Sıçramalı Evrimin Çıkış Noktası

Darvinin davamçıları onun irəli sürdüyü yavaş və mərhələli təkamül nümunələrini fosil qeydlərində görmək üçün çox səy göstərmişlər. Darvin bunların tapılmamasını fosil qeydlərinin azlığı ilə əlaqələndirmişdi. Əslində, onun vaxtında da tarixin ən erkən dövrü olan Kembri partlayışına aid kompleks canlıların varlığını göstərən çoxlu sayda fosil qeydləri vardı. Təkamülçülər bir möcüzə tapmaq ümidi ilə bunları tədqiq etməyə davam edirdi. Məqsəd isə Darvinin haqlı olduğunu göstərmək, onun dövründə fosil qeydlərinin, həqiqətən də, az olduğunu sübut etmək və canlıların təkamül keçirməsinə aid dəlillər, yəni keçid nümunələri tapmaq idi.

Lakin fosil qeydləri həmişə Darvinin gözlədiklərindən fərqli nəticələr vermişdir. Yer üzünün, demək olar ki, hər tərəfi araşdırılmışdı, yəni artıq fosil qeydləri az deyildi. Darvin keçid nümunələrinin gələcəkdə öz davamçıları tərəfindən tapılacağını deyərkən səhv etmişdi. Fosil qeydləri bircə keçid nümunəsi belə təqdim etmirdi. Əksinə, fosil qeydləri sübut edirdi ki, saysız-hesabsız canlı heç bir dəyişiklik keçirməmiş və milyonlarla il əvvəl də kompleks quruluşları ilə yaşamışlar. Fosil qeydləri Darvini təkzib etmişdi. Keçid nümunəsinin yoxluğu və sabitlik qətiyyən mərhələli təkamülə dəlil vermirdi.

Nils Eldric	Stiven Cey Quld

Darvinin mərhələli təkamül modelinin sabitlik faktı qarşısında məğlub olduğunu görən və bunu qəbul edən bəzi təkamülçülər prosesin fərqli formada baş verdiyini ortaya atdılar. 1970-ci ildə Harvard Universitetindən paleontoloq Stiven Cey Quld və Amerika Təbiət Tarixi Muzeyindən Nils Eldric sıçrayışlı təkamül (punctuated equilibrium – fasiləli müvazinət) adlı alternativ təkamül nəzəriyyəsi irəli sürdülər və 1972-ci ildə bunu yayımladılar. Buradakı yeganə məqsəd sabitliyə izah vermək idi.

Əslində, bu, 1930-cu illərdə avropalı paleontoloq Otto Şindevolf (Otto Schindewolf) tərəfindən ortaya atılan “Hopeful Monster” (ümid edilən bədheybət) nəzəriyyəsinin düzəliş edilmiş forması idi. Şindevolf canlıların kiçik mutasiyaların zamanla toplanması nəticəsində deyil, bir anda və nəhəng mutasiyalarla təkamül keçirdiklərini irəli sürmüşdü. O, öz nəzəriyyəsinə nümunə verərkən tarixdəki ilk quşun qross-mutasiya ilə, yəni genetik quruluşda baş vermiş nəhəng dəyişikliklə bir sürünənin yumurtasından çıxdığını iddia etmişdi.28 Bu nəzəriyyəyə əsasən, bəzi quru canlıları bir anda və böyük dəyişikliklə nəhəng balinalara çevrilmiş ola bilərlər. Məlum olan bütün genetika, biofizika və biokimya qanunlarına zidd olan bu iddialar yalnızca qurbağaların şahzadəyə çevrildiyini deyən uşaq nağıllarına bənzəyir. Şindevolfun bu fantastik “Hopeful Monster” nəzəriyyəsi 1940-cı illərdə də Berkli Universitetindən genetik Riçard Qoldşmidt (Richard Goldschmidt) tərəfindən mənimsənildi və müdafiə edildi. Lakin nəzəriyyə o qədər əsassız idi ki, qısa müddətdə tərk edildi.

