Yol Göstərənimizin Quran Olduğunu Unutmayın

Quran, insanların Allahı tanımaları, Onun tək İlah olduğunu bilmələri, Rəbbimizə necə qulluq edəcəklərini öyrənmələri və ağıl sahiblərinin yaxşı öyüd alıb düşünmələri üçün Allah dərgahından göndərilmiş haqq kitabımızdır. Yolgöstərənimiz olan Quranda Allah bizə ehtiyac duyacağımız şeyləri bildirir, Özünün razı olacağı yolları göstərir və Özünə qulluq etməyin nəticəsini müjdələyir:

Biz Kitabı sənə hər şeyin açıqlayıcısı, müsəlmanlar üçün də hidayət, rəhmət və müjdə olaraq nazil etdik. (Nəhl surəsi, 89)

Peyğəmbərimiz (s.ə.v) də Qurana və sünnəyə tabe olmağın əhəmiyyəti ilə əlaqədar möminlərə belə səslənmişdir:

Sizə iki şey qoyub gedirəm. Bunlara tabe olduğunuz müddətcə əsla azmayacaqsınız: Allahın Kitabı və Rəsulunun sünnəsi. (Kütüb-i Sitte, Muhtasarıı Tercüme ve Şerhi, Prof. Dr. İbrahim Canan, 2-ci cild, Akçağ nəşriyyatı, Ankara, səh. 328)

Quran inananlar üçün Allahdan öyüd, şəfa və rəhmətdir. Bu mühüm həqiqəti qavraya bilən möminlər, Quranın hər ayəsini çox dərindən düşünüb bütün həyatlarını buna uyğun yaşayarlar. Allah, möminlərin vicdanlarında cavabını axtardıqları hər sualın cavabını Quranda bildirmişdir:

And olsun ki, Biz onlara bir Kitab gətirdik; iman gətirəcək camaata hidayət və mərhəmət olmaqla, müəyyən məlumata istinadən onu müxtəlif formalarda izah etdik. (Əraf surəsi, 52)

Allah razı qalacağı əxlaqı Quranda təsvir etmişdir. Dolayısilə, hər insan Quranı yaşamaqla, yəni hökmlərinə tabe olmaqla məsuldur. İnsanlar, dünya həyatında etdiklərinin hesabını verəcəkləri gün, Qurandan sorğu-sual olunacaqlar. Buna görə də, bütün hərəkətlərinizin, düşüncənizin, aldığınız qərarların, bir sözlə, həyat tərzinizin cəmiyyətin əksəriyyətinə deyil, təkcə Qurana uyğun olmasının lazım olduğunu unutmayın. Qurana görə yaşamaq insanı qurtuluşa aparan yeganə yoldur.

Lakin dini Qurana görə yaşaya bilmək üçün, əlbəttə, onu oxuyub anlamaq lazımdır. Ətrafınızdakı insanlar bunu etməyə bilərlər. İnsanların çoxu Quran ayələrini bilməyə, bilənlər də mənalarını düşünmədən yalnız ərəbcə oxunuşunu əzbərləyə bilərlər. Hətta Quranı öz batil inancları ilə qiymətləndirə (Allahı tənzih edirik), bir növ həmail hesab edə və evlərində təkcə şkafların üstündə saxlaya bilərlər. Əgər qurtuluşa çatmaq istəyirsinizsə, çoxluğa deyil, Rəbbimizin əmrinə tabe olun və Allahdan öyüd-nəsihət olaraq endirilən Quranı oxuyub hökmlərini öyrənin. Çünki Allah ayələrində Quranın insanlara göndərilmə səbəblərini bizə belə bildirir:

Məhz bu (Quran) xəbərdar edilib qorxudulsunlar, həqiqətən Onun yalnız tək İlah olduğunu bilsinlər, həmçinin ağıl sahibləri yaxşı öyüd alıb düşünsünlər deyə bir bildirişdir. (İbrahim surəsi, 52)

