41-60: Sorular ve Cevaplar

41- Reinkarnasiya Nə Deməkdir?

Reinkarnasiya əsli olmayan batil inancdır. Dini inancı olmayan insanların şüur altında "öldükdən sonra yox olma narahatlığı"nın bir nəticəsi olaraq, ya da dini inancı zəif olan insanların öldükdən sonra axirətə getmə qorxularının bir nəticəsi olaraq ortaya çıxmışdır. Hər iki sinif üçün də öldükdən sonra təkrar dünyaya gəlmək özlərinə görə cazibədar bir vəziyyətdir.

Halbuki, Qurandakı bir çox ayədə insanın imtahan edildiyi tək bir dünya həyatının olduğu vurğulanır. Həmçinin, ayələrdə ölümdən sonra dünyaya dönüş olmadığı da bildirilir. Bir ayədə insanın yalnız bir dəfə öləcəyi belə xəbər verilir:

Onlar orada ilk ölümdən başqa heç bir ölüm dadmayacaqlar. Allah onları Cəhənnəm əzabından qorumuşdur (Duxan surəsi, 56)

42- Ölüm Yox Olmaqdırmı?

Ölüm insanlar üçün yox olmaq deyil, əbədi olan, həqiqi olan axirət yurduna bir keçiddir. Ölümlə birlikdə dünya mühiti və bu mühitdə olan bədənlə əlaqə kəsilir. İnsanın bədəni ilə ruhunun əlaqəsi kəsilib, ruhu axirətdəki görünüşlərlə təmasda olmağa başladıqda, yəni insan öldükdə, gözünün önündəki pərdə qalxar və ölümün sandığı kimi bir yoxluq olmadığını anlayar. Hər gün yuxudan oyanaraq günə başladığı kimi, öldükdən sonra da dirilərək axirət həyatını yaşamağa başlayır. " Dirildən də, Öldürən də Odur. O, bir şeyin olmasını istədikdə ona ancaq: “Ol” – deyir, o da olur. " (Mömin surəsi, 68) ayəsiylə xəbər verildiyi kimi, insanların axirətə keçişi Allahın tək bir "Ol" deməsiylə olar.

43- Ölüm Anında Nələr Yaşanır?

Yoxsa günah qazananlar onları həyatda olduğu kimi, ölümlərindən sonra da iman gətirib yaxşı işlər görənlərlə eyni tutacağımızı güman edirlər? Nə pis mühakimə yürüdürlər! (Casiyə surəsi, 21)

İnsanın ölümünün necə baş verdiyi Quranda təfərrüatlı olaraq təsvir edilmişdir. Quranda təsvir edilən ölüm, bədənin tibbi cəhətdən ölümündən fərqlidir. Quranda ölüm anında öləcək adam tərəfindən görünən, amma digər insanlar tərəfindən görünməyən bəzi hadisələrin reallaşdığı xəbər verilir.

Məsələn, Allahın varlığını təqdir edə bilməmiş, inkarçı bir insan, yuxusu əsnasında rahat bir şəkildə ölmüş kimi görünə bilər. Halbuki, əslində o anda başqa bir aləmə keçən ruhu, böyük ağrılar içində ölümü dadır. Ya da tam tərsinə, acı çəkdiyi sanılan bir möminin ruhu, əslində ayələrdə bildirildiyi kimi bədənindən mələklər tərəfindən gözəlliklə alınr.

İnkarçılarla iman edənlərin ölümləri əsnasında yaşadıqları hadisələr də bir-birindən tamamilə fərqlidir. Ayələrdə inkarçıların ölüm anında;

-Arxalarına və üzlərinə vurularaq canlarının alınacağından,

-Şiddətli sarsıntılar hiss edəcəklərindən,

-Mələklərin əbədi əzablarını müjdələyəcəklərindən,

-Canlarının bədənlərindən parçalanarcasına çıxarılacağından bəhs edilir.