Quld və Eldrici yenidən bu nəzəriyyəyə baş vurmağa məcbur edən səbəb isə, əvvəldə də qeyd etdiyimiz kimi, fosil qeydləri arasında keçid formanın olmaması idi. Qeydlərdəki sabitlik və ani surətdə əmələ gəlmə o qədər aşkar idi ki, bu iki insan bu vəziyyəti izah etmək üçün ümid edilən bədheybətə əl atmağa məcbur oldular. Quldun “Return of the Hopeful Monsters” (Ümid edilən bədheybətlərin qayıdışı) adlı məşhur məqaləsi bu məcburiyyəti ifadə edirdi.29

XƏYALİ ŞƏKİL

İki fərqli canlı növünün xüsusiyyətlərini daşıdığı iddia edilən keçid canlılar tarixin heç bir dövründə yaşamamışdır.

Əlbəttə ki, Quld və Eldric Şindevolfun fantastik nəzəriyyəsini olduğu kimi təkrar etmədilər. Nəzəriyyəyə elmi don geyindirmək üçün ani təkamül sıçrayışlarına bir növ mexanizm hazırlamağa çalışdılar. (Nəzəriyyə üçün seçdikləri “punctuated equilibrium” termini də bu cəhdi ifadə edirdi). Quld və Eldricin nəzəriyyəsi növbəti illərdə bəzi paleontoloqlar tərəfindən də mənimsənildi və ətraflı işləndi. Halbuki sıçrayışlı təkamül nəzəriyyəsi ən azı Darvinin mərhələli təkamül nəzəriyyəsi qədər ziddiyyət və əsassızlıqlarla dolu idi.

Mərhələli təkamül tərəfdarları sabitliyi görməzliyə vururdular, lakin fosil qeydləri davamlı sabitliyi nümayiş etdirir və canlıların milyonlarla il ərzində dəyişmədiyini göstərirdi. S.C.Quld və N.Eldricin digər darvinistlərdən yeganə fərqi fosil qeydlərindəki sabitliyə qarşı laqeyd qalmağın mümkün olmadığını dərk etmələri idi. Fosillərin sübuta yetirdiyi yaradılışı qəbul etməkdənsə, yeni təkamül anlayışı hazırlamağı üstün tuturdular.

Stiven Cey Quld mövzu ilə bağlı bunları bildirmişdir:

“(Fosil qeydlərindəki) əskiklik sabitliyi necə dəyişə bilər? ...Sabitlik elmi faktdır. Eldric və mən bir çox həmkarlarımızın bu açıq-aydın olan nüansı başa düşə bilmədiklərinə görə o qədər təəssüf hissi keçirdik ki, ...bu kiçik ifadəni şüara çevirməyi təşviq etdik. Bunu bir həftə ərzində qəlyanaltılardan əvvəl on dəfə söyləyin. O zaman bu, qeyri-iradi olaraq şüuraltınıza yerləşəcəkdir: sabitlik elmi faktdır, sabitlik elmi faktdır...”30

Quld, Eldric və digər sıçrayışlı təkamül tərəfdarları sabitlik faktını görmədiklərinə görə mərhələli təkamülü müdafiə edənləri çox güclü tənqid edirlər. Əslində, onların etdikləri də digər darvinistlərdən fərqli deyildi. İstədikləri nəticəni fosil qeydlərindən almadıqlarına görə xəyali təkamülün təsvirini dəyişmiş və bunu incəliklə hazırlamışlar. Mərhələli təkamül tərəfdarlarına qarşı qəzəbli olmaları və kəskin tənqid etmələrinin yeganə səbəbi də həmkarlarının fosil qeydlərindəki sabitliyi qəbul etmədikləri müddətcə, təkamül nəzəriyyəsinin ictimaiyyətdə öz etibarını itirməsidir. Buna görə də fosillərin göstərdiyi həqiqətlər qarşısında artıq doğru olanı tapdıqlarını göstərməyə çalışırlar. Halbuki sıçrayışlı təkamül nəzəriyyəsi ən azı mərhələli təkamül qədər əsassız, dəlilsiz və ziddiyyətlərlə dolu nəzəriyyədir.

