Bədiüzzamanın Hz. Mehdinin (Ə.S.) Çıxma Vaxtı İlə Bağlı Sözləri (Azərbaycanca)

1.

... İSTİQBAL-İ DÜNYƏVİYYƏDƏ 1400 İL SONRA GƏLƏCƏK BİR HƏQİQƏTİ ƏSRLƏRİNDƏ QƏRİB (YAXIN) ZƏNN ETMİŞLƏR...
(Sözlər, səh. 138)

USTADIN BU İFADƏSİ “SÖZLƏR” RİSALƏSİNDƏ İŞLƏDİLİB. “SÖZLƏR” RİSALƏSİ 1926-CI İLDƏ (HİCRİ 1345), YƏNİ HİCRİ 1300-CÜ İLLƏRDƏ TAMAMLANMIŞDIR. HƏM DƏ USTADIN BÜTÜN ƏSƏRLƏRİ 1300-CÜ İLLƏRDƏ TAMAMLANDIĞI KİMİ ÖZÜ DƏ HİCRİ 1300-CÜ İLDƏ VƏFAT ETMİŞDİR. LAKİN USTAD BU SÖZÜNDƏ HZ. MEHDİNİN (Ə.S.) HİCRİ 1400-CÜ İLDƏ ZÜHUR EDƏCƏYİNİ İFADƏ EDİR.

Səkkizinci Əsil: Cənabi-Hakimi Mütləq bu dari-təcrübə (təcrübə meydanı) və meydani-imtahanda (imtahan meydanı) çox mühüm şeyləri kəsrətli (həddindən çox) əşya içində gizlədir. O gizləməklə çox hikmətlər, çox məsləhətlər (işlər) əlaqədardır. Məsələn: Leylei-Qədri (Qədr gecəsi) ümum ramazanda, saati-icabei duanı (duanın qəbul edildiyi saatı) Cümə günündə, məqbul vəlisini insanlar içində, əcəli ömür içində və qiyamətin vaxtını ömrü-dünya (dünya həyatı) içində gizlətmişdir. Ancaq əcəli-insan (insanın əcəli) müəyyən (bəlli) olsa, yarı ömrünə qədər qəfləti-mütləqə (mütləq qəflət), yarıdan sonra dar ağacına addım-addım getmək kimi dəhşət verəcək. Halbuki axirət və dünya müvazinəsini (tarazlığını) mühafizə etmək və hər daim həvfü-rəca (ümid və qorxu) arasında olmaq məsləhəti (vəziyyətində olmaq) iqtiza edər (lazımdır) ki, hər dəqiqə həm ölmək, həm yaşamaq mümkün olsun. Bu təqdirdə mübhəm (qapalı, qeyri-müəyyən) tərzdəki iyirmi il mübhəm bir ömür, min il müəyyən (bəlli) bir ömrə mürəccahdır (üstündür). Elə qiyamət də bu insani-əkbər (ən böyük insan) olan dünyanın əcəlidir. Əgər vaxtı təayyün etsəydi (aşkar olsaydı), bütün kurun-u ula (qədim dövr) və vüsta (orta əsr) qəfləti-mütləqaya (mütləq qəflətə) dalacaqdılar və kurun-u uhra (yeni dövr və qədim dövr) dəhşətdə qalacaqdı. İnsan necə həyat-i şəxsiyyəsilə (şəxsi həyatı ilə) xanəsinin (evinin) və özünün bəqası (əbədiyyəti) ilə əlaqədardır, eləcə də həyati-ictimaiyyə (cəmiyyətin həyatı) və nəviyyəsilə kürreyi-ərzin (Yer kürəsinin) və dünyanın həyatı ilə də əlaqədardır. Quran “O saat yaxınlaşdı və ay parçalandı (Qamər surəsi: 1) ” deyir. “Qiyamət yaxındır” fərman verir. Min bu qədər il keçdikdən sonra gəlməməsi yaxınlığına xələl gətirməz. Zira (çünki) qiyamət dünyanın əcəlidir. Dünyanın ömrünə nisbətən min və ya iki min il bir ilə nisbətlə bir-iki gün və ya bir-iki dəqiqə kimidir. Saat-i Qiyamət yalnız bəşəriyyətin əcəli deyil ki, onun ömrünə nisbət edilib (müqayisə edilib) baid (uzaq) görülsün (hesab edilsin). Elə buna görədir ki, Hakim-i Mütləq qiyaməti muqayyəbat-i xəmsədən (beş naməlum şey – qiyamətin nə vaxt qopacağı, yağışın nə vaxt yağacağı, bətnlərdə olanı, insanın sabah nə qazanacağı və insanın nə vaxt, harada öləcəyi) olaraq elmində gizlədir. Elə bu ibham (qeyri-müəyyən, qapalılıq) sirrindəndir ki, hər əsr, hətta əsr-i həqiqətbin (həqiqəti görən əsr) olan əsr-i Səadətdə (Səadət əsri) belə daima qiyamətdən qorxmuşlar. Hətta bəziləri “Şəraiti (şərtləri) demək olar ki, çıxmışdır” demişlər.

Elə bu həqiqəti bilməyən insafsız insanlar deyirlər ki: “Axirətin təfsilatını (izahını, açıqlamasını) dərs alan mütəyaqqiz (bəsirətli) qəlbli, kəskin nəzərli səhabələrin fikirləri nə üçün 1000 il həqiqətdən uzaq olaraq fikirləri düşmüş kimi İSTİQBAL-İ DÜNYƏVİYYƏDƏ 1400 İL SONRA GƏLƏCƏK BİR HƏQİQƏTİ ƏSRLƏRİNDƏ QƏRİB (YAXIN) ZƏNN ETMİŞLƏR.”

Əlcavab: Çünki Səhabələr feyz-i söhbət-i nübüvvətdən (Peyğəmbərimizin söhbətinin feyzi, bərəkəti və faydalılığı) hər kəsdən ziyadə (artıq) dar-i axirəti (axirət yurdunu) düşünərək, dünyanın fənasını (faniliyini) bilərək, qiyamətin ibham-i (qeyri-müəyyən) vaxtındakı hikmət-i İlahiyyəni (ilahi hikməti) anlayaraq əcəl-i şəxsi kimi dünyanın əcəlinə qarşı belə daima müntəzir (gözləyən) bir vəziyyət alaraq axirətləri üçün ciddi çalışmışlar. Rəsul-i Əkrəm Əleyhissəlatu Vəssəlam “Qiyaməti gözləyin, intizar edin” deyə təkrar etməsi bu hikmətdən irəli gəlmiş irşad-i Nəbəvidir (Hz. Peyğəmbərə aid irşad, Hz. Peyğəmbərin doğru yolu, hidayət yolunu göstərən xəbərdarlıqları, nəsihətləri). Yoxsa vuku-u müəyyənə (müəyyən bir hadisəyə) dair bir vəhyin hökmüylə deyildir ki, həqiqətdən uzaq olsun. İllət (səbəb) ayrıdır, hikmət ayrıdır. Elə Peyğəmbər Əleyhissəlatü Vəssəlamın bu cür sözləri hikmət-i ibhamdan (sözün başa düşülməyəcək qədər qapalı olması) irəli gəlir. Həm də bu sirdəndir ki; Mehdi, Süfyan kimi axırzamanda gələcək əşxasları (şəxsləri) çox zaman əvvəl, hətta Tabiin (Hz. Məhəmmədin (ə.s.m.) əshabı ilə görüşmüş, onlardan hədis dinləmiş və dərs almış Müsəlmanlar) zamanında onları gözləmişlər, yetişmək (onlara çatmaq) üçün çalışmışlar. Hətta bəzi əhl-i vəlayət “Onlar gəlib getmişdir” demişlər. Elə bu da qiyamət kimi hikmət-i İlahiyyə iqtiza edər(möhtac olar, ehtiyac hiss etdirər) ki; vaxtları təayyün etməsin (bəlli olmasın). Çünki hər zaman, hər əsr qüvvə-i mənəviyyənin (mənəvi qüvvənin) təqviyyəsinə (güclənməsinə, artmasına) mədar (vəsilə) olacaq və yəisdən (ümidsizlikdən) qurtaracaq “Mehdi” mənasına möhtacdır. Bu mənada hər əsrin bir hissəsi olmaq lazımdır. Həm qəflət içində fənalara (fani, boş şeylərə) uymamaq və laqeydlikdə nəfsin cilovunu buraxmamaq üçün nifaqın başına keçəcək müdhiş şəxslərdən hər ər (insan) çəkinməli və qorxmalıdır. Əgər təyin edilsəydi, məsləhət-i irşad-i ümumi (hər kəsi doğru yola sövq etmək tələbi) zayi (ziyan) olardı.

