortumundakı dodaqcıqlarla özünə uyğun nöqtə seçir. Ağcaqanadın iynəsi xüsusi qılafla qorunur. Qan sorma zamanı iynə bu qılafdan çölə çıxır. Bir çoxları elə zənn edir ki, ağcaqanad iynəsini dəriyə batıraraq deşir. Halbuki ağcaqanad başqa üsuldan istifadə edir. Alt çənəsini mişar kimi önə və geriyə doğru hərəkət etdirir və üst çənəsinin də köməyi ilə dərini kəsir. Açdığı dəlikdən iynəsini salır və iynə qan damarına çatana qədər sormağa başlayır.

Mosquitoes see the living creatures around them according to their heat patterns. This is how a mosquito sees a group of people and then chooses its target.

Həkim Ağcaqanadlar!

Soruşa bilərsiniz ki, heç ağcaqanaddan da həkim olar? Lakin bu səhifədə yazılanları oxuduqda həqiqətən də olacağını düşünəcəksiniz.

Bədəninizin hər hansı bir yeri zədələndikdə axan qan bir müddət sonra kəsilir. Çünki qanın qatılaşaraq axmağı dayandırmaq xüsusiyyəti var. Allah insanları qorumaq üçün qanı belə bir xüsusiyyətlə yaratmışdır. Əgər qan öz-özünə qatılaşmasaydı, qan yaradan günlərlə axar, nəticədə insan ölə bilərdi.

Bu, bizim üçün çox faydalıdır. Lakin ağcaqanadlar bundan heç xoşlanmaya bilərdilər. Niyə? Çünki ağcaqanad qanımızı sormağa başlayanda qanımız qatılaşar və ağcaqanadın xortumundan keçməzdi. Beləliklə, ağcaqanad adlı canlı da qalmazdı. Çünki bu vəziyyətdə heç biri yumurtalarını zülalla bəsləyə bilməzdi. Ancaq Allah yenə ağcaqanadları bu işə uyğun xüsusiyyətlə yaratmışdır. Necə? Ağcaqanad qan sormağa başlamazdan əvvəl Allahın ona verdiyi xüsusi mayeni damarın içinə axıdır. Beləcə həmin yerdəki qan qatılaşmır və ağcaqanad qanı rahat şəkildə sorur.

Bu mayenin başqa özəlliyi də var. Ağcaqanad bütün bunları edərkən siz heç nə hiss etmirsiniz. Çünki bu maye ağcaqanadın kəsdiyi yeri uyuşdurur. Bu diş həkimlərinin və ya əməliyyatçı həkimlərin istifadə etdiyi dərmana bənzəyir. Həkimlər də ağrı olmasın deyə xəstəyə dərman verirlər. Bax, ağcaqanad da eyni həkim kimi edir. Əvvəlcə keyidir, sonra sorur.

Ağcaqanad sizi sancdıqdan sonra həmin yer azacıq qaşınır və şişir. Həmin buna səbəb olan şey ağcaqanadın verdiyi mayedir.

Bütün bu deyilənlər sizə uzun müddətdə baş vermiş kimi gələ bilir. Lakin ağcaqanad bunların hamısını bir neçə saniyədə edir. Siz bunu ağcaqanad işini bitirib gedəndən sonra hiss edirsiniz.

1. The mother mosquito feeds the eggs inside her with the blood that it sucks. You can see in this picture, the course of action that a mosquito takes when it bites a human being. The mosquito does not suck blood to feed. It sucks blood only to feed its eggs. Furthermore, you won’t feel a thing while the mosquito does these things, since the mosquito anaesthetises the area that it cuts.

İndi birlikdə düşünək. Ağcaqanad qələmin ucu boyda kiçik canlıdır. Lakin gördüyü işlər çox qarışıq və önəmlidir. Bir ağcaqanad bütün bunları düşünə bilərmi? Qanı dayandırmaq, ağrı olmasın deyə kəsdiyi yeri keyitmək, gecə qaranlıqda rahat görmək, yumurtaları batmasın deyə suyun üzərinə sal şəklində düzmək... Ağcaqanad bunların heç birini düşünə bilməz, elə deyil?