Möminlərin isə;

-Ruhları bədənlərindən yumşaq bir şəkildə çəkilib alınacaq.

-Mələklər tərəfindən gözəlliklə və salamla qarşılanacaqlar.

-Mələklər cənnətlə müjdələyərək canlarını alacaq.

44- Kainat Da Ölümlüdürmü?

Allah Quranda kainatdakı bütün yaradılmışların xaricində kainatın da ölümünün olduğunu bildirir. Bütün heyvanlar ölər, bitkilər ölər, insanlar ölər. Planetlər də ölər, ulduzlar və Günəş də ölər. Bütün maddi varlıqlar qiyamətlə birlikdə ölər, yox olar. Kainatın ölümü olan qiyamət, insanın daha əvvəl heç qarşılaşmadığı qədər böyük bir hadisədir. Quranda qiyamət günü belə bildirilir:

O: “Qiyamət günü nə vaxt olacaq!” – deyə rişxəndlə soruşur.

Gözlər bərələ qalacağı,

ay tutulacağı

və günəşlə ayın qovuşacağı zaman –

o gün insan deyəcəkdir: “Hara qaçaq?

Xeyr, o gün pənah aparılacaq yer tapılmayacaq.

O gün qayıdış ancaq sənin Rəbbinə olacaqdır.

O gün insana əvvəllər etdiyi və sonraya saxladığı əməlləri barədə xəbər veriləcəkdir. (Qiyamət surəsi, 6-13)

45- Qiyaməti o günə qədər yaşamış hər kəs görəcək, yoxsa yalnız o an yaşayanlar görəcək?

Qiyamət Surun üfürülməsiylə birlikdə başlayır. Böyük bir sarsıntı və qulaqları partladarcasına gələn bir gurultuyla birlikdə yer üzündəki bütün insanlar qorxunc bir fəlakətlə qarşılaşacaqlarını anlayarlar. Yer və göy parça-parça edilər və bütün maddi kainat ölər. Yer üzündə canlı heç bir varlıq qalmaz. Sur ikinci dəfə üfürülməsiylə birlikdə insanlar dirilirlər və məzarlarından çıxarlar. (Zumər surəsi, 68)

Bu dirilişdən sonra baş verən hadisələrə yaradılmış olan bütün insanlar şahid olarlar.

Ancaq Allah qiyamət gününün qorxusundan möminləri təhlükəsizlik və dhüzur içində tutacağını bildirmişdir:

Hər kim yaxşı əməllə gəlsə, ona daha yaxşısı (Cənnət) verilər. Onlar o gün dəhşətli qorxu hissindən uzaq olarlar. (Nəml surəsi, 89)

46- Hesab Günündə Necə Bir Sorğulama Olacaq?

Hesab günündə hər kəs tək başına sorğu-sual olunacaqdır. Hesab günü insana dünya həyatı boyunca etdiyi hər şey, heç bir şey əksiklik olmadan göstəriləcək. "… Bir xardal dənəsi ağırlığında olsa da, bir qayanın içində, yaxud göylərdə və ya yerin dibində olsa da, Allah onu aşkar edər. Həqiqətən, Allah Lətifdir, Xəbərdardır." (Loğman surəsi, 16) ayəsində də bildirildiyi üzrə insanın etdiyi heç bir şey gizli qalmayacaq. Bir insan dünya həyatında etdiklərini unuda bilər, ancaq Allah heç unutmaz və hesab günündə insanın önünə gətirər. Hesab günündə hər kəsin əlinə əməl dəftərləri verilər. Eyni zamanda insanların yaxşılıqlarını və pisliklərini ölçən həssas tərəzilər də ortaya qoyulmuşdur və bu hesabda zərrə qədər belə kimsəyə bir haqsızlıq edilməz. Hesab əsnasında insanın eşitmə və görmə duyğuları və dəriləri əleyhinə şahidlik edəcək və dünya həyatında etdiklərinə şahid olanlar da şahid olaraq gətiriləcəklər. İnkarçılar çətin sorğu-sualdan sonra cəhənnəmə göndəriləcəklər. Möminlər üçün isə asan bir hesab olacaq və sorğu-sualdan sonra sevinc və qurtuluşun coşğusuyla cənnətə girəcəklər.

