Hüceyrədəki Şüur (41-50)

41. Darvinizmi Yalanlayan Hormonlar

1. right adrenal gland 2. lymph tissue	3. right kidney 4. aorta

Tamamilə xəbərsiz olduğunuz halda, orqanizminizdə hər an minlərlə əmr gedib-gələr və həyatınızı ən əlverişli və ən asan hala gətirər.

Məsələn, həyəcanlandığınız və ya qorxduğunuz anda, sinir hüceyrələriniz dərhal siqnalizasiya sistemini işə salar və böyük sürətlə və yolunu azmadan hədəfə çataraq böyrəküstü vəzlərinizi hərəkətə keçirər. Mesajı alan böyrəküstü vəzləri adrenalin hormonu ifraz edər. Adrenalin hormonu isə qana qarışaraq, demək olar ki, bütün orqanizmi həyəcan vəziyyətinə keçirər. Həzm orqanlarının hərəkətlərinə mane olar və həzmetmə prosesini dayandırar. Beləliklə də, həzmetmə prosesində iştirak etməyən böyük miqdarda qan kütləsi, əzələləri qidalandırmaq üçün boş olar. Eyni zamanda ürəyin ritmi sürətlənər, qan təzyiqi artar. Ağciyərlərin bronxları genişlənib, oksigenin girişini və qanın oksigenlə qidalanmasını sürətləndirər. Qandakı şəkər miqdarı artar. Bu da əzələlərə artıq enerji verər. Sonda isə, göz bəbəkləri genişlənər və gözlərin işıq xəbərdarlıqlarına qarşı həssaslığı artar. Bütün bu təsirlər yarandıqda isə, bir insan istər qaçma, istər müdafiə, istərsə də hücum vəziyyətinə keçmək üçün, istənilən vəziyyətdə böyük performans göstərməyə hazır vəziyyətə gələr.

Sinir hüceyrələri cansız və şüursuz atomlardan ibarət strukturlardır. Ancaq bu atomlar, orqanizmin ehtiyac duyduğu vəziyyətləri dərhal anlayaraq, orqanizmin əlaqədar yerinə tezliklə mesaj göndərərlər. Mesajı qəbul edən yer də eynilə cansız atomların birləşməsindən meydana gəlmişdir. Buna baxmayaraq, özünə gələn mesajı dərhal anlayar və hərəkətə keçərək lazımi hormonu ifraz edər. Bu hormon isə, olduqca şüurlu şəkildə və yaradılış məqsədini çox yaxşı bilərək bütün orqanizmi gəzər və əlaqədar orqanları həyəcan vəziyyətinə keçirər.

Bu qədər şüurlu, planlı, mütəşəkkil sistemin təsadüfən meydana gəldiyini düşünmək ağıldan, məntiqdən və sağlam fikirdən üz döndərməkdir. Darvinistlər bütün bu sistemlərin və orqanların təsadüfən meydana gəldiyini iddia edərək, uşaqların da güləcəkləri vəziyyətə düşürlər.

Təxminən 60 yaşına qədər təkamülü müdafiə edən və ateist fəlsəfəçi olan, lakin daha sonra həqiqətləri görən Malcolm Muggeridge darvinizmin içində olduğu bu vəziyyəti belə etiraf edir:

Mən özüm, təkamül nəzəriyyəsinin, xüsusilə tətbiq olunduğu sahələrdə, gələcəyin tarix kitablarında yer alacaq ən böyük zarafatlardan biri olacağı ilə razılaşdım. Gələcək nəsil, bu qədər çürük və naməlum bir fərziyyənin qəbul edilməsini heyrətlə qarşılayacaq. (Malcolm Muggeridge, The End of Christendom, Grand Rapids: Eerdmans, 1980, səh. 43)

Bu mükəmməl sistemləri üstün bir Yaradıcı olan Allahın yaratdığı açıq və qəti bir həqiqətdir.

1. Pupils dilate 2. Capillaries in the skin contract. 3. The heart begins beating more strongly and faster. 4. The lungs expand.	5. Muscles expand. 6. Blood flow to the intestines slows down 7. The liver releases less sugar
When you get excited or frightened, the adrenaline hormone, secreted by the adrenal glands above the kidneys, sends the body into immediate high alert. The diagram summarizes this hormone's effects on the body.

42. Ağciyərin Özünəməxsus Təcili Müdafiə Sisteminə Sahib Olduğunu Biilirdinizmi?

Ağciyər, özünəməxsus təcili müdafiə sisteminə sahibdir. Bəzi ağciyər hüceyrələri bakteriya və mikrobların üzərinə təbii bir mikrob öldürücü maddə püskürərək bunları təsirsiz hala gətirərlər. Beləliklə də, tənəffüs yoluyla orqanizmə daxil olan və ağciyərə gələnə qədər canlı qalmağı bacara bilən mikrob və bakteriyalar, burada məhv edilərlər.