Stiven Cey Quldun keçmişdəki yanlış fikirlərlə bağlı etirafları mərhələli təkamül tərəfdarlarına yönəltdiyi tənqiddir:

“Uzun müddətdir sabitlik və ani surətdə ortaya çıxma haqqında məlumatımız var. Lakin bunu kifayət etməyən fosil qeydlərinin üstünə atmağı seçdik”.31

Nils Eldric isə mərhələli təkamül tərəfdarlarının vacib həqiqəti görməzliyə vurduqlarını belə bildirir:

“Paleontoloqlar Darvindən bu yana (əsasən, boş yerə) təkamül prosesinin təbii məhsulu olduğunu düşündükləri, növlərin ümumi dəyişiklik nümunəsi olaraq qalan və diqqətə çarpmayacaq formada bir-birinə çevrilən fosil qeydlərini axtarırlar. Növlərin çoxunun müxtəlif dövrlərə aid geoloji laylarda tapıldıqları müddət ərzində, tam eyni vəziyyətdə qalmaları, demək olar ki, heç dəyişməmələri... təəccüb doğuran həqiqət olmasına baxmayaraq, bu paleontoloqların az hissəsi buna (fosil axtarışına) etiraz etmək üçün bir səbəb görürlər...”32

Nils Eldric və Amerika Təbiət Tarixi Muzeyindən arxeoloq Yan Tattersoll fosil qeydlərindəki durğunluğa görə Darvinin təkamül iddiasının təkzib edildiyini belə bildirmişdir:

“Darvinin mərhələlərlə olsa da geniş yayılan və bu günə qədər bütün nəsillərə təsir edən dəyişiklik iddiası təkzib edilmişdir. Fosillər qarşımızdadır və qeyri-adi anatomik mühafizə nümayiş etdirir. Fosil qeydlərində Darvinin gözlədiyi dəyişiklik mövcud deyil”.33

Şəkildə görünən 120 milyon illik tısbağa fosili tısbağaların başqa canlılardan törəmədiklərinin, hər hansı bir keçid mərhələdən keçmədiklərinin, milyonlarla ildir eyni quruluşları ilə mövcud olduqlarının dəlilidir.

Stiven Cey Quld digər ifadəsində də təkamülsüzlük dəlili olan sabitliyin darvinistlər tərəfindən necə görməzlikdən gəlindiyi belə bildirmişdir:

“Bir çox fosilləşmiş növlərin bütün geoloji proseslər ərzində durğunluq və ya sabitlik nümayiş etdirmələri bütün paleontoloqlar tərəfindən dilə gətirilməyən, lakin bilinən elmi faktdır. Amma bu, demək olar ki, heç vaxt aşkar şəkildə araşdırılmadı. Çünki hakim olan nəzəriyyə sabitliyi təkamülsüzlük üçün cansız dəlil olaraq görürdü... Sabitliyin qeyri-adi dərəcədə yayılması fosil qeydlərində utandırıcı xüsusiyyətə çevrildi. Məhz buna görə də “heç bir şey ifadə etmir” bəhanəsi ilə (yəni təkamülsüzlüyü nümayiş etdirdiyinə görə) bu həqiqət görməzlikdən gəlinməli idi”.34

Quld və Eldricin bütün səyləri əl çəkmədikləri təkamül nəzəriyyəsini fosil qeydlərinə uyğunlaşdırmaqdan ibarət idi. Buna görə də sabitliyi özlərinin alternativ təkamül iddiaları üçün vacib dəlil kimi ortaya atdılar. Fosil qeydlərindəki sabitliyi dəyişikliyə dəlil olaraq göstərdilər. Fosil qeydləri nəzəriyyəyə uyğun olmadıqda nəzəriyyə fosillərə uyğunlaşdırılmışdı. Sıçrayışlı təkamül nəzəriyyəsi bu fikirlə ortaya atıldı.