47- Hesab Günündə Insanlar Bir-Birlərinin Günahlarını Yüklənə Bilərmi?

Allah Quranda bizə, hesab günündə hər kəsin öz etdiklərindən sorğuya çəkiləcəyini bildirmişdir. Dünyada etmiş olduqları, hər kəsə tək-tək göstəriləcək və Allahın icazəsi istisna olmaqla heç kim digərinə kömək edə bilməyəcək. Allah bu həqiqəti Quranda belə xəbər verir:

Heç bir günahkar başqasının günah yükünü daşımaz. Yükü ağır olan kimsə öz yükünü daşımaq üçün başqasını köməyə çağırsa və çağırdığı kimsə yaxın qohumu olsa belə, o yükdən heç nə daşınmaz... (Fatir surəsi, 18)

48- Bir Insan Axirətdə Həqiqətləri Gördüyündə, Etdiklərini Düzəltmək Istəsə Belə Bir Imkanı Ola Bilərmi?

O gün heç bir şey üçün bərpa etmə imkanı yoxdur. Ölümdən sonra iman etmək heç kimə qurtuluş verməyəcək. İnkarçılar ayələrdə də bildirildiyi üzrə hesab günündə özlərindən hər istəniləni etmək üçün yalvaracaqlar, ancaq onlardan artıq heç bir şey qəbul olunmaz. Dünyaya geri dönüb saleh əməllər etməyi arzu edəcəklər, ancaq bu istəkləri də rədd ediləcək. Səhvlərini düzəltmə imkanı qalmadığını anladıqlarında isə inkarçıları dözülməz bir peşmanlıq bürüyəcək. Burada yaşanan çarəsizlik və peşmanlıq duyğusu isə, dünyadakı heç bir şeyə bənzəməz. Çünki inkarçılar sonsuza qədər Allahın diləməsi xaricində, ən kiçik bir qurtuluş ümidləri olmadan cəhənnəm əzabı yaşayacaqlarını anlayacaqlar:

Odun üzərində dayandırıldıqları vaxt onların: “Kaş ki, bizi dünyaya qaytaraydılar! Onda biz Rəbbimizin ayələrini yalan saymayıb möminlərdən olardıq” – dediklərini görəydin! Xeyr! Əvvəllər gizlətdikləri günahlar onlara aşkar oldu. Əgər onlar geri qaytarılsaydılar, yenə də özlərinə qadağan olunmuş şeylərə qayıdardılar. Şübhəsiz ki, onlar yalançıdırlar. Onlar dedilər: “Dünya həyatımızdan başqa bir həyat yoxdur və biz dirildilməyəcəyik!” Onları Rəbbinin qarşısında dayandırılarkən bircə görəydin! Allah deyəcəkdir: “Məgər bu dirilmə həqiqət deyilmi?” Onlar: “Əlbəttə, Rəbbimizə and olsun ki, bu həqiqətdir!” – deyəcəklər. O buyuracaqdır: “Elə isə inkar etdiyinizə görə dadın əzabı!” (Ənam surəsi, 27-30)

Belə olmaqla birlikdə Allahdan bir rəhmət olaraq Peyğəmbərimiz (s.ə.v)-in belə bir hədisi də vardır:

Hz. Peyğəmbər (s.ə.v) belə buyurdu: "Qəlbində zərrə qədər iman olan kimsə atəşə girməyəcəkdir." Əbu Səid deyir ki: "Kim (bu xəbərin ifadə etdiyi həqiqətdən) şübhəyə düşsə bu ayəni oxusun:" Şübhəsiz ki, Allah zərrə qədər zülm etməz ... "(Nisa surəsi, 40) (Tirmizi, Sıfatu Cehennem 10, (2601))

49- Cəhənnəm Necə Bir Yerdir?