İndi Mehdi kimi əşxasın (şəxslərin) haqqındakı rivayatın (rəvayətlərin) ixtilafəti (uyğunsuzluqları) və sirri budur ki: Əhadisi təfsir edənlər mətn-i əhadisi (hədisin tam mətnini) təfsirlərinə və istinbatlarına (Müctəhid və ya böyük bir alimin bir mənanı üzə çıxarması) tətbiq etmişlər. Məsələn: Mərkəz-i səltənət o vaxt Şamda və ya Mədinədə olduğuna görə vukuat-i Mehdiyyə və ya Süfyaniyyəni (Hz. Mehdi (a.s.) və Süfyan hadisələrini) Hz. mərkəz-i səltənət yaxınlığında olan Bəsrə, Kufə, Şam kimi yerlərdə təsəvvür edərək elə təfsir etmişlər. Həm də o əşxasın (şəxslərin) şəxs-i mənəvisinə və ya təmsil etdiyi camaata aid əsar-i əziməni (böyük əsərləri) o əşxasın (şəxslərin) zatlarında təsəvvür edərək elə təfsir etmişlər ki, o əşxas-i xariqə (heyrətverici şəxslər) çıxdığı vaxt bütün xalq onları tanıyacaq kimi şəkil vermişlər. Halbuki demişdik: Bu dünya təcrübə meydanıdır. Ağıla qapı açılır, lakin ixtiyarı əlindən alınmaz. Elə isə o əşxas (şəxslər), hətta o müdhiş Dəccal belə çıxdığı vaxt, hətta özü də bidayətən (əvvəlcə) Dəccal olduğunu bilməz. Bəlkə nur-u imanın diqqətilə (imanın nuru ilə) o əşxas-i axırzaman (Axırzaman şəxsləri) tanına bilər. (Sözlər, səh. 318)

2.

... BUNDAN BİR ƏSR SONRA ZULÜMATI DAĞIDACAQ ZATLAR (şəxslər) İSƏ HƏZRƏT-İ MEHDİNİN ŞAGİRDLƏRİ OLA BİLƏR.”
(Şualar, 1-ci Şua, səh. 605) (Sikke-i Tasdik-i Gaybi, səh. 90)

USTAD BU SÖZÜ “MİLADİ 1936-CI, YƏNİ HİCRİ 1355-Cİ İLDƏ” 1-Cİ ŞÜADA İFADƏ ETMİŞDİR. BU TARİXƏ ƏSASƏN BİR ƏSR SONRA HİCRİ 1400-CÜ İLLƏRƏ UYĞUN GƏLİR.

Sure-i Tövbədə: “Onlar Allahın nurunu ağızları ilə söndürmək istəyirlər. Allah isə kafirlərin xoşuna gəlməsə də, ancaq öz nurunu tamamlamaq istər.” ayəsindəki “... Allah Öz nurunu tamamlamaq istər” cümləsi qüvvətli və lətafətli (nəzakətli) münasibət-i mənəviyyəsilə (mənəvi yaxınlıqla) birlikdə şəddəli “lamlar” hər biri bir “lam” və şəddəli “mim” əsl kəlmədən olduğuna görə iki “mim” sayılmaqla min üç yüz iyirmi dörd (1324) edərək Avropa zalımları dövlət-i İslamiyyənin nurunu söndürmək niyyətilə dəhşətli bir sui-qəsd planı hazırladıqları və ona qarşı Türkiyə hamiyətpərvərlərinin hürriyyəti iyirmi dördüncü ildə elanı ilə o planı akim (uğursuz) qoymağa çalışdıqları halda məattəssüf (təəssüf ki) altı-yeddi il sonra hərbi-ümumi (Birinci Dünya Müharibəsi) nəticəsində yenə o sui-qəsd niyyətilə Sevr Muahədəsində (sazişində) Quranın zərərinə çox ağır şəraitlə (şərtlərlə) kafiranə fikirlərini yenə icra etmək olan planlarını akim qoymaq (uğursuz etmək) üçün Türk milliyyətpərvərləri cümhuriyyəti-elanla müqabiləyə (cavab verməyə) çalışdıqları vaxt - min üç yüz iyirmi dörddüncü ildə, ta otuz dördə, ta əlli dördə tamamilə təvafüqlə (uyğun olaraq), o hərci-mərc (qarışıqlıq) içində Quranın nurunu mühafizə etməyə çalışanlar içində Resail-in Nur müəllifinin iyirmi dördüncü ildə (1324) və Resail-in Nurun müqəddimatının otuz dördüncü ildə (1334) və Resail-in Nurun nurani cüzləri və fədakar şagirdlərinin əlli dörddə (1354) müqabiləyə (tədbir tökməyə) çalışmaları gözə çarpır. Hətta həqiqəti-halı (əsl vəziyyəti) bilməyən bir qisim əhli-siyasəti təlaşa sövq etdilər (təlaşlandırdılar) və bu itfa (söndürmə, təzyiq) sui-qəsdinə qarşı tənvir (maarifləndirmə) vəzifəsini tam ifa etdiklərinə (yerinə yetirdiklərinə) görə bu ayənin mənayi-işarisi (işarə etdiyi məna) baxımından bir mədari-nəzəri olduqlarına qüvvətli əmarədir (əlamətdir). İndi İslamlar içində Nur-u Qurana müxalif halətlərin (halların, hadisələrin) əksəriyyəti o sui-qəsdlərin və Sevr Muahədəsi (sazişi) kimi qəddaranə muahədələrin (sazişlərin) qorxulu nəticələridir. Əgər şəddəli “mim” də şəddəli “lamlar” kimi bir sayılsa, onda min iki yüz səksən dörd (1284) edər. O tarixdə Avropa kafirləri dövlət-i İslamiyyənin nurunu söndürməyə niyyət edərək on il sonra Rusları təhrik edib Rusun doxsan üçüncü ildəki (1293) müharibə-i məşuməsilə (uğursuz, pis müharibəsilə) aləmi-İslamın (İslam aləminin) parlaq nuruna müvəqqət (keçici, müvəqqəti) bulud pərdə etdilər. Lakin bunda Rəsail-in Nur şagirdləri yerində Mövlana Xalidin (K.S.) şagirdləri o bulud zülümatını (zülmət, qaranlıq) dağıtdıqlarına görə bu ayət bu baxımdan onların başlarına rəmzən (işarə ilə) barmaq basır (işarə edir). İndi xatirə gəldi (yada düşdü) ki, əgər şəddəli “lamlar” və “mimlər” hər biri cüt sayılsa, BUNDAN BİR ƏSR SONRA ZÜLÜMATI (qaranlığı, dinsizliyi) DAĞIDACAQ ZATLAR İSƏ HƏZRƏTİ MEHDİNİN ŞAGİRDLƏRİ (TƏLƏBƏLƏRİ) OLA BİLƏR. Hər nə isə... Bu nurlu ayənin çox nurani nüqtələri (incə mənaları) var. Əlif, Lam, Ra. Elə bir Kitabdır ki, onu sənə insanların öz Rəbbinin izni ilə zülmətlərdən nura – yenilməz qüvvət sahibi, tərifə layiq olan Allahın yoluna çıxartmaq üçün nazil etmişik. (İbrahim surəsi, 1)

(Şualar, 1-ci Şua, səh. 605) (Sikke-i Tasdik-i Gaybi, səh. 90)

-

Onlar Allahın nurunu ağızları ilə söndürmək istəyirlər. Allah isə kafirlərin xoşuna gəlməsə də, ancaq öz nurunu tamamlamaq istər. (Tövbə surəsi, 32) ayəsindəki “Allah isə ... ancaq öz nurunu tamamlamaq istər” cümləsinin əbcəd dəyəri: HİCRİ 1424, YƏNİ MİLADİ “2004”-dür.

3.

“HƏQİQİ GÖZLƏNİLƏN VƏ BİR ƏSR SONRA GƏLƏCƏK O ZAT” ...
(Kastamonu Lahikası, səh. 61-62)

_ USTAD BƏDİÜZZAMAN HƏZRƏTLƏRİ BU İFADƏSİNİ 1936-CI (HİCRİ 1354) İLDƏ YAZDIĞI KASTAMONU LAHİKASINDA BİLDİRİR. BU TARİXLƏR HİCRİ 1300-CÜ İLƏ UYĞUN GƏLİR. USTADIN “BİR ƏSR SONRA...” ŞƏKLİNDƏ İFADƏ ETDİYİ 100 İL SONRAKI DÖVR İSƏ HZ. MEHDİNİN (Ə.S.) ZÜHUR ETDİYİ HİCRİ 1400-CÜ İLƏ UYĞUN GƏLİR.

Əziz qardaşlarım! Sədaqətinizdən tərəşşuh edən (irəli gələn) və həddimin bir çox fövqündə hüsn-ü zənninizə qarşı bundan əvvəl verdiyim cavabın bir tətimməsi (mövzunu tamamlayan əlavəsi) kimi bu gələcək məqaləni iki gün əvvəl yazmışdıq. Sizin fövqəladə sədaqət və ulüvv-ü himmətinizdən (cəhdinizdən, səyinizdən) tərəşşuh edən (irəli gələn) bir həftə əvvəlki məktubunuza qarşı hüsn-ü zənninizi bir dərəcə cərh edən (inkar edən, təkzib edən) mənim cavabımın hikməti budur ki, “... BU ZAMANDA ELƏ FÖVQƏLADƏ HAKİM CƏRƏYANLAR VAR Kİ, HƏR ŞEYİ ÖZ HESABINA ALDIĞI ÜÇÜN FƏRƏZƏ HƏQİQİ GÖZLƏNİLƏN VƏ BİR ƏSR SONRA GƏLƏCƏK O ZAT belə bu zamanda gəlsə, hərəkatını o cərəyanların əlinə verməmək üçün siyasət aləmindəki vəziyyətdən fəraqat edəcəyini (ehtiyat edəcəyini, ehtiyatlı davranacağını) və hədəfini dəyişdirəcəyini təxmin edirəm.