Ağciyər hüceyrələrinin özlərinə zərər verəcək maddələri tanımaları, onları təsirsiz hala gətirəcək maddəni bilmələri və həmçinin bunları hazırlaya bilmələri, əlbəttə ki, qeyri-mümkündür. Hüceyrələr düşünmək, bilmək, qərar vermək, plan qurmaq kimi şüur tələb edən xüsusiyyətlərdən məhrumdurlar. Bütün bunlar, göyləri və yeri nizam içində yaradan, müəyyən uyğunluq və ölçü müəyyənləşdirən Allahın əsəridir. Allah, tək bir hüceyrəyə də insana heyrətləndirəcək dərəcədə şüurlu işlər etdirərək, sonsuz elminin və ağlının dəlillərini göstərir.

Cells in the lungs have their own defense system. Immediately identifying microbes that enter the body through the respiratory tract, they secrete a substance that neutralizes these microbes. That a tiny cell invisible to the naked eye can distinguish between microbes and other substances is a great miracle, because if it makes the wrong decision, it could neutralize a substance the body actually needs.

43. Fermentlər Olmasaydı Bu Yazını Oxumağınız 40 Min Il Davam Edərdi!

1. Molecule 2.Enzyme The diagram at left shows an enzyme about to bind to a molecule

Enzymes are protein molecules that make life possible, promoting the necessary chemical reactions for life by boosting them up to just the right speed.

Fermentlər həyatı yaşanacaq hala gətirən və həyatla əlaqədar kimyəvi dəyişikliklərin "lazım gəldikdə" sürətlənməsini təmin edən zülal molekullarıdır.

Bir ferment bir reaksiyanı 1010, yəni 10 milyard dəfə sürətləndirə bilər. Belə sürətləndirmə olmasaydı, 5 saniyəlik müddət, məsələn, bir cümlənin oxunması, 1500 il davam edərdi. Bu müddət ərzində digər bir çox arzuolunmaz kimyəvi reaksiya da baş verəcəyindən həyat yalnız tormozlanmaqla kifayətlənməyəcək, qeyri-mümkün hala gələcəkdi.

Fermentlərin digər bir əhəmiyyətli xüsusiyyəti də seçici olmalarıdır. Fermentlər orqanizmin istədiyi reaksiyanı sürətləndirərkən, istəmədiyi reaksiyaları sürətləndirməzlər. Bəs orqanizmin nəyi istəyib, nəyi istənmədiyini necə anlayırlar? Bunun üçün orqanizmdə baş verən bütün reaksiyaları və funksiyaları bilməli, nəyin nə vaxt və nə qədər lazım olduğundan xəbərdar olmalıdırlar.

Həmçinin hər ferment yalnız müəyyən molekulların daxil olduğu kimyəvi reaksiyaları sürətləndirə bilər. Ferment özü üçün xüsusi ayrılmış molekulun ancaq müəyyən hissəsinə bağlana bilər. Bunun üçün fermentin müəyyən formaya düşərək, molekulun bu hissəsinə bir açarın qıfıla uyğun olması kimi uyğun olması vacibdir. Yəni ferment həm doğru molekulu tanımalı, həm də molekulun doğru hissəsini bilib oraya bağlanmalıdır.

Karbon, hidrogen, oksigen kimi şüursuz, cansız atomlardan ibarət olan, beynə, gözə, ağla və şüura sahib olmayan fermentlər, reaksiya sürətləndirmə məsuliyyətini niyə üzərlərinə götürüblər, doğru molekulları və molekulların doğru yerlərini necə müəyyənləşdirə bilirlər? Təsadüflər və şüursuz atomlar, fermentlərin həyat üçün lazım olduğuna necə qərar verə biliblər?

Təsadüfləri və şüursuz atomları ilah qəbul edən təkamül nəzəriyyəsi bu sualları cavablandıra bilməz. Bu sualların cavabı, fermentləri həyat üçün üstün bir güc və Yaradıcı olan Allahın yaratdığı həqiqətidir.