Cəhənnəm inkarçılar üçün hər cür çətinlik, çətinlik və əzab yaşandığı və bunların sonsuza qədər də tükənmədiyi bir yerdir. Quranda cəhənnəm üçün belə deyilir:

Həqiqətən, Cəhənnəm kafirlər üçün pusquda dayanıb gözləyir. O, həddi aşanların qayıdacağı yerdir. Onlar orada əsrlər boyu qalacaqlar. Onlar orada nə bir sərinlik, nə də sərinlədirici içki dadacaqlar. İçdikləri yalnız qaynar su və irin olacaq – Törətdikləri əməllərinə uyğun bir cəza kimi. (Nəbə surəsi, 21-26)

50- Quran Ayələrində Cəhənnəmlə Əlaqədar Nələr Bildirilmişdir?

Quran ayələrində cəhənnəmdə tam mənasıyla bir həyat olduğu xəbər verilir. Ancaq bu həyat hər cür alçaldılmaların, zəlilliyin, səfilliyin, fiziki və psixoloji əziyyətlərin yaşandığı bir həyatdır.

İnsanın dünya həyatında sahib olduğu meyarlar, cəhənnəm əzabını tam olaraq qavramağa yetərli deyil. İnkarçılar cəhənnəmdə hər istiqamətdən, maddi-mənəvi böyük bir əzab yaşayarlar. Üstəlik, bu əzabda heç bir fasilə və ya yüngülləşmə olmaz. Ayələrdə belə deyilir:

Xeyr! Bu, alovu şölələnən Oddur – başın dərisini sıyırıb çıxaran bir od. O od çağırır haqqa arxa çevirəni, ondan üz döndərəni və mal-dövlət yığıb saxlayanı. (Məaric surəsi, 15-18)

51- Cənnət Necə Yerdir?

Cənnət Allahı çox sevən, Allahdan qəlbən qorxan, çox səmimi olan, Quran ayələrinə tabe olan, Allahın əmrlərini yerinə yetirən, həyatını Onun rizası üçün keçirən insanların sonsuza qədər yaşayacaqları, istədikləri hər şeyə sahib olaraq xoşbəxtlik içində həyat sürəcəkləri bir yerdir. Cənnətdə insan, ağlına gələn hər cür gözəlliyə dilədiyi anda sahib ola biləcək, dilədiyini dilədiyi anda edə biləcək. İnsan nəfsinin arzu edəcəyi və zövq alacağı hər şey və daha çoxu cənnətdə mövcuddur. Ayələrdə inananların görəcəyi gözəl qarşılıq belə xəbər verilmişdir:

Ey qullarım! Həmin gün sizə qorxu yoxdur və siz heç kədərlənməyəcəksiniz də.

Siz ayələrimizə iman gətirib müsəlman olmusunuz.

Siz də, zövcələriniz də fərəhlə Cənnətə daxil olun! Onlar üçün qızıl sinilər və piyalələr dolandırılacaqdır. Orada nəfslərin istədiyi və gözlərə xoş gələn hər şey olacaqdır. Siz orada əbədi qalacaqsınız.

Xeyirxah əməllərinizin nəticəsi kimi varis olduğunuz Cənnət budur. (Zuxruf surəsi, 68-72)

52- Cənnətə Kimlər Gedir?