Həm də üç məsələ var: Biri həyat, biri şəriət, biri imandır. Həqiqət nöqtəsində (cəhətindən) ən mühümü və ən əzamı (böyüyü) iman məsələsidir. Lakin indiki ümumun (cəmiyyətin) nəzərində və hal-i aləm ilcəatında (dünya şərtlərinin çətinliyində) ən mühüm məsələ həyat və şəriət göründüyünə görə o zat indi olsa da, üç məsələnin birdən ümum ruy-i zəmində (dünyada) vəziyyətlərini dəyişdirmək növ-i bəşərdəki (insandakı) cari adətullaha müvafiq (uyğun) gəlmədiyinə görə hər halda ən əzam (böyük) məsələni əsas edib digər məsələləri əsas etməyəcək. Ta ki iman xidməti safvətini (xalislik, təmizlik, saflıq) ümumun (hamının) nəzərində pozmasın və avamın (xalqın) tez aldanan ağıllarında o xidmətin başqa məqsədlərə alət olmadığı təhəqqüq etsin (üzə çıxsın, sübut edilsin).” (Kastamonu Lahikası, səh. 61-62)

4.

YETMİŞ BİRDƏ FƏCR-İ SADİQ BAŞLADI VƏ YA BAŞLAYACAQ. ƏGƏR BU FƏCR-İ QAZİB DƏ OLSA, OTUZ-QIRX İL SONRA FƏCR-İ SADİQ ÇIXACAQ...”
(Hutbe-i Şamiye, səh. 23)

“ ... Bəli, İNDİ OLMASA DA, 30-40 İL SONRA fənn və həqiqi mərifət və mədəniyyətin məhasini (yaxşı cəhətləri) o üç qüvvəti tam təchiz edib, cihazatını (maddi-mənəvi vasitələr) verib o doqquz maniləri (maneə) məğlub edib dağıtmaq üçün təharri-i həqiqət (həqiqəti araşdırmaq) məyəlanını (meylini) və insaf və məhəbbət-i insaniyyəni (insan sevgisini) o doqquz düşmən taifəsinin cəbhəsinə göndərmiş, inşaAllah YARIM ƏSR SONRA onları darmadağın edəcək.” (Hutbe-i Şamiye, səh. 25)

USTAD BU SÖZÜNÜ HİCRİ 1327-Cİ (MİLADİ 1911) İLDƏ ŞAMDA ƏMƏVİ MƏSCİDİNDƏ VERDİYİ XÜTBƏSİNDƏ SÖYLƏMİŞDİR. BURADA USTAD İSLAM ALƏMİNİN HİCRİ 1371-Cİ İLDƏN, YƏNİ MİLADİ 1951-Cİ İLDƏN SONRAKI GƏLƏCƏYİNƏ AİD İZAHLAR VERMİŞDİR. USTADIN XÜTBEYİ-ŞAMİYƏDƏ VERDİYİ TARİXLƏRİN HAMISI HZ. MEHDİNİN (Ə.S.) ZÜHUR ZAMANI OLAN HİCRİ 1400-CÜ İL ƏRZİNDƏDİR.

“Qırx il əvvəl Şamdakı Cami-i Əməvidə Şam üləmasının israrı ilə içində yüz əhl-i elm olan on min adama yaxın azim (çoxlu) bir camaata verilən bu Ərəbi dərs risaləsindəki (məqalə) həqiqətləri bir hiss-i qəbl-əl-vüku ilə Əski Said hiss etmiş, kamal-i qətiyyətlə müjdələr vermiş və çox yaxın zamanda o həqiqətlərin görünəcəyini zənn etmişdir. Halbuki iki hərb-i ümumi (dünya müharibələri) və iyirmi beş il istibdad-i mütləq (diktatorluq, təzyiq) o hiss-i qəbl-əl-vukunun qırx-əlli il təxirinə səbəb olmuş və indi o zaman verdiyi xəbərlərin eynilə təzahürləri (əlamətləri) aləm-i İslamiyyətdə başlamışdır. Deməli, bu çox əhəmiyyətli dərs zamanı keçmiş əski bir xütbə deyil, bəlkə birbaşa 1327-ci ilə bədəl (əvəz), 1371-ci ildə və Cami-i Əməvi əvəzinə aləm-i İslam məscidində üç yüz yetmiş milyon camaata həqiqətli və təzə bir dərs-i ictimai və İslamidir, deyə tərcüməsini nəşr etmək zamanı olduğunu təxmin edirəm...” .....

“... Həm də İslamiyyət günəşinin tutulmasına, inkisafına (parlaqlığının sönməsinə) və bəşəri (ictimaiyyəti) tənvir etməsinə (maarifləndirməsinə) mümanəat edən (mane olan) pərdələr açılmağa başlamışlar. O mümanəat edənlər (mane olanlar) çəkilməyə başlayırlar. Qırx beş il əvvəl o fəcrin (dan vaxtının) əmarələri (əlamətləri) göründü. YETMİŞ BİRDƏ FƏCR-İ SADİQ BAŞLADI VƏ YA BAŞLAYACAQ. ƏGƏR BU FƏCR-İ QAZİB DƏ OLSA, OTUZ-QIRX İL SONRA FƏCR-İ SADİQ ÇIXACAQ...” (Hutbe-i Şamiye, səh. 23)

“... Bəli, İNDİ OLMASA DA, 30-40 İL SONRA fənn və həqiqi marifət və mədəniyyətin məhasini (gözəlliklərini, yaxşılıqlarını) o üç qüvvəti tam təchiz edib, cihazatını (maddi- mənəvi alətlər) verib o doqquz maniləri məğlub edib dağıtmaq üçün təharri-i həqiqət (doğrunu axtarma) məyəlanını (meylini) və insaf və məhəbbət-i insaniyyəni (insan sevgisini) o doqquz düşmən taifəsinin cəbhəsinə göndərmiş, inşaAllah YARIM ƏSR SONRA ONLARI DARMADAĞIN EDƏCƏK.”(Hutbe-i Şamiye, səh. 25)

Ustad burada Hicri 1371-ci ildən, yəni Miladi 1951-ci ildən sonrakı İslam aləminin gələcəyinə aid izahlar verir.

Hicri 1371 + 30 = 1401 (Miladi 1981) (30 il sonra)

Hicri 1371 + 40 = 1411 (Miladi 1991) (40 il sonra)

Hicri 1371 + 50 = 1421 (Miladi 2001) (yarım əsr sonra)

5.

TA AXIRZAMANDA, HƏYATIN GENİŞ DAİRƏSİNDƏ (texnika və texnologiyanın inkişaf etdiyi zamanda), ƏSL SAHİBLƏRİ, YƏNİ MEHDİ VƏ ŞAGİRDLƏRİ CƏNAB-I HAQQIN İZNİLƏ GƏLƏR, O DAİRƏNİ GENİŞLƏNDİRƏR...

(Kastamonu Lahikası, Səhifə 72, Tarihçe-i Hayat, Səhifə 258, Hizmet Rehberi, Səhifə 267, Sikke-i Tasdik-i Gaybi, Səhifə 153)

USTAD KASTAMONU LAHİKASINI 1936-CI İLDƏ HAZIRLAMIŞDIR. BU ƏSƏRİNDƏ “TA AXIRZAMANDA...” İFADƏSİLƏ RİSALE-İ NURUN ƏSL SAHİBLƏRİ KİMİ GÖSTƏRDİYİ HZ. MEHDİ (Ə.S.) VƏ TƏLƏBƏLƏRİNİN ÖZÜNDƏN ÇOX DAHA SONRAKI VAXTDA GƏLƏCƏKLƏRİNİ İFADƏ ETMİŞDİR.

Axır (son) məqaləsində Müxbir-i Sadiqin (Peyğəmbərimizin (s.a.v.)) xəbər verdiyi “Mənəvi fütuhat etmək (qələbələr qazanmaq) və zülümatı (qaranlığı, dinsizliyi) dağıtmaq (yox etmək) zaman və zəminin (yer, məkan) demək olar ki gəlib çatması” deyə məqaləsinə bütün ruhu canımızla rəhmət-i İlahiyyədən niyaz edirik, istəyirik. Lakin biz Risale-i Nur şagirdləri isə, vəzifəmiz xidmətdir; vəzife-i İlahiyyəyə (Allahın işinə) qarışmamaq və xidmətimizi onun vəzifəsinə bina etməklə bir növ təcrübə etməməklə bərabər, kəmiyyətə (miqdara) deyil, keyfiyyətə baxmaq, həm də çoxdan bəri süqut-u əxlaqa (əxlaq itkisinə) və həyat-i dünyəviyyəni (dünya həyatını) hər baxımdan həyat-i uhrəviyyədən (axirətdən) üstün tutmağa sövq edən dəhşətli əsbab (səbəblər) altında Risale-i Nurun indiyə qədər fütuhatı (qələbəsi) və zındıqların (dinsizlərin, kafirlərin) və dalalətlərin (mənəvi pozulma) savlətlərini (hücumlarını) dəf etməsi və yüz minlərlə biçarələrin imanlarını xilas etməsi və hər biri yüzə və minə müqabil (bərabər) yüzlərlə və minlərlə həqiqi mömin tələbələr yetişdirməsi, Müxbir-i Sadiqin (Peyğəmbərimizin (s.a.v.)) ixbarını (xəbərini) eynilə təsdiq etmiş və hadisələrlə isbat etmiş və edir, inşaAllah hələ edəcək. Və elə kök salmışdır ki, inşaAllah heç bir qüvvət Anadolunun sinəsindən onu (Risale-i Nuru) çıxara bilməz. TA AXIRZAMANDA, HƏYATIN GENİŞ DAİRƏSİNDƏ (texnika və texnologiyanın inkişaf etdiyi zamanda) ƏSL SAHİBLƏRİ, YƏNİ MEHDİ VƏ ŞAGİRDLƏRİ CƏNAB-İ HAQQIN İZNİLƏ GƏLƏR, O DAİRƏNİ GENİŞLƏNDİRƏR VƏ O TOXUMLAR SÜNBÜLLƏNƏR. BİZLƏR DƏ QƏBRİMİZDƏ SEYR EDİB ALLAHA ŞÜKÜR EDƏRİK. (Kastamonu Lahikası, Səhifə 72, Tarihçe-i Hayat, Səhifə 258, Hizmet Rehberi, Səhifə 267, Sikke-i Tasdik-i Gaybi, Səhifə 153)

6.

