Heç diqqət etdinizmi?... Qərb dünyasının “Time”, “Newsweek” kimi böyük və təsirli jurnalları müəyyən fasilələrlə təkamül nəzəriyyəsini mövzu edən xəbərlər nəşr edirlər. Bu xəbərlər çox vaxt jurnalın üz qabığında verilir. “Təkamüldə yeni inkişaf”, “təkamüldə böyük nailiyyət”, “Darvini təsdiqləyən mühüm qalıq” kimi başlıqlarla verilən bu xəbərlərdə, əslində, heç də böyük və yeni deyilə biləcək bir dəlil yoxdur. Çox vaxt bir alimin təkamül haqqındakı yeni bir düşüncəsi, ya da təkamülü sübut etməkdən uzaq bir fosil mövzu edilir. Amma bu xəbərlərdə maraqlı bir cəhət vardır: xəbər yalnız bir nəzəriyyə olan təkamülü sübut edilmiş bir həqiqət olaraq qəbul edən bir üslubda yazılmışdır. Bu xəbəri oxuyan, ya da heç olmasa, bir dəfə gözdən keçirən insanların çoxu təkamülü onsuz da on illər əvvəl sübut edilib dəqiqləşmiş mütləq həqiqət hesab edirlər.
Bu cür media nəhənglərinin həmin xəbərləri demək olar ki, ölkəmizdəki böyük qəzetlər tərəfindən də cəmiyyətə ötürülür. İstifadə edilən üslub klassikdir: ““Time” jurnalının xəbərinə görə, təkamül zəncirindəki boşluğu tamamlayan çox əhəmiyyətli bir fosil tapıldı”, ya da ““Newsweek”in xəbərinə görə, alimlər təkamülün qaranlıqda qalan son nöqtələrini də aydınlatdılar” kimi cümlələr böyük şriftlərlə göstərilir. Yenə maraqlı bir cəhət vardır: bu nəşriyyat orqanları da təkamülü mütləq bir həqiqət olaraq qəbul etdirmə məqsədi güdürlər. Halbuki, ortada sübut edilmiş heç bir şey yoxdur ki, təkamül zəncirinin son “əskik halqası” tapılmış olsun. Dəlil olaraq önə çıxarılanların hamısı əvvəlki səhifələrdə bəhs etdiyimiz saxta dəlillərdir.
Media ilə yanaşı, elmi qaynaqlara, ensiklopediyalara, biologiya kitablarına baxılanda da eyni mənzərə ilə qarşılaşırıq. Bu cür qaynaqların demək olar ki, hamısı təkamülü mütləq bir həqiqət kimi izah edirlər.
Qısası, dinsiz güc mərkəzlərinin nəzarətində olan media və akademik qaynaqlar tamamilə təkamülçü bir dünyagörüşünü qoruyur və bunu cəmiyyətə təlqin edir. Bu təlqin elə təsirlidir ki, zamanla təkamül nəzəriyyəsi bir bütə çevrilmişdir: təkamülü inkar etmək elmlə qarşı-qarşıya gəlmək, həqiqətləri görməməzlikdən gəlmək kimi təqdim edilir. Bu səbəbdən də xüsusilə 1950-ci illərdən indiyə qədər təkamülün bu qədər böyük səhvlərinin ortaya çıxmasına və bunların təkamülçü alimlər tərəfindən etiraf edilməsinə baxmayaraq, bu gün belə, mətbuat orqanlarında təkamülü tənqid edən hər hansı bir düşüncə tapmaq demək olar ki, qeyri-mümkündür.
Ancaq küçədəki adam böyük bir təlqinin təsirində qaldığını və böyük bir yalanın özünə həqiqət imiş kimi təqdim edildiyini çox vaxt hiss etmir. Onsuz da yenə çox vaxt belə bir şeydən şübhələnəcək və: “Görəsən, aldadılırammı”, -deyə araşdıracaq düşüncəyə sahib deyil. Araşdırsa belə, təkamülü araşdıracaq imkana da sahib deyil. Tək edəcəyi şey qurulan sistemin təlqininə və bu nizama uymuş çoxluğa tabe olmaqdır.
Halbuki, əksəriyyətə tabe olmaq insanı doğruya aparmır. Çünki həmin əksəriyyət qəti dəlillərini gördükləri bir mütləq həqiqətə deyil, yalnız quru bir iddiaya inanmışdır. Bu isə Quran ayəsinin xəbər verdiyi kimi yoldan azmaqdır:
Əgər sən yer üzündə olanların əksəriyyətinə itaət etsən, onlar səni Allah yolundan azdırarlar. Onlar ancaq zənnə qapılır və ancaq yalan uydururlar. (Ənam surəsi, 116)
Təkamül mövzusunda sistemli bir şəkildə edilən və təkamülü sübut edilmiş bir həqiqət kimi təqdim edən təlqinlər isə üzərində bir az düşünüldükdə yalan olduğu aydın olur.