(Bu Quran) ayələrini çox yaxşı düşünsünlər və təmiz ağıl sahibləri öyüd alsınlar deyə, sənə nazil etdiyimiz mübarək Kİtabdır! (Sad surəsi, 29)

Yuxarıdakı ayələrdən də göründüyü kimi, Allah təkcə Qurana görə iman gətirən təmiz ağıl sahiblərinin öyüd ala biləcəklərini bildirmişdir. Həmçinin unutmayın ki, Quran öyüd alıb düşünə bilməyimiz üçün asanlaşdırılmışdır. Ayələrdə belə bildirilir:

Məgər mən Allahdan başqa hakim axtarım? Halbuki O, sizə Kitabı açıqlanmış şəkildə nazil etmişdir. Özlərinə Kitab verdiyimiz kəslər bunun həqiqətən Rəbbindən haqq olaraq nazil edildiyini bilirlər. O zaman, əsla şübhə edənlərdən olma. (Ənam surəsi, 114)

Məhz Biz onu (Quranı) açıq-aydın ayələr şəklində nazil etdik; şübhəsiz ki, Allah istədiyini doğru yola yönəldər. (Həcc surəsi, 16)

Qurani Kərimlə əlaqədar Peyğəmbərimiz (s.ə.v) belə buyurmuşdur:

Quran Allah Əzzə və Cəllənin kəlamıdır. Elə isə Quran sahibi Rəbbinin qadağan etdiklərini etməmək üçün ona təzim (hörmət) etsin. (G. Ahmed Ziyaüddin, Ramuz El Hadis, 1-ci cild, Gonca nəşriyyat evi, İstanbul, 1997, 227/10)

Bütün bunlarla yanaşı unudulmaması lazım olan çox mühüm bir həqiqət daha var: Quran iman gətirənlər üçün doğru yol göstərən olduğu kimi, inkarçıları da zəlalətə sala bilir. Haqq-hesab günü Alalhın hüzuruna çıxacağına inanmayan, Quranın Rəbbimizdən bütün insanlara endirilən haqq kitab olduğunu qavraya bilməyən bəzi insanlar ayələrdəki hikmətləri də anlaya bilməzlər. Ayələrlə qarşılaşdıqları zaman, kor və kar kimi davranarlar. Bu insanların vəziyyəti Quran belə xəbər verilir:

Sən Quran oxuduğun zaman səninlə Axirətə inanmayanların arasına gözəgörünməz pərdə çəkdik. Onu (Quranı) anlamasınlar deyə, Biz onların qəlbinə örtüklər çəkdik, qulaqlarına da tıxac vurduq. Sən Quranda sadəcə Rəbbini “bir və tək” (ilah olaraq) andığın zaman, “nifrətlə qaçan vəziyyətdə” arxalarını dönüb gedərlər. (İsra surəsi, 45-46)

Şübhəsiz ki, kafirlərin düşdükləri bu vəziyyət səmimiyyətsiz olmalarından və Allahın əmrlərini unudub öz istək və həvəslərinə görə hərəkət etmələrindən qaynaqlanır. Kafirlər qavrama çatışmazlıqlarından ötrü belə məsəllər çəkərlər:

Biz o odun gözətçilərini yalnız mələklərdən etdik və onların sayını inkarçılar üçün fitnə (məsələsi) etdik ki, özlərinə Kitab verilənlər yəqinliklə inansın, iman gətirənlərin imanı artsın, Kitab verilənlər və iman gətirənlər (beləliklə) şübhə qapılmasınlar. Qəlblərində xəstəlik olanlar və kafirlər isə belə desin: “Allah bu məsəllə nə demək istədi?” desinlər. Məhz Allah istədiyi kimsəni belə azdırır, istədiyini də belə doğru yola yönəldir. Rəbbinin orduları barədə Özündən başqa (heç kəs) bilməz. Bu isə, bəşər (insan) üçün yalnız öyüd-nəsihətdir. (Müddəssir surəsi, 31)

İman gətirənlər isə tam fərqli ruh halı içindədirlər. Onlar Allahdan özlərinə nazil edilən ayələri dinlədikləri zaman, dərhal sözün ən gözəlinə əməl edər, eləcə də, dünya və axirətdə nicat taparlar. Onların ayələrə qarşı bu nümunəvi davranışları da Quranda belə xəbər verilir.