Allah hər canlını bəslənə biləcəyi və özünü qoruyub həyatını davam etdirə biləcəyi xüsusiyyətlərlə yaradıb. Bu, Allahın nə qədər şəfqətli, mərhəmətli və qoruyucu olduğunu göstərir. Məsələn, ağcaqanad yaşamağa davam edirsə, bu, o deməkdir ki, Allah onu qoruyur. Allah heç bir şeyi unutmaz və heç mövzuda yanılmaz. Buna görə də ağcaqanadın ehtiyacı olan hər şey onun üçün yaradılmışdır. Heç bir çatışmazlıq yoxdur.

Milçəklər Yer Üzündə Ən Yaxşı Uçan Canlılardandır

İndiyə qədər sizə ağcaqanadların özəlliklərindən bəhs etdik. Bununla yanaşı, milçəklərin maraqlı xüsusiyyətləri var.

Milçəklər doğulduqları andan etibarən çox yaxşı uçurlar. Hətta milçəklərə ən üstün uçmaq qabiliyyəti sahib olan canlılar da deyilir.

Bir milçək saniyədə orta hesabla 500-1000 dəfə qanad çırpa bilir. Burada bir az düşünün. Demək istədiyimiz müddət 1 saat və ya 1 dəqiqə deyil, tam 1 saniyədir. Yəni siz gözünüzü açıb yumanadək keçən zamana bərabərdir. Diqqət edin, milçək siz gözünüzü açıb yumanadək ən azı 500 dəfə qanadlarını çırpır.

İndi isə bunu düşünün: sizə desələr ki, saniyədə 500 dəfə deyil, 10 dəfə qolunuzu qaldırıb yendirin, nə edərdiniz? Bədəninizin əzələləri ilə belə bir şeyi edə bilməzsiniz. Amma milçək sahib olduğu qeyri-adi əzələ sistemi ilə insanların bacarmadığı şeyi edir. Üstəlik milçəklər qanadlarını çırparkən heç əziyyət belə çəkmirlər. Əzələlərində aşınma da olmur. Çünki Allah milçəkləri belə üstün sistemə sahib olaraq yaratmışdır.

Milçəyi diqqətlə izlədikdə görərsiniz ki, yerindən heç çətinlik çəkmədən havaya uçur. Bütün milçəklər bunu onsuz da edə bildiyinə görə siz bundan təəccüblənmirsiniz. Halbuki bu, çox əhəmiyyətli və olduqca çətin hərəkətdir.

When it comes to flying, even the helicopters that are manufactured by humans with the most advanced technologies are not as successful as flies.

Vertolyot və təyyarələr haqqında məlumatınız var. Bəs insanların bunları nə vaxtdan bəri istifadə etdiklərini bilirsiniz? Bu gün uçan bütün vasitələr ancaq son yüz ildə inkişaf etdirilmişdir. Yəni bundan 100 il əvvəl indiki dövrdə olduğu kimi təyyarə və vertolyot yox idi. Mühəndislər uzun araşdırmalar apardılar, illərlə çalışdılar və ancaq yaxın zamanda bu vasitələri inkişaf etdirə bildilər. Baxın, bu, çox əhəmiyyətlidir: Bu gün uçan heç bir vasitə milçəklərin olduqları yerdən havaya uçmaq xüsusiyyətlərinə tam malik deyil. Bu özəllik bəzi vertolyotlarda müəyyən nisbətdə var. Lakin bütün cəhdlərə və xüsusi hazırlanan güclü motorlara baxmayaraq, milçəkdə olduğu qədər qüsursuz uçuş qabiliyyəti bu vertolyotlarda yoxdur.