Oksford Universiteti Muzeyinin zooloji eksponatlar müdiri Tom S.Kemp New Scientist jurnalındakı məqaləsində eynilə sıçrayışlı təkamül fərziyyəsində olduğu kimi, tapıntıların necə təkamül nəzəriyyəsinə dəlil halına gətirilməsini bu sözlərlə ifadə edir:

“... Fərz edilən təkamül prosesləri bu proseslərin əmələ gətirməli olduğu fosil nümunələrinə uyğun gəlmədikdə bu nümunələr yanlış deyə təqdim edildi. Dolanbac arqument başlayır: fosil qeydlərini təkamül nəzəriyyəsinə görə şərh et, şərhi nəzərdən keçir və bunun nəzəriyyəni təsdiq etdiyini qeydə al. İndi təsdiq edir, elə deyilmi?”35

Sıçrayışlı təkamül tərəfdarlarına görə, fosil qeydlərindəki sabitlik nəzəriyyənin fasiləli müvazinət (punctuated equilibrium) anlayışındakı müvazinəti təşkil edir. Sıçrayışlı təkamül iddiasına əsasən, növlər bir neçə min illik qısa müddətdə təkamül keçirmiş, sonra isə durğunluq dövrünə girib milyonlarla il ərzində dəyişmədən qalmışdır. Qısası, ortaya atdıqları bu iddianın əksər canlılarda müşahidə edilən durğunluğu izah etdiyini düşünürdülər. Bununla fosil qeydlərinin təkamülü təkzib etdiyini gizlədirdilər. Halbuki bu iddia çox yanlışdır.

Sıçrayışın Mexanizmi

Sıçrayışlı təkamül nəzəriyyəsi canlı populyasiyalarının çox uzun müddət ərzində dəyişiklik keçirmədiklərini, bir növ müvazinət (equilibrium) halında qaldıqlarını iddia edir. Bu iddiaya əsasən, təkamül prosesləri çox qısa zaman dilimində və çox dar populyasiyalar arasında baş vermişdir. (Müvazinət fasiləyə, yəni “punctuation”a məruz qalır.) Populyasiya çox dar olduğuna görə böyük mutasiyalar çox qısa müddətdə təbii seçmə ilə seçilmiş və beləcə, yeni növün əmələ gəlməsi təmin edilmişdir.

Məsələn, bir sürünən növü bu nəzəriyyəyə əsasən, milyonlarla il ərzində heç bir dəyişikliyə məruz qalmadan həyatını davam etdirə bilir. Ancaq bu sürünən növünün arasından ayrılan az sayda bir qrup sürünən səbəbini izah edə bilmədikləri bir sıra kəskin mutasiyalara məruz qalmışdır. Bu mutasiyaların üstün olanları (müşahidə edilmiş hər hansı faydalı mutasiya nümunəsi mövcud deyil) bu dar qrup daxilində sürətlə seçilmişdir. Qrup sürətlə təkamül keçirmiş və qısa müddətdə başqa bir sürünən növünə, hətta bəlkə də, məməlilərə çevrilmişdir. Bütün bu proseslər çox sürətlə və dar populyasiya daxilində baş verdiyi üçün geridə çox az fosil izi qalmışdır.

Diqqət etsək görərik ki, əslində, bu nəzəriyyə “geridə fosil izi buraxmayacaq qədər sürətli təkamül prosesini necə təsəvvür etmək olar?” sualına cavab vermək üçün ortaya atılmışdır. Bu cavabı da hazırlayarkən iki başlıca fərziyyə əsas götürülmüşdür:

◉ Makromutasiyaların, yəni canlıların genetik məlumatında böyük dəyişikliklər əmələ gətirən geniş miqyaslı mutasiyaların canlılara üstünlük qazandırmağı və yeni genetik məlumat hasil etməsi fərziyyəsi.

◉ Dar canlı populyasiyalarının genetik cəhətdən daha əlverişli olması fərziyyəsi.

Halbuki hər iki fərziyyə də elmi məlumatlarla açıq şəkildə ziddiyyət təşkil edir.