LAKİN SONRA GƏLƏCƏK O ACİB (təəccüb və heyrət doğuran, bənzəri görülməmiş, qəribə) ŞƏXSİN BİR XİDMƏTKARI VƏ ONA YER HAZIR EDƏN BİR DÜMDARI (ordunun arxadan hərəkət edən təhlükəsizlik qüvvələri) VƏ O BÖYÜK SƏRKƏRDƏNİN PİŞDAR (öncül) BİR NƏFƏRİ (əsgəri) OLDUĞUMU ZƏNN EDİRƏM. Və ondandır (ona görədir) ki, sən də yazılan şeylərdən o acib (qəribəlik) qoxusunu aldın.
(Barla Lahikası, səh. 162)

SAİD NURSİ HƏZRƏTLƏRİ “BARLA LAHİKASI”NI 1926-CI İLDƏ QƏLƏMƏ ALMIŞDIR. BU ƏSƏRİNDƏ USTAD HZ. MEHDİNİN (Ə.S.) SONRA GƏLƏCƏYİNİ AÇIQ ŞƏKİLDƏ İFADƏ ETMİŞDİR. ÖZÜNÜN İSƏ HZ. MEHDİNİN (Ə.S.) ÖNCÜSÜ VƏ ONA ZƏMİN HAZIRLAYAN BİR XİDMƏTKARI OLDUĞUNU İFADƏ ETMİŞDİR.

Əziz və çalışqan axirət qardaşım və xidmət-i Quranda (Qurana xidmətdə) yoldaşım Hulusi-i sani və Sabri-i əvvəl,

MaşaAllah, İyirminci Məktubun qiymətini gözəl anlamısınız və gözəl də yazmısınız. Məktubunda elm-i kəlam (Cənabi Allahın zat və sifətlərindən, peyğəmbərlik, axirət və etiqada aid digər məsələlərdən İslami əsaslar çərçivəsində bəhs edən elm) dərsini məndən almağı arzu etmisiniz. Onsuz da o dərsi alırsınız. Yazdığınız ümum Sözlər o nurlu və həqiqi elm-i kəlamın dərsləridir. İmam-i Rabbani kimi bəzi qüdsi (uca, təmiz) mühəəqqiqlər (həqiqətlərə haqqı ilə vaqif olan böyük İslam alimləri) demişlər ki: Axırzamanda elm-i kəlamı, yəni əhl-i haqq məzhəbi olan məsail-i imaniyə-i kəlamiyyəni (imani məsələləri) birisi elə şəkildə bəyan edəcək ki, ümum əhl-i kəşf (kəşf edənlər) və təriqətin fövqündə o nurların nəşrinə (yayılmasına) səbəbiyyət verəcəkdir. Hətta İmam-i Rabbani özünü o şəxs kimi görmüşdür.

Sənin bu aciz və fağır və heç nadir heç olan qardaşın min dərəcə həddimin fövqündə olaraq özümü o gələcək adam olduğumu iddia edə bilmərəm, heç bir cəhətdə layiqatım yoxdur (layiq deyiləm). LAKİN SONRA GƏLƏCƏK O ACİB (təəccüb və heyrət doğuran, bənzəri görülməmiş, qəribə) ŞƏXSİN BİR XİDMƏTKARI VƏ ONA YER HAZIR EDƏCƏK BİR DÜMDARI (ordunun arxadan hərəkət edən təhlükəsizlik qüvvələri) VƏ O BÖYÜK SƏRKƏRDƏNİN PİŞDAR (öncül) BİR NƏFƏRİ (əsgəri) OLDUĞUMU ZƏNN EDİRƏM. Və ondadır (ona görədir) ki, sən də yazılan şeylərdən o acib qoxusunu aldın. (Barla Lahikası, səh. 162)

7.

... AXIRZAMANDA GƏLƏCƏK BİR MÜCƏDDİD-İ ƏKBƏRİ (ən böyük mücəddid) MƏNA-Yİ İŞARİ İLƏ (əlamətlərlə) XƏBƏR VERİRLƏR. LAKİN GƏLƏCƏK O ZATIN və cəmiyyətinin üç vəzifəsindən ən əhəmiyyətlisi...
(Tılsımlar Mecmuası, səh. 168)

TİLSİMLƏR MƏCMUƏSİ RİSALE-İ NURUN MÜXTƏLİF HİSSƏLƏRİNDƏN SEÇİLƏRƏK YIĞILMIŞ BİR KİTABDIR. TİLSİMLƏR MƏCMUƏSİNDƏ YER ALAN BU SÖZÜNDƏ USTAD “GƏLƏCƏK O ZAT...” İFADƏSİLƏ ÖZ ZAMANINDA HƏLƏ MEHDİNİN (Ə.S.) YAŞAMADIĞINI, AXIRZAMANDA GƏLƏCƏYİNİ BİLDİRMİŞDİR. BUNDAN ƏLAVƏ, AXIRZAMANA QƏDƏR GƏLƏN HEÇ BİR MÜCƏDDİDİN EYNİ ZAMANDA BİRLİKDƏ ETMƏDİYİ 3 VƏZİFƏNİN MEHDİ (Ə.S.) TƏRƏFİNDƏN EDİLƏCƏYİNİ DƏ İFADƏ ETMİŞDİR.

Əvvəla: Aydın havalisinin Hasan Feyzisi və Husrevi və Mehmed Feyzisi və Risale-i Nurun mənəvi vəkili Əhməd Feyzinin üç ildən bəri alimanə (bilərək), müdəqqiqanə (dəqiq araşdıraraq) yazdığı bu gələn istihracət-i qeybiyyəni və Sikke-i Təsdiq-i Qeybiyyənin bir qüvvətli hüccəti (dəlili) və şahidi olan bu risaləciyi diqqətlə mütaliə etdim. Onun tədqiqatına (tədqiq edilməsinə) və Risale-i Nurun qiymətini tam hədis ilə və ayə ilə sübut etməsinə baxmayaraq heyrət və istihsan (bəyənmə) ilə “MaşaAllah, BərəkAllah” dedim. Lakin bir dərəcə təbirə (düzəlişə) möhtacdır. Eyn-i həqiqətdir (məhz həqiqətin özüdür); lakin “Said” haqqında xüsusən son qisminin haşiyələrində - şəxsiyyətim etibarilə həddimdən yüz dərəcə artıq bir hüsn-ü zənn ilə - həqiqətin surəti dəyişmişdir...

Bəli, həm Sikke-i Qeybiyyə, həm Onun yazdığı ayələr və hədislər müttəfiqən (ittifaqla, birlikdə) bu əsrdə bir həqiqət-i nuraniyyəyə (nurlu həqiqətə) işarə edirlər. Və bu əsr və bu zaman camaat zamanı olduğuna görə şəxs-i mənəvi hökm edilə bilər. Xüsusən mənəvi vəzifələrdə maddi şəxslərin əhəmiyyəti azdır. Dağlar kimi vəzifələr o zəif şəxsiyyətlərə yüklənilməz.

Bəzi ayət-i kərimə və hədis-i şərifə AXIRZAMANDA GƏLƏCƏK bir mücəddid-i əkbəri (ən böyük mücəddidi) mənayi işarə (əlamətlərlə) ilə xəbər verirlər. Lakin GƏLƏCƏK O ZATIN və cəmiyyətinin üç vəzifəsindən ən əhəmiyyətlisi olan və zahirən ən kiçiyi kimi görünən imanı xilas etmək və həqaiq-i imaniyyəni (iman həqiqətlərini) günəş kimi göstərmək vəzifəsini Risale-i Nur və şagirdlərinin şəxs-i mənəvisi tam həyata keçirdiklərinə görə GƏLƏCƏK O ZATA DAİR XƏBƏRLƏRİ VƏ İŞARƏLƏRİ RİSALE-İ NURUN ŞƏXS-İ MƏNƏVİSİNƏ, HƏTTA BƏZƏN TƏRCÜMANINA DA TƏTBİQƏ ETMƏYƏ ÇALIŞMIŞLAR VƏ ŞƏRİƏTİ İHYA (diriltmə) VƏ XİLAFƏTİ TƏTBİQ OLAN ÇOX GENİŞ DAİRƏDƏ HÖKM EDƏN BU İKİ MÜHÜM VƏZİFƏSİNİ NƏZƏRƏ ALMAMIŞLAR. Onların gəldiyi qənaət onların Risale-i Nurdan istifadə baxımından faidəlidir (faydalı), zərərsizdir, lakin Nurun məsləyindəki ixlasa və heç bir şeyə alət olmamasına və dünyəvi və mənəvi məqamatı axtarmamasına zərər verdiyi kimi, Nurların mühafizləri hər taifənin (qrupun, kütlənin), xüsusən siyasi taifənin tənqidinə və hücumuna vəsilə ola bilər... (Tılsımlar Mecmuası, səh. 168)

8.