44. Daha Əvvəl Heç Qarşılaşmadıqları Mikroblara Qarşı Tədbir Ala Bilən Anticisimlər

And Allah makes the Signs plain to you: for Allah is full of knowledge and wisdom. (Qur'an, 24:18)

İnsan orqanizminə hər gün çox sayda mikrob daxil olar. Müdafiə sistemi bunları dərhal təsirsiz hala gətirməyə çalışar. Lakin yox edilə bilməyən bəzi mikroblar və yad cisimlər qan dövranı sisteminə daxil olaraq, təhlükə meydana gətirə bilərlər. Bu cür mikroblara "antigen" deyilər. Müdafiə sistemi hüceyrələri antigenlərə qarşı "anticisim" adlandırılan maddələr ifraz edərək onları yox etməyə və ya çoxalmalarının qarşısını almağa çalışarlar.

Anticisimlərin sahib olduqları ən əhəmiyyətli xüsusiyyət, təbiətdəki yüz minlərlə bir-birindən fərqli mikrobu tanıyıb, özlərini onları yox etməyə hazırlaya bilmələridir. Lakin əsl maraqlı şey, laboratoriyada yaradılaraq insan orqanizminə yerləşdirilən süni antigenləri belə tanıyan anticisimlərin olmasıdır.

Bir hüceyrə yüz minlərlə fərqli yad hüceyrəni necə tanıya bilər? Üstəlik, süni şəkildə ifraz olunan bir maddə barəsində də, necə məlumat sahibi ola bilər? Anticismin orqanizmdəki antigenləri müəyyən yolla tanıdığını qəbul etsək də, daha əvvəl qətiyyən qarşılaşmadığı bir antigeni tanıya bilməsi çox təəccüblüdür. Üstəlik, anticisimlər orqanizmə yeni daxil olan bu yad maddəni dərhal tapdıqları kimi, yad maddəyə qarşı istifadə ediləcək təsirli silahları da dərhal müəyyənləşdirib hazırlaya bilərlər. Orqanizm daxilindəki bir mexanizmin xarici dünya barəsində bu cür heyrətamiz məlumata sahib olması, əlbəttə ki, təsadüflərlə açıqlana bilməz. Bu vəziyyət, təkamülçüləri böyük çıxılmaz vəziyyətə salır. Antcisimlərin orqanizmdəki istənilən yad cismi müəyyənləşdirib tapma xüsusiyyətinə öz nəzəriyyələrinə uyğun açıqlama gətirə bilməyən təkamülçülər olduqca məntiqsiz və elmdən kənar açıqlamalarla məsələni ötüşdürməyə çalışarlar. Bir anticismin süni bir antigeni tanıması məsələsiylə əlaqədar təkamülçü elm adamlarından Əli Dəmirsoyun sözləri bu mövzuya aid bir nümunədir:

Lakin iyirminci əsrdə süni şəkildə sintez edilən kimyəvi bir maddəyə qarşı anticisim yaratma mexanizmini xeyli əvvəldən meydana gətirmiş bir hüceyrə kahindir. (Prof. Dr. Ali Demirsoy, Kalıtım ve Evrim, Meteksan Yayınları, Ankara, 1995, s. 420)

Prof. Dəmirsoyun ifadəsində də görüldüyü kimi, təkamülçülər canlılardakı mükəmməlliyi qəbul edir, lakin səbəbini qəribə yollarla açıqlamağa çalışırlar. "Bu bir təkamül möcüzəsidir" və ya "bu hüceyrə sanki bir kahin kimidir" kimi təkamülün tilsimli sözləriylə xalqı "hipnoz" etməyə çalışırlar. Halbuki, burada fövqəladə vəziyyət var. "Kahin" sözü bəzi məlumatlara əvvəlcədən sahib olduğu düşünülən insan üçün işlədilər. Bir hüceyrənin bilik sahibi olması, eləcə də, olduğu mühitdən tamamilə uzaqdakı varlıqlar haqqında məlumat sahibi olması fövqəladə xüsusiyyətdir. Cansız atomların birləşməsindən meydana gəlmiş bir hüceyrənin təsadüfən güclü hissiyyatlara və ya üstün bilik və məlumata öz-özünə sahib olması, əlbəttə ki, gözlənilməzdir. Bunu iddia etmək, ağılsızlıq və məntiqsizlikdir. Bu açıq bir həqiqətdir ki, ən incə nöqtəsinə qədər anticisimlərin bu qabiliyyətləri onlara, üstün bir elm sahibi olan Allah tərəfindən verilmişdir.

1. B cells 2. B cells are produced in the bone marrow	3. External antigens 4. B cells produce antibodies	5. Antibodies 6. Antibodies fit antigens perfectly

45. Müdafiə Hüceyrələri Məlumatlarla Dolu Yaddaşla Yaradılıblar

	1. Bacterial waste products spread out. 2. wound 3. Bacterial waste products arising from microbes 4. Macrophage engulfs the bacteria. 5. Macrophage advances to the site of the wound. 6. Blood vessel 7. Macrophage arrives, via the blood vessel, at the site of the wound.