Makromutasiya Yalanı

Bir az bundan əvvəl də qeyd etdiyimiz kimi, sıçrayışlı təkamül nəzəriyyəsi növlərin əmələ gəlməsini təmin edən mutasiyaların çox yüksək səviyyədə baş verdiyini və ya bəzi fərdlərin üst-üstə kəskin mutasiyalara məruz qaldığı fərziyyəsini irəli sürür. Halbuki bu fərziyyə genetika elminə tamamilə ziddir.

Əsrin məşhur genetiklərindən R.A.Fişerin (R.A.Fisher) müşahidə və təcrübələrə əsaslanaraq ortaya qoyduğu bir qanun bu fərziyyəni açıq şəkildə təkzib etdi. Fişer “The Genetical Theory of Natural Selection” (Təbii seçmənin genetik nəzəriyyəsi) adlı kitabında mutasiyanın canlı populyasiyası üzərində daimi ola bilməsinin mutasiyanın fenotip üzərindəki təsiri ilə tərs mütənasib olduğunu bildirmişdir.36 Başqa sözlə, bir mutasiya nə qədər böyük olarsa, icmada daimi olma ehtimalı da o qədər azalır.

Bunun səbəbini görmək çətin deyil. Mutasiyalar canlıların genetik məlumatında təsadüfi dəyişikliklər əmələ gətirir və heç vaxt canlının genetik məlumatını inkişaf etdirmir. Əksinə, mutasiyaya məruz qalan fərdlərdə ciddi xəstəlik və şikəstliklər əmələ gəlir. Buna görə də hər hansı canlı mutasiyaya nə qədər çox məruz qalsa, həyatda qalma ehtimalı da o qədər azalacaqdır.

Darvinizmi təkidlə müdafiə edənlərdən Harvard Universiteti təkamülçü bioloqu Ernst Mayr mövzu ilə bağlı bunları bildirmişdir:

“Mutasiyalar nəticəsində genetik məxluqların əmələ gəlməsi müşahidə edilmişdir, lakin bunlar o qədər qəribə canlılardır ki, ancaq ümid edilməyən bədheybətlər olaraq adlandırıla bilərlər. O qədər nizamsız hala düşüblər ki, nizamlayıcı seçmə mexanizmi ilə yox olmaqdan xilas olmaq üçün heç bir imkanları yoxdur... Əslində, bir mutasiya fenotipə nə qədər çox təsir etsə, onun (təbii mühitə) uyğunluğunu o qədər azaldır. Bu cür radikal mutasiyanın fərqli adaptasiyanı təmin edən yeni fenotip əmələ gətirəcəyinə inanmaq möcüzəyə inanmaq deməkdir... Bu ümid edilməyən bədheybətə cütləşəcəyi uyğun birisini tapmaq və onların populyasiyanın normal fərdlərindən törəyəcəyi şəkildə təcrid edilmələri, məncə, həll edilə bilməyən çətinliklərdir”.37

Aydındır ki, mutasiyalar təkamüllə inkişafı təmin etmir və bu həqiqət sıçrayışlı təkamül nəzəriyyəsini çıxılmaz vəziyyətə salır. Mutasiya dağıdıcı mexanizm olduğuna görə sıçrayışlı təkamül tərəfdarlarının bildirdikləri makromutasiyalar da canlılar üzərində makro dərəcədə dağıdıcı təsir əmələ gətirəcəkdir. Bəzi təkamülçülər DNT-dəki nizamlayıcı genlər (regulatory genes) üzərində baş verən mutasiyalara ümid edirlər. Lakin digər mutasiyalara aid olan dağıdıcı xüsusiyyət bu mutasiyalara da aiddir. Problem mutasiyanın təsadüfi dəyişiklik olmasıdır. Genetik məlumat kimi kompleks sistem üzərindəki hər növdən təsadüfi dəyişiklik zərərli nəticələrə səbəb olacaqdır.