BU HƏQİQƏTDƏN BAŞA DÜŞÜLÜR Kİ: SONRA GƏLƏCƏK O MÜBARƏK ZAT RİSALE- NURU BİR PROQRAMI KİMİ NƏŞR VƏ TƏTBİQ EDƏCƏK.
(Sikke-i Tasdik-i Gaybi, Səhifə 11, Beyanat ve Tenvirler, Səhifə 310)

SAİD NURSİ HƏZRƏTLƏRİ “SİKKE-İ TƏSDİQ-İ QEYBİ”Nİ 1928-Cİ İLDƏ QƏLƏMƏ ALMIŞDIR. USTAD BU ƏSƏRİNDƏ “ÖZÜNDƏN SONRA GƏLƏCƏK O MÜBARƏK ZAT...”IN, YƏNİ HZ. MEHDİNİN (Ə.S.) USTADIN HAZIRLADIĞI RİSALE-İ NURLARI ƏSL SAHİBİ KİMİ NƏŞR VƏ TƏTBİQ EDƏCƏYİNİ İFADƏ ETMİŞDİR. USTAD ƏMİRDAĞ LAHİKASININ ƏLYAZMASINDA DA “AXIRZAMANDA GƏLƏCƏK HƏZRƏT-İ MEHDİ DƏ ONA O QİYMƏTİ VERƏCƏK ETİQADINDAYAM” İFADƏSİLƏ BU FİKRİNİ BİR DAHA İFADƏ ETMİŞDİR.

Əziz, siddiq qardaşlarım,

Əvvəla: Nurun fövqəladə xas şagirdləri (tələbələri) Sikke-i Qeybiyyə müştəmilatıyla (əlavələrilə) o övliya-yi məşhurədən (tanınmış övliyalar) qırx gündə bir dəfə çörək yeyib qırx gün yeməyən Osman-ı Xalidinin sarih (açıq) ixbarı və övladlarına vəsiyyətilə və Spartanın məşhur əhl-i qəlb (qəlbən mənəvi tərəqqidə olanlar) alimlərindən Topal Şükrünün zahir xəbər verməsilə çox əhəmiyyətli həqiqəti dava edib (irəli sürüb), lakin iki iltibas (qarışıqlıq, yanlışlıq) içində bu biçarə, əhəmiyyətsiz qardaşları Saidə min dərəcə ziyadə hissə (pay) vermişdirlər. On ildn bəri qənaətlərini tədilə (düzəltməyə) çalışdığım halda, o bahadır (cəsur) qardaşlar qənaətlərində irəli gedirlər. Bəli, onlar On Səkkizinci Məktubdakı iki əhl-i qəlb çobanın macərası kimi haqq bir həqiqəti görmüşdürlər; lakin təbirə (düzəlişə) möhtacdır. O həqiqət də budur:

ÜMMƏTİN GÖZLƏDİYİ, AXIRZAMANDA GƏLƏCƏK ZATIN ÜÇ VƏZİFƏSİNDƏN ƏN MÜHÜMÜ VƏ ƏN BÖYÜYÜ VƏ ƏN QİYMƏTDARI OLAN İMAN-I TƏHQİQİNİ (inandığı şeylərin əslini, əslini bilərək inanma, sarsılmaz iman) NƏŞR (yaymaq) VƏ ƏHL-İ İMANI DALALƏTDƏN(haqq və həqiqətdən uzaqlaşma) XİLAS ETMƏK CƏHƏTİLƏ (YÖNÜYLƏ), o ən əhəmiyyətli vəzifəni eynilə bitəmamihə (tamamilə) Risale-i Nurda görmüşlər. İmam-i Əli və Qavs-i əzəm və Osman-i Xalidi kimi zatlar bu cəhət üçündür ki, gələcək o zatın məqamını Risale-i Nurun şəxs-i mənəvisində kəşfən görmüş kimi işarət etmişlər. Bəzən də o şəxs-i mənəvini bir xadiminə (xidmətkarına) vermişlər, o xadimə mültəfitanə (iltifatla) baxmışlar. BU HƏQİQƏTDƏN BAŞA DÜŞÜLÜR Kİ, SONRA GƏLƏCƏK O MÜBARƏK ZAT RİSALE-İ NURU BİR PROQRAMI KİMİ NƏŞR (yayacaq) VƏ TƏTBİQ EDƏCƏK.

O zatın ikinci vəzifəsi şəriəti icra və tətbiq etməkdir. Birinci vəzifə maddi qüvvətlə deyil, bəlkə qüvvətli etiqad və ixlas və sədaqətlə olduğu halda bu ikinci vəzifə üçün çox böyük maddi qüvvət və hakimiyyət lazımdır ki, tətbiq edilə bilsin.

O zatın üçüncü vəzifəsi xilafət-i İslamiyyəni(İslam xəlifəliyi) ittihad-i İslama (İslam birliyinə) bina edərək (quraraq) İsəvi ruhanilərilə ittifaq edib din-i İslama xidmət etməkdir. Bu vəzifə çox böyük səltənət və qüvvət və milyonlarla fədakarlarla tətbiq edilə bilər. Birinci vəzifə o iki vəzifədən üç-dörd dərəcə artıq qiymətdardır. Lakin o ikinci, üçüncü vəzifələr çox nəzərəçarpan və çox geniş bir dairədə (texnika və texnologiyanın inkişaf etdiyi vaxtda) olduğuna görə ümumun (ictimaiyyət) və avamın (xalq) nəzərində daha əhəmiyyətli görünürlər. Elə o xas Nurçular və bir qismi övliya olan o qardaşlarımızın təbirə və təvilə (bir fikir və ya sözdən başqa bir məna çıxarmaq) möhtac fikirlərini ortaya atmaq əhl-i dünyanı və əhl-i siyasəti təlaşa verir və vermiş, hücumlarına vəsilə olur. Çünki birinci vəzifənin həqiqətini və qiymətini görə bilmirlər, digər cəhətlərə həml edirlər.

Qardaşlarımın ikinci iltibası (səhvi):

Fani və çürüyən bir şəxsiyyəti bəzi cəhətlərlə birinci vəzifədə pişdarlıq (öncülük) edən Nur şagirdlərinin şəxs-i mənəvisini təmsil edən o aciz qardaşına verirlər. Halbuki bu iki iltibasda (səhvdə) Risale-i Nurun həqiqi ixlasına və heç bir şeyə, hətta mənəvi və uhrəvi məqamata (məqamlar, dərəcələr) belə alət olmamasına bir yöndən zərər verdiyi kimi əhl-i siyasəti də əvhama salıb (təlaşlandırıb) Risale-i Nurun nəşrinə zərər gətirər. Bu zaman şəxs-i mənəvi zamanı olduğu üçün belə böyük və baqi həqiqətlər fani və aciz və süqut edən (itən) şəxsiyyətlərə bina edilməz.

Əlhasil: GƏLƏCƏK O ZATIN İSMİNİ VERMƏK, üç vəzifəsi birdən yada düşür; səhv olar. Həm də heç bir şeyə alət olmayan nurdakı ixlas zədələnər, avam-i müminin (möminlərin geniş xalq təbəqəsi) nəzərində həqiqətlərin qüvvəti bir dərəcə nöqsanlaşar. Yəqiniyyət-i bürhaniyyə (qəti dəlillər) belə qəzaya-yi məqbulədəki (qəbul edilməyə layiq hökm və iddialar) zənn-i qalibə (güclü ehtimal) inqilab edər (dəyişdirər); daha muannid (inadkar) dalalətə (haqdan və həqiqətdən uzaqlaşma) və mütəmərrid (inadkar, dikbaş, haqqı qəbul etməməkdə israr edən) zındıqa (dinsizlik, inancsızlıq) üzərindəki tam qələbəsi mütəhayyir (heyrətlənən, təəccüblənən) əhl-i imanda görünməməyə başlayar. Əhl-i siyasət əvhama (təlaşlanmağa) və bir qisim mollalar etiraza başlayar. Ona görə Nurlara o ismi vermək münasib görünmür. Bəlkə “Mücəddiddir, onun pişdarıdır (öncüsüdür)” deyilə bilər. Ümum qardaşlarımıza minlərlə salam. (Sikke-i Tasdik-i Gaybi, səh. 9-11)

Ümum qardaşlarımıza minlərlə salam. (Sikke-i Tasdik-i Gaybi, səh. 9-11)

Ümmətin gözlədiyi axırzamanda gələcək zatın üç vəzifəsindən ən mühümü və ən böyüyü və ən qiymətdarı (dəyərlisi) olan iman-i təhqiqini (təhqiqi iman, imana dair bütün məsələləri tədqiq edib dəlil və sübut ilə inanma) nəşr (paylama, yayma) və əhl-i imanı dalalətdən (batilə yönəlməkdən) xilas etmək cəhətilə o ən əhəmiyyətli vəzifəni eynilə bitəmamihə (tamamilə) Risale-i Nurda görmüşlər. İmam-i Ali və Qavs-i əzəm və Osman-i Xalidi kimi zatlar bu cəhət üçündür ki, gələcək o zatın məqamını Risale-i Nurun şəxs-i mənəvisində kəşfən görmüş kimi işarət etmişlər. Bəzən də o şəxs-i mənəvini bir xadiminə (xidmətçisinə) vermişlər, o xadimə mültəfitanə (iltifatla) baxmışlar. BU HƏQİQƏTDƏN BAŞA DÜŞÜLÜR Kİ, SONRA GƏLƏCƏK O MÜBARƏK ZAT RİSALE-İ NURU BİR PROQRAMI KİMİ NƏŞR (yayacaq) VƏ TƏTBİQ EDƏCƏK. (Beyanat ve Tenvirler, Səhifə 310)

9.