… Allah onların qəlbinə iman salmış və onları Öz tərəfindən bir ruhla dəstəkləmişdir. Allah onları ağacları altından çaylar axan Cənnət bağlarına daxil edəcəkdir. Onlar orada əbədi qalacaqlar. Allah onlardan razıdır, onlar da Allahdan razıdırlar. Onlar Allahın firqəsidirlər. Həqiqətən, məhz Allahın firqəsi nicat tapanlardır. (Mücadilə surəsi, 22)

Yuxarıdakı ayədə Allahın cənnəti vəd etdiyi möminlərin digər bəzi xüsusiyyətləri Quranda belə bildirilmişdir:

İman gətirib yaxşı işlər görənlər (Bəqərə surəsi, 25)

Allahdan qorxub pis əməllərdən çəkinənlər (Ali İmran surəsi, 15)

qəzəblərini boğanlar (Ali İmran surəsi, 134)

Onlar bilə-bilə etdiklərinə görə israr etməzlər. (Ali İmran surəsi, 135)

Allaha və Onun Elçisinə itaət edənlər (Nisa surəsi, 13)

Namaz qılan, zəkat verən, elçilərə inanıb, onlara yardım edənlər, (Maidə surəsi, 12)

Doğru danışanlar (Maidə surəsi, 119)

Gözəl davranışlarda olanlar (Yunis surəsi, 26)

Rəbbinə qəlbləri razı olaraq bağlananlar (Hud surəsi, 23)

Əmanətlərinə və əhdlərini riayət edənlər (Muminun surəsi, 8)

Tövbə edənlər (Məryəm surəsi, 60)

Namazlarını (diqqətlə) qoruyanlar (Muminun surəsi, 9)

Xeyirlərdə yarışanlar (Fatir surəsi, 32)

Təqva sahibi olanlar (Məhəmməd surəsi, 15)

Könüldən Allaha yönəlib boyun əyənlər (Qaf surəsi, 32)

Görmədikləri halda Rəhmana qarşı içləri titrəyərək qorxu duyanlar və içdən Allaha yönəlmiş qəlblə gələnlər (Qaf surəsi, 33)

53- Həqiqi Yaxşılıq Nədir?

Cəmiyyət içində insanların müəyyən etdiyi bir "yaxşılıq" anlayışı vardır. Yolda gördüyü dilənçiyə pul verən, insanlara həmişə gülər üz göstərən, kiçik işlərə köməkçi olmağa çalışan insanlar "yaxşı insan" olaraq müəyyən olunarlar. Əlbəttə bunlar gözəl və yaxşı davranışlardır, ancaq Allahın məmnun olacağı yaxşılıq məhdud bir anlayış deyil. Səmimi olaraq iman edən və bütün həyatını Allahın razı olacağı şəkildə yaşayan insan həqiqətən "yaxşı insan"dır. Allah həqiqi yaxşılığın nə olduğunu bir ayəsində belə açıqlamışdır:

Yaxşı əməl üzünüzü məşriqə və məğribə tərəf çevirməyiniz deyildir. Lakin yaxşı əməl sahibləri Allaha, Axirət gününə, mələklərə, kitablara, peyğəmbərlərə iman gətirən, sevdiyi malı qohum-əqrəbaya, yetimlərə, kasıblara, müsafirlərə, dilənənlərə və kölələrin azad edilməsinə sərf edən, namaz qılıb zəkat verən, əhd bağladıqda əhdlərini yerinə yetirən, sıxıntı və xəstəlik üz verdikdə, habelə döyüşdə səbir edən şəxslərdir. Onlar imanlarında doğru olanlardır. Müttəqi olanlar da elə məhz onlardır. (Bəqərə surəsi, 177)

54- Qurandakı Sevgi Anlayışı Necədir?