Genetik Leyn Lester (Lane Lester) və populyasiya genetiki Reymond Bolin (Raymond Bohlin) “The Natural Limits to Biological Change” (Bioloji dəyişikliyin təbii hüdudları) adlı kitablarında bu mutasiya problemini belə izah edirlər:

“Nəticədə, qəbul edilən son məqam budur ki, hər hansı təkamül modelində hər cür genetik variasiyanın əsasını mutasiya təşkil edir. Bəziləri kiçik mutasiyaların bir yerə yığılması fikrindən narahat olur və təkamül prosesinin əsasını izah etmək üçün makromutasiyalara üz tutur. Qoldşmidtin gözlənilən bədheybətləri geri qayıtmışdır. Lakin makromutasiyaların təsir etdiyi populyasiyalar yaşamaq mübarizəsində məğlub olan populyasiyalardır. Makromutasiyaların kompleksliyi artırmasından (genetik məlumatı inkişaf etdirməsi) isə əsər-əlamət yoxdur. Əgər morfoloji gen mutasiyaları (kiçik mutasiyalar) lazımi dəyişikliyi əmələ gətirə bilmirsə, nizamlayıcı genlər üzərindəki mutasiyalar heç işə yaramayacaqdır, çünki adaptasiyanı təmin etməyən dağıdıcı təsirlərə məruz qalacaqdır... Bir nüans son dərəcə aydındır: mutasiyaların, istər böyük, istərsə də kiçik olsun, hüdudsuz bioloji dəyişikliklər əmələ gətirməsi tezisi faktdan daha çox inanc olaraq qalır”.38

Müşahidə və təcrübələr mutasiyaların genetik məlumatı inkişaf etdirmədiyini və canlılara ziyan vurduğunu göstərdiyi halda, sıçrayışlı təkamül tərəfdarlarının mutasiyalardan böyük nailiyyətlər gözləmələri əsassızdır.

Dar Populyasiya Yalanı

Sıçrayışlı təkamül tərəfdarlarının qeyd etdikləri ikinci məqam dar populyasiya təsəvvürüdür. Burada yeni növün əmələ gəlməsinin yalnız çox az sayda olan heyvan və ya bitkilər arasında baş verdiyini bildirirlər. Bu iddiaya əsasən, çoxlu sayda olan heyvan populyasiyaları təkamül keçirə bilməz və sabitlik halını saxlayır. Lakin bu populyasiyalardan bəzən kiçik qruplar ayrılır və bu təcrid olunmuş qruplar sadəcə öz aralarında cütləşir. (Çox vaxt bunun coğrafi şəraitə görə olduğu iddia edilir). Öz aralarında cütləşən bu kiçik qruplara isə makromutasiyaların təsir etdiyi və çox sürətlə yeni növ əmələ gətirdiyi iddia edilir.

Görəsən, sıçrayışlı təkamül tərəfdarları nə üçün dar populyasiyalar fikrini müdafiə edirlər? Məqsəd fosil qeydlərindəki keçid forması yoxluğuna izah gətirməkdir. “Təkamül prosesi çox dar populyasiyalarda, çox sürətlə baş verdi və buna görə də lazımi qədər fosil izi qalmadı” ifadəsini təkidlə qeyd edirlər.

Halbuki son illərdə aparılan elmi təcrübə və müşahidələr sübut etdi ki, dar populyasiyalar genetik baxımdan təkamül nəzəriyyəsi üçün faydalı deyil. Dar populyasiyalar yeni növ əmələ gətirmir, əksinə, ağır genetik fəsadlara yol açır. Çünki dar populyasiyalarda fərdlər davamlı məhdud gen hovuzu daxilində cütləşirlər. Buna görə də adi halda heteroziqot olan fərdlər getdikcə homoziqota çevrilirlər. Bunun nəticəsində də resessiv olan yararsız genlər dominanta çevrilir və beləcə, populyasiyada getdikcə daha çox genetik pozuntu və xəstəlik üzı çıxır.39

Bu mövzunu araşdırmaq üçün toyuqlar üzərində 35 il ərzində müşahidələr aparılmışdır. Müşahidələr zamanı dar populyasiya daxilində saxlanılan toyuqların getdikcə genetik cəhətdən zəiflədiyi məlum olmuşdur. Toyuqların yumurta hasilatı 100%-dən 80%-ə, çoxalma nisbəti isə 93%-dən 74%-ə düşmüşdür. Lakin insanlar tərəfindən edilən müdaxilələrlə, yəni başqa yerlərdən gətirilən toyuqların populyasiyaya daxil edilməsi ilə bu genetik axsama dayanmış və toyuqlar normallaşmağa başlamışdır.40