... LAKİN ÇİÇƏKLƏR BAHARDA GƏLİR. ELƏ QÜDSİ (təmiz, uca) ÇİÇƏKLƏRƏ ZƏMİN HAZIR ETMƏK LAZIM GƏLİR. VƏ ANLADIQ Kİ, BU XİDMƏTİMİZLƏ O NURANİ ZATLARA ZƏMİN İHZAR EDİRİK (hazırlayırıq)...
(Sikke-i Tasdik-i Gaybi, səh. 189) (Barla Lahikası, 28-ci məktubdan 7-ci Risalə olan 7-ci Məsələ)

SAİD NURSİ HƏZRƏTLƏRİ “BARLA LAHİKASI”NI 1926-CI İLDƏ QƏLƏMƏ ALMIŞDIR. USTAD RİSALƏLƏRİNDƏ ÖZ YAŞADIĞI DÖVRÜN QIŞ OLDUĞUNU İFADƏ EDƏN İZAHLAR VERƏRKƏN HZ. MEHDİDƏN (A.S.) BƏHS ETDİYİ BU BÖLMƏDƏ İSƏ HZ. MEHDİ (Ə.S.) VƏ TƏLƏBƏLƏRİNƏ XİTABƏN ONLARIN BAHARDA GƏLƏCƏKLƏRİNİ İFADƏ ETMİŞDİR. BUNDAN ƏLAVƏ, BƏDİÜZZAMAN BU ƏSƏRLƏRİLƏ ÖZÜNDƏN SONRA GƏLƏCƏK O MÜBARƏK İNSANLARA ŞƏRAİT HAZIRLADIĞINI BİLDİRMİŞDİR.

Beşinci Səbəb: Çox zaman əvvəl bir əhl-i vəlayətdən (övliya olan şəxslərdən) eşitdim ki: O zat keçmiş vəlilərin qeybi (hal-hazırda olmayan, görünməyənlərə aid) işarətlərindən istihrac etmiş (bəzi əlamətləri çıxmış şeylərdən gələcəyə aid şeyləri müəyyən etmək) və qənaətli gəlmiş ki, “Şərq tərəfindən bir nur zühur edəcək, bidalar (dinin əslinə uyğun olmayan adət və tətbiqatları) zülümatını dağıdacaq.” Mən belə bir nurun zühuruna çox intizar etdim (ümid edərək gözləmək) və edirəm. LAKİN ÇİÇƏKLƏR BAHARDA GƏLİR. ELƏ QÜDSİ ÇİÇƏKLƏRƏ ZƏMİN HAZIR ETMƏK LAZIM GƏLİR. VƏ ANLADIQ Kİ, BU XİDMƏTİMİZLƏ O NURANİ ZATLARA ZƏMİN İHZAR EDİRİK(hazırlayırıq). Madam ki, özümüzə aid deyil, əlbəttə, Sözlər namındakı nurlara aid olan inayət-i İlahiyyəni (ilahi yardımlar) bəyan etməkdə mədar-i fahir (öyünmə səbəbi) və qürur ola bilməz, bəlkə mədar-i həmd (şükür səbəbi) və şükür və təhdis-i nemət (Cənabi-Haqqa şükür etmək və təşəkkür məqsədilə qovuşduğu neməti başqalarına danışmaq) olar. (Sikke-i Tasdik-i Gaybi, səh. 189) (Barla Lahikası, 28-ci Məktubdan 7-ci Risalə olan 7-ci Məsələ)

10.

AXIRZAMANIN ƏN BÖYÜK FƏSADI ZAMANINDA, ƏLBƏTTƏ, ƏN BÖYÜK BİR MÜCTƏHİD (ehtiyac olduqda ayələrdən hökm çıxaran böyük İslam alimi), HƏM DƏ ƏN BÖYÜK BİR MÜCƏDDİD (hər dövrün əvvəlində hədis və ayələri dövrün ehtiyacına görə təfsir edən İslam alimi), HƏM HAKİM, HƏM MEHDİ, HƏM MÜRŞİD, HƏM QÜTB-Ü ƏZƏM KİMİ BİR ZAT-İ NURANİNİ GÖNDƏRƏCƏK VƏ O ZAT DA ƏHL-İ BEYT-İ NƏBƏVİDƏN OLACAQDIR... (Məktubat, səh. 425-426)

SAİD NURSİ HƏZRƏTLƏRİ “MƏKTUBATI” 1926-CI İLDƏ QƏLƏMƏ ALMIŞDIR. USTADIN DÖVRÜNDƏ AXIRZAMANIN ƏN BÖYÜK FƏSADI OLAN DARVİNİZM, MATERİALİZM VƏ ATEİZMİN CƏMİYYƏT ÜZƏRİNDƏKİ TƏSİRİ BU GÜNKÜ KİMİ GÜCLÜ DEYİLDİ. LAKİN HZ. MEHDİNİN (Ə.S.) ZÜHUR ƏSRİ OLAN HİCRİ 1400-CÜ İL BU DİNSİZ CƏRƏYANLARIN ÇOX SÜRƏTLİ YÜKSƏLDİYİ, İNSANLAR VƏ CƏMİYYƏTƏ ƏN ÇOX TƏSİR ETDİKLƏRİ ƏSR OLMUŞDUR. DÖVRLƏRİNDƏ ETDİKLƏRİ XİDMƏTLƏR BAXIMINDAN NƏ USTAD, NƏ DƏ ONDAN ƏVVƏL GƏLƏN MÜCƏDDİDLƏR HZ. MEHDİDƏ (Ə.S.) TOPLANACAQ ƏN BÖYÜK MÜCƏDDİD, ƏN BÖYÜK MÜRŞÜD VƏ MÜCTƏHİD, HAKİM, MEHDİ VƏ QÜTB-Ü ƏZƏM SİFƏTLƏRİNƏ BİRLİKDƏ SAHİB OLMAMIŞLAR.

Əlcavab: Cənab-i Haqq kamal-i rəhmətindən (ən yüksək rəhmətindən) şəriət-i İslamiyyətin ədəbiyyatına (İslam hökmlərinin öyrədilməsinə) bir əsər-i himayət (qorumasının əlaməti) kimi hər bir fəsad-i ümmət zamanında bir müslih (islah edici) və ya bir mücəddid (böyük alim) və ya bir xəlifə-i zişan (şanlı xəlifə) və ya bir qütb-ü əzəm və ya bir mürşüd-ü əkməl (qüsursuz yolgöstərici) və yaxud bir növ Mehdi hökmündə mübarək zatları göndərmişdir; fəsadı (pisliyi, şəri) izalə edib (aradan qaldırıb) milləti islah etmiş (doğru yola gətirmiş); Din-i Əhmədiyyəni (Ə.S.M.) mühafizə etmişdir. Madam ki, adəti elə cərəyan edir, AXIRZAMANIN ƏN BÖYÜK FƏSADI ZAMANINDA ƏLBƏTTƏ ƏN BÖYÜK MÜCTƏHİD, HƏM DƏ ƏN BÖYÜK MÜCƏDDİD, HƏM HAKİM, HƏM MEHDİ, HƏM MÜRŞÜD, HƏM QÜTB-Ü ƏZƏM KİMİ BİR ZAT-İ NURANİNİ (nurlu şəxsi) GÖNDƏRƏCƏK VƏ O ZAT DA ƏHL-İ BEYT-İ NƏBƏVİDƏN (Peyğəmbərimizin S.A.V. soyundan) OLACAQDIR. CƏNAB-İ HAQQ BİR DƏQİQƏ ZƏRFİNDƏ (ərzində) BEYN-ƏS-SƏMA VƏL-ƏRZ ALƏMİNİ (göylə yerin arasını, dünyanı) BULUDLARLA DOLDURUB BOŞALTDIĞI KİMİ BİR SANİYƏDƏ DƏNİZİN FIRTINALARINI TƏSKİN EDƏR (sakitləşdirər) VƏ BAHARDA BİR SAATDA YAY MÖVSÜMÜNÜN NÜMUNƏSİNİ (örnəyini) VƏ YAYDA BİR SAATDA QIŞ FIRTINASINI İCAD EDƏN QADİR-İ ZÜLCƏLAL (Cəlal və İzzət sahibi Uca Allah) MEHDİ İLƏ DƏ ALƏM-İ İSLAMIN ZÜLÜMATINI (qaranlıqlarını) DAĞIDA BİLƏR VƏ VƏD ETMİŞDİR. VƏDİNİ ƏLBƏTTƏ YERİNƏ YETİRƏCƏKDİR.