Quran əxlaqının yaşanmadığı cəmiyyətlərdə, insanların bir-birlərinə sevgi və hörmət bəsləmələri üçün çox daha fərqli dəyərlər var. Eyni mədəniyyəti paylaşmaq, mövqe sahibi olmaq, gözəl olmaq, dəbli geyinmək kimi. Əlbəttə bu tərz dünyəvi dəyərləri əsas alan bir sevgi, həqiqi sevgi deyil. Hörmət də həqiqi hörmət deyil. Çünki qarşı tərəf bu imkanları itirdiyində, çox şiddətli olduğunu iddia etdikləri sevgi də bir anda yox olar. Ancaq möminlərin əsil məqsədi Allahın məmnuniyyətidir. Allaha olan sevgilərindən ötrü Allahın yaratdıqlarına qarşı da bir sevgi və məhəbbət hiss edərlər. Bu sevgiləri isə, əksiklərlə, çətinliklərlə, yoxluqlarla azalmaz, maddi dəyərlərə görə şəkillənməz. Allahın məmnun olmadığı əxlaqdan da qətiyyən zövq almazlar və ya belə pis əxlaqı yaşayan adama qarşı ürəklərində bir yaxınlıq hiss etməzlər. Bu vəziyyət Quranda belə bildirilir:

Allaha və Axirət gününə iman gətirən elə bir camaat tapa bilməzsən ki, onlar Allaha və Onun Elçisinə düşmən olanlarla – öz ataları, oğulları, qardaşları, qohum-əqrəbaları olsalar belə-dostluq etsinlər ... (Mücadilə surəsi, 22)

55- Möminlərin Həmişə Birlikdə Olmalarının Səbəbləri Nələrdir?

Allah Quranın bir çox ayəsində möminlərin birlikdə olmalarını, dünya həyatını istəyərək möminlərdən başqa istiqamətə yönəlməmələrini əmr edir. Həmçinin bir ayədə möminlərin dağılıb ayrılmaması da əmr edilir:

Hamınız Allahın ipindən möhkəm yapışın və parçalanmayın! Allahın sizə olan nemətini xatırlayın ki, siz bir-birinizə düşmən idiniz, O, sizin qəlblərinizi birləşdirdi və Onun neməti sayəsində bir-birinizlə qardaş oldunuz. Siz odlu bir uçurumun lap kənarında idiniz. O, sizi ondan xilas etdi. Allah Öz ayələrini sizə beləcə bəyan edir ki, bəlkə doğru yola gələsiniz (Ali İmran surəsi, 103)

Həyatını Qurana görə yaşayan bir insan əlbəttə ki, Allahın bütün əmrlərinə tabe olduğu kimi bu əmrlərə də tabe olmaqla borcludur. Möminlərlə birlikdə olmaq isə hər insan üçün böyük bir gözəllik və dəstəkdir. Məsələn, hz. Musa Allah özünə peyğəmbərlik vəzifəsini verdikdən sonra qardaşı hz. Harunu da yanına köməkçi olaraq istəmişdir. Möminlər həmişə bir-birlərinə Allahı xatırladarlar, bir-birlərini pisliklərdən və ya səhvlərdən çəkindirərlər, hər mövzuda bir-birlərinə dəstəkçi və köməkçidirlər. Həmçinin bütün insanlar içində ən gözəl əxlaqa sahib, daim vicdanlı davranan insanlar möminlərdir. Bu səbəbdən, onların olduğu yerlər ən etibarlı, ən dinc mühitlərdir.

56- Allah Inananlara Dünyada Necə Həyat Vəd Etmişdir?

Allaha iman edən insanların axirətdəki həyatları kimi dünyadakı həyatları da gözəlliklərlə doludur. Allah yaxşılıq edənləri dünyada da qarşılığının çox veriləcəyini ayələrində müjdələmişdir:

Mömin olaraq yaxşı iş görən kişi və qadınlara, əlbəttə, gözəl həyat bəxş edəcək və etdikləri ən yaxşı əməllərə görə onları mütləq mükafatlandıracağıq (Nəhl surəsi, 97)

57- Allaha Necə Dua Edilər? Duanın Müəyyən Bir Yeri, Zamanı Və Ya Şəkli Vardırmı?