Orqanizminizdə mikrob törədən hücum siqnallarından ani xəbərdarlıq alıb, müdafiə vəziyyətinə keçmə xəbərdarlığı verən hüceyrələrinizin varlığından nə qədər xəbərdarsınız? Orqanizmdə hər hansı infeksiya yarandıqda, məsələn, açıq bir yaranıza infeksiya düşdükdə müdafiə hüceyrələri dərhal həyəcan vəziyyətinə keçərlər. Makrofaq adlı bu müdafiə hüceyrələri, mikrobların hücumuna cavab vermək üçün, mümkün olan ən qısa vaxtda infeksiya düşən hissənin yerini müəyyənləşdirməli və oraya getməlidirlər. Bu yer müəyyənləşdirmə əməliyyatında makrofaqlar, bəzi dəyişiklikləri başa düşərlər. Məsələn, o yerdə bakteriya tullantıların meydana gəldiyini, infeksiyalı toxumanın meydana gətirdiyi korlayıcı maddələrin ortaya çıxdığını və yenə bu hissədə qanın laxtalanmasıyla birlikdə yaranan maddələri müəyyənləşdirərlər. Əgər makrofaqlar infeksiyalı toxumanın səbəb olduğu dəyişiklikləri bilməsəydilər, orqanizmin hər gün üzləşdiyi saysız təhlükəyə müqavimət göstərməyimiz qeyri-mümkün olardı.

Ancaq burada maraqlı bir vəziyyət var. Makrofaqların əksəriyyəti belə bir hücumla ilk dəfə qarşılaşırlar. O zaman bu mikroskopik canlılar müəyyənləşdirdikləri şeylərin təhlükə siqnalı olduğunu necə öyrəniblər? Yoxsa bu mövzuda təhsil alıblar?

Əlbəttə ki, makrofaq dediyimiz mikroskopik hüceyrələrin "təhsil" aldıqlarını iddia etmək qeyri-mümkündür. Amma bütün bu məlumatlar ilk yarandıqları andan etibarən makrofaqların yaddaşındadır və onlara bu yaddaşı verən, düşmən qarşısında içində olduqları orqanizmi necə qoruyacaqlarını ilham edən üstün bir güc var. Müdafiə hüceyrələrinə kənardan gələn bir hücumun təsirlərini öyrədib, onları bu məlumatla yaradan aləmlərin Rəbbi olan Allahdır.

When we hurt ourselves, we are certain that the wound will soon heal. But how few of us even think of who heals that wound?

46. Görüb Düşünmədiklərinizdə Saysız Elm Və Möcüzə Gizlənmişdir

1. Skin 2. Blood vessels 3. Red blood cell 4. Clotted blood 5. Fibrin drying out	6. Scab formation 7. Blood vessels 8. Red blood cell 9. White blood cell

Hər kəs, barmağını bıçaq kəsdikdə qanının qısa müddətdə laxtalanaraq, qanaxmanın dayanacağını bilir. Bəs bu qədər qısa müddətdə laxtalanma prosesi necə gedir, orqanizmimizdə nələr baş verir?

Laxtalanma hadisəsi, eynilə, avtomagistral yolda baş verən bir qəzaya təcili çağırış nəticəsində yetişən patrul əməkdaşları və təcili yardım maşınlarının, etdikləri ilk yardımlarını xatırladan bir hadisədir.

Orqanizmin hər hansı hissəsində qanaxma baş verdikdə ilk kömək trombosit adlandırılan qan lövhəciklərindən gələr. Trombositlər qanda dağınıq halda hərəkət edərlər, bunfdan ötrü də, qanaxma orqanizmin hansı hissəsində yaransa, mütləq o hissəyə yaxın, patrul çəkən bir trombosit olar.

"Von Villebrand" adlı bir zülal isə, qəza yerini işarələyərək kömək istəyən bir yol polisi kimi, trombositləri gördükdə qarşılarını kəsər və hadisə yerində qalmalarını təmin edər.

Hadisə yerinə gələn ilk trombosit, eynilə bir radioqəbuledici vasitəsilə kömək istəyirmiş kimi, bir maddə ifraz edərək, digərlərini də hadisə yerinə çağırar.