İndi ilk gördüyünüz milçəyə bir müddət nəzər salın. Nə görürsünüz? İlk bunun fərqinə varacaqsınız ki, milçəklər düz xətt üzrə uçmurlar. İstədikləri yönə doğru manevr edərək uça bilirlər. Məsələn, havada ziqzaq şəklində də uçaraq ani dönmələr edə bilirlər. Zəmin nə qədər əlverişsiz olsa da, asanlıqla enə bilirlər. Hətta tavan və divara da qona bilirlər.

Dövrümüzdə bütün bunları bacaran hər hansı mexanizm yoxdur. Gözünüzün önündə bir milçəyi, bir də vertolyotu canlandırın. Hansının daha mükəmməl olduğuna siz qərar verin.

İndi ağlınıza belə bir sual gələ bilər ki, milçəyə bütün bunları öyrədən kimdir? Burada qarşımıza yenə üstün güc sahibi Allahın açıq varlığı çıxır. Milçəyə belə qüsursuz uçmaq bacarığı verən hər şeyin yaradıcısı Allahdır.

Bal İstehsal Edən Dahilər

Səhər yeməyində yediyiniz balı kimin düzəltdiyindən xəbəriniz varmı?

Böyük ehtimalla deyəcəksiniz ki, bəli. Çünki hamımız balı arıların istehsal etdiyini bilirik. Amma bu kiçik arıların bal istehsal etmək üçün doğulduqları gündən ölənə kimi nə qədər çox çalışdıqlarını və nə qədər fədakar və ağıllı olduqlarını heç bilirdiniz? Gəlin, Allahın arıları necə yaratdığını birlikdə araşdıraq...

Arı pətəyində bir ana arı, bir neçə yüz erkək və -hamısı dişi olan- minlərlə işçi arı olur. (Pətəyin içində arıların sayı 80 minə qədər çatır). Pətəkdəki işləri, əsasən, işçilər görür. İşçilərin vəzifələrindən bəziləri bunlardır:

Pətəklərin inşası, təmizliyi və güvənliyi, ana və erkək arıların, həmçinin arı sürfələrinin bəslənməsi və baxımı (arı südü, bal və tozcuq qarışığı), bala arıların böyüdüyü otaqların inşası və bu otaqların təmizliyi, pətəyin istiliyinin və nəmişliyinin tənzimlənməsi, nektar, çiçək tozu, su və qatran toplanması...

Daha öncə ağcaqanadın həyat macərasını danışmışdıq. İndi də gəlin, işçi arıların necə yaşadığına birlikdə nəzər yetirək.

İşçi arı təqribən 4-6 həftə arası yaşayır və doğulandan sonra 3 həftə boyunca pətəyin içində çalışır. İlk gördüyü iş inkişaf etməkdə olan arılara qulluq etməkdir. Depolardan götürdüyü bal və çiçək tozları ilə bala arıları bəsləyirlər.

İşçi arı 12 günlük olduqda birdən-birə bədənində mum istehsal olunmağa başlayır. Mum arılar üçün çox əhəmiyyətlidir. Çünki arılar pətəklərini mumla inşa edirlər. Növbəti səhifələrdə bal arısının pətəyinə rast gələcəksiniz...

Necə də nizamlıdır, elə deyil? Siz əlinizdə cədvəl olmadan altıbucaqlıları yan-yana düzə bilərsiniz?

Hətta boş kağız götürüb bir tərəfindən siz, bir tərəfindən də dostunuz altıbucaqlı çəkməyə başlayın. Kağızın tam ortasında birləşdirib arada boşluq buraxmadan nizamlı pətək şəkli çəkə bilərsiniz? Bunu bacarmazsınız, elə deyil? Əslində, bunu heç böyük adamlar da bacarmaz. Müəlliminiz, ananız, atanız, hətta babanız belə bunu edə bilməz. Çünki bunun üçün bəzi alətlərdən istifadə edib çətin hesablama aparmaq lazımdır. Lakin kiçik bir arı, həm də doğulandan 12 gün sonra belə mükəmməl pətək düzəldə bilir. Üstəlik, heç bir alətdən istifadə etmədən!