Bu və buna bənzər tədqiqatlar sıçrayışlı təkamül tərəfdarlarının bildirdikləri “dar populyasiyalar təkamül prosesinin mənbəyidir” iddiasının heç bir elmi əsasının olmadığını sübut etdi. Ceyms V.Valentin (James W.Valentine) və Duqlas H.Ervin (Douglas H.Erwin) sıçrayışlı təkamül mexanizmləri ilə yeni növün əmələ gələ bilməyəcəyini bildirmişlər:

“Tələb olunan dəyişikliyin sürəti ya bir neçə böyük addım, ya da çoxlu və həddən artıq sürətli kiçik addımlar deməkdir. Böyük addımlar sıçrayışlarla ekvivalentdir və özü ilə uyğunlaşma maneəsini gətirir. Kiçik addımlar isə çoxsaylı olmalıdır və mikrotəkamüldə müzakirə edilən problemləri doğurur. Sabitlik dövrləri nəslin fosil qeydlərinə daxil olma ehtimalını artırır, biz isə bir daha qeyd edirik ki, həqiqət kimi qəbul edilən keçid formalarının heç birini görə bilmirik. Nəhayət, müvəffəq olan nəslin seçildiyi hovuzu əmələ gətirmək üçün yaranmalı olan çox sayda növə heç bir yerdə rast gəlmirik. Bu nəticəyə gəlirik ki, növlərin seçilməsinin daha yüksək təsnifat vahidlərinin mənşəyi üçün ümumi həll yolu olma ehtimalı yüksək deyil. Həmçinin növ səviyyəsindəki təkamül dəyişikliklərini izah etmək üçün bir-biri ilə rəqabət aparan nəzəriyyələrin heç birinin – nə mərhələli təkamül, nə də sıçrayışlı təkamülün – yeni bədən strukturlarının mənşəyi probleminə yararlı olmadığı nəticəsinə də gəlirik”.41

Sıçrayışlı Təkamül Darvinistlər Üçün Böyük Məyusluqdur

50 milyon il yaşındakı qızılbalıq-xanı fosilinin dövrümüzdə yaşayan örnəklərindən heç bir fərqi yoxdur.

Hazırda sıçrayışlı təkamülün xəyali mexanizmi elmi olaraq tamamilə təkzib edilmiş və canlıların həmin üsullarla təkamül keçirə bilməyəcəyi sübuta yetirilmişdir. Nyu-York Ştat Universitetindən Ceffri S.Levintonun da bildirdiyi kimi, növlərin bu cür əmələ gəlməsi fosil qeydlərində açıq şəkildə müşahidə edilmirsə, nəzəriyyəni sınaqdan keçirmək mümkün deyil. Levinton buna əsaslanaraq belə bir nəticəyə gəlmişdir: bütün dəlillər sıçrayışlı təkamülü qəbul edilməyəcək nəzəriyyəyə çevirir.42

Əlbəttə, bu, tamamilə doğrudur. Nəzəriyyənin əsasını təşkil edən iddia elm tərəfindən təkzib edilmişdir. Lakin əsas vacib olan odur ki, nəzəriyyəçilərin irəli sürdükləri fosil qeydləri sıçrayışlı təkamülə heç bir dəlil təqdim etmir, əksinə, onu təkzib edir. Fosil qeydlərində nəzəriyyənin iddia etdiyi və milyon illər ərzində davam etməli olan müvazinət vəziyyətindəki canlıların milyonlarla nümunəsi mövcuddur. Lakin nəyə görə isə, nəzəriyyəyə əsasən minlərlə il davam etməli olan təkamül prosesinin izi yoxdur. Təkamül keçirdiyi zənn edilən saysız-hesabsız canlının bircə fosil nümunəsi belə tapılmamışdır. Sıçrayışlı təkamülün hər hansı formada baş verdiyini göstərən bircə dəlil belə mövcud deyil. Yaradılışın ən böyük dəlillərindən birini götürüb təkamülə nümunə olaraq göstərməyə çalışırlar. Bu, düşdükləri dəhşətli vəziyyəti açıq-aydın göz önünə sərir.