Allah sözün ən gözəlini – bir-birinə bənzəyən və təkrarlanan kitab kimi nazil etdi. Rəbbindən içləri titrəyərək qorxanların ondan dəriləri ürpərər. Sonra isə onların dəriləri və qəlbi Allahın zikrinə qarşı yumşalar. Məhz bu, Allahın hidayətidir. Bununla istədiyini doğru yola yönəldər. Allahın zəlalətə saldığı şəxsə isə yol göstərən olmaz. (Zumər surəsi, 23)

Unutmayın ki, Allahdan qorxub çəkinirsinizsə, sizin də qəlbiniz Onun ayələrini dinlədiyiniz zaman yumşalmalıdır. Çünki Allah səmimi iman gətirənlərin Quranın haqq olduğunu anlaya biləcəyini bizə bildirmişdir. Quranın haqq olduğuna şübhə edənlər isə yalnız inkarçılardır. Allah ayələrində belə buyurur:

(Bir də) özlərinə elm verilənlərin, bunun (Quranın) heç mübahisəsiz Rəbbindən olan bir həqiqət olduğunu bilmələri üçün; beləliklə ona iman gətirsinlər və qəlbləri ona arxayın olaraq bağlansın. Şübhəsiz ki, Allah iman gətirənləri dosdoğru yola yönəldər. İnkarçılar isə, qiyamət saatı onlara qəflətən gələnə və ya kəsilməyə düçar olmuş (səmərəsiz) günün əzabı onlara yetişənə qədər ona (Qurana) şübhə edəcəklər. (Həcc surəsi, 54-55)

Siz də haqq-hesab günü Qurandan sorğu-sual ediləcəyinizi unutmayın. Allah bu həqiqətə; "o zaman, sənə vəhy olunana möhkəm yapış; çünki sən dosdoğru yoldasan. Şübhəsiz ki, o (Quran), sənin və qövmün üçün həqiqətən bir zikrdir. Siz (ondan) sorğu-sual olunacaqsınız" (Zuxruf surəsi, 43-44) ayələriylə diqqət çəkmişdir. İnsanların əksəriyyətinin Qurandan uzaqlaşmış, sanki onu tərk etmiş olması əsla sizi aldatmasın. Çünki bir çox insan, sanki 60-70 yaşına qədər yaşayacaqlarına zəmanət verilmiş kimi, Quranı oxuyub öyrənməyi qocalıq illərinə saxlamağı məqsədəuyğun hesab edərlər. Gənclik illərində dinə uyğun yaşamağın, özlərini bir çox şeydən məhrum qoyacağını düşünərlər. Halbuki bu səmimiyyətsiz məntiqləriylə özlərinə pis bir aqibət hazırlayarlar.

Allaha necə ibadət edəcəyinizi sizə açıqlayan və yeganə rəhbəriniz olan kitab Qurandır. Bütün həyatınızı Quranın hökmlərinə və Peyğəmbərimiz (s.ə.v)-in sünnəsinə uyğun şəkildə qaydaya salmağınız vacibdir. Çünki iman edib-etməməyindən asılı olmayaraq, hər kəs haqq-hesab günü Qurandan sorğu-sual olunacaq. Unutmayın ki, təkcə səmimi olaraq Quranın hökmlərini əməl etdiyiniz təqdirdə, əbədi əzabdan xilas olmağı və cənnətə qovuşmağı ümid edə bilərsiniz.