Bu vaxt, orqanizmdə mövcud olan 20 ferment bir yerə toplanaraq yaranın üzərində trombin adlı bir zülal ifraz etməyə başlayarlar. Trombin yalnız açıq yaranın olduğu yerdə ifraz olunar. Bu, hadisə yerində olan ilk kömək dəstəsinin, xəstə üçün lazım olan dərmanı hadisə yerində hazırlaması kimi bir hadisədir. Üstəlik, bu maddədən tam ehtiyac duyulan qədər ifraz olunmalıdır. Həmçinin bu zülal tam vaxtında ifraz olunmağa başlamalı və ifrazı tam vaxtında dayandırılmalıdır. Başlama və dayandırma əmrini bu zülalı ifraz edən fermentlər öz aralarında verərlər.

Kifayət miqdarda trombin zülalı ifraz olunduqdan sonra fibrin lifləri adlı saplar əmələ gətirilər. Bu sapların çox mühüm bir vəzifəsi var: qanın üzərində bir tor meydana gətirərlər və gələn trombositlər bu tora ilişərək toplanarlar. Bu kütlə artdıqda isə, qanın çölə axını dayanar. Yara tamamilə yaxşılaşdıqda qan laxtası yenə bənzər əməliyyatlarla yox edilər.

Burada bəhs edilən fermentlər, zülallar, cansız, şüursuz, kor atomların müxtəlif formalarda düzülmələrindən meydana gəlmiş strukturlardır. Bunların hər biri, yaralanma hadisəsinin ən başından etibarən bir vəzifə boynuna götürərək, ən təcili şəkildə axan qanı dayandırmaq üçün "təşkilatlanarlar". Ortaq fəaliyyətlə dərman hazırlayırmış kimi lazımi zülalları "ifraz edərlər", kömək üçün digərlərinə "xəbər göndərərlər". Digərləri isə xəbərin mahiyyətini "anlayıb" dərhal hadisə yerinə "gələr" və hər biri vəzifələrini tam şəkildə yerinə yetirər.

Unudulmamalıdır ki, burada haqqlarında "təşkilatlanarlar", "ifraz edərlər", "xəbər göndərərlər", "anlayarlar" və s. kimi sözlər işlətdiyimiz varlıqlar yalnız şüursuz atomların birləşməsiylə meydana gələn fermentlərdir. Bu atom yığınlarının belə şüur göstərməsi isə, şübhəsiz ki, çox böyük möcüzədir.

Belə bir sistemin, canlı varlıqların orqanizmində təsadüfən meydana gəlməsi qətiyyən mümkün deyyil. Hər incəliyi ayrı bir plan və hesablama məhsulu olan bu sistem, Allahın sonsuz elminin, ağlının və gücünün bir göstəricisidir. Bu sistemin təsadüfən meydana gəldiyini iddia etməksə, darvinistlərin məntiqsizliyini göstərmək baxımından olduqca ibrətamiz bir hadisədir.

1. Clotting cells	2. Blood clotting
When bleeding occurs anywhere in the body, proteins entrusted with stopping the bleeding immediately arrive at the site.

47. Kiçik Bir Molekulun Xüsusiyyətləri də, Təkamül Nəzəriyyəsini Çürütməyə Kifayətdir

Trombin, fibrinogeni fibrin liflərinə çevirərək qanı laxtalandıran bir zülaldır. Ancaq, bu zülal daim qanda hərəkət etməsinə baxmayaraq, həmişə qanı laxtalandıraraq axımını dayandırmaz. Yalnız damarlardan birində qanaxma baş verdikdə laxtalanma prosesinin getməli olduğunu anlayar və qanı laxtalandırar. Əgər trombin hər vaxt qanı laxtalandırsaydı, qandakı trombin zülallarından ötrü damarlardakı bütün qan laxtalanar və canlı yaşaya bilməzdi. Bəs trombin laxtalandırma xüsusiyyətini yalnız lazım olduğu vəziyyətlərdə necə bir anda qazana bilir?

Trombin əsasən, qanda qeyri-aktiv vəziyyətdə olan protrombin halında mövcuddur. Qeyri-aktiv olduğu üçün laxtalanma vəzifəsini yerinə yetirə bilməz, beləliklə də, canlı, nəzarətsiz laxtalanmanın ölümcül təsirlərindən qorunmuş olar.

Bir yaralanma hadisəsi, yəni qanaxma baş verdikdə protrombini aktivləşdirib gətirərək, trombinə çevirən nədir?

Stüart Prauer faktoru adlandırılan bir zülal protrombinə təsir göstərər və onu laxtalandırmağı həyata keçirən trombinə çevirər. Lakin Stüart Prauer faktoru da qanda qeyri-aktiv vəziyyətdə olar və fəaliyyətə keçməsi üçün aktivləşdirilməlidir.