Bu cür əsassız bir nəzəriyyə necə olub ki, populyarlaşıb? Maraqlıdır ki, sıçrayışlı təkamül tərəfdarlarının, demək olar ki, hamısı fosil mütəxəssisidir. Buna görə də bu paleontoloqlar fosil qeydlərinin darvinizmi təkzib etdiyini açıq şəkildə görürlər. Sanki təşvişə düşüblər və nəyin bahasına olursa-olsun, nəzəriyyəni yaşatmağa çalışırlar.

Genetiklər, zooloqlar və anatomlar isə təbiətdə bu cür sıçrayışlar əmələ gətirəcək mexanizmin olmadığını görür və buna görə də təkidlə Darvinin mərhələli təkamül modelini müdafiə edirlər. Oksford Universitetinin zooloqu Riçard Dokinz sıçrayışlı təkamül modelini müdafiə edənləri şiddətli şəkildə tənqid edir və onları təkamül nəzəriyyəsinin inandırıcılığını aradan qaldırmaqları ilə günahlandırır.

208-146 milyon il yaşındakı omar xərçəngi fosili ilə dövrümüzdə yaşayan örnəkləri

İki tərəf arasındakı bu nəticəsiz dialoqun göstərdiyi əsl nəticə isə təkamül nəzəriyyəsinin düşdüyü elmi böhrandır. Ortada hər hansı təcrübə, müşahidə və ya paleontoloji tapıntı ilə uyğunlaşmayan xəyali təkamül əfsanəsi var. Ortaya atılan heç bir iddianı sınaqdan keçirmək mümkün deyil. Hər bir təkamülçü öz sahəsi üzrə bu əfsanəyə açıqlama verməyə çalışır, lakin digər elm sahəsinin kəşfləri ilə ziddiyyətə yol açır. Bəzən elmin bu cür akademik mübahisələrlə inkişaf etdiyini deməklə bu qarışıqlığın üstünü səthi izahlarla örtməyə çalışırlar. Məsələ isə ondadır ki, bu mübahisələr elmi nəzəriyyəni inkişaf etdirmək üçün aparılan fikir mübadiləsi deyil, yanlış nəzəriyyəni təkidlə müdafiə etmək üçün edilən doqmatik spekulyasiyalardır.

Sıçrayışlı təkamül nəzəriyyəsinin tərəfdarları istəmədən və fərqində olmadan fosil qeydlərinin heç bir şəkildə təkamül təliminə uyğun olmadığını göstərmiş və bu qeydlərdəki ən vacib həqiqətlərdən biri olan sabitliyi göz önünə sərmişdirlər. Quld bunu bu şəkildə bildirmişdir:

“... Təkamülün olmadığı mənasını verən sabitliyə, sanki heç bu mövzuya aid deyilmiş kimi münasibət göstərildi. Halbuki ən məşhur paleontoloji faktın əhəmiyyətsiz mövzu kimi təqdim edilməsi necə də qəribədir!”43

Artıq bütün darvinistlər görmək istəmədikləri, qəsdən arxa plana atdıqları və elmi fakt olaraq qəbul etmədikləri fosil qeydlərindəki sabitliyi qəbul etməyə məcbur qalıblar. Təkamül keçirən canlıların fosil qeydlərində tapılmaması isə sabitlik üzərində edilən bütün spekulyasiyaları aradan qaldırmış və Yaradılışı sübut etmişdir. Sıçrayışlı təkamül həm irəli sürdüyü mexanizmlər, həm də dəlil kimi göstərməyə çalışdığı fosil qeydləri tərəfindən təkzib edilmişdir.

Ofiurların (dəniz ulduzu) milyonlarla il boyu heç dəyişmədiyini göstərən 150 milyon illik ofiur fosili.