Qüdrət-i İlahiyyə (ilahi güc) cəhətindən baxılsa, olduqca asandır. Əgər dairə-i əsbab (səbəblər dairəsi) və hikmət-i Rəbbaniyyə (Allahın hikməti) cəhətindən düşünülsə, yenə o qədər mümkün və vukua (baş verməyə) layiqdir ki, “Əgər müxbir-i Sadiqdən rəvayət olmasa belə hər halda elə olmalıdır. “Və olacaqdır”-deyə əhl-i təfəkkür (təfəkkür edənlər, dərin düşünənlər) hökm edir. Belə ki: Fəlillahilhəmd, ... Allahım!” Eynilə Aləmlərdə İbrahimə və İbrahimin Alinə (soyuna) səlat etdiyin kimi Əfəndimiz Muhammədə və Əfəndimiz Muhammədin Alinə də səlat et. Şübhəsiz, Sən hər cür həmd və tərifə nəhayətsiz (sonsuz) dərəcədə layiqsən və şan və şərəfin hər şeydən nəhayətsiz (sonsuz) dərəcədə yüksəkdir. Al-i İbrahim Əleyhissalam (Hz. İbrahimin (ə.s.) soyu) kimi elə bir vəziyyət almışdır ki, ümum mübarək silsilələrin başında ümum əqtar (açıq sahələr, məkanlar) və əsarın məcmalarında (gizli toplanma yerlərində) o nurani zatlar sərkərdəlik edirlər. Və elə bir kəsrətdədirlər ki (o qədər çoxdurlar ki), o sərkərdələrin məcmusu (hamısı) böyük bir ordu təşkil edir. Əgər maddi şəklə girsə və bir təsanüdlə (birləşərk) bir firqə (diviziya, bölmə) vəziyyətini alsalar, İslamiyyət dinini milliyyət-i müqəddəsə (mübarək icma) hökmündə rabitə-i ittifaq (həmrəylik nizamı) və intibah (oyanma) etsələr, heç bir millətin ordusu onlara qarşı tab gətirə bilməz. O çox kəsrətli (çoxluq təşkil edən) o müqtədir (güclü) ordu məhz Al-i Muhamməd Aleyhissəlatu Vəssəlamdır və Həzrət-i Mehdinin ən xas ordusudur. Bəli, bu gün tarix-i Aləmdə (dünya tarixində) heç bir nəsil, şəcərə ilə və sənətlərlə və ənənə ilə bir-birinə müttəsil (bir-birilə əlaqədar) və ən yüksək şərəf və Ali həsəb və əsl-nəsəblə (soyla) mümtaz (fərqlənən, üstün) heç bir nəsil yoxdur ki, Al-i Beytdən gələn seyidlər nəsli qədər qüvvətli və əhəmiyyətli olsun. Keçmiş zamandan bəri bütün əhl-i həqiqətin firqələri başında onlar var və əhl-i kamalın (kamil və dəyərli şəxslər) namdar (ad-sanlı) rəisləri yenə onlardır. İndi də kəmiyyət baxımından (sayca) milyonları keçən bir nəsl-i mübarəkdir. Mütənəbbih (ağıllı, məsuliyyət sahibi) və qəlbləri imanlı və məhəbbət-i Nəbəvi (Peyğəmbər sevgisi) ilə dolu və cahandəyər (dünyanın ən qiymətlisi) şərəf-i intisabıyla (mənsub olması ilə) sərfirazdırlar (seçilirlər). BELƏ BİR CAMAAT-İ ƏZİMƏ (böyük camaat) İÇİNDƏKİ MÜQƏDDƏS QÜVVƏTİ TƏHYİC EDƏCƏK (coşduracaq) VƏ OYANDIRACAQ HƏDİSAT-İ ƏZİMƏ VÜCUDA GƏLİR (böyük və əhəmiyyətli hadisələr baş verir). ƏLBƏTTƏ O QÜVVƏT-İ ƏZİMƏDƏKİ BİR HAMİYƏT-İ ALİYƏ FƏVƏRAN EDƏCƏK (o böyük qüvvəyə malik heysiyyət və müqəddəsatı qoruma hissi oyanacaq) VƏ HƏZRƏT-İ MEHDİ BAŞINA KEÇİB TARİQ-İ HAQQ VƏ HƏQİQƏTƏ SÖVQ EDƏCƏK (doğru yola və həqiqətə istiqamətləndirəcək). BELƏ OLMAQ VƏ BELƏ OLMASINI, BU QIŞDAN SONRA BAHARIN GƏLMƏSİ KİMİ, ADƏTULLAHDAN (Allahın yaratdığı təbiət qanunları) VƏ RƏHMƏT-İ İLAHİYYƏDƏN (Allahın rəhmətindən) GÖZLƏYİRİK VƏ GÖZLƏMƏKDƏ HAQLIYIQ.

İkinci işarət,yəni: Altıncı işarət

Həzrət-i Mehdinin cəmiyyət-i nuraniyyəsi Sufyan komitəsinin təxribatçı rejim-i bidəqaranəsini təmir edəcək, Sünnət-i Səniyyəni bərpa edəcək, yəni Aləm-i İslamiyyətdə risalət-i Əhmədiyyəni (ə.s.m.) inkar niyyətilə şəriət-i Əhmədiyyəni (ə.s.m.) təxribə (pozmağa) çalışan Sufyan komitəsi Həzrət-i Mehdi cəmiyyətinin möcüzəkar mənəvi qılıncı ilə öldürüləcək və məhv ediləcək. Həm Aləm-i insaniyyətdə inkar-i uluhiyyət niyyətilə mədəniyyət və müqəddəsat-i bəşəriyyəni zir-ü zəbər edən (məhv edən) Dəccal komitəsini, Həzrət-i İsa Əleyhissalamın din-i həqiqisini İslamiyyətin həqiqətilə birləşdirməyə çalışan hamiyətkar və fədakar bir İsəvi camaatı namı altında və “Müsəlman İsəviləri” ünvanına layiq bir cəmiyyət, o Dəccal komitəsini Həzrət-i İsa Əleyhissalamın riyasəti (rəhbərliyi) altında öldürəcək və məhv edəcək, bəşəri inkar-i uluhiyyətdən (Allahı inkar etməkdən) xilas edəcək. Bu mühüm sirr çox uzundur. Başqa yerlərdə bir az bəhs etdiyimizə görə burada bu qısa işarətlə iqtifa edirik. (Mektubat, səh. 425-426)

11. Mehdinin Üç Vəzifəsi

(Emirdağ Lahikası 1, səh. 231-233)

USTAD BƏDİÜZZAMAN SAİD NURSİ HƏZRƏTLƏRİ ƏMİRDAĞ LAHİKASINI 1949-CU İLDƏ QƏLƏMƏ ALMIŞDIR. BU ƏSƏRİNDƏ USTAD HZ. MEHDİNİN (Ə.S.) XÜSUSİLƏ DARVİNİZM, MATERİALİZM VƏ ATEİZM FƏLSƏFƏLƏRİNİ TAMAMİLƏ SUSDURARAQ İNSANLARIN İMANINI XİLAS ETMƏYƏ VƏSİLƏ OLACAQ ŞƏKİLDƏ ÇOX TƏSİRLİ FƏALİYYƏT GÖSTƏRƏCƏYİNİ İFADƏ ETMİŞDİR. USTAD ÖZÜNÜN YAŞADIĞI DÖVR DAXİL OLMAQ ÜZRƏ HƏR DÖVRDƏ BİR NÖV MEHDİ VƏSFİNƏ MALİK ŞƏXSLƏR GƏLDİYİNİ, ANCAQ HEÇ BİRİNİN BU ÜÇ VƏZİFƏNİ EYNİ ANDA ETMƏ QÜDRƏTİNƏ MALİK OLMADIĞINI İFADƏ ETMİŞDİR.

Mehdinin üç vəzifəsi Nurun əhəmiyyətli və çox xeyirli bir şagirdi (tələbəsi), çoxların namına (başqalarının adından) məndən soruşdu ki: “Nurun xalis və əhəmiyyətli bir qisim şagirdləri çox musirranə (israrla) şəkildə axırzamanda gələn al-i Beytin böyük mürşüdü səni zənn edirlər və o qədər çəkindiyin halda onlar israr edirlər.

Sən də bu qədər musirranə onların fikirlərini qəbul etmirsən, çəkinirsən. Əlbəttə, onların əlində bir həqiqət və qəti bir hüccət (dəlil) var və sən də bir hikmət və həqiqətə binaən (əsaslanaraq) onlara müvafəqət etmirsən (icazə vermirsən). Bu isə bir təzaddır, hər halda həllini istəyirik.” Mən də bu zatın təmsil etdiyi çox məsaillərə (məsələlərə) cavabən deyirəm ki: O xas Nurçuların əllərində bir həqiqət var. Lakin iki cəhətdə bir təbir və təvil (düzəliş) lazımdır.

Birincisi: ÇOX DƏFƏ MƏKTUBLARIMDA İŞARƏ ETDİYİM KİMİ, MEHDİ AL-İ RƏSULUN TƏMSİL ETDİYİ QÜDSİ (müqəddəs) CAMAATININ ŞƏXS-İ MƏNƏVİSİNİN ÜÇ VƏZİFƏSİ VAR. ƏGƏR TEZ QİYAMƏT QOPMASA VƏ BƏŞƏR BÜTÜN-BÜTÜN (tamamilə) YOLDAN ÇIXMASA, O VƏZİFƏLƏRİ ONUN CƏMİYYƏTİ VƏ SEYİDLƏR CAMAATININ EDƏCƏYİNİ RƏHMƏT-İ İLAHİYYƏDƏN GÖZLƏYİRİK. BELƏLİKLƏ, ONUN ÜÇ BÖYÜK VƏZİFƏSİ OLACAQ:

Birincisi: Fənn və fəlsəfənin təsallutu ilə (təsiri ilə) və maddiyyun və təbiiyyun taununun bəşər içinə (insanlar arasında) intişar etməsilə (yayılması ilə) hər şeydən əvvəl fəlsəfəni və maddiyyun fikrini (materializm, darvinizm və ateizm epidemiyası) tam susduracaq tərzdə imanı xilas etməkdir. Əhl-i imanı dalalətdən mühafizə etmək (iman gətirənləri azğınlıqdan qorumaq) və bu vəzifə həm dünya, həm hər şeydən əl çəkməklə, çox vaxt tədqiqat ilə məşğuliyyəti iqtiza etdiyinə görə (tələb etdiyinə görə) Həzrət-i Mehdinin o vəzifəsini şəxsən özü görməyə vaxt və hal imkan verməz. Çünki xilafət-i Məhəmmədiyyə (ə.s.m.) cəhətindəki səltənəti onunla iştiqalə (məşğul olmağa) vaxt qoymur. HƏR-HALDA O VƏZİFƏNİ ONDAN ƏVVƏL BİR TAYFA BİR BAXIMDAN YERİNƏ YETİRƏCƏK. O ZAT O TAYFANIN UZUN TƏDQİQATI İLƏ YAZDIĞI ƏSƏRİ ÖZÜNƏ HAZIR BİR PROQRAM EDƏCƏK, ONUNLA O BİRİNCİ VƏZİFƏNİ TAM YERİNƏ YETİRƏCƏK. BU VƏZİFƏNİN İSTİNAD ETDİYİ (əsaslandığı) QÜVVƏT VƏ MƏNƏVİ ORDUSU YALNIZ İXLAS VƏ SƏDAQƏT VƏ TƏSANÜD (qarşılıqlı yardımlaşmaq) SİFƏTLƏRİNƏ TAM MALİK OLAN BİR QİSİM ŞAGİRDLƏRDİR. NƏ QƏDƏR DƏ AZ OLSALAR, MƏNƏN (mənəvi cəhətdən) BİR ORDU QƏDƏR QÜVVƏTLİ VƏ QİYMƏTLİ SAYILIRLAR.