Bu məqamda sanki bir yumurta-toyuq ssenarisiylə qarşılaşarıq. Stüart Prauer faktorunun hərəkətə keçməsi üçün akselerin adlı başqa bir zülal lazımdır. Akselerin vasitəsilə Stüart Prauer faktoru aktivləşər və aktiv Stüart Prauer faktoru, protrombini trombinə çevirər və beləliklə də, canlının qanaxması dayandırılar. Lakin buna diqqət yetirin: əslində akselerin də əvvəlcə qeyri-aktiv vəziyyətdə olan proakselerin halındadır. Bəs onu nə aktivləşdirər? Trombin!

Lakin xatırladığınız kimi, trombin bu zəncirvari prosesdə, proakselerinin dayandığı yerdən daha aşağıdadır. Belə olan halda, akselerin ifrazında rol oynayan trombin, nəvənin nənədən əvvəl dünyaya gəlməsinə bənzəyər. Necə ki, Stüart Prauer faktorunun protrombinə çox yavaş sürətdə təsir göstərməsindən ötrü, qanda həmişə müəyyən miqdarda trombin olar. Dolayısilə, bu az miqdardakı trombin əvvəlcə akselerini aktivləşdirər və daha sonra laxtalanma üçün lazım olan zülalların hər biri domino daşları kimi adi hərəkətə keçər və qan laxtalanar.

Bura qədər deyilənlər laxtalanmayla əlaqədar olduqca səthi məlumatlardır. Onlarla hissənin bir-birindən asılı şəkildə funksiya yerinə yetirdiyi və birinin belə bir dəfə belə vəzifəsini ləngitmədiyi belə bir sistemin təsadüflər nəticəsində meydana gəldiyini iddia etmək, şübhəsiz ki, bir insanın həyatı boyunca qarşılaşa biləcəyi ən məntiqsiz, ən ağılsız iddiadır.

Lakin təkamülçülər canlıların, laxtalanma da daxil olmaqla, bütün sistemləriylə birlikdə təkamül yoluyla mərhələli şəkildə yarandıqlarını iddia edərlər. Halbuki, laxtalanma hadisəsində də görüldüyü kimi, bütün zülallar və fermentlər, laxtalanmanın baş verə bilməsi üçün bir-birindən asılıdır və biri olmadan digərləri heç bir işə yaramaz, hətta canlının ölümünə səbəb olar. Dolayısilə, canlının yarımçıq işləməyən laxtalanma sistemiylə, digər hissələrin tamamlanmasını gözləmək şansı və vaxtı olmayacaq və dərhal yox olacaq. Nəticə etibarilə də, bu tək nümunədən də, canlıların təkamül yolu bir-birlərindən törədiklərini iddia etməyin ağılsız, qeyri-elmi və məntiqsiz olduğu açıq şəkildə görülür. Üstəlik, canlların orqanizmləri bunun kimi yüzlərlə bir-birinə bağlı sistem vasitəsilə varlığını davam etdirər.

Bütün bu sistemlərin Yaradıcısı, Allahdır.

1. Wound 2. Blood seeping out 3. Prothrombin 4. Fibrinogen 5. At the site of a wound, clotting enzymes start their duty. 6. Direction of blood flow 7. For clotting, first Stuart factor activates prothrombin. 8. Stuart factor 9. Prothrombin	10. Thrombin 11. In this way, prothrombin is converted to thrombin. 12. Thrombin 13. Fibrinogen 14. Fibrin 15. Thrombin converts fibrinogen into fibrin fibers, allowing a clot to form.
At the site of a wound, many interdependent proteins go into action to allow blood clotting. These proteins, activated when the body receives a wound, in turn activate each of the other proteins required for clotting.

48. Hər An Ölə Biləcəyinizi Bilirsinizmi?

Tək bir fermentin çatışmazlığı nəticəsində insan nəsli yox ola bilər. Bunu görmək üçün yalnız bir nümunə kifayətdir…

Sinir hüceyrələri orqanizmimizi bir tor kimi əhatə edər. Bu sinir şəbəkəsi üzərində daimi məlumat axımı baş verir. Sinir hüceyrələri boyunca hərəkət edən elektrik siqnalları, beyin və orqanlar arasında hər an saysız əmr və xəbərdarlıq daşıyırlar.

Lakin sinir hüceyrələri orqanizmin bir ucundan digər ucuna uzanan bütöv kabel şəklində deyillər. Uc-uca bağlanıblar, lakin aralarında boşluqlar var. Bir-birlərinə belə dəyməzlər.

Bəs elektrik cərəyanı bir sinir hüceyrəsindən digərinə necə keçir?

Məhz bu məqamda çox mürəkkəb bir kimyəvi sistem fəaliyyətə keçər. Sinir hüceyrələri arasında xüsusi bir maye var və bu mayedə çox xüsusiləşmiş bəzi kimyəvi fermentlər var. Bu fermentlərin "elektron daşımaq" kimi fövqəladə xüsusiyyətləri var. Elektrik siqnalı bir sinir hüceyrəsinin ucuna çatdıqda, elektronlar bu fermentlərə yüklənər. Fermentlər də neyronlararası (sinir hüceyrələri) mayedə üzərək daşıdıqları elektronları digər neyrona ötürərlər. Elektrik siqnalı da, bu yolla növbəti neyrona keçərək hərəkət etməyə davam edər. Bu əməliyyat saniyənin çox kiçik hissəsində baş verər və elektrik siqnalının hərəkəti qətiyyən kəsilməz. Görüldüyü kimi, insan orqanizmi bütün hissələriylə birlikdə mövcud olsa da, tək bir ferment çatışmadıqda belə insan adlı bir canlının mövcud olmaması və ya o canlının funksiyalarını yerinə yetirə bilməməsi üçün kifayətdir. Eyni vəziyyət digər minlərlə fermentdən hər hansı birinin çatışmadıqda da yaranar. Nəticədə bir canlının, təkamülün iddia etdiyi kimi milyonlarla il ərzində kortəbii təsadüflər nəticəsində tamamlanmağı gözləyə biləcək imkanı yoxdur.

Ortada tək bir həqiqət var, insan da daxil olmala, bütün canlılar, hazırkı mükəmməl və bütöv strukturlarıyla birlikdə bir anda meydana gəliblər, yəni Allah tərəfindən mükəmməl şəkildə yaradılıblar.

1.The gap between two nerve cells, and the enzymes entrusted with carrying electrical signal from one cell to the other 2.The enzyme that transmits the electrical signals to the next nerve cell

49. Dünyanın Ən Mürəkkəb Toru Beynimizdədir

İnsan beyni bir çox işi eyni anda yerinə yetirə biləcək sistemə malikdir. Məsələn, bir insan, beynindəki mükəmməl struktur vasitəsilə bir tərəfdən avtomobilini idarə edərkən, digər tərəfdən avtomobil maqnitofonunu nizamlaya bilər, eləcə də, həmin vaxtı sükanı da rahatlıqla idarə edə bilər. Bir çox işi eyni anda görməsinə baxmayaraq, önündəki avtomobillərlə toqquşmaz və ya piyadalara dəyməz. Eyni anda, ayaqlarıyla qaz pedalını basa bilər. Radio dinləyərkən deyilənləri də tam şəkildə anlaya bilər. Sözünə qaldığı yerdən davam edə bilər. Bir sözlə, bir insan, beyninin görünməmiş potensialı sayəsində eyni anda bir çox işi görə bilər. Bu uyğunluğu təmin edən isə beyindəki sinir hüceyrələrinin bir-birləri ilə olan əlaqələridir.

Beyindəki mükəmməl sistemi meydana gətirən ən əhəmiyyətli faktorlardan biri, sayları 10 milyarda yaxın olan sinir hüceyrələridir və bu hüceyrələr arasındakı məlumat axımını təmin edən 100 trilyon əlaqədir. 100 trilyon çox böyük saydır. Bu sayın böyüklüyünü biokimya professoru Mişel Denton (Michael Denton) belə ifadə edir:

"Əlbəttə ki, 100 trilyon qavraya bilməyəcəyimiz bir ədəddir. ABŞ ərazisinin yarısı böyüklüyündə bir ərazi təsəvvür edin. Əgər bütün bu ərazinin ağaclarla əhatələndiyini və hər ağacın 10 min yarpağı olduğunu qəbul etsək, məhz bütün bu sahədəki yarpaq sayı, beynimizdəki əlaqələrin sayına yaxın olacaq".

Beynimizdəki fövqəladə vəziyyət əlaqələrin sayıyla da bitməz. Çünki bu 100 trilyon əlaqənin hamısı olması lazım olan yerdədir. Əgər bu əlaqələrdən hər hansı biri səhv bir yerdə olsaydı və ya bu torda bir çatışmazlıq olsaydı, bunun nəticələri çox ağır olardı. Lakin belə bir şey olmaz və müstəsna xəstəliklər istisna olmaqla bütün insanlar, özlərinə normal gələn, lakin əslində ardında trilyonlarla möcüzəvi əməliyyatın heç dayanmadan baş verdiyi bir həyatı davam etdirərlər.

Darvinistlər isə, bu 100 trilyon əlaqənin təsadüflər nəticəsində meydana gəldiyini iddia edərlər. Yəni onların bu iddialarına görə, insan orqanizmini meydana gətirən 100 trilyon hüceyrədən 10 milyardı necə olubsa, sinir hüceyrələri olmağa qərar verərək öz forma və xüsusiyyətlərini dəyişdiriblər. Göstərdikləri möcüzələr bununla da kifayətlənməmiş, aralarında 100 trilyon əlaqədən istifadə edərək bir-birlərinə mükəmməl şəkildə bağlanmışlar. Eləcə də, bu 100 trilyon əlaqədən birinin belə çəkildiyi xətt səhv olmamışdır. Darvinistlərin bu iddiaları, İstanbul kimi bir şəhərin bütün elektrik şəbəkəsinin, bir gecə qopan fırtına vaxtı təsadüfən meydana gəldiyini və elktrikin, tək bir ev belə kənarda qalmamaqla, bütün evlərə çatdığını iddia etməkdən daha məntiqsizdir. Bütün bu mükəmməl sistemi yaradan və ona nəzarət edən üstün bir güc sahibinin varlığı açıq-aydın bir həqiqətdir. Bu güc sahibi hamımızın Yaradıcısı olan Allahdır.

50. Öyrəndiyiniz Hər Məlumat Allahın Ehtişamlı Yaratmasının Bir Nümunəsidir

Orqanizmimizdəki sinir hüceyrələri bir tor kimidir. Bu tor üzərində beyin və orqanlar arasında saysız əmr və xəbərdarlıq gedib-gələr. Lakin bütöv bir bir tor deyil, əvvəlki səhifələrdə bildirdiyimiz kimi sinir hüceyrələri arasında boşluqlar var. Bir mesaj bu boşluqlara çatdıqda elektron daşıyan fermentlər mesajı digər sinir hüceyrəsinə ötürərlər.

Elektronları daşıyan fermentlər yüklərini buraxdıqdan sonra digər sinir hüceyrəsi ucunun önündə sərbəst qalarlar. Lakin orada yığıldıqları vaxt, arxadan gələn digər elektron yüklü fermentlərin yolunu kəsəcəklər. Belə olduqda isə, elektrik siqnalları digər sinir hüceyrəsinə ötürülməyəcək və hərəkət dayanacaq. Lakin belə bir problem yaşanmaz. Çünki "asetilxolinesteraz" adlı xüsusi bir ferment, sinir hüceyrəsinin ucu qarşısında toplanan kimyəvi maddələri parçalayaraq oradan uzaqlaşdırar. Yəni bir mənada "ortalığı süpürər". Bu sayədə, arxadan gələn elektron daşıyıcıların qarşısı daima açılıb təmizlənər. Ən kiçik bir ləngimə, kəsilmə baş verməz.

Məhz orqanizmimizdəki on minlərlə fərqli fermentdən təkcə "asetilxolinesteraz" çatışmasa yaşamağımız qeyri-mümkün olar. Çünki bu müəyyən mənada bütün orqanizmin elektrikinin kəsilməsi deməkdir.

Hər bir insan burada dayanıb özünə bu sualı verməlidir: canlı orqanizmində ən kiçik bir incəliyin belə unudulmaması üçün mükəmməl sistemlər yaradan, heç bir şüuru, məlumatı və iradəsi olmayan molekulları ən uyğun və ən ağıllı reaksiyanı verəcək şəkildə proqramlaşdıran kimdir?

Bütün bu ağıl, məlumat və mükəmməl əsərin sahibi qətiyyən təsadüflər deyil. Təkamülçülər bu suallar qarşısında məcburiyyət qarşısında, səssiz və cavabsız qalırlar. Çünki hər fermenti yaradan, hər birinə vəzifəsini bildirən, həyatı mükəmməl formasıyla yoxdan yaradan Uca Allahdır.

Budur sizin Rəbbiniz olan Allah. Ondan başqa məbud yoxdur. Hər şeyin Yaradıcısı Allahdır! Elə isə Ona ibadət edin! O, hər şeyi Qoruyandır. (Ənam surəsi, 102)

1. End of a nerve fiber 2. The enzyme called acetylcholinesterase is found at the sites in the body where it is most needed. It sweeps away acetylcholine enzymes that accumulate between two nerve cells after they've transmitted an impulse between them. This way, it makes room for new transmitter enzymes. 3. Acetylcholine enzymes transmitting an impulse 4. The gap between nerve cells 5. Acetylcholinesterase enzyme, waiting to sweep up the neurotransmitter enzymes after they finish their duty 6. End of a nerve fiber