Allaha dua etmənin müəyyən bir yeri, şəkli və ya zamanı yoxdur. Allah bizə şah damarımızdan daha yaxındır və hər ağlımızdan keçəni, hər düşündüyümüzü, zehnimizi, hər şeyimizi bilir və görür. Bu səbəblə hər an, yolda gedərkən, bir işi edərkən, yemək yeyərkən, oturanda da, ayaq üstə olanda da- Allaha dua ilə yönələ bilər, Ondan yardım istəyə bilərik. Allah dua edən adamın rəftarının necə olmalı olduğunu isə Quranda belə bildirir: "Rəbbinizə yalvara-yalvara və için-için dua edin ..." (Əraf surəsi, 55) Əsil əhəmiyyətli olan, duanın, yalnız Allaha yönələrək edilməsi və səmimi olmasıdır.

58- Allah Hər Duanı Qəbul Edərmi?

Allah Özünə səslənən hər kəsin çağırışını duyar və cavab verər. Bu həqiqəti, "Qullarım Məni sənə soruşacaq olsa, şübhəsiz ki, Mən (onlara) yaxınam. Mənə dua etdiyi zaman dua edənin duasına cavab verərəm ..." (Bəqərə surəsi, 186) ayəsiylə xəbər vermişdir.

Allah Quranda "çətinlik və ehtiyac içində" Özünə dua edənin duasını qəbul edəcəyini bildirir. Bu, bir insanın dua etdiyi şeyi səmimiyyətlə, səmimi olaraq istədiyinin göstəricisidir.

Ancaq bunu unutmamaq lazımdır ki, insanlar hər zaman özləri üçün xeyirli və gözəl olanı təsbit etməyə bilərlər. Bizim özümüz üçün xeyir sandığımız şey bizim üçün xeyir olmaya bilər. Allah bizim bilmədiklərimizi bildiyi, hər şeyi nəzarət altında tutduğu üçün, bəzən belə duaları qəbul etməyib, zamanı gəldiyində daha xeyirlisini bizə verə bilər. Həmçinin, insan tələskən yaradılmışdır və bəzən istədiklərinin dərhal reallaşması mövzusunda da tələsik davranar. Ancaq Allah duaya verəcəyi qarşılığı təxirə sala bilər. Uca Allahın təqdiri hər zaman ən gözəlidir və mütləq xeyirlidir. Hər vəziyyətdə insan gözəl bir səbirlə səbir etməlidir.

59-Allaha Necə Tövbə Edilir? "Tövbə Etdim" Demək Kifayətdirmi?

İnsanın işlədiyi günahlarından və ya səhvlərindən ötəri səmimi olaraq Allaha tövbə etdiyini söyləməsi, Allahdan bağışlanma istəməsi və bir daha təkrarlamamağa niyyət etməsi kifayətdir. Allah belə bildirir:

Hər kim haqsızlıq etdikdən sonra tövbə edib əməllərini islah etsə, şübhəsiz ki, Allah onun tövbəsini qəbul edər. Həqiqətən, Allah Bağışlayandır, Rəhmlidir. (Maidə surəsi, 39)

60- Allah Bütün Tövbələri Qəbul Edərmi?

Allah səmimi olaraq edilən və insanın səmimi olaraq səhvini təkrarlamamağa niyyət etdiyi, tövbəsinin ardından rəftarını düzəltdiyi hər tövbələri qəbul edər. Günahın böyük və ya kiçik olması kimi bir ayrı-seçkilik olmaz. Əhəmiyyətli olan qəti olaraq o rəftarı düzəltməyə qərar verməkdir. Allahın tövbə ilə əlaqədar hökmü belədir:

Allah ancaq o kəslərin tövbələrini qəbul edir ki, onlar avamlıqları üzündən pis iş gördükdən sonra tezliklə tövbə edirlər. Allah onların tövbələrini qəbul edər. Həqiqətən, Allah Biləndir, Müdrikdir. (Nisa surəsi, 17)