Nəticə

Kitabın ilk səhifəsindən bura qədər möminlərin dini necə böyük şövqlə yaşadıqlarına, bundan necə böyük həzz aldıqlarına və xeyirlərdə şövq və həvəslə yarışıb önə keçdiklərinə görə Allah qatında necə üstün və şərəfli qarşılıq alacaqları mövzusuna toxunduq. Şövqün möminlərə necə iradə, qətiyyət və cəsarət verdiyinə diqqət çəkdik. Allah’ın “...Möminsinizsə, üstün olacaqsınız.” (Ali-İmran surəsi, 139) ayəsinin şövqlü insanların üzərində necə təcəlli etdiyini izah etdik.

Allah’ın və axirət gününün haqq olduğunu bildikləri halda, zəiflik göstərək geridə qalan şəxslərin şövqsüzlüyündən də bəhs etdik. Onların necə böyük itkiyə məruz qaldıqlarını göstərərək, hesab günü nə qədər böyük peşmançılıqla qarşılaşacaqlarını izah etdik. Cəhdi boşa çıxanlardan ola biləcəklərini xatırladaraq vaxt var ikən onları qəlbən iman gətirməyə dəvət etdik. İman gətirənlərin arasında yaşadıqları və Quranı bildikləri halda, möminlərdən fərqli xarakter göstərən şəxsləri möminlərdən, özü də yarışıb önə keçən təqva sahibi öndərlərdən olmağa çağırdıq. Allah’ın şövqlü qullarını rəhməti ilə müjdələdiyini izah edərək onları hərəkətə keçməyə təşviq etdik. “Bax gör xəbərdar edilənlərin aqibəti necə oldu.” (Saffat surəsi, 73) ayəsi ilə möminlərin arasında Quran əxlaqının mükəmməlliyinə yaxından şahid olaraq xəbərdar edilənlərin aqibətinin əzab ola biləcəyini xatırlatdıq.

Kitabın sonunda isə bütün vicdan sahibi insanlara vicdanlarının səsini dinləyib Allah’ın Qurandakı dəvətinə böyük şövqlə cavab vermələrini bir daha xatırlatmaq istəyirik. Çünki insan dünyaya bir dəfə gəlir, bir dəfə imtahan olunur və öldükdən sonra bir daha bu dünyaya qayıtması, səhvlərin düzəltməsi mümkün deyil.

Dünya həyatı Quranda da bildirildiyi kimi, göz açıb bağlayana qədər keçir. İnsan burada vicdan və iradəsindən bir müddət istifadə edəcək, amma sonsuza qədər Allah`ın rəhməti üzərində olacaq. Lakin sadəcə: “Burada nəfsimin istəklərini həyata keçirim”, - deyə özünü aldadaraq haqq dindən üz çevirsə, nöqsanla dolu qısa dünya həyatı üçün sonsuz və mükəmməl axirət həyatını – Allah’ın diləməsi xaric – itirər. Halbuki, bu, ən zərərli ticarət və ən zərərli seçimdir.

Ən doğru yol isə dünya həyatında nəfsinin ardınca getməyib cənnəti qazanmaqdır. Çünki insan ölüm mələkləri ilə qarşılaşanda dünya həyatında daddığı və vacib gördüyü zövqləri yadına salmağa belə vaxt tapmayacaq. Sonra da hesab gününün dəhşəti yaşanacaq.

Lakin əgər insan həyatını Allah’a həsr etsə, şövqlə dinə xidmət etsə, bu dəhşətdən qorxusu olmaz, daxilən çox rahat və hüzurlu olar. Çünki əməl dəftərli təmizdir. Heç bir narahatlıq yaşamadan: “Budur, oxuyun kitabımı!” (Haqqə surəsi, 19) - deyəcək. Elə isə belə gözəl sonla qarşılaşmaq var ikən niyə əksi olmalıdır? Niyə insan axirətdə əməl dəftərini qorxu ilə verməlidir, niyə peşmançılıq duymalıdır?... Gözəl sona qovuşmaq var ikən insanın edəcəyi tək şey vicdanından istifadə edib səmimiyyət və şövqlə Quran əxlaqını yaşamağıdır. İnsanın rahat olacağı və zövq alacağı əsl həyat budur! Əksinə, dünya həyatını daha yaxşı yaşamağa can atsa, dünyadan da zövq almadığını görəcək.

Buna görə də əlinizdəki kitabda bütün insanlar bu vicdan mühakiməsini etməyə, axirət üçün etdiklərinin heç vaxt kifayət etmədiyini düşünməyə və özlərinə peyğəmbərlərin şövqünü, cəhdini nümunə götürməyə dəvət edilir.

İman gətirənlər indiyə qədər yaşamış bütün müsəlmanlar arasında Allah’a ən yaxın insan ola bilmək və eni göylərlə yer qədər olan cənnətə qovuşmaq üçün yarışmalıdırlar. Çünki Allah ayələrində iman gətirənləri Öz rəhmətinə qovuşa bilmələri üçün böyük şövqlə xeyirlərdə yarışıb önə keçməyə çağırır.

Heç vaxt unudulmamalıdır ki, Allah dinə şövqlə xidmət edənləri axirətdəki dərəcələri etibarı ilə üstün etmiş və onlara nemətlərlə dolu cənnət vəd etmişdir. “Vaqiə” surəsindəki ayələrdə sonsuz şəfqət sahibi olan Rəbbimiz iman gətirənləri belə müjdələyir:

Rəbbimiz bu ayəsində qorxudan içindən çaylar fışqıran, diyirlənən daşların nümunəsini vermişdir. Eynilə bu ayədə bildirildiyi kimi, məhz Allah qorxusu insanlarda dərin şövq və Allah`ın rizasını qazanmaq üçün xeyir əməllərdə yarışmaq istəyi yaradır.