It is impossible to form a perfectly hand-drawn honeycomb.

Arıların hamısı bir tərəfdən başlayıb altıbucaqlı pətəklər düzəldir və sonra ortada görüşürlər. Diqqət etsəniz, görərsiniz ki, pətəklərin hamısı eyni boydadır. Bir arı insanların bacarmadığı işi necə ustalıqla görür? Baxın, arıya bunu etdirən Allahdır. Allah onu bu bacarıqla birlikdə yaratmışdır.

İşçi arının vəzifəsi bununla bitmir. 3 həftəlik olanda yetkin arıların gətirdiyi nektar və çiçək tozlarını pətəklərə daşımaq, pətəyi təmizləmək, ölü arıları və artıq şeyləri pətəkdən atmaq kimi vəzifələri var. Arı 3-cü həftənin bitməsinə yaxın son vəzifəsi olan gözətçiliyə başlayır və pətəyi düşmənlərindən qoruyur.

3 həftə tamam olanda isə artıq nektar, çiçək tozu və su toplamağa gedir. İşçi arı 2-3 həftə boyu dincəlmədən çalışır və sonra taqətdən düşüb ölür.

Arılar qısa həyatları boyu heç durmadan çalışırlar. Bununla belə, heç kim onlara görəcəkləri işi öyrətmir. Lakin onlar doğulan kimi işə başlayırlar. Bir az düşünün: yeni doğulan uşaq yatağından durub yerini yığır, sonra gedib, yuyunur, evdəki uşaqlara baxır. Onları geyindirir, yedizdirir... Belə bir şeyin mümkün olmadığını yaxşı bilirsiniz. Amma baxın, arılar bu qədər mümkün olmayan işi bacarırlar. Çünki Allah onları həmin qabiliyyətlərlə birlikdə yaratmışdır.

Rəqs Edən Bal Arıları

Bees dance by making movements resembling the figure "8". Their dance has a purpose: To show their co-workers the location of a food source.

Sizə heç arıların rəqs etdiyini deyiblər? Bəzi arılar pətəkdən çıxıb qida axtarırlar. Gün boyu gəzib qida mənbəyi tapır, sonra gücləri çatdığı qədər nektar toplayıb pətəyə geri dönürlər. Həmin yerdə çoxlu nektar olsa da, yoldaşlarının köməyi olmadan hamısını toplaya bilmirlər. Qida mənbəyini tapan arı o yeri yadında saxlayır və tez pətəyə geri dönüb yoldaşlarını başına toplayır. Bu zaman pətəyin üzərində 8 rəqəminə bənzər hərəkətlər edirlər. Vurduğu dövrəsinin və qarnını titrətməsinin sayı qidanın pətəkdən nə qədər uzaqda olduğunu işarə verir. Rəqsin sonunda pətək yoldaşları yol tərifini anlayır, qida toplamaq üçün tez həmin yerə gedirlər.

Sizcə, kiçik arılar rəqs edərək bir-birilərinə yol tərif etməyi haradan öyrəniblər? Onlara bu bilgini verən, əlbəttə, onları yaradan və qoruyan Allahdır.

Arıların Bizim Üçün Də Bal Istehsal Etdiklərini Bilirdiniz?

The bee stores honey in the cells it builds so perfectly. Here is the amazing honeycomb of the bee!

Arılar öz ehtiyaclarında daha artıq bal istehsal edirlər. Bildiyiniz kimi, arılar balı qarınlarında istehsal edirlər. Kiçik bədənlərindən həm özlərinə, həm də insanlara kifayət edəcək qədər bal çıxır. Bəs arılar niyə bu qədər fədakardırlar? Niyə təkcə özlərini deyil, həm də bizi düşünürlər? Bal insanlar üçün çox faydalı qidadır. Buna görə də Allah arıları həm də çoxlu bal istehsal edə biləcək şəkildə yaradıb. Allah bir Quran ayəsində arı və bal haqqında belə buyurur: