ABŞ, Yaxin Şərq və İslam Birliyi

Günahsız insanları hədəf alan 11 sentyabr hücumları bütün dünya tərəfindən olduğu kimi, müsəlmanlar tərəfindən də lənətlənir.

11 sentyabr tarixində Nyu-Yorkdakı Dünya Ticarət Mərkəzinə və Pentaqona qarşı təşkil olunan, minlərlə günahsız insanın ölümünə və bir çoxlarının da yaralanmasına səbəb olan hücum dünya nizamının yenidən formalaşacağı bir dövrün başlanğıcı oldu. Bir çox nəzəriyyəçilər tərəfindən fərqli fikirlər ortaya atıldı. Mütəxəssislərin bir qismi bu terror hücumunun daha böyük münaqişələrə səbəb olacağı fikrini önə sürsələr də, bir çoxları da Amerikanın bundan sonra daha ədalətli siyasət yürütməli olduğuna diqqət çəkdilər.

Hücumun ardından Amerika Birləşmiş Ştatları terrora qarşı iri miqyaslı mübarizəyə başladı. Demək olar ki, bütün dünya dövlətləri və beynəlxalq təşkilatlar ABŞ-a bu mübarizədə dəstək verdilər. Terrora və terrora dəstək verən bütün ünsürlərə qarşı aparılan mübarizədə, əsasən, hərbi əməliyyatlara üstünlük verildi. Lakin bu gün üçün bəzi müvəffəqiyyətlər əldə olunsa da, hərbi müdaxilələrin problemi həll etmədiyi açıq-aşkardır.

Bunun əsas səbəblərindən biri odur ki, terrorla mübarizə taktikası – iri həcmli olaraq – hərbi tədbirlər çərçivəsində müəyyən edilmiş, təlim və mədəni sahədə hərbi mübarizəyə lazımi qədər dəstək verilməmişdir. Halbuki həm sosial-psixoloji, həm də ideoloji problem olan terroru təkcə buna dəstək verən rejimlərin dəyişdirilməsi məqsədilə hərbi üsula baş vurmaq yanlış vasitədir. Bu zaman arada günahsız insanlar da öldürülür, eyni zamanda radikalizmi və dolayısilə, terroru daha da canlandırır. Terrorun tamamilə ortadan qaldırılması ancaq terror qruplaşmalarının təbliğatlarını təsirsiz hala gətirən fikri mübarizə ilə mümkündür. Hərbi müdaxilə isə bir nöqtəyə qədər faydalı ola bilər.

Buna görə də terrorla mübarizə beynəlxalq hüquq normaları çərçivəsində aparılmalı və mümkün qədər sülh yönlü olmalıdır. Hüququ və ən əsas insan haqlarını görməzlikdən gələn, mülki şəxslərin ölümünə səbəb olan hər cür fəaliyyətin haqlı əsaslarla başlayan bu mübarizəyə kölgə saldığını unutmaq olmaz.

ABŞ rəhbərliyi də terrora qarşı strategiya müəyyən edərkən bu həqiqətləri göz önündə saxlamalıdır. İlk növbədə terrorun ideologiyası aradan götürülməlidir. 11 sentyabrın arxasında olduğu düşünülən “islami” terrorun əsas qaynağı İslamı şiddətə əsas göstərmək istəyən bir neçə radikal qruplaşmalardır. Bu qruplaşmaların ideologiyaları və ya hansı formada təlim aldıqları araşdırıldıqda kökündə darvinist zehniyyətin mövcudluğu o dəqiqə anlaşılır. Dolayısilə, həmin qruplaşmaların İslam adına ortaya çıxmasının heç bir mənası yoxdur. Çünki həmin adamlar darvinist məntiqə sahibdirlər. Bu səbəbdən də ilk öncə darvinizmə qarşı fikri mübarizə aparılmalı, insanlara gerçək din əxlaqının əsasları olan sevgi, şəfqət və mərhəmət öyrədilməlidir.

İslam əxlaqının doğru anlaşılması üçün cəhd göstərmək və İslamı yanlış anlayıb tətbiq edənləri öz əməllərindən çəkindirmək vəzifəsi müsəlmanların üzərinə düşür. ABŞ bu mövzuda İslam dünyasından gələcək həll yolunu (İslam Birliyini) dəstəkləməli və buna yol açmalıdır.

Amerikanın mövcud problemə qarşı bu cür yaxınlaşması həm ABŞ, həm bütün dünya, həm də İslam dünyası üçün xeyirli olar. Bunun əksini müdafiə edənlər dünyanı qan gölünə sürükləməyi hesablayıb bir daha düşünməlidirlər. Bundan başqa, ABŞ pis niyyətli güclərin bu yöndəki yanlış təlqinlərinə etibar etməməlidir. Həmin güc mərkəzləri İslamı bir din və mədəniyyət olaraq düşmən kimi görürlər, hansı ki onlar Qərblə İslam dünyası arasında qanlı müharibənin başlanmasını ürəkdən arzulayan ideoloq və strateqlərdir. Onlar ABŞ rejiminin terrorla mübarizə siyasətini “İslamla mübarizə” kimi göstərməyə çalışırlar və nəticədə, eynilə bunu əldə etmək istəyirlər. ABŞ rejiminin həmin “Qərb-İslam müharibəsi” ssenarisini qəti şəkildə rədd edən açıqlamaları 11 sentyabrdan bəri müsbət nəticələr vermişdir. Ancaq bu açıqlamaların tətbiq olunan siyasətə yön verdiyi dünyanın görəcəyi şəkildə aşkara çıxarılmalıdır.

ABŞ-ın Dünya Sülhünün Təmin Olunmasında Hansı Rolu Ola Bilər?

Amerika Müdafiə Nazirinin müavini Pol Vulfoviç 11 sentyabr hücumlarından sonra inkişaf etdirilən Buş doktrinasının nəzəriyyəçilərindən biridir.

11 sentyabr hadisələri ilə yanaşı, ABŞ rejimi yeni xarici siyasət və milli təhlükəsizlik strategiyası müəyyənləşdirdi. Terror hücumlarından bir həftə sonra, prezident Buşun xalqa müraciət çıxışında ana xətləri ifadə olunan və “Buş doktrinası” kimi bilinən həmin strategiya bir çox müzakirə mövzusunu da bərabərində gətirdi. ABŞ-ın öz ölkəsini qorumaq üçün hər zaman düşməndən öncə davranacağı mənasını verən – və bu mənada müəyyən yerlərdə qanuni sayılacaq – bu strategiyası yeni dövrün başlanğıcı demək idi. Hücumlardan sonra meydana gələn psixoloji mühitdə ABŞ-dakı bəzi aqressiya tərəfdarları Corc Buşun vətənpərvərlik duyğularından istifadə edilərək müəyyən edilən bu strategiyanı fərqli istiqamətlərə yönləndirmək istədilər. Həmin çevrələr buna əsaslanaraq ABŞ-ın, demək olar ki, bütün Yaxın Şərqi hədəf almaqla təxminən 20 il davam edəcək müharibəyə hazırlaşmalı olduğu fikrini irəli sürdülər. Bunun böyük xəta olduğunu və terroru daha da körükləyəcəyini açıqlayan daha mülayim çevrələr isə bu strategiyanın böyük risk daşıdığına işarə verdilər. Bu risklərə keçməzdən əvvəl bu doktrinada yer tutan preventiv (qabaqlayıcı) hücum anlayışı üzərində dayanmaq faydalıdır.

Bu gün dünyanın yeganə super gücü sayılan ABŞ-ın dünyanın fərqli bölgələrinə dair siyasi və strateji planlarının olması təbiidir. ABŞ müdaxilələrinin zaman ərzində müsbət nəticələr verdiyi nümunələr mövcuddur. Məsələn, 1990-cı illərdə əvvəlcə Bosniya-Herseqovinanı, ardından da Kosovanı hədəf alan serb hücumunun qarşısının alınmasında ABŞ-ın hərbi və siyasi müdaxilələrinin böyük rolu olmuşdur. Əhəmiyyətlisi odur ki, ABŞ müdaxilə etdiyi ərazilərdə fərqli qrupların haqlarına hörmətlə yanaşırmı, yaxud da beynəlxalq hüquqa tabe olurmu?

Beynəlxalq münasibətlərdə bir ölkənin öz təhlükəsizliyini təmin etmək üçün aldığı tədbirlər müəyyən ölçüdə anlayışla qarşılanır. Əlbəttə, hər ölkə öz varlığını və gələcəyini qorumaq arzusundadır, buna görə də müxtəlif strateji planlar qura bilər. Ancaq bu qoruma hissi heç bir zaman digər millətlərin və ya ölkələrin haqlarına haqsız yerə müdaxilə etməyi əhatə etməməlidir. Bir ölkənin həm öz vətəndaşları, həm də dünya xalqları üçün ən təhlükəsiz və müvəffəqiyyətli strateji planı sülhü və asayişi qorumağa çalışmasıdır. Sülhsevər olan bütün planlar insanlığa rifah və güvənlik gətirir. Sülhü və nizamı pozmağa yönələn hər bir təşəbbüs isə çox təhlükəli və zərərlidir.

Bosniya-herseqovina və Kosovada baş verən serb zülmünə ABŞ-ın başçılığı ilə müdaxilə edilməsi serblərin aqressiv hərəkətlərinin qarşısının alınmasında mühüm rol oynamışdır.

ABŞ rejimi daxilində bəziləri tərəfindən müdafiə edilən preventiv hücum anlayışı da son dərəcə risklidir. Bu strategiyanın bəzi müdafiəçiləri hər dövlətin sahib olduğu qanuni müdafiə haqqını ifrat dərəcədə aşacaq yanaşma içindədirlər. Bu yanlış yanaşmaya əsasən, “irəlidə təhlükəsizliyimə qarşı təhdid ola bilər” iddiası ilə hər cür hücuma zəmin hazırlanır. Bu isə hər cür problemi hərbi yollarla həll etməyə çalışmaq mənası daşıyır. Halbuki tək hərbi üsullarla qəti müvəffəqiyyət əldə etmək mümkün deyil. Dünya tarixi bunun nümunələri ilə doludur.

Bir çox yanlış yönü olan bu məntiqə görə, beynəlxalq münasibətlər hüquqa deyil, gücə əsaslanır. Onlar Amerikanın bir növ güc nümayiş etdirməklə düşmənlərinə hələ də güclü olduğunu ən “təsirli” şəkildə göstərməsini tələb edirlər. Aqressiya tərəfdarları belə iddia edirlər ki, guya ABŞ ancaq müharibə yolu ilə hərbi üstünlüyünü davam etdirməlidir və hər zaman ilk vuran tərəf olmalıdır. Əlbəttə, bu təhlükəli yanaşma bütün Amerika rejimini təmsil etmir. Aqressiya tərəfdarları zamanla Amerika siyasətində üstünlük qazanırlar, eyni zamanda idarəçilər və müşavirlər arasında sülhpərvər siyasət yürütməyi müdafiə edənlər də vardır.

Başda ABŞ olmaqla, bütün dünya ölkələri hər zaman və bütün şərtlərdə sülhdən yana davranmalıdır. Güclü olanın haqlı olduğu, problemlərin güc yolu ilə həll edildiyi kimi yanlış düşüncələrə sahib çevrələr həmin təlqinlərlə öz ölkələrini də çıxılmaz vəziyyətə sürükləyirlər. Bu çıxılmaz vəziyyətin bir ölçüsü əvvəl də vurğuladığımız kimi, terrorun güclənməsi təhlükəsidir. Digəri isə müharibələrin ABŞ-a ağır yük olmasıdır. Hal-hazırda bəzi strateqlər Amerikanın həm iqtisadi, həm də siyasi yöndən zəifləməyə başladığına diqqət çəkir. Hərbi güc ABŞ-a xeyli üstünlük qazandırır, lakin təlqinlər nəticəsində dövlətin sürəkli müharibələrə qoşulmasının Amerika iqtisadiyyatına böyük zərbə vuracağı görünür. Eyni zamanda dünyanın fərqli yerlərində davamlı müharibə aparmaq ABŞ-ı demokratik və dünyəvi dəyərləri qoruyan bir ölkə kimi tanıyanların gözündən salacaq. Aqressiya tərəfdarlarının siyasəti nəticəsində bütün cəmiyyətlər tərəfindən hörmətlə yanaşılan bir Amerikanın yerinə sadəcə ətrafına qorxu saçan Amerika ortaya çıxacaq. Belə bir vəziyyətdə müxtəlif hərbi zəfərlər əldə edilsə də, iqtisadi yöndən çətinlik yaşanacaq və bütün dünyada imicinə zərər dəyən Amerika xalqı üçün gerçək müvəffəqiyyət olmayacaq. Əslində, Amerika rejimi özü də istəmir ki, belə bir vəziyyətlə qarşılaşsınlar. Buna görə də yanlış təlqinlərə qarşı diqqətli olmaq, daim sülh yönlü siyasət izləmək lazımdır.

Keçən əsrdə müharibələr milyonlarla insanın ölümünə səbəb oldu və böyük maddi itkilər gətirdi. Bu əsrdə daha çox müharibə olmaması üçün problemlərin sülh yolu ilə həll olunması çox əhəmiyyətlidir.

Bundan başqa, həmin çevrələr düşünməlidirlər ki, müdafiə etdikləri üsullarla başqa dövlətlərə də nümunə təşkil edirlər. Nəzərə almalıdırlar ki, başqa ölkələr də eyni onlar kimi qoruma məqsədilə hərəkətə keçib beynəlxalq qanunlara riayət etməyə bilərlər. Rusiya, Çin və Hindistan (eyni zamanda İsrail) kimi nüvə silahına malik ölkələr preventiv hücum strategiyasını tətbiq etməyə çalışsalar, dünyanın hansı qarışıqlığın içinə düşəcəyini təsəvvür etmək o qədər çətin deyil. Bu cür ehtimalın gündəliyə gəlməsi belə böyük təhlükədir.

Əlbəttə, milli maraqlardan yana olmaq və özünü potensial təhlükələrdən qorumaq digər ölkələr kimi, ABŞ-ın da haqqıdır və beynəlxalq təşkilatlar xüsusilə 11 sentyabrdan sonra ABŞ-ın bu haqqına böyük hörmətlə yanaşırlar. Bu haqqın həm ABŞ, həm də dünya ölkələrinə faydalı şəkildə istifadə olunması beynəlxalq hüquq çərçivəsində müəyyən olunmuş addımlarla təmin oluna bilər. Həmin strategiyanın şəxsi istəklərə yol açmasına mane olan ən əhəmiyyətli maddə beynəlxalq hüquq çərçivəsində beynəlxalq cəmiyyətin razılığının təmin edilməsidir. Əksinə olduqda isə strategiyanı tətbiq edənlər həm öz ölkələrini böyük böhrana sürükləyəcəklər, həm də dünya sülhünü təhdid ünsürünə çevirəcəklər.

Amerika bütün bunları diqqətdə saxlayıb mövcud strategiyasını bir daha gözdən keçirməlidir. Dünya sülhünü qorumaq və sabitlik yaratmaq istəyən Amerika şiddətə əl atmamalıdır, təvazökar və ədalətli davranmalıdır.

Terrorla mübarizədə ABŞ ilk öncə mədəni fəaliyyətlərə üstünlük verməlidir. Problemlərin şiddət yolu ilə həll edilməsini müdafiə edən, insanlar arasındakı münasibətlərin mənfəətlərə əsaslandığını göstərən və aqressivliyi qanuniləşdirən hər cür ideologiyanın fikri yöndən çökdürülməsi terrora zəmin hazırlayan mühitin ortadan qaldırılması deməkdir. İnsanlara bu və bənzəri pislikləri aşılayan və din əxlaqına qarşı çıxan ideologiyaların yerinə vicdanlı olmağı, şəfqətli davranmağı, sevgi və mərhəməti əmr edən gerçək din əxlaqının yayılması başda terror olmaqla, bir çox sosial problemin qəti həllidir.

Müharibənin həll yolu olmadığı Amerika vətəndaşları və qeyri-hökumət təşkilatları da daxil olmaqla, bir çox dairələr tərəfindən ifadə edilmişdir. Bunlardan biri də yan tərəfdə açıqlamaları göstərilən Amerika Milli Kilsələr Şurasıdır. Onlarla din adamı bu çağırışları ilə dindar amerikalıların sülh tərəfdarı olduqlarını ifadə ediblər. 1. İnternet üzərindən müharibə əleyhinə fəaliyyət göstərən başqa bir qeyri-hökumət təşkilatı da “Sülh üçün birlik” hərəkatı idi. 2. Amerikada sülh tərəfdarı qeyri-hökumət təşkilatlarından biri də Təqaüdçü Hərbçilər Birliyidir. Yuxarıda həmin təşkilatın müharibə əleyhinə yürüşləri görünür.

Bu istiqamətdə aparılan mədəni çalışmalarda ABŞ qeyri-hökumət təşkilatları ilə əməkdaşlıq etməlidir. Son dövrlər bu mövzuda fəaliyyət göstərən qeyri-hökumət təşkilatlarının sayı artmışdır ki, bu, çox sevindirici haldır. Lakin problemin tam mənası ilə həll olunması üçün həm aparılan fəaliyyətlərin təsir dairəsi genişləndirilməli, həm də bu fəaliyyətlər dövlət tərəfindən dəstəklənməlidir.

Bütün bunlarla yanaşı, Amerika hökuməti xristianlığın təməl dəyərlərinin də müharibə və düşmənçiliyə qarşı olduğunu unutmamalıdır. Allah insanlara yer üzündə qarışıqlıq çıxarmamağı, sabitlik və təhlükəsizliyi pozmamağı əmr edir. İnanclarına dəyər verən Amerika dünyaya qorxu və təlaş deyil, sabitlik və təhlükəsizlik gətirməklə bütün bəşəriyyətə nümunə olmalıdır. İnanclı xristian olduqlarını tez-tez dilə gətirən hökumət üzvləri hz.İsanın İncildə onlara “Nə xoş sülh sevərlərə”, – deyə (Matta bab 5, 9) yer üzündə sülh elçiləri olmağı əmr etdiyini unutmamalıdırlar.

Bu istiqamətdə amerikalı din adamları Amerika hökumətinə çağırışlar etməlidirlər. Amerika Milli Kilsələr Şurası tərəfindən (50-yə yaxın imza ilə) Prezident Buşa yazdığı xitabən yazılan bir məktub bu çağırışın nümunələrindən biridir. Hələ İraq müharibəsi başlamadığı günlərdə qələmə alınan məktub əhəmiyyətli xatırlatmalar ehtiva edir:

“... Bu məktubu Allah tərəfindən bizlərə verilən nemətlərin millətimizin əməlləri üzündən zərər görəcəyi əndişəsi ilə yazırıq. Amerika kilsələri və kilsələrə bağlı təşkilatların liderləri olaraq tərəfinizdə və idarəçilikdə yer tutan bəzi şəxslər tərəfindən İraqa qarşı düşünülən preventiv hücumla əlaqədar açıqlamalarınız bizi təşvişə salıb. Səddam Hüseynin qonşularına, öz xalqına, hətta Amerikanın maraqlarına qarşı təhdid olduğunu qəbul etməklə yanaşı, belə bir hərbi müdaxilənin tamamilə yanlış olduğunu düşünürük. Əxlaqi dəyərlərə əsaslanaraq Amerikanın İraqa hücum etməsinə qarşıyıq... Səddam Hüseyn hökumətinə qarşı hərbi əməliyyat və sonrasında baş verəcək olaylar çoxlu sayda mülki şəxslərin ölümünə və ya yaralanmasına yol açacaq. Çoxlu günahsız insan əzab çəkəcək... Milyonlarla vətəndaşlarımızı təmsil edən xristian liderlər olaraq hökumətimizin bizim üçün əhəmiyyətli olan əxlaqa və dəyərlərə uyğun hərəkət etməsini, müharibəni deyil, sülhü müdafiə etməsini, beynəlxalq cəmiyyətlə birlikdə hərəkət etməsini, beynəlxalq qanun və sözləşmələrə hörmətlə yanaşmasını və insan həyatına dəyər verməsini tələb edirik.”19

Xeyr! Kim yaxşı işlər görüb Allaha təslim olarsa, Rəbbi yanında onun mükafatı olar. Onlara heç bir qorxu yoxdur və onlar kədərlənməyəcəklər. (Bəqərə surəsi, 112) Hər kəsin üz tutduğu bir qibləsi vardır. Yaxşı işlər görməkdə bir-birinizlə yarışın. Harada olursunuz olun, Allah sizin hamınızı toplayacaqdır. Şübhəsiz ki, Allah hər şeyə qadirdir. (Bəqərə surəsi, 148)

Müharibələrin Səbəb Olduğu Fəlakətlər

Müharibə onun bütün tərəflərinə hər zaman acı, göz yaşı və böyük itkilər gətirən bir zülmdür. Din əxlaqı insanlardan anlaşılmazlıqları sülh yolu ilə ortadan qaldırmağı, uzlaşdırıcı olmağı tələb edir. Din əxlaqını yaşayan insan kin, intiqam və qəzəb kimi xüsusiyyətlərdən çəkinir, bağışlayıcı və mərhəmətli olur. İnsanların din əxlaqından uzaqlaşması isə həm cəmiyyət daxili, həm də cəmiyyətlər arası münaqişənin təşviq edildiyi mühit meydana gətirir. Yaxın keçmişdə baş verən iki böyük dünya müharibəsi din əxlaqına uyğun olmayan ideologiyaların insanları sürüklədiyi böyük bəlalardır.

Terrorun Mənbəyi Darvinizmdir

Yuxarıda səthi şəkildə bəhs etsək də, darvinizmin vəhşiliyi, münaqişə və müharibəni təşviq etməsi daha ciddi səviyyədədir. Darvinist fəlsəfənin insanlara qan, əzab və göz yaşından başqa heç nə gətirmədiyi ortalıqdadır. Darvinist məntiqlərlə təlim alan insanların beyinləri bir-birilərinə heyvan kimi davranmağı, hətta bir-birilərini öldürməyi çox təbii qarşılayan fikirlərlə doldurulub. 20-ci əsrdə bəşəriyyəti fəlakətlərə sürükləyən müxtəlif ideologiyalar darvinizmə əsaslanaraq özlərindən olmayanlarla savaşmağı dəstəkləyib, hətta ən önəmli üsulları mənimsəyiblər. Darvinizmin insanların şüur altına aşıladığı “insan savaşan heyvandır” yalanının çox təsirli olduğunu dövrümüzdəki terror hadisələrində də görmək mümkündür. Bu adamların terror və şiddətin doğru olduğuna inandıran “bu dünyada güclülər həyatda qalır”, “böyük balıq kiçik balığı udur”, “savaşmaq igidlikdir”, “insan savaşaraq ucalır” kimi darvinizmə dayanan təhlükəli şüarlardır. Yer üzündəki insanların böyük hissəsinin inandığı üç İlahi dinin üçü də (xristianlıq, yəhudilik və İslam) müharibəyə qarşıdır. Təfərrüatlarını növbəti bölmələrdə görəcəyimiz kimi, hər üç din yer üzündə sülh və hüzurun təmin edilməsini məqsəd güdür və günahsız insanların öldürülməsinə, zülm və işgəncə görməsinə qarşı çıxır. Eyni zamanda hər üç din müharibə və şiddəti Allahın insanlar üçün müəyyən etdiyi əxlaqa zidd olan anormal anlayış kimi qəbul edir. Halbuki darvinizm münaqişə və şiddəti təbii, qanuni və doğru anlayış kimi qəbul edir. Dolayısilə, dünyanı bürüyən terror bəlasının kökü hər hansı İlahi dində deyil, dinsizlikdə və dinsizliyin dövrümüzdəki təsviri olan darvinizm və materializmdədir. Dövrümüzdə dünyanın demək olar ki, bütün ölkələrində darvinizm bütün məktəblərdə elmi həqiqət olaraq oxudulur və belə ki, bu zaman terrorçu gənclərin yetişməsi qaçılmaz olur. Bu baxımdan, gənc nəslə təsadüflər nəticəsində ortaya çıxdıqları, atalarının heyvan olduğu və Allaha qarşı məsuliyyət daşımadıqları öyrədildiyinə görə onları bu təlqinlərdən uzaq tutmaq çox vacibdir. Çünki bu cür azğın fikirlərlə yetişən gənc başqalarını asanlıqla öldürər və hər cür vicdansız hərəkəti edəcək qədər zalım olar. Belə ki, son əsrdə dünyanı bürüyən kommunist, faşist, irqçi terror təşkilatları bu təlim sisteminin məhsullarıdır. Nəticə etibarilə həll yolu terrorun mənbəyi olan darvinizmə qarşı qəti olaraq mədəni mübarizə aparmaq və gənclərə Allah qorxusunu, ağıllı və vicdanlı davranmağı öyrətməkdir. Bundan sonra Allahın Quranda bildirdiyi kimi, bağışlayıcı, sevgi dolu və güvənilən insanlardan ibarət cəmiyyətlər formalaşacaq.

10 milyondan çox insanın öldüyü Birinci Dünya Müharibəsi Avropadan Yaxın Şərqə qədər çox geniş cəbhəyə böyük fəlakətlər gətirdi. Birinci Dünya Müharibəsi kimi, heç bir haqlı və qanuni səbəbə əsaslanmayan İkinci Dünya Müharibəsi də qanlı bitdi: 55 milyon insan bu amansız müharibə üzündən həyatını itirdi. Bundan başqa, bu müharibəni yaşayanlar tarixdə bənzərinə az rast gəlinən vəhşiliklər görüblər və əsir düşərgələrində milyonlarla məsum insanın yox edilməsinin şahidi olublar.

İki böyük dünya müharibəsi və bu müharibələrin səbəb olduğu dağıntılar insanların müharibənin nə qədər böyük fəlakət olduğunu öyrənmələri üçün kifayət etmədi. İkinci Dünya Müharibəsindən sonra da dünyanın fərqli bölgələrində münaqişə və savaşlar meydana gəldi. Qətliamlar davam etdi. Bir neçə nəfərin siyasi ehtirası və mənfəəti ucbatından milyonlarla insan öldü, on minlərlə insan şikəst qaldı, şəhərlər viran oldu və ölkələr alt-üst oldu. Müharibələr insanlara təkcə fiziki yöndən zərər verməklə qalmadı, müharibəyə şahid olanlarda ciddi psixoloji problemlərin əmələ gəlməsinə və bir nəslin ruhi sağlamlığının tamamilə itirməsinə səbəb oldu. “Bomba” sözünü eşidəndə və ya hərbi forma görəndə belə dəhşətə gələnlərin, canına titrəmə düşənlərin, müharibələrdə gördüklərindən dolayı şizofreniyaya tutulanların və cəmiyyətə inteqrasiya olunmaqda çətinlik çəkənlərin hamısı müharibələrin əsəri idi.

Dövrümüzdə də rast gəlinən problemləri müharibə ilə həll edəcəyini zənn edənlər, yalnız hərbi vasitələrdən kömək umanlar və başda Yaxın Şərq olmaqla dünyanın müxtəlif yerlərində müharibə planı cızanlar bütün bu insan faciələrini bir daha xatırlamalı və bu təhlükəli planlarından vaz keçməlidirlər.

Digər tərəfdən İraq müharibəsinə çəkilən xərclər üzərində aparılan araşdırmalar başqa bir ölçünü gözlər önünə sərir. Bu araşdırmalar göstərir ki, Yaxın Şərqi bütövlükdə əhatə edəcək müharibə bütün dünyanı sarsıdacaq nəticələr doğura bilər.

I və II Dünya Müharibələri böyük fəlakətlərə səbəb oldu. On milyonlarla insanın həyatını itirdiyi müharibələrdən sonra yaraların sağalması çox uzun sürdü.

Yer üzü islah olunduqdan sonra orada fəsad törətməyin... (Əraf surəsi, 56)

Darvinizmin fikrən tamamilə ortadan qaldırıldığı və İslam Birliyinin təsis edildiyi mühitdə bu acı verən mənzərələrin heç birinə rast gəlinməz. Quran əxlaqının gətirdiyi şəfqət, mərhəmət və sevgi bütün insanları əhatə edər. Hər dindən və hər düşüncədən olan insanlar bir yerdə qardaş kimi yaşayarlar.

İraq Müharibəsinin Xərcləri və Düşündürdükləri

İraq müharibəsinə çəkilən xərclər savaşdan əvvəl və sonra geniş müzakirələrə səbəb oldu.

İraq müharibəsindən əvvəl və sonra ABŞ-da müxtəlif statistiklər müharibəyə çəkilən xərclər üzərində araşdırma aparıblar. Fərqli qurumlar və şəxslər tərəfindən həyata keçirilən bu çalışmalar müharibənin Amerikaya neçəyə başa gəldiyini müxtəlif yönlərdən dəyərləndiriblər. Bu çalışmalar müharibənin birbaşa təsirlərindən əlavə təsirlərinin də əhəmiyyətini ortaya qoymuşdur.

Məsələn, Amerika Senatının Xarici Əlaqələr Komitəsinin rəhbəri senator Cosef Bayden (Joseph Biden) tərəfindən aparılan araşdırma müharibə xərclərinin 100 milyard dollara çatdığını göstərir. Senator Bayden bu rəqəmdən başqa, İraqın yenidən inşası üçün 50 milyard dollara qədər vəsaitin lazım olduğunu ifadə etməklə ümumi xərcin 150 milyard dollar təşkil etdiyini qeyd etmişdir. Lakin bu heç də müharibə əsnasında yaşanan faciəni unutdurmur, eyni zamanda bu qədər maliyyə vəsaitinin Amerika əhalisinin rifahı üçün istifadə edilməsinin əvəzinə müharibəyə xərclənməsini haqlı göstərmir.

Aqressiya tərəfdarlarının çox görmədikləri 100 milyard dollar ABŞ-ın 0-12 yaş arasındakı uşaqların təhsili üçün ayırdığı büdcənin üç, beynəlxalq əlaqələr üçün ayırdığı büdcənin isə dörd mislidir. Bu miqdarda pulla Amerikada sığortası olmayan bütün uşaqların beş illik sağlamlıq problemlərini həll etmək mümkündür. Amerika əhalisinin yaşayış standartlarının daha da yaxşılaşması üçün istifadə oluna biləcək bu vəsaitin minlərlə insanın ölümünə səbəb olan müharibəyə xərclənməsi ibrətamizdir. Bundan əlavə, təkrar xatırlatmaq lazımdır ki, bu, ən yaxşı şərtlər düşünülərək aparılan hesablamadır. Bir çox ehtiyatda olan zabitlər – müharibədən sonra baş verəcək potensial riskləri də nəzərə alaraq – çəkilən xərclərin bundan daha çox olacağını ifadə edirlər.

Belə ki, Amerika tarixində baş verən müxtəlif müharibələrə nəzərdə tutulandan daha çox maliyyə xərclənmişdir. Məsələn, Linkolnun xəzinə naziri müharibənin Şimala 240 milyon dollara başa gələcəyini bildirmiş, lakin müharibəyə nəzərdə tutulandan 13 dəfə çox, yəni 3 milyard 200 milyon dollar çox pul xərclənmişdir. Buna bənzər şəkildə 1966-cı ildə Vyetnam müharibəsinə 10 milyard dollar ayrılmış və təxmin edilmişdir ki, müharibə 1967-ci ilin yayında sona çatacaq. Lakin müharibə 1973-cü ilə qədər davam etmiş və xərclənən pulun həcmi 110-150 milyard dollara çatmışdır.20 Qısa müddətdə bitəcəyindən əmin olduqları Vyetnam müharibəsi 47 mindən çox Amerika əsgərinin cəbhədə döyüşərək, 11 min əsgərin isə başqa səbəblərlə ölməsinə və 303 min nəfərin də yaralanmasına səbəb olmuşdur. 1 milyondan çox mülki şəxsin öldüyü bu müharibədə 225 min vyetnamlı əsgər ölmüş, 570 mini də yaralanmışdır.21

İslam Birliyi dünya sülhünün təsis edilməsində əhəmiyyətli addımdır. Qarşıya çıxan müxtəlif problemlər bu birlik vasitəsilə qısa müddət ərzində sülh yolu ilə həll olunar, bütün anlaşılmazlıqlar ədalətli şəkildə ortadan qaldırılar.

Bu nümunələr müharibənin davam etdiyi müddətdə heç gözlənilməyən dəyişikliklər üzündən xərcin bir neçə dəfə çoxaldığını göstərir. Müharibədə hər iki tərəfin çoxlu insan itirdiyini və hər iki tərəfə xeyli maddi zərər dəydiyini unutmayıb İraqdakı müharibənin bənzərinə bir daha yol verilməməlidir. Unutmaq olmaz ki, Amerika hökumətinin Yaxın Şərqdə təmin etmək istədiyi sülh və demokratik mühit müharibə yolu ilə qurula bilməz. Hərbi üstünlük əldə edilsə də, bölgədə sabitlik və təhlükəsizlik uzun müddət sürməyəcək.

Müharibəni qazanmaq bir bölgəni sosial və siyasi yöndən hakimiyyət altına almaq üçün kifayət etməyə bilər. Yaxın Şərq həssas müvazinətlər üzərinə qurulmuş bölgədir. Tarixi təcrübələr göstərir ki, əcnəbilərin bu həssaslığı ən ədalətli şəkildə qoruması, bölgədəki bütün xalqların razı qalacağı nizamı təşkil etməsi elə də asan deyil. Bunu ancaq bölgə xalqları ilə ortaq mədəniyyətə sahib güc gerçəkləşdirə bilər. Bu da öz növbəsində bütün müsəlman ölkələri birləşdirən və İslam aləminin iradəsini əks etdirən mərkəzi nüfuz dairəsi olmalıdır. Bu nüfuz dairəsi təkcə Yaxın Şərq mövzusunda deyil, Qərb və İslam dünyası arasındakı bütün problemləri həll etməyə gücü çatacaq İslam Birliyidir. Dolayısilə, başda ABŞ olmaqla, qərb dövlətləri bütün müsəlman ölkələrini sülhsevər anlayışda birləşdirən İslam Birliyinin qurulmasına dəstək verməli, bu birliklə ittifaq halında hərəkət etməlidir. Beləliklə, ABŞ qərbdə Mərakeş və Mavritaniyaya, şərqdə isə İndoneziyaya qədər uzanan böyük coğrafiyada dialoq qurub əməkdaşlıq edəcəyi etibarlı siyasi birlik tapar.

Bir çox amerikalı mütəfəkkir tərəfindən də dilə gətirilən bu həqiqət məşhur iqtisadçı və Yel Universitetinin əməkdaşlarından olan prof. Uilyam Nordhaus (William Nordhaus) tərəfindən hazırlanan “İraqla müharibənin iqtisadi yöndən nəticələri” adlı hesabatda belə bir ifadəyə yer verilmişdir:

“Siyasi yöndən təkbaşına davranmaq, xüsusilə İslam ölkələrinin dəstəyini almadan hərəkət etmək, həm mülayim çevrələrdə narahatlığa səbəb olacaq, həm də radikal hərəkətlərə zəmin hazırlayacaq...”22

Müharibənin Pərdə Arxasında Kim Dayanır?

Müharibənin bütün mənfi yönlərini və zərərlərini göz önündə saxlayan mənzərəyə baxmayaraq, Amerikanın belə bir müharibəyə necə girdiyi, şübhəsiz ki, üzərində durulası əhəmiyyətli mövzudur. Bir çox analitik ikinci İraq müharibəsinin, əslində, 11 sentyabrdan və kütləvi qırğın silahları ilə bağlı şübhələrdən də daha əvvəl planlandığını düşünür.

Bu müharibə Amerikanın Yaxın Şərqə qarşı yeni strategiyasının bir hissəsidir. Bu strategiyanı quranlar hələ 1997-ci ildə Amerikanın Səddamı iqtidardan endirməli olduğuna qərar vermişdilər. Buna dair ilk işarə 1997-ci ildə ortaya çıxmışdı. Vaşinqtonda bir qrup strateq İsrail lobbisinin təlqinləri ilə qurduqları “PNAC” (Project for the New American Century – Yeni Amerikan Əsri Layihəsi) adlı araşdırma mərkəzi İraqın işğalı ssenarisini müdafiə etməyə başlamışdı. PNAC-ın ən əsas adları arasında sonradan Corc Buş rejiminin nüfuzlu şəxslərinə çevrilən müdafiə naziri Donald Ramsfeld və Vitse-prezident Dik Çeyni idi. Həqiqətdə ABŞ liderliyində sabit dünya qurmaq məqsədilə yola çıxsalar da, İsrail lobbisinin təsiri ilə bunun Yaxın Şərqdə müharibə tələb etdiyinə inanmışdılar. Halbuki müxtəlif yönlərdən dəyərləndirdikdə bu fikrin ciddi yanlışlıq olduğunu o dəqiqə görə bilərdilər. Əgər məqsəd sabitlik və nizam qurmaq idisə müharibənin heç bir zaman belə bir gücünün olmadığını hər kəs bilir. Tamamilə əksinə, müharibə daim mövcud nizamı alt-üst edir, insanlara böyük itkilər gətirir. Bu, həqiqətdir ki, sabitlik ancaq sülhlə təmin oluna bilər.

ABŞ Tarixində Müharibələrə Çəkilən Xərclər

American Cost of Major Wars

Yuxarıdakı cədvəl apardığı böyük müharibələrin ABŞ-a nə qədər can və mal itkisinə səbəb olduğunu göstərir.

“Philadelphia Daily News” qəzetində Uilyam Bunç (William Bunch) imzası ilə nəşr olunan “İraqı işğal etmək Buşun komandası üçün yeni fikir deyil: 11 sentyabrdan 4 il əvvəl plan hazır idi” adlı məqalədə bu barədə belə yazılır:

“Həqiqətdə Donald Ramsfeld, Vitse-prezident Dik Çeyni və kiçik mühafizəkar qrupdan təşkil olunan ideoloqlar Amerikanın İraqı işğalını müdafiə etməyə 1997-ci ildə başlamışdılar. Yəni 11 sentyabr hücumlarından 4, Prezident Buşun vəzifəyə başlamasından 3 il əvvəl. Özlərinə PNAC adı verilən bu qəribə və naməlum siyasət qrupu Çeyni, Ramsfeld, Ramsfeldin yaxın köməkçisi Pol Vulfoviç və Buşun qardaşı Ceb Buşu da özündə birləşdirirdi. Hətta o zamanlar belə (1998-ci ilin yanvarında) prezident Klintonu İraqı işğala razı salmağa çalışmışdılar. Ramsfeld tərəfindən imzalanaraq Klintona göndərilən və: "Sizə Amerikanın və müttəfiqlərinin mənfəətlərini bütün dünyada zəmanət altına alacaq yeni bir strategiyanı açıq şəkildə başlatmanızı təklif edirik", – deyə başlayan məktubun davamında "Bu plan ən başda Səddam Hüseyn rejiminin dağılmasını hədəf almalıdır" qeyd olunurdu”.23

Bəs PNAC üzvlərinin Səddamı hakimiyyətdən salmaq məsələsində bu qədər israrlı olmalarının səbəbi nə idi? Eyni məqalədə bu barədə belə yazılırdı:

Qısası, ABŞ-ın İraqın vurulması layihəsinin arxasında İsrail və onun ABŞ-dakı qolları dayanır. ABŞ-ın Yaxın Şərq siyasətinin İsrail tərəfindən müvazinətsiz şəkildə təsirlənməsi bu mərhələdə yenə ortaya çıxmışdır. ABŞ-ın qərar mexanizmlərinə təsir edən bəzi İsrail tərəfdarı radikal sionistlər Vaşinqtonu İsrailin Yaxın Şərq strategiyasına görə hərəkət etməyə məcbur edir. Bunu da ABŞ ilə İsrailin maraqlarının eyni olduğunu iddia edərək həyata keçirirlər. Halbuki ABŞ-ın Yaxın Şərqdəki mənfəəti İsraildəki radikal sionist zehniyyəti dəstəkləmək və buna görə ərəb dünyasını qarşısına almaq deyil, İsrailə barış və mülayimliyi təlqin etmək və ərəblərlə İsrail arasında ədalətli hakim və barışdırıcı rolu oynamaqdır. İraqa hücum planının inkişaf etdirilməsində də yenə adı çəkilən İsrail təsirini görmək mümkündür.

İsrail lobbisi (sonradan Buş rəhbərliyində təsirli mövqelər tutan bəzi strateqləri) ABŞ-ın İraqa qarşı müharibə başlatmalı olduğu yönündə səhv istiqamətləndirmiş və bu da Yaxın Şərqdə xeyli günahsız insanın həyatına son qoymuş və gərginlikləri qızışdıracaq yeni müharibənin yolunu açmışdır. Həmin müharibə planın müdafiə edənlər hər nə qədər Amerika maraqlarından danışsalar da, əslində, İsrailin maraqlarını müdafiə edirlər. Çünki həqiqətdə Amerikanın bütün Yaxın Şərqlə savaşıb bu bölgənin xalqlarını özünə qarşı gətirmək kimi planı ola bilməz. Amerikanın bəzilərinin iddia etdiyi kimi, İslama zidd ideologiyası və planı da yoxdur. Daha öncə də vurğuladığımız kimi, 1990-cı illərdə serb vəhşiliyinə məruz qalan Balkan müsəlmanlarının (bosniyalıların, kosovoluların, ən sonda isə Makedoniya müsəlmanlarının) ən böyük dəstəkçilərindən biri Amerika olmuşdur. Amerikanın müsəlman kütlələrlə qarşı-qarşıya gəldiyi tək bölgə Yaxın Şərqdir və bu da Amerikanın bir qisim hakimiyyət nümayəndələrinin bu ölkənin xarici siyasətində inanılmaz gücə sahib İsrail lobbisinin təsiri ilə İsraildən yana hərəkət etməsindən qaynaqlanır. Həmin şəxslərin yanlış istiqamətləndirmələrinin təsirindən xilas olub Yaxın Şərqin vəziyyətini ön mühakiməsiz şəkildə dəyərləndirmək daha ədalətli yanaşmanın inkişafına vasitə olar.

Hər nə qədər neft İraq müharibəsinin səbəbi kimi görünsə də, tədqiqatçılar bu müharibənin pərdə arxasında daha fərqli şeylərin olduğunu ifadə edirlər.

Buna görə də Amerikanın 11 sentyabrdan sonra bütün İslam dünyasını nizamlamaq planı israilli radikalların Yaxın Şərq planı əsasında mənfi yöndə istiqamətləndirilir. İsrail narahat olduğu yox edilmək qorxusu üzündən qurulduğu gündən bu yana Yaxın Şərqi yenidən nizama salmaq və bölgəni özünə təhlükəsiz əraziyə çevirmək məqsədi güdür. Bu məqsədlə on illər boyu ABŞ üzərindəki nüfuzundan istifadə edir və Vaşinqtonun Yaxın Şərq siyasətini yönləndirir.

Halbuki həqiqətdə müsəlmanlarla münaqişə İsrailin xeyrinə deyil. Həm musəvi və xristianların, həm də müsəlmanların bu torpaqlarda istədikləri kimi ibadət edib yaşamaq haqları vardır. Belə ki, İsraildə nüfuz gücünə sahib ateist sionistlərin apardığı siyasət təkcə müsəlmanlara zülm etməklə qalmır, xristian və musəviləri də çox narahat edir. Əgər İsrail bütün Yaxın Şərqlə müharibə etməyin yerinə işğal etdiyi torpaqlardan çəkilib həqiqi sülh bağlamağı seçsə, bu həm öz vətəndaşlarının, həm də bütün Yaxın Şərq xalqlarının xeyrinə olar. Dolayısilə, Yaxın Şərqi müharibəyə sürükləyən, hətta qlobal “mədəniyyətlər qarşıdurması”nı körükləmək istəyən ateist-sionist zehniyyətə qarşı fikri mübarizə aparmaq İsraildəki 4,5 milyon müsəvinin təhlükəsizliyi üçün vacib məsələdir.

Unutmaq olmaz ki, ateist sionizm bu torpaqlarda yaşayan bütün qeyri-yəhudiləri şiddət və terror vasitələri ilə yurdundan qovmağı, lazım gəldikdə qətliam törətməyi hədəf alır, dindar musəvilərə ciddi təzyiqlər göstərirlər. İrqçi, şovinist və işğalçı ideologiyaları var. Məlumat əskikliyi və ya yanlış təlimatlar üzündən ateist-sionist ideologiya həm musəvi, həm də xristian dünyasında bəzi şəxslərə təlqin edilmişdir. Radikal fikirlərin təsirində qalanlara böyük yanlışlığa yol verdiklərinin göstərilməsi və doğru olana dəvət edilmələri yer üzündə sülhün hakim olmasını istəyən hər kəsin borcudur. Bunun üçün səmimi olan dindar yəhudilər, vicdanlı xristianlar və müsəlmanlar ittifaq qurmalıdırlar. İnsanların ateist və radikal sionizm adlı sosial darvinist və işğalçı ideologiyadan tez bir zamanda xilas olmaları dünya sülhünün önündəki maneəni qaldıracaq, şiddətə dəstək verənlər barışın müdafiəçisinə çevriləcəklər.

Amerikada müharibə tərəfdarlarının İsrail ilə olan əlaqəsi Amerika mediasında böyük müzakirələrə səbəb oldu. Patrik Bukenenin “Whose War?” (Kimin müharibəsi?) başlıqlı yazısı mediada mövzu ilə əlaqədar çıxan xəbərlərdə məlumatları araşdırırdı. “The New York Times”da yayımlanan “Is It Good for Jews?” (Yəhudilər üçün yaxşı idimi?) başlıqlı yazıda isə İsrailin İraq müharibəsində hansı mənfəətlərinin olduğundan bəhs edilmişdi. “National Review”də yayımlanan və aşağıdakı iki məqalədə yəhudilərin hamısını müharibə tərəfdarı kimi göstərməyin yanlış olduğuma diqqət çəkilirdi.

İslam Birliyi təkcə yarım əsrdən bəri acı yaşayan Fələstini deyil, İsraili də xilas edər. İnşa etdiyi nəhəng divarlarla, əslində, özünü həbs edən İsrail İslam Birliyinin ədaləti və sülhsevərliyi ilə düşdüyü müəmmadan çıxacaq, bölgəyə asayiş və təhlükəsizlik hakim olacaq. Bu torpaqlar Osmanlı hakimiyyətində təxminən 400 il boyuna qardaşlığın və dostluğun məkanı olmuşdur. Musəvilər, xristianlar və müsəlmanlar bir arada qardaş kimi yaşayıblar. İstədikləri kimi ibadət edib, istədikləri kimi ticarət işləri ilə məşğul olublar. Keçmişdəki gözəlliyin dövrümüzdə də davam etməsi ancaq İslam Birliyinin qurulması ilə mümkündür.

Fələstin yəhudi, xristian və müsəlmanların sülh içində bir yerdə yaşaya biləcəkləri ərazi olmalıdır. Müsəlman idarəsindəki Fələstində əsrlər boyu təmin edilən asayişin bu gün də təmin edilməsi mümkündür.

Adnan Oktarin Tasca Müsahibəsi (21 Noyabr 2008)

Adnan Oktar: İslam Birliyi dediyimiz onsuz da beynəlxalq formadadır. Lakin biz buna qardaşlararası deyək. Qardaşlararası çalışma. Əlbəttə, türk dövlətlərinin hamısı ilə, bütün İslam ölkələri ilə əlaqə saxlamağa çalışırıq. Amma musəvi və xristianlar da Allahın bizə əmanətləridir. Mən onlara qarşı dərin şəfqət hiss edirəm və sevgi bəsləyirəm. Buna görə də mən istəyirəm ki, İslam Birliyində xüsusilə İsrail də olsun. Görsünlər ki, bu birlikdə onlara nə qədər hörmət qoyulur, nə qədər sevgi bəslənilir. Baxın, musəvilər hz.Musaya neçə min ildir sədaqət göstərirlər. Bu, çox gözəl bir şeydir. Məsələn, xristianlar hz.İsaya iki mindən ildən çoxdur sədaqət göstərirlər. Amma bilmirlər. Fərqində olmaya bilərlər. Quranı anlamamış ola bilərlər. Onları Quranın əleyhində çox qızışdırırlar. Lakin öyrəndikcə bir çox şeyi görməyə başladılar. Məsələn, təslis (üçləmə) inancının mənasız olduğunu anlamağa başladılar. Eyni zamanda musəvilər axirət inancının əhəmiyyətini yaxşı qavramağa başladılar. Tövratda var, amma çıxarıblar. Buna baxmayaraq, Tövratda axirət inancı görünür. Quranın təsiri ilə bu inancı gücləndirməyə başladılar. Bu adamlara Qurandan bəhs edildikcə heç olmasa şirk olan, yanlış olan yönlərini düzəldirlər. Yəni bu da böyük müvəffəqiyyət və gözəllikdir. Uca Allah ayədə buyurur ki, şeytandan Allaha sığınıram, gəlin ortaq kəlməyə gələk– Allahın birliyinə... Buna dəvət edirik, onlar da bizim qardaşımızdır. Onlar da qədim İslam dinidir, təhrif edilib dinləri, amma qədim İslam dinidir və onlar kitab əhlidirlər. Dolayısilə, ən az müsəlmanlar qədər sevgi və hörmətə, qorunmağa haqqı olan insanlardır. Onlar da asayiş və təhlükəsizlik içində olacaqlar.

Yəhudi Din Adamlarının Başlatdığı Sülh Üçün Oruc Çağırışı

İraq böhranının başlanğıcından etibarən dünyanın müxtəlif yerlərindən din adamları sülh üçün təşəbbüsdə çıxış etdilər. Bunlardan biri də “Şalom” adlı yəhudi sülh təşkilatının rəhbərlərindən ravvin Vaskovun başlatdığı sülh üçün oruc çağırışı idi. Dünyanın fərqli ölkələrindən fərqli məzhəb və inanclara mənsub onlarla din adamının bu çağırışa qatılması ilə üç İlahi dinin nümayəndələrinin müharibəyə qarşı olduqları bir daha sübut edildi. Çağırışda qısa şəkildə belə vurğulanırdı:

“Amerikalıları həqiqi sülhü axtarıb dua etmək üçün oruc tutmağa çağırırıq. Bizə sülhü və ədaləti əmr edən, bağışlayan Allahın adı ilə... Allah bizə sülhü axtarmağımızı və sülh üçün çalışmağımızı əmr edir. Böyük narahatlıq hissi ilə görürük ki, İraq hökuməti də, Amerika hakimiyyəti də Allahın bu əmrini əsas hədəf olaraq görmür... Allah bizə qonşularımızı sevməyimizi, əcnəbilərə yaxşı davranmağımızı və özümüz üçün istədiyimizi başqası üçün də istəməyimizi əmr edir... Allah bizdən acları doyurmağımızı, evsizlərə ev tapmağımızı, kasıbları geyindirməyimizi, dünyanın gözəlləşdirməyimizi, ruh və zehinlərimizə azadlıq verməyimizi istəyir... Allah bizə davranmadan öncə düşünməyimizi və dua etməyimizi əmr edir. Əsaslı dəlillər və aşkar sübutlar olmadan başlayan müharibənin başqalarına deyil, öz ailələrimiz də ölüm gətirəcəyini üzülərək qeyd edirik. Bu müharibə inancımızın müqəddəs saydığı bir çox məkanı ehtiva edən bölgəni alt-üst edəcək. Bu böyük təhlükəli zamanda Allaha sığınırıq...”

İstər İsraildə, istərsə də ABŞ-da yəhudilərin müsəlmanlarla sülh içində yaşaya biləcəyini və bu sülhün təmin edilməsi üçün hər iki tərəfin güzəştə getməsinin vacibliyini müdafiə edən çoxlu yəhudi var. Yəhudi sülh tərəfdarları İsrailin Fələstin xalqına qarşı tətbiq etdiyi zülm siyasətini qəti şəkildə pislədikləri kimi, İraq müharibəsinə də qarşı çıxmışdılar. ABŞ-da fəaliyyət göstərən “Tikkun” adlı yəhudi təşkilatının saytındakı bir məqalədə preventiv hücum anlayışının yanlışlıqları ortaya qoyulur. Üstdə sağ tərəfdə Tel-Əvivdə yəhudi və ərəblərin iştirakı ilə təşkil olunan müharibə əleyhinə nümayişlə bağlı xəbər göstərilib. “Yəhudilər niyə İraq müharibəsinə qarşı çıxmalıdırlar?” (Why Jews Should Oppose War on Iraq) başlığı altında ravvin Artur Vaskau tərəfindən yazılan məqalədə isə yəhudi dininin həqiqətdə hər cür zülm və aqressivliyə qarşı odluğunu vurğulayır.

1. Üstdə “Shalom” qrupu tərəfindən hazırlanan və səmimi olaraq iman edən yəhudilərin niyə müharibəyə qarşı çıxmalı olduqlarını açıqlayan elan görünür. Elanın başlığı: “Yəhudilər: “Xeyr”, –deyir... Niyə?” 2. Ravvin Vaskau 3. Aşağıda isə “Sülh üçün oruc” çağırışının mətni yerləşir.

Səddam Hüseynin Darvinist Ideologiyası

Səddam Hüseyn 1960-cı illərdə ərəb dünyasını bürüyən sosializmin yanlış yola sürüklədiyi insanlardan biridir.

Səddam Hüseyni iqtidardan salmaq İraq müharibəsinin əsas səbəbi kimi izah olunmuşdu. Şübhəsiz ki, səbəblərdən asılı olmayaraq, məsələnin müharibə yolu ilə həll edilməsi böyük yanlışlıqdır. Belə ki, müharibə əsnasındakı insan itkiləri müharibənin heç başlamamalı olduğuna əsas verir. Lakin digər tərəfdən Səddam Hüseynin də İraqa və bölgəyə zərər verdiyini, buna görə də hakimiyyətdən getməli olduğunu qəbul etmək lazımdır.

Səddam Hüseyn 1960-cı illərdə ərəb dünyasını bürüyən ərəb sosializmi cərəyanının yanlış yola sürüklədiyi insanlardan biridir. Ərəb sosializmi ifrat millətçilik və fanatik üçüncü dünya solçuluğunu birləşdirən və əsasən də Sovet İttifaqından dəstək alan hərəkat idi. Sovet İttifaqının Stalin rejimi və təlimi ərəb sosialistlərinin də ideologiyasına öz damğasını vurmuşdu. Buna görə də aqressiv, qəddar və davakar siyasət inkişaf etdirdilər. Səddam həmin ideologiyanın İraq təmsilçisi olan “BƏƏS” partiyasının aktiv nümayəndəsi idi. Gənclik illərində təşkilatlandırdığı “Cihaz Hanin” adlı terror şəbəkəsinin vasitəsilə BƏƏS-ə qarşı gələnlərə sui-qəsdlər hazırladı. BƏƏS-in 1963-cü ildəki ilk çevrilişindən sonra Səddamın hakimiyyətində “dindirilmə mərkəzi” qurulmuş və burada bir çoxlarına qorxunc işgəncələr verilmişdi. Səddamın yeni işgəncə üsulları təşkil etdiyi hamıya məlum idi.

İnandığı stalinist ideologiyanın təsiri ilə amansız şəxsiyyətə bürünən Səddam Hüseyn iqtidarda olduğu müddət boyu qəddar əməllərə əl atdı. 1980-ci ildə İranı işğal edərək 8 il davam edən qanlı müharibə başlatdı. 10 il sonra bu dəfə Küveyti işğal etdi. Ölkə daxilində də özünə qarşı gələnlərə vəhşi hərəkətlərlə qarşılıq verdi. 1988-ci ildə şimali İraqda Hələbçə şəhərinə kimyəvi silahlarla hücum edərək 5 min nəfərin faciəli şəkildə ölümünə səbəb oldu.

Bütün bunlar Səddamın İraqa başçılıq etmək vəsflərinin olmadığını göstərir. Ölkə başçısı öz xalqına sabitlik, xoşbəxtlik gətirməli, qonşularına və bütün dünyaya asayiş və sülh aşılamalıdır.

Bu gün Səddam hakimiyyətdə deyil, lakin müharibədən sonrakı illərdə qarşıya qoyulan məqsədlər böyük əhəmiyyət daşıyır. Yaxın Şərqdə daimi sülhün inşası üçün Səddamı bir növ canavar kimi göstərmək faydalı deyil. Onu şiddət və amansızlığa yönəldən ideologiya və şərtləri araşdırıb bunları düzəltmək lazımdır. Səddamı qanlı diktator edən tərəfdarı olduğu radikal BƏƏS ideologiyasıdır, eyni zamanda problemləri güc və hətta şiddət yolu ilə həll edilməsini müdafiə edən faşizm mədəniyyətidir. Bu ideologiyanın ərəb dünyasından təmizlənməsi üçün və bunun yerinə İslam əxlaqının tələb etdiyi mərhəmətli, insansevər və mədəni fərdlərin yetişməsi üçün əhatəli şəkildə təlim-təhsil və aydınlanma siyasəti yürüdülməlidir. Quran əxlaqının tam mənası ilə yaşandığı cəmiyyətlərdə heç vaxt belə problemlər ortaya çıxmaz. Bundan başqa, unutmaq olmaz ki, həmin radikal ideologiya təkcə Bağdadda deyil, dünyanın başqa yerlərində, hətta bəzən din adından da ortalığa çıxır. Bunun həll yolu isə gerçək din əxlaqının insanlara təsirli formada anladılmasıdır.

Sabitlik və Nizam İslam Birliyi Ilə Təmin Oluna Bilər

Radikal Bəəs ideologiyası Səddamın öz vətəndaşlarına qarşı belə son dərəcə zalım siyasət yürütməsinə səbəb olub. Lakin bu ideologiyanın zərərli təsirlərini ortadan tamamilə qaldırmaq üçün həmin ideologiyanın təlqinlərinə qarşı mədəni mübarizə aparılmalıdır.

İraq müharibəsinin Yaxın Şərqdə iri miqyaslı və uzun müddətli qeyri-sabitliyə səbəb olmaq ehtimalı çox yüksəkdir. Anlaşılan budur ki, İraq müharibəsinin başladığı dövrlərdə Amerika siyasətində təsirli olan bəzi çevrələr bu müharibəni İraqla məhdudlaşdırmayıb bütün Yaxın Şərqi, hətta Qafqaz və cənub-şərqi Asiyanı əhatə edən coğrafiyada yeni nizam qurmağı hədəfə alıblar. Həmin dövrdə Amerikada bəzi yüksək vəzifə tutanlar: “Lazım gələrsə, Amerika 40-50 ölkəyə qarşı hərəkətə keçə bilər”, –deyə ifadə etməklə bu çevrələrin planlarını bir daha ortaya qoyur.25 PNAC-ın qurucularından Uilyam Kristolun: “Amerika əhalisinin müharibəyə hazır olması hər zaman yaxşıya işarədir”26 , – sözü də bu anlayışın başqa nümunəsidir. Bütün bunlar, bəlkə də, həmin planı cızanların belə sonunu görməyə ömürlərinin çatmayacağı uzun müddətli müharibədir.

Bu müharibə dünyanı fəlakətə aparmaqla beynəlxalq nizamı alt-üst edər. Təkcə müharibə aparılan ərazilərdəki insanlara deyil, bütün bəşəriyyətə dərin təsir edər. Daha əvvəl də vurğuladığımız kimi, ABŞ və başqa dünya dövlətləri milli dəyərlərini ən yüksək səviyyədə qorumaq hüququna malikdirlər. Bu onlara təhlükəsizliklərini təmin etmək haqqı tanıyır. Ancaq o biri ölkələr kimi, dünyanın yeganə super gücü ABŞ da bu hüququndan elə istifadə etməlidir ki, beynəlxalq nizamı və sülhü qoruyub saxlasın. Ölkələrin milli təhlükəsizlik strategiyalarının beynəlxalq qanunlara uyğun olması özbaşına hərəkətlərə mane olmaq baxımından əhəmiyyət daşıyır. Bundan başqa, terrorizm kimi dünya asayişini təhdid edən ünsür qarşısında çoxtərəfli əməkdaşlıqlar və beynəlxalq ittifaqın təminatı müvəffəqiyyət gətirər. Şiddətə qarşı şiddət göstərilməməli, mülayim və demokratik güclər dəstəklənərək gərginlik azaldılmalı və münaqişələr sakit üslubda həll olunmalıdır. Unutmaq olmaz ki, 21-ci əsrin bütün millətlərin rifah və təhlükəsizliyin təmin olunduğu əsr olması üçün mütəmadi müharibə edərək güclü olanın haqlı və hakim olduğu dünya qurmaq məqsədindən daşınmaq lazımdır.

Zəngin yeraltı qaynaqlardan bütün millətlərin bərabər şəkildə yararlanması, dünya sülhünü təhdid edən ünsürlərin ortadan qaldırılması, iqtisadi sabitliyin təmin edilməsi, demokratik rejimlərin güclənməsi, insan haqları pozuntularının əngəllənməsi, diktatorların zülmlərinə son verməsi, yaşayış keyfiyyətinin yaxşılaşması təkcə ABŞ və qərb dövlətlərinin deyil, eyni zamanda bütün müsəlmanların da tələbidir. Bəzi strateqlər tərəfindən müdafiə edilən və müsəlmanları hədəf alan yanaşmalar bütün İslam dünyasına qarşı cəbhə almaq mənasını daşıyır ki, bu həm yersiz, həm də çox təhlükəli yanaşmadır. Dövrümüzdə dini yanlış şərh edənlər, bəzi xurafat və batil inancların təsiri ilə gerçək din əxlaqından tamamilə uzaqlaşıb radikal davrananlar təkcə İslam dünyasında deyil, xristian və yəhudi aləmində də mövcuddur və dünya barışına böyük zərər verirlər. Bu zərərin, həmçinin bütün radikal cərəyanların önünü kəsmək mədəni və səmimi dindar insanların ittifaqı ilə mümkündür. Beləliklə, müharibəni yeganə həll yolu kimi görənlərin, təhlükəsizliyin ancaq müharibə ilə təmin olunduğunu düşünənlərin təlqini təsirsiz hala gətirilər və daha çox qan və göz yaşının axmasına və maddi itkilərə səbəb olan hərəkətlər əngəllənmiş olar.

1. NTV MSNBC 23.04.2003 2. “Tercüman” qəzeti, 04.04.2003	3. “Yeni Şafak” qəzeti, 25.04.2003 4. “Star” qəzeti, 29.04.2003
ABŞ hakimiyyətində bəzi aqressiya tərəfdarları Yaxın Şərqdə sabitliyi müharibə yolu ilə təmin etmək istəyirlər. Buna görə müharibəni başqa bir müharibə əvəz edəcək, həmin sabitliyi təmin etmək hədəfi olduqca geniş coğrafiyanı müharibəyə sürükləyəcək. Halbuki İslam Birliyinin qurulması bu müharibələrin qarşısını alar, daimi nizam ancaq bu birlik sayəsində mümkündür.

Bu ittifaqın qurulması üçün qərblilər bütün ön mühakimələrini bir tərəfə qoyub İslam dünyasını daha yaxından tanımalı, müsəlmanlar da birlik qurub İslam dünyasının inkişafı üçün ortaq siyasət yürütməyə başlamalıdırlar. Hər iki tərəfin mədəniyyət və təhsil proqramları vasitəsilə qarşılıqlı yanlış anlaşılma problemi həll oluna bilər. Radikalizm, əslində, cəhalətdən qaynaqlanır. Bu təlim proqramları ilə Qərb dünyasının İslamı doğru-düzgün tanımaları təmin edilərkən, İslam dünyasındakı bəzi batil inanc və xurafatlar ortadan qaldırılar, bunun nəticəsində qarşılıqlı şəfqət meydana gələr. Şəfqət sülh və asayişin əsas düşməni olan kin və nifrəti yox etməklə sülh içində bir yerdə yaşamaq mədəniyyətinin inşa edilməsini təmin edər. Bunun sayəsində mədəniyyətlər qarşıdurmasını irəli sürənlərin iddialarının tam əksinə, mədəniyyətlərarası sülh yaşanar. Beləliklə də, insanlar mədəni sahələrdə bir-birilərindən yeni şeylər öyrənər, bu da öz növbəsində sosial inkişafa təkan verər.

Tarixdə yunanlar babilistanlılardan, finikiyalılar misirlilərdən, ərəblər yunanlardan, farslar orta asiyalılardan, bizanslılar ərəblərdən, qərbi avropalılar da ərəb və bizanslılardan təsirlənərək irəliləyiblər. Buna bənzər şəkildə, dövrümüzdə də mədəniyyətlər arasında əlaqələr qurularsa, bu, mənəvi zənginlik və inkişafın başlanmasına şərait yaradar.

Bu gün şəfqət mədəniyyətinin inkişafına qərbdə olduğu qədər İslam dünyasında da ehtiyac duyulduğu görünür. Zaman ərzində bəzi müsəlmanlar Quran əxlaqına və Peyğəmbərimizin (səv) sünnəsinə tamamilə zidd olduğuna baxmayaraq, digər din və millətlərdən insanlara pis davranmağı aşılayan mövhumatçı düşüncələrin təsirində qalırlar. Halbuki başda Peyğəmbərimizin (səv) dövrü olmaqla, tarix boyu İslam cəmiyyətləri ədalət və şəfqətin mərkəzi olublar. Keçən 1400 ilin tarixi digər ölkələrdə zülm görən xristian və yəhudilərin müsəlmanların mərhəmətinə sığınmalarının nümunələri ilə doludur. Buna görə də müsəlmanlar sülhə ən çox ehtiyac duyulan bu dövrdə Quranda əmr edilən əxlaqı və mübarək Peyğəmbərimizin (səv) həyatını əsas alaraq bütün dünya üçün nümunəvi model inkişaf etdirməlidirlər. Bu model İslam dünyasını öz dəyərləri əsasında nizama salıb inkişaf etdirəcək. Daha İslam coğrafiyasına sabitlik və demokratiya gətirmək iddiasında olan əcnəbilərin düşüncələrinə gərək qalmayacaq. Buna isə qurulacaq İslam Birliyi öndərlik edəcək.

Peyğəmbərimizin (səv) Kitab Əhlinə Qarşı Davranışı Bütün Müsəlmanlara Nümunə Olmalıdır

Allah əmin-amanlıq yurduna çağırır və istədiyini doğru yola yönəldir. (Yunis surəsi, 25)

Allah Quranda yəhudiləri və xristianları kitab əhli adlandırmış, müsəlmanların onlara qarşı münasibətinin necə olmasını detalları ilə bildirmişdir. İslamiyyətin zühurundan etibarən müsəlmanlarla kitab əhli arasında şəfqət və anlayış ön planda olmuşdur. Kitab əhli – hər nə qədər kitabları və bəzi inancları sonradan təhrif edilsə də – əsası uca Allahın vəhyinə dayanan bir çox əxlaqi dəyərə, haram və halal anlayışlarına sahibdir. Quranda müsəlmanlarla kitab əhli arasında hörmətə dayanan mədəni əlaqələrin qurulmasına təşviq edilir. Kitab əhlinin yeməyi müsəlmanlara, müsəlmanların da yeməyi onlara halaldır. Müsəlman kişilər kitab əhlindən olan qadınlarla evlənə bilərlər (Maidə surəsi, 5). Bu hökmlər müsəlmanlarla kitab əhli arasında yaxın qonşuluq əlaqələrinin və qohumluq bağlarının təsis edilə biləcəyini, hər iki tərəfin yemək dəvətlərini qəbul edə biləcəyini göstərir.

Müsəlmanlar üçün hər mövzuda olduğu kimi, bu mövzuda da ən gözəl nümunə Peyğəmbərimizdir. Hz.Muhəmməd yəhudi və xristianlara qarşı çox ədalətli və mərhəmətli davranmış, İlahi dinlərin mənsubları ilə müsəlmanlar arasında sevgiyə dayanan mühitin qurulmasını istəmişdir. Peyğəmbərimizin (səv) zamanında və ondan sonrakı dövrlərdə kitab əhlinin öz dinlərini istədikləri kimi yaşamaqlarına izin verəcək və camaat olaraq varlıqlarını davam etdirmələrini təmin edəcək müqavilələr bağlanmış və onlara təminat verilmişdir. İslamın ilk illərində məkkəli müşriklərin əziyyət və təzyiqlərinə məruz qalan müsəlmanların bir qismi Peyğəmbərimizin (səv) nəsihəti ilə Efiopiyanın xristian kralı Nəcaşiyə sığınmışdılar. Peyğəmbərimizlə (səv) birlikdə Mədinəyə hicrət edən möminlər isə Mədinədə yaşayan yəhudilərlə sonradan gələn bütün nəsillərə nümunə təşkil edən ortaq mühitdə yaşamaq modeli inkişaf etdirmişdilər. İslamın yayılması dövründə də Ərəbistandakı yəhudi və xristian topluluqlarına göstərilən tolerantlıq müsəlmanların kitab əhlinə qarşı şəfqət və ədalətinin əhəmiyyətli nümunəsi olaraq tarixə keçmişdir.

Məsələn, Peyğəmbərimiz (səv) xristian İbn Harris bin Kab və dindaşlarına yazdırdığı müqavilə mətnində “Şərqdə və qərbdə yaşayan bütün xristianların dinləri, kilsələri, canları, namusları və malları Allahın, Peyğəmbərin və bütün möminlərin himayəsindədir. Xristianlıq dinində olanlardan heç kim İslamı qəbul etmək üçün məcbur edilə bilməz. Xristianlardan kimsə hər hansı cinayət və ya haqsızlığa məruz qalarsa, müsəlmanlar ona yardım etmək məcburiyyətindədirlər” maddələrini əlavə etdikdən sonra aşağıdakı ayəni oxumuşdur:27

... Kitab əhli ilə ən gözəl tərzdə mübahisə edin və deyin: “Biz həm özümüzə nazil olana, həm də sizə nazil olana iman gətirdik. Bizim də məbudumuz, sizin də məbudumuz birdir. Biz yalnız Ona itaət edirik”. (Ənkəbut surəsi, 46)

Rəsulullahın (səv) kitab əhlinin toy məclislərinə qatıldığına, xəstələrini ziyarət etdiyinə və onlara hədiyyə verdiyinə dair rəvayətlər mövcuddur. Hətta Nəcran xristianları ziyarətə gələndə hz.Muhəmməd əbasını sərib onların oturmasını istəmişdir. Peyğəmbərimizin (səv) misirli xristian Mariyə (rə) ilə evlənməsi də bu anlayışın nümunələrindən biridir. Peyğəmbərimizin (səv) vəfatından sonra da müsəlmanların kitab əhlinə qarşı göstərdikləri gözəl əxlaq hz.Muhəmmədin (səv) şəfqətinə əsaslanır.

Cənab Adnan Oktarin “The Gulf Today” Qəzetinə Müsahibəsi (2 Noyabr, 2008)

Adnan Oktar: Musəvilər peyğəmbər soyudur. Bizim öz peyğəmbərlərimizin nəvələridir. Hz.Musanın şəriətinə tabedirlər. Həmin şəriəti, yəni o dini indiyə qədər yaşayaraq davam etdiriblər. Dolayısilə, peyğəmbər soyundan olan o tərtəmiz insanları dövlətsiz qoymaq, millətsiz hala gətirməyə çalışmaq, torpaqlarından qovmaq, onlara yaşamaq hüququ verməmək ağıllı və vicdanlı hərəkət deyil. Müsəlman şəfqətli və mərhəmətlidir. Əlbəttə, onlar da bizim qardaşlarımızdır, yaşamaq haqları vardır. Birinci sinif insanlardır, o bölgədə istədikləri kimi yaşamalıdırlar. Ticarətlə məşğul olsunlar, elm və sənətlə məşğul olsunlar. Yəni nə üçün onlar oradan qovulsun və niyə narahat yaşasınlar? Yaxud da sakit həyat haqları əllərindən alınsın? Bunu heç bir düşüncəli insan etməz, mən də qəbul etmirəm. Əlbəttə, xoşbəxt olsunlar, həyat zəmanətləri olsun. İslam Birliyində bolluq və bərəkət içində yaşayacaqlar. Quranın hökmü açıqdır, Peyğəmbərimizin (səv) sünnəsi ortadadır. Peyğəmbərimizin dövründə kitab əhli çox rahat yaşayırdı, bəni-İsrail çox rahat yaşayırdı. O zaman onlar Qüdsdə yaşayırdılar, İsrail bölgəsində yaşayırdılar. Xoşbəxt idilər, Peyğəmbərimiz (səv) onlara qarşı çox şəfqətli davranırdı. Musəvilərdən qız almaq olar, onlarla evlənmək olar. Onların kəsdiyini yemək olar, süfrələrində oturmaq, evlərinə getmək olar. Bunlar Peyğəmbərimizin (səv) dövründə olmuşdur. Eyni şey xristianlara da aiddir. Bilirsiniz, Peyğəmbərimizin (səv) xanımlarından biri xristian idi. Hansı ki bizim anamızdır, yəni hörmət və sevgi ilə andığımız mübarək insandır. Bunu təkcə musəvilər üçün demirəm, eyni zamanda xristianlara da aiddir.

Müsəlmanlar Kitab Əhlinə Qarşı Şəfqətli və Ədalətli Olublar

İçərilərindən zülm edənlər istisna olmaqla kitab əhli ilə ən gözəl tərzdə mübahisə edin və deyin: “Biz həm özümüzə nazil olana, həm də sizə nazil olana iman gətirdik. Bizim də məbudumuz, sizin də məbudumuz birdir. Biz yalnız Ona itaət edirik”. (Ənkəbut surəsi, 46)

Xristianlıq Fələstin torpaqlarında doğulmuş, lakin dövrün qəddar hakimiyyətləri ucbatından daha çox bugünkü Suriya və İraq bölgəsində yayılmışdı. Peyğəmbərimizin (səv) İslamı təbliğ etməyə başladığı dövrlərdə Ərəbistan yarımadasının cənubunda da müxtəlif yəhudi və xristian qəbilələri var idi. Dolayısilə, İslamın zühurundan etibarən müsəlmanlar yəhudi və xristianlarla daim əlaqədə oldular.

İslamın yayılıb güclənməsi ilə yanaşı, bölgədə yaşayan kitab əhli müsəlmanların idarəsi altına girdi. Bu dövrdə kitab əhli ilə müsəlmanlar arasında anlayış və şəfqətə əsaslanan quruluş davam etdi. Peyğəmbərimizin (səv) dövründə xristian və yəhudi qəbilələri ilə müxtəlif müqavilələr bağlanmış, bu topluluqlara öz varlıqlarını və haqlarını təminat altına alan müxtəlif sənədlər (amannamələr) verilmişdir. Xristian qəbilələrdən cerbalı və ərzuhlulara verilən həmin təhlükəsizlik sənədləri bunun nümunələrindən biridir. Bu sənədlər müsəlmanların idarəsinə daxil olan və ya İslamın hakimiyyətini tanıyan kitab əhlinin hüquqi, dini və sosial haqlarını zəmanətə götürürdü. Hər hansı problem ortaya çıxdıqda bu sənədlər əsasında hərəkət edirdilər. Məsələn, tarixi bilgilərə görə, dəməşqli xristianlar bir dəfə problemlə qarşılaşmış, onlara verilən müqavilə sənədini dövrün xəlifəsi hz.Ömərə təqdim etməklə öz haqlarını tələb etmişdilər.28

Bu nümunədə olduğu kimi, hz.Muhəmmədin vəfatından sonra onun yerinə gələn xəlifələr də Peyğəmbərimiz (səv) kimi Allahın ədalətini yerinə gətirmək mövzusunda həssas davranmışdılar. Fəth edilən ölkələrdə həm oranın yerli xalqı, həm də yeni gələnlər sülh və təhlükəsizlik içində yaşamışdılar. İlk xəlifə hz.Əbubəkrin Suriya səfəri əsnasında verdiyi bir təlimat Quran əxlaqının bir nümunəsini təşkil edir:

“Ey insanlar, ürəkdən əməl edəcəyiniz on qayda təyin edirəm: xəyanət etməyin və haqq yoldan ayrılmayın. Uşaqları, qadınları və yaşlıları öldürməyin. Xurma ağaclarını məhv etməyin və başqa meyvə ağaclarına da toxunmayın. Dəvələrdən, sürülərdən heç bir heyvanı öldürməyin, özünüz üçün saxlayın. Həyatını axirətə həsr edən adamlarla qarşılaşacaqsınız, onlarla da işiniz olmasın. Fərqli yeməklərə dəvət edən insanlarla qarşılaşacaqsınız; yeyin-için, fəqət Allahın adını anmağı unutmayın”.29

İslamın sürətlə yayılması, qısa müddət ərzində xristianların sıx yaşadığı və Bizans İmperiyasının iki əhəmiyyətli əyaləti olan Suriya və Misirin, həmçinin Sasanilərin hakimiyyətindəki İraqın müsəlmanların idarəsinə keçməsini təmin etdi. Bu dövr kitab əhlinin müsəlmanların ədalətinə və mərhəmətinə daha yaxından şahid olduqları dövr idi. İslamın hakimiyyətinə girən heç bir bölgədə kitab əhlinə din dəyişdirməyi və ya adət-ənənələri bir kənara qoymağı deyən olmadı və bu barədə heç kimə təzyiq də edilmədi. Belə ki, Romanın katolik və ya Bizansın ortodoks kilsələri tərəfindən əsrlərlə təzyiq altında saxlanan xristian məzhəbləri müsəlman fəthlərini qurtuluş kimi görürdülər və müsəlmanların hakimiyyətində olmağa üstünlük verirdilər. Qərbli tarixçi Filip K. Hittiyə görə:

“İslamın hakimiyyətində Şərq min illər boyu davam edən Qərb hakimiyyətindən oyandı və özünü ifadə etmək imkanı tapdı. Bundan başqa, bu yeni fatehlər (müsəlmanlar) tərəfindən istənilən vergi keçmişdəkilərin istədiklərindən çox az idi və fəth edilən xalqlar dini ayinlərini daha sərbəst şəkildə yerinə yetirməyə başladılar”.30

Xristianlıq tarixi üzrə tədqiqatçı Samuel H.Moffetə görə isə:

“İlk xəlifələrin zamanında və daxili çəkişmələrin davam etdiyi qarışıq dövrlərdə belə hər hansı müharibədəki fövqəladə durumlardan başqa, (müsəlmanlar tərəfindən) fəth edilən Bizans və fars torpaqlarında yaşayan xristianlara xoş münasibət bəslənirdi.”31

Ey iman gətirənlər! Allah xətrinə ədaləti qoruyan şahidlər olun. (Hər hansı bir) camaata qarşı olan kin-küdurət sizi ədalətsizliyə sövq etməsin. Ədalətli olun! Bu, təqvaya daha yaxındır. Allahdan qorxun! Şübhəsiz ki, Allah nə etdiklərinizdən xəbərdardır. (Maidə surəsi, 8) Həqiqətən, Allah sizə əmanətləri sahiblərinə qaytarmanızı və insanlar arasında hökm verərkən ədalətlə hökm vermənizi əmr edir. Allahın sizə verdiyi bu öyüd-nəsihət necə də gözəldir! Şübhəsiz ki, Allah eşidəndir, görəndir... (Nisa surəsi, 58)

İslam hakimiyyətindəki kitab əhlinin sosial və dini həyatı tədqiq olunduqda ortaya bu mənzərə çıxır:

İslam torpaqlarında tam mənada inanc azadlığı var idi. Heç kim dinini tərk etməyə məcbur edilmirdi, eyni zamanda bu topluluqlardan üsyan edənlərə yenidən hakimiyyət altına alındıqlarında belə eyni hürriyyət tanınırdı. İslam hakimiyyəti patriarx seçimləri, dini öndərlərin təyin edilməsi kimi əhəmiyyətli məsələlərdə belə – bir neçə istisnadan başqa – müdaxilə etməmiş, üstəlik, buna dair müxtəlif müqavilələr bağlanmışdı. Həmin topluluqlar öz dillərindən həm özəl həyatlarında, həm də ibadətlərində istədikləri kimi istifadə edirdilər. Məsələn, Bizans kilsəsindən ayrılan nəsturilər öz istəkləri ilə yunan dilindən imtina edib assur dilini seçmişdilər. Bununla yanaşı, monastırlar başda olmaqla, xüsusi dini təhsil verən qurumlar da öz muxtar quruluşlarını qoruyub saxlamışdılar.

... Kitab əhli içərisində haqdan möhkəm yapışan bir camaat vardır ki, onlar gecələri səcdəyə qapanıb Allahın ayələrini oxuyurlar. Belələri Allaha, axirət gününə iman gətirir, yaxşı işlər görməyi buyurur, pis əməlləri qadağan edir və xeyirxah işlər görməyə tələsirlər. Məhz onlar əməlisalehlərdəndirlər. (Ali-İmran surəsi, 113-114)

Eyni şəkildə, müsəlman idarəçilər digər dinlərə mənsub ibadətxanaları həssaslıqla qorumuşdular. Fəthlər zamanı ibadət yerlərinə toxunmamışdılar. Peyğəmbərimizdən (səv) etibarən sinaqoq və kilsələrin qorunacağına dair verilən təminatlar kitab əhli ilə bağlanan müqavilələrin əsas hökmləri idi. İlk dövrlərdə bağlanan müqavilələrdə maddə halında o da göstərilirdi ki, müsəlmanlar səyahət zamanı yolüstü monastırlarda qalıb dincələ bilərdilər. Bu da müsəlmanların kitab əhli ilə münasibətlərini qarşılıqlı hörmət əsasında davam etdirdiklərinə dair işarədir. Bundan başqa, dağılan kilsələrin bərpasına, yeni sinaqoq və monastırların inşa edilməsinə də həmişə izin verilmişdir. Məsələn, Mədainin kənarında yerləşən və Patriarx Mar Amme tərəfindən yandırılan “Sergius” monastırı hz.Ömərin dövründə yenidən inşa edilmişdir. Buna Misir valisi Ükbənin nəsturilərin tikdiyi monastıra köməklik göstərməsi, Müaviyə dövründəki Urfa kilsəsinin təmiri, İsgəndəriyyədəki “Marcos” kilsəsinin inşası kimi bir çox nümunə sayıla bilər. Dövrümüzdə Fələstin, Suriya, İordaniya, Misir və İraq torpaqlarında yerləşən kilsə və sinaqoqların hələ də varlığını qoruyub saxlaması müsəlmanların digər dinlərə olan hörmətinin bir göstəricisidir. Bu gün xristianlar tərəfindən əhəmiyyətli ziyarət məkanlarından biri kimi qəbul edilən Tur dağındakı Sina monastırı və bu kilsənin düz yanındakı məscid müsəlmanların şəfqətinin başqa nümunəsidir.

Allah sizə əmanətləri öz sahiblərinə qaytarmanızı və insanlar arasında hökm etdiyiniz zaman ədalətlə hökm etmənizi əmr edir. Həqiqətən, Allahın bununla sizə verdiyi öyüd necə də gözəldir! (Nisa surəsi, 58)

Müsəlmanların bu şəfqəti, heç şübhəsiz, Quran əxlaqına əsaslanır. Quranda monastır, kilsə və sinaqoqlardan bəhs edilir, bu ibadət yerlərinin qorunmasına diqqət çəkilir. Ayədə belə xəbər verilir:

... Əgər Allah insanların bir qismini digər qismi ilə dəf etməsəydi, sözsüz ki, içərisində Allahın adı çox zikr olunan monastırlar, kilsələr, məbədlər və məscidlər dağılıb gedərdi. Allah Ona yardım edənlərə, şübhəsiz ki, yardım edər... (Həcc surəsi, 40)

Kitab əhli adət və inanclarının önəmli hissəsi sayılan bayramlarını da müsəlmanların hakimiyyətində istədikləri şəkildə və istədikləri məbəddə qeyd etmiş, hətta bəzən müsəlman idarəçilər də onlara qatılmışdılar. III Nəsturi patriarxının fəthlərdən sonra dostuna yazdığı məktub müsəlman idarəçilərin kitab əhlinə qarşı mərhəmətini və şəfqətini bir xristianın anlatması baxımından gözəl nümunədir:

“Ərəblər... bizə heç zülm etmədilər. Həqiqətən də, onlar dinimizə, din böyüklərimizə, kilsə və monastırlarımıza hörmətlə yanaşdılar...”

İslam liderləri həm kitab əhlinin dini inanclarına hörmət edir, həm onlara azadlıq verir, həm də onlara qarşı çox ədalətli davranırdılar. Müsəlman liderlərin ədalət anlayışı elə idi ki, kitab əhlinin öz məhkəmələri olsa da, onların bir çoxu hüquqi məsələlərdə İslam məhkəmələrinə üz tuturdular. İslam məhkəmələrinə üz tutanların sayı o həddə çatmışdı ki, Nəsturi patriarxı Timoti xristianları xəbərdar etmək məcburiyyətində qalmışdı. Fəth edilən ərazilərdə yaşayan kitab əhli əsir sayılmırdılar, onlara “zimmi” adı verilmişdi. Bununla da hüquqi status qazanmışdılar. Zimmilik cizyə adı verilən müəyyən miqdar vergi ödəyən və müsəlman idarəsini tanıyan qeyri-müsəlmanlara verilən status idi. Buna bağlı olaraq can və mal güvənlikləri təmin edilir, din və vicdan azadlığından faydalanırdılar. Eyni zamanda əsgərlikdən də azad idilər. Bundan başqa, aralarındakı problemləri öz qanunları əsasında həll edirdilər, hətta lazım gəldikdə ödədikləri cizyə də geri qaytarılırdı. Tarixçilərin böyük qismi zimmilərin dövrün şərtlərinə görə çox ədalətli şəkildə idarə olunduqlarını qəbul edirlər. Məşhur tarixçi Bernard Luis bu barədə belə deyir:

“...Onların (zimmilərin) vəziyyəti qərbi Avropada kilsədən ayrı düşünənlərin vəziyyətindən çox yaxşı idi. Zimmilər dinlərini sərbəst şəkildə yaşamaq haqqına sahib idilər. İnanclarından dolayı əsla sürgün və ya edam cəzasına məruz qalmırdılar.”32

Cənab Adnan Oktarin “Akhaber” Saytina Müsahibəsi (2 Noyabr 2008)

Adnan Oktar: Bizim bəhs etdiyimiz İslam Birliyi sevgiyə əsaslanır, irqçilikdən və böyüklük iddiasından uzaqdır. Böyük olan Allahdır, biz quluq. Bu, bütün millətləri sevən, onları qoruyub saxlayan, xristianlara və musəvilərə qucaq açan, onları İslam Birliyinə daxil etmək üçün can atan düşüncədir. İsrailin də İslam Birliyinə girməsini istəyirik. Bizim kəraim yəhudilərindən çoxlu türk qardaşımız var. Heç türk olmasalar belə, hz.Musanın, hz.İbrahimin övladlarıdır, yəni peyğəmbər nəslidirlər. Biz onların alınlarından öpürük. Yetər ki, halal-harama diqqət etsinlər, peyğəmbərlərə, mələklərə hörmətləri davam etsin. Elə olandan sonra onsuz da elə bir fərqliliyimiz yoxdur, inşaAllah.

Cənab Adnan Oktarin “Azernews” Saytina Müsahibəsi (23 Oktyabr 2008)

Adnan Oktar: Müsəlmanların arasında xristianlar və musəvilər də qardaş kimi qəbul edilir. Yəni onlara kitab əhli gözü ilə baxırıq, sevgi ilə yanaşırıq. Onlar İslam Birliyinin bir hissəsidir. Məsələn, İsrail də İslam Birliyinin bir parçasıdır. Çünki musəvi dini də qədim İslam dinidir, əlbəttə, İslam gəlincə əsil din İslam olmuşdur, o hökmü qalxmış olur. Yəni əsas din İslam olmuş olur. İndi Peyğəmbərimizin (səv) gətirdiyi din əsasdır. Lakin onların o şəriətə tabe olmasını, o dinə tabe olmasını Quran qəbul edir. Allah kitab əhlinin olacağını deyir. Onları İslama çağırırıq, lakin müsəlman olmasalar da, kitab əhlidirlər. Yəni hökm baxımından. Çünki hz.Musanın şəriətinə sədaqət göstərib buna davam edirlər. Xristianlar da hz.İsanın dininə sədaqət göstərirlər. Ona bağlı şəkildə də onun ümməti kimi davam edirlər. Biz bunlara kitab əhli deyirik. Müsəlmanlar onlarla evlənə bilər, qızlarını ala bilər. Yeməkləri, kəsdikləri yeyilər bilər. Məsələn, musəvilərin kəsdikləri əti yeyə bilərsən. Onlara qonaq gedə, söhbət edə bilərsən. Evində də qala bilərsən. O da sənin evinə gələ bilər. Bu, nə deməkdir? Yaxın dostluq və qardaşlıq deməkdir. Əgər bir insan evlənirsə, onu evlənib evinə gətirirsə, həyat yoldaşı deyilmi? Bu, çox möhkəm dostluq və qardaşlıq bağıdır. Xristianlar da İslam Birliyinin bir hissəsidir. İstəyən İslam Birliyinə girə bilər. Dəvət edilər, istəyərsə, rahat şəkildə girər. Yəni bu, sevinc hissi ilə qəbul edilər.

Peyğəmbərimiz (səv): “Hər kim zimmiyə zülm edib ona daşıya bilmədiyi yük yükləyərsə, onun düşməniyəm”, – deyərək zimmilərə qarşı necə davranmaq lazım olduğunu möminlərə bildirmişdir. Müsəlmanlar bu əxlaqa uyğun olaraq öz hakimiyyətində olan qeyri-müsəlmanların qorunmasını özlərinə borc bilmişdilər. Bizans ordusuna qarşı aparılan bir müharibədə İslam ordularının onları lazımi kimi qoruya bilmədiyi vəziyyət yarandıqda müsəlmanların aldıqları cizyəni xalqa geri qaytarmağı Peyğəmbərimizin (səv) öyrətdiyi gözəl əxlaq nümunələrindən biridir.33 Müsəlmanların zimmi xalqa göstərdikləri şəfqətin başqa bir nümunəsi də hz.Ömərin yaşlı bir zimmiyə söylədiyi: “Gəncliyində səndən cizyə alıb qoca vaxtında səni tərk etmək olmaz”, – sözləridir.34 Qeyri-müsəlmanlardan cizyə alıb müsəlmanlardan almamaq haqsızlıq kimi qəbul edilməməlidir. Çünki müsəlmanların əsgərlik vəzifəsi var idi, amma qeyri-müsəlmanlar bundan azad idilər.

... Hamısı Allaha, Onun mələklərinə, kitablarına və elçilərinə iman gətirdilər. (Onlar dedilər): “Biz Onun elçiləri arasında fərq qoymuruq!” Onlar dedilər: “Eşitdik və itaət etdik! Ey Rəbbimiz! Səndən bağışlanma diləyirik, dönüş də yalnız Sənədir!” (Bəqərə surəsi, 285) Həqiqətən, kitab əhlindən elələri də var ki, Allaha müti olaraq həm Allaha, həm sizə nazil edilənə, həm də özlərinə nazil edilənə iman gətirir, Allahın ayələrini ucuz qiymətə satmırlar. Onların öz Rəbbi yanında mükafatları vardır... (Ali-İmran surəsi, 199)

Müsəlmanlarla yəhudilər və xristianlar əsrlər boyu eyni şəhərlərdə, hətta eyni məhəllələrdə güvənlik içində yaşayıblar. Kitab əhli mənsubları müsəlmanların hakimiyyəti altında olan torpaqlarda istədikləri kimi ticarətlə məşğul olmuş, müxtəlif peşələrə yiyələnməklə dövlət rəhbərliyində, hətta sarayda belə vəzifə tutmuşdular. Fikir azadlığı, elm və mədəniyyət həyatlarının bir parçası idi və dövrümüzə qədər gəlib çatan əsərlərin müəllifi olublar. Sosial haqlarından istifadə etmək üçün onlara heç bir maneə yaradılmamışdı. Eyni dövrlərdə Avropada fərqli din və məzhəblərə mənsub şəxslərin cəmiyyətdən tamamilə təcrid olunduqları, hətta öldürüldükləri, həmçinin fərqli fikirlər ehtiva edən kitabların kütləvi şəkildə yandırıldığı göz önündə tutularsa, İslam hakimiyyətinin təmin etdiyi azadlıq və rahatlıq daha yaxşı anlaşılar.

Bütün bunlar Allahın Quranda iman edənlərə əmr etdiyi əxlaqın tələbidir. Quran əxlaqını tətbiq edən müsəlmanların hakimiyyəti altındakı torpaqlara daim təhlükəsizlik və sülh hakim olmuşdur. Xalqın xoşbəxtliyinin və rifahının əsas alındığı bu sistemlər quruluşu ilə özlərindən sonra gələn bir çox nəslə nümunə təşkil ediblər. Həmçinin bu gün İslam dünyasının əsas ehtiyacı Quran əxlaqına yönəlmək və Peyğəmbərimizin (səv) yolunu izləməkdir.

Bütün tarixi həqiqətlər əhəmiyyətli mövzuya işarə verir: İslam dünyasının Quran əxlaqını əsas alaraq yenidən formalaşması təkcə müsəlmanlar üçün deyil, həm bu torpaqlarda yaşayan digər dinlərə mənsub cəmiyyətlərə, həm də İslam dünyasından kənar mədəniyyətlərə, məsələn Qərb dünyasına faydalıdır.

Quran əxlaqını əsas alan güclü dövlətlərin varlığı Qərb dünyasının İslam coğrafiyasına dair narahatlıqlarını tamamilə ortadan qaldırar, dünya sülhünün təməl əsaslarından biri olar.