İkinci vəzifəsi: XİLAFƏT-İ MƏHƏMMƏDİYYƏ (Ə.S.M.) ÜNVANI İLƏ ŞƏAİR-İ İSLAMİYYƏNİ (İslama aid dəyərləri) BƏRPA ETMƏKDİR. ALƏM-İ İSLAMIN (İslam aləminin) VƏHDƏTİNİ (birliyini) NÖQTƏ-İ İSTİNAD (hədəf edib) EDİB BƏŞƏRİYYƏTİ MADDİ VƏ MƏNƏVİ TƏHLÜKƏLƏRDƏN VƏ QƏZƏB-İ İLAHİDƏN (bəladan) XİLAS ETMƏKDİR. BU VƏZİFƏNİN NÖQTƏ-İ İSTİNADI VƏ XADİMLƏRİ (xidmətkarları), MİLYONLARLA ƏFRADI (fərdi) OLAN ORDULAR LAZIMDIR.

Üçüncü vəzifəsi: İNQİLABƏT-İ ZAMANİYYƏ (zamanla əlaqədar dəyişikliklər) İLƏ ÇOX ƏHKAM-İ QURANİYYƏNİN (Quranın hökmlərinin) ZƏDƏLƏNMƏSİLƏ VƏ ŞƏRİƏT-İ MƏHƏMMƏDİYYƏNİN (Ə.S.M.) QANUNLARININ BİR DƏRƏCƏ TƏTİLƏ UĞRAMASI İLƏ O ZAT BÜTÜN ƏHL-İ İMANIN MƏNƏVİ YARDIMLARI İLƏ VƏ İTTİHAD-İ İSLAMIN (İslam birliyinin) MÜAVƏNƏTİLƏ (yardımı ilə) VƏ BÜTÜN ÜLƏMA VƏ ÖVLİYANIN VƏ BİLXASSƏ AL-İ BEYTİN NƏSLİNDƏN HƏR ƏSRDƏ QÜVVƏTLİ VƏ KƏSRƏTLİ (çoxlu) MİLYONLARLA FƏDAKAR SEYYİDLƏRİN İLTİHAQLARI İLƏ (birləşərək) O VƏZİFƏ-İ UZMANI (çöx böyük vəzifəni) ETMƏYƏ ÇALIŞACAQ.

İndi həqiqət-i hal belə olduğu halda ən birinci vəzifəsi və ən yüksək məsləyi olan imanı xilas etmək və imanı təhqiqi surətdə (doğruluğunu sübut edərək) ümuma dərs vermək, hətta avamın da imanını təhqiqi etmək vəzifəsi isə mənən və həqiqətən hidayət edici, irşad edici (doğru yol göstərən) mənasının aydın şəkildə ifadə etdiyi üçün Nur Şagirdləri bu vəzifəni tamamilə Risale-i Nurda gördüklərinə görə ikinci və üçüncü vəzifələr buna nisbətən ikinci və üçüncü dərəcədədir deyə Risale-i Nurun şəxs-i mənəvisini haqlı olaraq bir növ Mehdi tələqqi (qəbul) edirlər. O şəxs-i mənəvinin də bir müməssili Nur Şagirdlərinin təsanüdündən gələn bir şəxs-i mənəvisi və o şəxs-i mənəvidə bir növ müməssili olan biçarə (zavallı, yazıq) tərcümanını (müəllif) zənn etdiklərinə görə bəzən o ismi ona da verirlər. Lakin bu bir iltibas (qarışdırma) və bir səhvdir, ancaq onlar ondan məsul deyillər. Çünki ziyadə hüsn-ü zənn keçmişdən bəri cərəyan edir və etiraz edilməz. Mən də o qardaşlarımın çox ziyadə hüsn-ü zənlərini bir növ dua və təmənni və Nur Tələbələrinin kamal-i etiqadlarının bir tərəşşuhu gördüyümə görə onlara çox fikir verməzdim. Hətta keçmiş övliyanın bir qismi kəramət-i qeybiyyələrdən Risale-i Nuru eynilə o axırzamanın hidayət edicisi olması kəşfləri bu təhqiqat ilə təvili başa düşülür. Deməli, iki nöqtədə bir iltibas var, təvil lazımdır.

Birincisi: AXIRDAKI İKİ VƏZİFƏ, BAXMAYARAQ Kİ HƏQİQƏT NÖQTƏSİNDƏ BİRİNCİ VƏZİFƏ DƏRƏCƏSİNDƏ DEYİLLƏR, lakin xilafət-i Məhəmmədiyyə (ə.s.m.) və ittihad-i İslam orduları ilə zəmin üzündə səltənət-i İslamiyyəni qurmaq cəhətində hər kəsdə, xüsusən avamda, xüsusən əhl-i siyasətdə, xüsusən bu əsrin əfkarında (düşüncə tərzində) o birinci vəzifədən min dərəcə geniş görünür və bu isim bir adama verildikdə bu iki vəzifə yada düşür, siyasət mənasını ifadə edir, bəlkə də xodfüruşluq (öyünmə) mənasını yada salır, bəlkə bir şan, şərəf və məqampərəstlik və şöhrətpərəstlik arzularını göstərir. Keçmişdən bəri və indi də çox safdil və məqampərəst zatlar “Mehdi olacağam” deyə dava (iddia) edirlər. BAXMAYARAQ Kİ, HƏR ƏSRDƏ HİDAYƏT EDİCİ BİR NÖV MEHDİ VƏ MÜCƏDDİD GƏLİR VƏ GƏLMİŞDİR, LAKİN HƏR BİRİ ÜÇ VƏZİFƏLƏRDƏN BİRİSİNİ BİR CƏHƏTDƏN YERİNƏ YETİRMƏSİ ETİBARİLƏ AXIRZAMANIN MEHDİSİ ÜNVANINI ALMAMIŞLAR.

Həm də məhkəmədə Dənizli əhl-i vüqufu (bilik sahibi olan şəxslər) bəzi şagirdlərin (tələbələrin) bu etiqadlarına (inamlarına, düşüncələrinə) əsasən mənim haqqımda demişdilər ki: “Əgər Mehdilik dava (iddia) etsə, bütün şagirdləri (tələbələri) qəbul edəcəklər.” Mən də onlara demişdim: “MƏN ÖZÜMÜ SEYİD HESAB ETMİRƏM. BU ZAMANDA NƏSİLLƏR BİLİNMİR. HALBUKİ AXIRZAMANIN O BÖYÜK ŞƏXSİ AL-İ BEYTDƏN (Peyğəmbərimizin (s.a.v.) nəslindən) OLACAQDIR. Baxmayaraq ki, mənən (mənəvi cəhətdən) mən Həzrət-i Əlinin (r.a.) bir vələd-i mənəvisi (mənəvi övladı) hökmündə ondan həqiqət dərsi almışam və Al-i Məhəmməd Əleyhissalam bir mənada həqiqi Nur Şagirdlərinə şamil olunmasına görə (həqiqi Nur tələbələrini də əhatə etdiyinə görə) mən də Al-i Beytdən (Peyğəmbərimizin (s.a.v.) nəslindən) sayıla bilərəm. Amma bu zaman şəxs-i mənəvi zamanı olduğuna görə və Nurun məsləyində heç bir cəhətdə (heç bir tərəfdən) mənlik və şəxsiyyət və şəxsi məqamları arzu etmək və şan-şərəf qazanmaq olmadığına və sirr-i ixlasa tam müxalif olduğuna görə (səmimiyyətin sirrinə zidd olduğuna görə) Cənab-i Haqqa hədsiz (sonsuz) şükür edirəm ki, məni özümə bəyəndirməməsinə görə mən elə şəxsi və həddimdən hədsiz dərəcə artıq məqamata (öz həddimdən sonsuz dərəcədə artıq mövqeyə) gözümü dikmərəm və Nurdakı ixlası (səmimiyyəti) pozmamaq üçün uhrəvi məqamat (mövqe) belə mənə verilsə, əl çəkməyə özümü məcbur bilirəm” dedim. O əhl-i vüquf (bilik sahibi olan şəxslər) susdu.

(Əmirdağ Lahikası-I, səh. 231-233)